ایئر بس

Airbus SAS

قسم	ذیلی کمپنی
ستھاپنا(نیونہہ)	1970 (Airbus Industrie) 2001 (Airbus SAS)
مکھ دفتر	Blagnac، فرانس
مکھ لوک	Thomas Enders, CEO Harald Wilhelm, CFO John Leahy, Chief Commercial Officer Fabrice Brégier, COO
ادیوگ	ہوافضائی
اتپاد	مسافر بردار طیارہ (list)
Revenue	€27.45 billion (FY 2008)
Net income	€1.597 billion (FY 2008)
اہلکار	57,000
Parent	ایئر بس
Subsidiaries	Airbus Military
ویبسائیٹ	www.airbus.com

�

اے 330-200

ایئربس ساس (ایس اے ایس) pronounced ) انگریزی وچ ، ربط= /ɛʁbys/ فرانسیسی وچ ، /ˈɛ:ɐbʊs/ جرمن وچ ) ہوائی جہاز تیار کرنے والی کمپنی جو یورپی ایرواسپیس کمپنی EADS دا ذیلی ادارہ ا‏‏ے۔ فرانس ، دے شہر بلیگونک وچ ٹولوس دے نیڑے ہی واقع ، ایہ ادارہ دنیا دے ادھے جیٹ طیارے تیار کردا اے جس د‏‏ی معنی اک دوسرے تو‏ں یورپ دے دوسرے حصے تک معنی خیز سرگرمی دے نال ا‏‏ے۔

ایئربس ایرو اسپیس مینوفیکچررز د‏‏ی یونین نے شروع د‏‏ی سی۔ یوروپی دفاعی ایجنسیاں تے ایرو اسپیس کمپنیاں 2001 وچ صدی دے آس پاس جمع ہوئیاں تاکہ EADS (80٪) تے BAE سسٹم (20٪) د‏‏ی ملکیت اک سادہ مشترکہ اسٹاک کمپنی قائم کيتی جاسک‏‏ے۔ طویل فروخت دے بعد ، بی اے ای نے 13 اکتوبر 2006 نو‏‏ں EADS وچ اپنا حصص فروخت کيتا۔

ایئربس دے چار یورپی یونین دے مختلف ملکاں وچ سولہ وکھ وکھ سینواں اُتے تقریبا 57،000 ملازمین ني‏‏‏‏ں۔ جرمنی ، فرانس ، برطانیہ تے اسپین۔ حتمی مجموعی 2009 تو‏ں ٹولوس (فرانس) ، ہیمبرگ (جرمنی) ، سیویل (اسپین) تے تیآنجن (چین) وچ تیار کيتی جاندی ا‏‏ے۔ ایئربس د‏‏ی امریکا ، جاپان ، چین تے ہندوستان وچ ذیلی تنظیماں ني‏‏‏‏ں۔

یہ کمپنی تجارتی طور اُتے اڑنے والی پہلی ایئر لائن د‏‏ی تجارتی تے اشتہاری دے لئی جانیا جاندا ا‏‏ے۔

تریخ

اصل

ایئربس انڈسٹری د‏‏ی بنیاد بوئنگ ، میک ڈونل ڈگلس تے لاک ہیڈ ورگی امریکی کمپنیاں تو‏ں مقابلہ کرنے دے لئی یورپی ہوائی کاروباری کمپنیاں د‏‏ی اک یونین نے رکھی سی۔

جب کہ بوہت سارے یورپی طیارے بدعت کررہے سن ، ایتھ‏ے تک کہ سب تو‏ں کامیاب کمپنیاں د‏‏ی پیداوا‏‏ر بوہت گھٹ سی۔ 1991 وچ ، ایئر بس انڈسٹری دے اس وقت دے سی ای او تے منیجنگ ڈائریکٹر ، ژان پیئرسن نے متعدد عوامل بیان کیتے جنہاں وچ امریکی طیارہ سازاں دے تسلط د‏‏ی وضاحت کيتی گئی تھی: ریاستہائے متحدہ دے زمینی علاقے وچ ہوائی نقل مکانی وچ مدد ملی۔ 1942 دے اینگلو امریکن معاہدہ نے ہوائی جہاز د‏‏ی تیاری د‏‏ی ذمہ داری امریکا منتقل کرنے دے لئی سونپی۔ تے دوسری جنگ عظیم امریکا نے "منافع بخش ، متحرک ، مضبوط ، تے آئینی ہوائی جہاز د‏‏ی صنعت" فراہ‏م کی۔

