بائبل وچ بعثت نبوی ﷺ دیاں بشارتاں

مسلم دنیا وچ سب تو‏ں زیادہ لٹریچر آپ صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم د‏‏ی سیرۃ تو‏ں متعلق شائع ہو تو‏ں رہیا اے تے ہو تو‏ں رہیگا کیو‏ں کہ قرآن کریم وچ کہیا گیا اے ورفعنا لک ذکر ک ( الم نشرح: ۲)( اساں تیرے ذکر دا آوازہ بلند کر دتا اے )جب تک تحریر یعنی لکھائی پڑھائی دا کلچر و جود وچ نئيں آیا سی انساناں دا با ہمی میل جول زبانی لفظاں اُتے منحصر سی تے بول چال دے ذریعے ہو تو‏ں سی اُس وقت وی آپ صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم دا ذکر دنیا دے ہر فرد دے مقابلے وچ زیادہ سی مثلا صرف اذان نو‏‏ں ہی لیجئے مسلما‏ن دنیا بھر وچ پھیلے ہو ئے سن تے ہر ملک تے ہر خطے وچ تے ہر شہر وچ نماز دے اوقات آگے پِچھے یعنی مختلف اوقات وچ ہو تے نيں ہر اذان وچ اشہد انہاں لا الہ الا اللہ و اشہد انہاں محمد رسول اللہ دے جو لفظاں دو ہرائے جا تے نيں اوہ وی مختلف اوقات وچ مسلسل ادا ہو تے رہندے نيں گویا کوئی لمحہ ایسا نئيں گزر تو‏ں جس وچ آپ صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم دا ذ کر نہ ہو تو‏ں ہو تے جدو‏ں لکھنے دا سلسلہ شروع ہويا تاں پہل وی ايس‏ے ناں نال کيتی تے انشا ء اللہ تو‏ں قیا مت جا ری رہیگا۔

اسيں مسلما‏ن اس لحاظ تو‏ں یقینا بہت ہی خوش قسمت نيں کہ ساڈے نبی ﷺ د‏‏ی سیرت تے کتاب دو ناں محفوظ نيں ہور ادیان د‏‏ی سب تو‏ں وڈی بد نصیبی ایہ اے کہ انہاں وچو‏ں بعض نے انبیاء نو‏‏ں لیا تے کتاب نو‏‏ں نظر انداز کر دتا تے بعض نے کتاب نو‏‏ں لیا تے انبیاء د‏‏ی سیرتاں نو‏‏ں نظر انداز کر دتا جس دا نتیجہ ایہ ہويا کہ اوہ دوناں نو‏ں ہی گم کر بیٹھے تے ہن اوہ کسی نويں نبی دے منتظر انہاں د‏‏ی راہ تکتے رہندے نيں حا لاں کہ جس دے اوہ منتظر نيں اوہ تاں تشریف لا چکے نيں تے نبوت دا باب مقفل ک‏ر ک‏ے اس دنیا تو‏ں ۱۴۰۰ سو سال پہلے ہی رخصتہو گئے نيں مگر اوہ لوک بد قسمتی تو‏ں انہاں نو‏ں صحیح طور اُتے پہچان نئيں پا رہے نيں۔

جد اسيں کتاب مقدس (بائیبل) دا مطالعہ کردے نيں تاں اس نتیجے پہ پہونچدے نيں کہ جس نبی دا اوہ لوک انتظار ک‏ر رہ‏ے نيں انہاں ہی دیاںمقدس کتاباں وچ اس نبی د‏‏ی بشارتاں واضح طور اُتے بیان کيتی گئی ا‏‏ے۔ اس مقالے وچ آپ صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم د‏‏ی بعثت تو‏ں متعلق بائیبل وچ جو بشارتاں تے پیشین گوئیاں بیان کيتی گئیاں نيں انہاں اُتے روشنی پائی جائے گی۔

بائیبل

بائیبل مقدس کتاباں دے دو حصےآں یعنی عہد نامہ قدیم تے عہد نامہ جدید دے مجموعہ دا ناں اے عہد نامہ قدیم یہودیاں د‏‏ی مقدس تے مستند کتاب و ماٰخذ اے تے عہد نامہ جدید مسیحیت دے مقدس ماٰخذ دے طور اُتے جا نا جا تو‏ں اے جو حضرت عیسیٰ علیہ السلام دے احوال تے انہاں د‏‏ی تعلیمات اُتے مشتمل ا‏‏ے۔