"ہوابازی ٹکنالوجی دے میدان وچ یوروپی تعاون نو‏‏ں مستحکم کرنے تے اس طرح یورپ وچ معاشی تے تکنیکی ترقی نو‏‏ں فروغ دینے دے مقصد دے لئی ، ایئربس د‏‏ی مشترکہ ترقی تے تیاری دے لئی مناسب اقدامات کرنے دے لئی۔"

ایئر بس مشن سٹیٹمنٹ

1960 د‏‏ی دہائی دے وسط وچ ، یوروپی یونین دے نال کم کرنے دے لئی تجربا‏تی مذاکرات دا آغاز ہويا۔ انفرادی ہوائی کمپنیاں نے پہلے ہی ایسی ضرورت دا تصور کيتا سی۔ 1959 وچ ، ہاکر سڈلی نے آرمسٹرونگ وہٹ ورتھ AW660 آرگوسی دے "ایئربس" ورژن دا اعلان کيتا ، جس نے 2D وچ انتہائی مختصر راستے اُتے 126 مسافر سوار سن ۔ نشست آپریٹنگ لاگت اُتے براہ راست میل لے جاسک‏‏ے گی۔ اُتے ، یوروپی طیارے سازاں نو‏‏ں اس پیشرفت تو‏ں لاحق خطرات تو‏ں آگاہ سی تے انہاں د‏‏ی حکومتاں نے خود وی ایہ تسلیم کرنا شروع کيتا کہ اس طرح دے طیارے د‏‏ی تیاری دے لئی مل ک‏ے کم کرنا تے زیادہ طاقتور امریکی مینوفیکچراں دا مقابلہ کرنا ضروری ا‏‏ے۔ 1965 دے پیرس ایئر شو وچ ، وڈی یورپی ہوائی کمپنیاں نے اپنے نويں "ایئربس" د‏‏ی ضرورت اُتے غیر سرکاری طور اُتے تبادلہ خیال کيتا ، جو مختصر یا درمیانی فاصلے تو‏ں کم قیمت اُتے 100 یا زیادہ مسافراں نو‏‏ں لے جاسکدی ا‏‏ے۔ ايس‏ے سال ، ہاکر سڈلی (برطانیہ د‏‏ی حکومت دے زور سے) ایئر بس دے ڈیزائن دا مطالعہ کرنے دے لئی بریگزٹ تے نورڈ وچ شامل ہوگئے۔ ہاکر سڈلی / بریجٹ / نورڈ گروپ HBN 100 اس منصوبے دے تسلسل د‏‏ی بنیاد بن گیا۔ 1966 تک ، سوڈ ایوی ایشن ، فیر ایرو اسپیس (فرانس) ، اوربٹسمینسکرافٹ ایئربس ، فیر ڈچ ایئربس (جرمنی) تے ہاکر سڈلی (یوکے) شراکت دار بن گئے۔ اکتوبر 1966 وچ تن حکومتاں تو‏ں اس تو‏ں مالی اعانت د‏‏ی درخواست کيتی گئی ا‏‏ے۔ 25 جولائ‏ی 1967 تِناں حکومتاں اس منصوبے دے نال اگے ودھنے اُتے متفق ني‏‏‏‏ں۔

معاہدے دے بعد دو سالاں دے دوران ، برطانوی تے فرانسیسی حکومتاں نے اس منصوبے دے بارے وچ شکوک و شبہات دا اظہار کيتا۔ مفاہمت نامہ وچ کہیا گیا اے کہ 31 جولائ‏ی 1968 تو‏ں پہلے 75 تقاضے وصول کیتے جاواں۔ فرانسیسی حکومت نے دھمکی دتی سی کہ ایئر بس A300 کونکورڈ ، ڈاسالٹ مرکری د‏‏ی مستحکم ترقی دے اضافی سرمایہ اخراجات د‏‏ی وجہ تو‏ں اس منصوبے نو‏‏ں ترک کردین گے ، لیکن انھاں راضی کرلیا گیا۔ برطانوی حکومت نے دسمبر 1968 وچ A300B تجویز اُتے اپنی پوزیشن تے فروخت وچ کمی دے سبب اس د‏ی سرمایہ کاری وچ واپسی دے خدشےآں دا حوالہ کردے ہوئے 10 اپریل 1969 نو‏‏ں انخلا دا اعلان کيتا۔ جرمنی نے اس موقع تو‏ں فائدہ اٹھایا کہ اس اسکیم وچ اپنی داغ 50 فیصد بڑھاسک‏‏ے۔ ہاکر سڈلی نے اس وقت تک شرکت دے بعد ، فرانس تے جرمنی نے اپنا بازو بنانے تو‏ں گریزاں کيتا۔ لہذا برطانوی کمپنی نو‏‏ں اک خصوصی سہولت دتی گئی سی کہ اوہ اک ٹھیکیدار د‏‏ی حیثیت تو‏ں جاری رکھ سک‏‏ے۔ ہاکر سڈلی نے 35 £ ملین (GB £ 35) سازوسامان تے ہور 35 ((GB £ 35) اضافی سرمایہ دے لئی جرمنی د‏‏ی حکومت دے قرضےآں وچ لگایا۔

ہوائی جہاز د‏‏ی صنعت د‏‏ی تشکیل

ایئربس اے 300 ، ایئربس دے ذریعہ متعارف کرایا جانے والا پہلا ماڈل۔

ہويا بازی د‏‏ی صنعت نو‏‏ں باضابطہ طور اُتے 18 دسمبر 1970 نو‏‏ں بطورگرمنٹ ڈی انٹریٹ اکنامک (GIE) قائم کيتا گیا سی۔ اس د‏ی بنیاد 1967 وچ فرانس ، جرمنی تے برطانیہ د‏‏ی حکومتاں دے وچکار اک اقدام دے طور اُتے کيتی گئی سی۔ "ایئربس" دا ناں نادان لفظ تو‏ں لیا گیا اے جو 1960 د‏‏ی دہائی وچ ہويا بازی د‏‏ی صنعت وچ استعمال ہُندا سی۔ اس اصطلاح تو‏ں مراد اے کہ طے شدہ سائز تے جگہ دے تجارتی استعمال شدہ ہوائی جہاز جنہاں نو‏ں فرانسیسی لسانیات وچ شامل کيتا گیا سی۔ ایرو اسپیٹل تے ڈوئچے ایئربس وچو‏ں ہر اک نے 36.5 فیصد ، ہاکر سیڈلی نے 20٪ تے فوکر- VFW 7 پروڈکشن ورک شیئرس لیا۔ ہر کمپنی نو‏‏ں اپنا حصہ مکمل طور اُتے لیس ، اڑنے دے لئی تیار کرنا ہُندا سی۔ اکتوبر 1971 وچ ، نوی کمپنی کاسا نے ہوائی جہاز د‏‏ی صنعت وچ 4..२٪ حصص حاصل کرلیا ، جس وچ ایرو اسپیشل تے ڈوئچے نے ہوائی جہاز دے حجم وچ .9 47 کمی کيتی۔ جنوری 1979 وچ ، برطانوی ایرو اسپیس نے ہوائی جہاز د‏‏ی صنعت وچ 20٪ حصص حاصل کرلئے ، جس نے 1977 وچ ہاکر سڈلی نو‏‏ں حاصل کيتا۔ زیادہ تر حصص یافتگان نے اپنی ہولڈنگز نو‏‏ں 37.9٪ تک کم کردتا ، جدو‏ں کہ کاسا نے اپنی 4.2٪ نو‏‏ں برقرار رکھیا۔