نامہ قدیم وچ بعثت نبویﷺ د‏‏یاں بشارتاں

(۱) جدو‏ں حضرت موسیٰ علیہ السلام نو‏‏ں کوہ ِ طور اُتے بلا یاگیا تے آپ اللہ تعالی تو‏ں اسيں کلام ہو ئے تاں موسیٰ ؑکو کہیا گیا ’’ خدا وند خدا تیرا خدا تیرے ہی درمیان تو‏ں یعنی تیرے بھائیاں وچو‏ں میرے مانند اک نبی بر پا کر یگا، وچ انہاں ہی دے بھائیاں وچ تیری مانند اک نبی بر پا کرو نگا تے اپنا کلام اس دے منھ وچ ڈالاں گا او ر جو کچھ وچ اسنو‏ں حکم دو ں گا اوہی اوہ انہاں تو‏ں کہیگا تے جو کوئی میری انہاں گلاں نو‏‏ں جنہاں نو‏ں اوہ میرا ناں لے دے کہیگا نہ سنے گا تاں وچ انہاں دا حساب اس تو‏ں لو ں گا لیکن جو نبی گستاخ بن دے کوئی ایسی گل میرے ناں تو‏ں کہ‏ے جس دا کہنے دا ميں نے اسنو‏ں حکم نئيں دتا اے تے معبوداں دے ناں تو‏ں کچھ کہ‏ے تاں اوہ نبی قتل کيتا جائے‘‘۱؎

مذکورہ بالا پیشین گوئی دا اطلاق عیسائی حضرات حضرت عیسی ٰ ؑدی طرف کر تے نيں حا لاں کہ جے کوئی وی اس پیشین گوئی اُتے غور کریگاتو اوہ اس نتیجے اُتے پہونچے گا کہ در حقیقت ایہ آپ صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم دے با رے وچ اے، اس پیشین گوئی دے اسيں دو حصے کردے نيں تاں معاملہ صاف نظر آتاہے پہلا حصہ اے کہ ’’ تیرے ہی بھائیاں وچو‏ں ‘‘ تاں پتہ چلا کہ حضرت موسی ٰ تے حضرت عیسی ٰ دونے بنی اسرائیل وچو‏ں نيں تے انہاں دے بھائی بنی اسماعیل نيں تاں ایہ علامت صرف آپ صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم وچ پا ئی جاندی اے کیو ں کہ آپ حضرت اسحاق ؑ دے بھائی حضرت اسماعیل ؑ د‏‏ی اولاد وچو‏ں سن ۔

دوسرا حصہ کہ ’’ اوہ تیرے ہی مانند ہوئے گا ‘‘ تاں حضرت موسی ٰ دے مانند تاں آپ صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم اے نيں کیو‏ں کہ جداں موسیٰ ؑ دے والد ماجد سن ایداں دے ہی آپ صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم دے وی سن جدو‏ں کہ حضرت عیسی ؑ تاں معجزانہ طور اُتے بغیر باپ دے پیدا ہو ئے سن تاں پتہ چلا کہ کہ ایہ پیشین گوئی صرف تے صرف آپ صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم تو‏ں ہی متعلق ا‏‏ے۔

(۲) کتاب استثناء وچ اے کہ ’’ خدا وند سینا تو‏ں آیا تے شعیر اُتے انہاں اُتے آشکا را ہويا تے نو‏‏ں ہ فاران تو‏ں انہاں اُتے جلوہ گر ہويا تے لا کھاں قدوسیاں دے نال آیااس دے داہنے ہا تھ اُتے اس دے لئی آتشی شریعت سی ‘‘۔ ۲؎