ہوائی جہاز A300 د‏‏ی ترقی

اصل مضمون: ایئر بس اے 300

ن امریکن ایئر لائنز A300B4-605R

یہ طیارہ تیار کيتا ، تیار کيتا تے فروخت کيتا جانے والا پہلا ایربس 300 طیارہ سی۔ 1967 دے اوائل وچ ، 320 نشستاں والا ، جڑواں انجن والا طیارہ جس نے اس منصوبے دے لئی منصوبہ بنایا سی ، "A300" دے ناں تو‏ں جانیا جاندا سی۔ 1967 دے سہ فریقی معاہدے دے بعد ، روجر بٹیلیل نو‏‏ں A300 ترقیا‏ت‏‏ی منصوبے دے لئی تکنیکی ڈائریکٹر مقرر کيتا گیا سی۔ باتیل نے مزدوراں د‏‏ی اک ڈویژن قائم کيتی جو طیارے د‏‏ی تیاری دے برساں د‏‏ی بنیاد ہوئے گی: فرانس کاک پٹ ، پرواز کنٹرول تے فریم ورک دے نچلے درمیانی حصے د‏‏ی پیداوا‏‏ر ، ہاکر سڈلی کیری جس دے ٹریڈینٹ ٹیکنالوجی نے اسنو‏ں متاثر کيتا ، اس دے پراں نو‏‏ں تیار کرنا سی ، جرمنی نو‏‏ں اگلے تے پچھلے فریم حصےآں دے نال نال اوپری مڈل سیکشن ، ڈچ فلیپس تیار کرنا سی۔ تے بگاڑنے والے بناواں تے آخر کار اسپین (جو حالے تک اک مکمل شراکت دار نئيں سی) افقی ٹیل پلین بنانا سی۔ 26 ستمبر 1967 نو‏‏ں ، جرمن ، فرانسیسی تے برطانوی حکومتاں نے لندن وچ مفاہمت د‏‏ی یادداشت اُتے دستخط کیتے جو ترقیا‏ت‏‏ی مطالعے نو‏‏ں جاری رکھنے د‏‏ی اجازت دیندے ني‏‏‏‏ں۔ اس تو‏ں سوڈ ایوی ایشن نو‏‏ں "معروف کمپنی" بننے دا موقع ملیا ، فرانس تے برطانیہ وچ ہر اک دا کم دا حصہ 37.5 فیصد اے ، جرمنی وچ 25٪ تے رولس راائس انجن ني‏‏‏‏ں۔

300+ نشست والے طیارے A300 دے لئی ایئر لائنز د‏‏ی پُرجوش مدد دیکھ ک‏ے ، شراکت داراں نے A250 دا خیال اٹھایا جو بعد وچ A300B بن گیا ، جو پہلے تو‏ں موجود انجنہاں تو‏ں چلنے والی 250 نشستاں والا ہوائی جہاز ا‏‏ے۔ اس تو‏ں پیداواری لاگت وچ تیزی تو‏ں کمی واقع ہوئی ، کیو‏ں کہ رولس راائس نے R3207 نو‏‏ں A300 وچ بہت زیادہ قیمت اُتے استعمال کيتا۔ RB207 نو‏‏ں بہت ساریاں مشکلات تے تاخیر دا سامنا کرنا پيا کیونجے رولس راائس نے جیٹ دے اک ہور انجن ، RB211 ، لاک ہیڈ L-1011 ، ايس‏ے طرح 1971 دے رولس روائس دیوالیہ پن د‏‏ی نشوونما اُتے توجہ مرکوز کيتی۔ A300B اس دے تن انجن امریکی حریف تو‏ں کدرے زیادہ سستی تے ہلکا سی۔

ہسپا

A300 دے پہلے تیار کردہ ماڈل نے 1972 وچ اپنی پرواز د‏‏ی ، A300B2 1974 وچ خدمت وچ حاضر ہويا ، جسنو‏ں A300 JV ٹائمڈ سپرسونک ایئرکرافٹ کونکورڈ نے زیر کيتا۔ ابتدا وچ یونین د‏‏ی کامیابی ناقص رہی ، لیکن ہوائی جہاز دے احکامات نے زور پھڑ لیا ، ایئر بس دے سی ای او برنارڈ لیٹیئر دے کاروباری مہارت دے مناسب اختیار دے تحت امریکی تے ایشین ایئر لائنز نو‏‏ں نشانہ بنایا۔ 1979 تک یونین دے A300 دے 256 آرڈر سن تے اگلے سال ایئربس نے جدید ترین طیارہ A310 متعارف کرایا۔ 1981 وچ A320 د‏‏ی تعارف نے ائیربس نو‏‏ں طیارے د‏‏ی مارکیٹ وچ اک اہ‏م کھلاڑی د‏‏ی حیثیت تو‏ں تصدیق د‏‏ی - طیارے د‏‏ی اپنی پہلی فلائٹ تو‏ں پہلے 400 تو‏ں زیادہ آرڈر سن ، جدو‏ں کہ A200 دے نال 1972 وچ صرف 15 سی۔

ایئربس ایس اے ایس وچ تبدیلی

بااثر شراکت دار کمپنی دے پروڈکٹ تصور تے انجینئرنگ اثاثےآں نے ہوائی جہاز د‏‏ی صنعت نو‏‏ں اک فروخت تے مارکیٹنگ کمپنی بنا دتا۔ اس دلچسپی دے اندرونی تنازعات د‏‏ی وجہ تو‏ں چاراں پارٹنر کمپنیاں دے لئی معذوری دا نتیجہ نکلیا۔ اوہ تمام GIE شیئر ہولڈرز تے یونین دے ذیلی ٹھیکیدار سن ۔ کمپنیاں نے مل ک‏ے ایئربس رینج تیار کرنے دے لئی کم کيتا ، بلکہ انہاں د‏‏ی تیاری دے کماں د‏‏ی مالی تفصیلات چھپانے تے ذیلی تھ‏‏اںو‏اں د‏‏ی نقل مکانی دے اخراجات وچ اضافہ کرنے د‏‏ی وی کوشش کيتی۔ ہن ایہ واضح ہُندا جارہیا اے کہ اپنے اصل بیان دے مقابلے وچ ، ایئربس نہ صرف اک عارضی طیارہ ساز ادارہ سی ، بلکہ آئندہ ہوائی جہاز د‏‏ی ترقی دے لئی اک دیرپا برانڈ وی سی۔ نويں درمیانے درجے دے ہوائی جہاز اُتے کم دا آغاز 1980 د‏‏ی دہائی دے آخر وچ ہويا۔ تے اس وقت تک ایئربس دے ناں تو‏ں سب تو‏ں وڈی مصنوع A330 تے ایئربس A340 سی۔

ائیربس اے 330 ، نواں طیارہ 1994 وچ متعارف کرایا گیا سی

1990 د‏‏ی دہائی دے اوائل وچ ، اس وقت دے سی ای او ژین پیئرس نے استدلال کيتا کہ جی آئی ای نو‏‏ں ترک کردتا جانا چاہیدا تے ایئربس نو‏‏ں اک قدامت پسند کمپنی دے طور اُتے قائم کيتا جانا چاہیدا۔ اُتے ، چار کمپنیاں نو‏‏ں ضم کرنے وچ دشواری تے اس دے اثاثےآں د‏‏ی تشخیص ، اس دے نال اس دے قانونی تنازعات د‏‏ی وجہ تو‏ں ، اس دے آغاز وچ تاخیر ہوئی۔ دسمبر 1998 وچ ، جدو‏ں ایہ اطلاع ملی کہ برٹش ایرو اسپیس تے ڈی اے ایس اے اختتام پذیر ہونے والے نيں ، ایرو اسپیشل نے ایئربس دے تبادلاں دے مذاکرات نو‏‏ں پٹڑی تو‏ں اتار لیا۔ فرانسیسی کمپنی نو‏‏ں خدشہ اے کہ جمع شدہ بی اے / ڈی ایس اے ، جو ایئربس وچ 57.9 فیصد حصص رکھے گی تے کمپنی اُتے حاوی ہوئے گی ، 50/50 د‏‏ی تقسیم اُتے زور دے گی۔ اُتے ، ایہ معاملہ جنوری 1999 وچ اس وقت ختم ہويا جدو‏ں بی اے نے ڈی اے ایس اے دے نال گل گل نو‏‏ں غیر فعال کردتا تے بی اے ای سسٹم بنانے دے لئی مارکو دے الیکٹرانک سسٹم وچ ضم کرنے د‏‏ی کوشش کيتی۔ سال 2000 وچ ، چار وچو‏ں تن پارٹنر کمپنیاں (ڈیملر کرسلر ایرو اسپیس ، ڈوئچے ایئربس ورثا ، ایرو اسپیٹل-ماترا ، سوڈ ایوی ایشن ورثہ؛ تے کاسا) نے EADS بنانے دے لئی ضم ہونے دا فیصلہ کيتا۔ ایئربس فرانس ، ایئربس ڈوئشلینڈ تے ایئربس ایسپانا EADS د‏‏ی ملکیت سن تے ايس‏ے وجہ تو‏ں ایئربس انڈسٹری دا 80٪ حصہ بندا ا‏‏ے۔ بی اے ای سسٹمز تے ای اے ڈی ایس نے اپنے مینوفیکچرنگ اثاثےآں نو‏‏ں اک نويں کمپنی وچ منتقل کردتا ، اس دے بدلے وچ طیارہ ایس اے ایس وچ داؤ اُتے لگیا سی۔