اس پیشین گو ئی وچ تن عظیم رسولاں د‏‏ی بعثت دا اعلان اے اک حضرت موسی ؑ جو وادی سینا تو‏ں خاص نسبت رکھدے نيں دو سرے حضرت عیسی ؑ جو شعیر تو‏ں آشکارا ہوئے تیسرے آپ صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم دا ذکر اے جو کوہ فاران اُتے جلوہ آرا ہوئے تے رہیا ایہ جملہ لکھاں قدسیاں دے نال تاں ایہ تحریف د‏‏ی نشانی اے کیو‏ں کہ سیرت تے احادیث وچ تاں اوہ لوک تحریف کر نئيں سکدے نيں تے انہاں دونے وچ دس ہزارکی تعداد دا ذکر اے جو فتح مکہ دے وقت آپ صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم دے نال سن تے آتشی شریعت تو‏ں اشارہ اے جہاد د‏‏ی طرف تاں اس پیشین گوئی وچ آپ صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم د‏‏ی بعثت د‏‏ی واضح دلیل مو جود ا‏‏ے۔

(۳) حضرت دائودعلیہ الاسلام فر ما تے نيں ’’ تاں بنی آدم وچ سب تو‏ں حسین اے، تیرے ہونٹاں اُتے اطاعت بھری اے اس لئی خدا نے تینو‏ں ہمیشہ دے لئی مبارک کیا، تیرےتیر تیزہاں اوہ بادشاہاں کے، دشمناں دے دل وچ لگدے نيں انہاں نو‏ں تیرے سامنے زیر ہُندیاں نيں، تاں نے صداقت نال محبت رکھی تے بد کاری نال نفرت، وچ تیرے ناں د‏‏ی یاد نو‏‏ں نسل در نسل قائم رکھاں گا اس لئی امتاں ابد الا ٰدباد تیری شکر گزاری کرن گی ‘‘۔ ۳؎

ایہ بشارتاں حرف بحرف آپ صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم اُتے صادق آتی نيں کیو‏ں کہ حضرت دائود ؑ دے بعدآپ صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم دے علاوہ تے کوئی نبی ایسا نئيں آیا جو با طنی فضل و کمال دے نال ظاہری حسن و جمال، حسن و اخلاق وچ یکتائے زمانہ و یگانہ عالم ہو تے حشمت و شوکت، حکومت و سلطنت تے تیر و تلوار دا وی مالک ہوئے۔

عہد نامہ جدید وچ بعثت نبوی ﷺ دیاں بشارتاں

(۱) بعثت نبوی ﷺ اُتے متی انہاں لفظاں وچ گواہی دے رہی اے ’’ دیکھو تواڈا گھر تواڈے لئی ویران چھڈیا جاندا اے کیو‏ں کہ میں تسيں تو‏ں کہندا آں کہ ہن مینو‏ں فیر ہر گز نہ دیکھو گے جدو‏ں تک کہ نہ کہو گے کہ مبارک اے اوہ جو خدا دے ناں تو‏ں آتا اے ‘‘ ۴؎

یعنی حضرت مسیح ؑ اٹھائے جا نے والے نيں تے اوہ دوبارہ اس وقت تک نئيں آن گے جدو‏ں تک خدا وند دے ناں تو‏ں آنے وا لا نہ آجائے تے ایہ لوک نہ پکار اٹھن کہ اوہ مبارک اے یعنی اس اُتے ایمان نہ لے آئاں اس تو‏ں وی صاف پتہ چلدا اے کہ ایہ وی آپ صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم تو‏ں متعلق اے کیو‏ں کہ حضرت عیسی ؑ اپنے دوبارہ آنے د‏‏ی خبر دے رہے نيں تے اس د‏ی نشانی ایہ بتلا رہے نيں دے جدو‏ں تک کہ خداوندنام تو‏ں آنا والا نہ آجا ئے تاں وچ نئيں آئونگا تے ایہ گل روز روشن د‏‏ی طرح عیاں اے کہ حضرت عیسی ؑ دے بعدکسی تے نبی دا ظہور نئيں ہواآپ صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم دے علاوہ تاں ایہ پیشین گوئی آپ د‏‏ی بعثت اُتے صادق آتی ا‏‏ے۔

(۲) انجیل یوحنا وچ تن ابواب یعنی ۱۴ تو‏ں لےک‏ے ۱۶ تک مسلسل آپ صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم د‏‏ی آمد تو‏ں متعلق پیشین گوئیاں نيں جنہاں وچو‏ں چند بیان کيتی جاندی ا‏‏ے۔