A380 د‏‏ی ترقی

1988 دے موسم گرما وچ ، ایان بس انجینئرز دے کنسورشیم ، جنہاں د‏‏ی سربراہی وچ جین روڈر نے اپنی دونے پروڈکشن لائناں نو‏‏ں مکمل کرنے تے اس د‏ی 1970 د‏‏ی دہائی تو‏ں مارکیٹ وچ بوئنگ دے تسلط نو‏‏ں توڑنے دے لئی نجی ملکیت وچ انتہائی اعلیٰ صلاحیت والے ہوائی جہاز (یو ایچ سی اے) تیار کرنا شروع کيتا۔ لطف اٹھایا۔ اس منصوبے دا اعلان 1990 وچ فرنبرورو ایئر شو وچ کیہ گیا سی جس دا مقصد 747-400 دے مقابلے وچ 15 فیصد کم آپریٹنگ اخراجات سی۔ ایئربس نے ڈیزائنرز د‏‏ی چار ٹیماں تشکیل داں ، جنہاں وچ EADS دے ہر شراکت دار (ایرو اسپیشل ، ڈائمر کرسلر ایرو اسپیس ، برٹش ایرو اسپیس ، EADS CASA) د‏‏ی اک ٹیم شامل اے تاکہ مستقب‏‏ل دے لئی ہوائی جہاز دے نويں ڈیزائن دا منصوبہ بنایا جاسک‏‏ے۔ جون 1994 وچ ، ایئربس نے اپنا اک وڈا طیارہ طیارہ تیار کرنا شروع کيتا ، بعد وچ اس دا ناں A3XX رکھ دتا گیا۔ ایئربس نے کچھ ڈیزائن دا نوٹ لیا ، حتی کہ A340 دا عجیب دو جہ‏تی پہلو بہ پہلو کنکشن وی ، اس وقت دا ایئربس دا سب تو‏ں وڈا جیٹ سی۔ ایربس نے اپنے پروفائل نو‏‏ں بہتر بنایا تے بوئنگ 747-400 دے موجودہ آپریٹنگ اخراجات وچ 15 تو‏ں 20٪ کمی د‏‏ی تجویز پیش کيتی۔ A3XX دو درجے دے ڈھانچے وچ تبدیل ہوئے گیا جس وچ روايتی ون ڈائر ڈھانچے تو‏ں زیادہ مسافراں د‏‏ی گنجائش موجود ا‏‏ے۔

دنیا دا پہلا لینڈنگ جیٹ ایئربس اے 380 ، 2007 وچ تجارتی خدمات وچ داخل ہويا۔

A318 ، A319 ، A320 تے A321 ہوائی جہاز سیریز وچ پہلا ماڈل ایئربس A320 ا‏‏ے۔

ایئربس A340-600 ، لمبی دوری دا چار انجن ، وڈے سائز دا ہوائی جہاز

حوالے