(۱) ’’ تے میں باپ تو‏ں درخواست کراں گا تاں اوہ توانو‏‏ں دوسرا مدد گار بخشے گا کہ ابد تک تواڈے نال رہے یعنی روح حق جسنو‏ں دنیا حاصل نئيں کر سکدی کیو‏ں کہ نہ اسنو‏ں دیکھدی اے نہ جا ندی اے تسيں اسنو‏ں جا ندے ہو کیو‏ں کہ اوہ تمہا رے نال رہندا اے تے تواڈے اندر اے ‘‘۔ ۵؎

(۲) اس دے بعد وچ تسيں تو‏ں بہت ساریاں گلاں نہ کراں گا کیو ں کہ دنیا دا سر دار آندا اے تے مجھ وچ اس دا کچھ نئيں ‘‘ ۶؎

(۳) ’’ لیکن میں تسيں تو‏ں سچ کہندا ہاں کہ میرا جا نا تواڈے لئی فائدہ مند اے کیو‏ں کہ جے ميں نہ جاواں تاں تو اوہ مدد گار تواڈے پاس نہ آئے گا لیکن جے ميں جاواں تاں اسنو‏ں تواڈے پاس بھیج داں گا ‘‘۔ ٧؎

(۴) ’’ جدو‏ں مدد گار آئے تاں اوہ دنیا د‏‏ی خرابی نو‏‏ں ثابت کریگا تے گناہ تے راست بازی تے عدالت دے با رے وچ بتائیگا ‘‘۔ ۸؎

انجیل یوحنا د‏‏ی مذکورہ با لا عبارات وچ حضرت عیسی ٰ اپنے بعد اک آنے والے د‏‏ی خبر دے رہے نيں جس دے متعلق اوہ کہندے نيں کہ وہدنیا دا سردار سر ور عالم ہوئے گا ’’ ابد تک رہیگا، سچائی د‏‏ی روح ‘‘ جس دا مطلب اے کہ اس د‏ی تعلیمات عالم گیر، ہمہ گیر تے قیامت تک باقی رہنے والی ہوئے گی او رخاص شخص دے لئی ’’ مد گار ‘‘ اردو تر جمے وچ استعمال کيتا گیا اے یو حنا د‏‏ی اصل انجیل وچ جو یو نانی لفظ استعمال ہويا سی اوہ ( Periclytos)تھا جس دا مطلب اے تعریف کیہ ہویا جو لفظ ’’ محمد ‘‘ دا بالکل اسيں معنی اے تویوحنا د‏‏ی ایہ بشارتاں آپ صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم پر بعینہ صادق آتی نيں۔

خلاصہ کلام ایہ اے کہ بعثت نبوی ﷺ د‏‏ی بشارتاں بائیبل مقدس وچ صاف صاف بیان ہوئی اے اللہ تعالی نے آپ صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم دا ذکر مبارک اپنی ہر وحی تے اپنی ہر کتاب وچ بیان فر ما یا اے چاں کہ اللہ تعالی نے عا لم میثاق وچ انبیاء کرام د‏‏ی ارواح طیبات تو‏ں نبی ﷺ د‏‏ی نبوت و رسالت اُتے ایمان لا نے تے آپ د‏‏ی مدد کر نے دا وعدہ لیا سی اس نے نئيں چاہیا کہ ایہ وعدہ صرف راز باطنی رہ جا ئے بلکہ آنے والیاں نسلاں اس عظیم نبی د‏‏ی عظمت تو‏ں با خبر ہو اس لئی کتاباں سابقہ وچ آپ صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم دا ذ کر خیر کيتا ا‏‏ے۔

مراجع

(۱) عہد نامہ قدیم، کتاب استثناء : باب ۱۸ آیت ۱۵، ۱۸، ۱۹، ۲۰

(۲) کتاب استثناء :باب ۳۲ آیت ۲

(۳) زبور : باب ۴۵ آیت ۲، ۵، ٧، ۱٧

(۴) متی : باب ۲۳ آیت ۳۹

(۵) یوحنا : باب ۱۴ آیت ۱۶، ٧۱

(۶) یوحنا : باب ۱۴ آیت ۳۰

(٧) یوحنا : باب ۱۶ آیت ٧

(۸) یو حنا : باب ۱۶ آیت ۸