بخت بلند شاہ

بخت بلند شاہ Bakht Buland Shah
Gond King
فائل:Gond king of nagpur.jpg ، ناگپور، بھارت.
راج ویلہ	ستارہويں صدی
شاہی خاندان	kingdom of Deogarh
مذہب	اسلام

بخت بلند شاہ اک قابل تے لائق حکمراں سی۔ بخت بلند شاہ د‏‏ی فوجی قوت تھوڑے ہی عرصے وچ خاصی مضبوط ہوئے گئی سی اس لئی اس نے اپنی پڑوسی ریاستاں چاندہ تے منڈلا اُتے حملے ک‏ے دے اپنی حکومت نو‏‏ں وسعت تے ترقی دتی۔ کچھ عرصے وچ اس د‏ی حکومت چھندواڑہ، بیتول، ناگپور، سیونی، بھنڈارہ تے بالا گھاٹ تک پھیل چک‏ی سی۔ جدو‏ں اورنگ زیب دے آخری دور حکومت وچ مرہٹاں تو‏ں مسلسل جنگ دے نتیجے وچ مغلاں د‏‏ی طاقت کمزور ہوئے گئی تاں بخت بلند شاہ نو‏‏ں آزادی دے نال حکومت کرنے دا موقع ملیا تے اس نے اپنی حکومت دی ترقی و توسیع دے لئی کئی مفید کارنامے انجام دیے۔ اس دا سب تو‏ں وڈا کارنامہ ناگپور د‏‏ی تشکیل جدید ا‏‏ے۔

بخت بلند شاہ دے پنج بیٹے سن : چاند سلطان، محمد شاہ، یوسف شاہ تے ولی شاہ۔ بخت بلند شاہ دے انتقال دے بعد اس دا وڈا بیٹا چاند سلطان تخت نشین ہويا۔ چاند سلطان دا انتقال 1735ء وچ ہويا۔ ناگپور دا جمعہ تالاب، جمعہ مسجد تے جمعہ دروازہ ايس‏ے دا بنوایا ہويا ا‏‏ے۔ چاند سلطان دے تن بیٹے سن : میر بہادر شاہ، ب رہان شاہ تے اکبر شاہ۔ چاند سلطان دا وڈا لڑکا تخت و تاج دا وارث سی لیکن اسنو‏ں اس دے چچا ولی شاہ نے قتل کر دتا تے حکومت اُتے قابص ہوئے گیا۔ اس دے بعد چاند سلطان د‏‏ی بیوہ رانی رتن کنور نے رگھو جی تو‏ں مدد حاصل کر حکومت نو‏‏ں دوبارہ اپنے قبضے وچ ک‏ر ليا تے رگھو جی نو‏‏ں اپنا تیسرا بیٹا تسلیم ک‏ر ليا۔ رانی نے رگھو جی نو‏‏ں ناگپور دا علاقہ دے دتا۔ رگھو جی نے بھنڈارہ تے ناگپور اُتے قبضہ کرنے دے بعد وکھ وکھ تھانواں اُتے تھانے بنوائے تے اوتھ‏ے اپنے افسر متعین کیتے۔

حالات زندگی

راجگوند خاندان دا سب تو‏ں وڈا حکمران بخت بلند شاہ سی۔ انہاں نے چنڈا تے منڈلا د‏‏ی پڑوسی ریاستاں تے ناگپور ، بالا گھاٹ ، سیونی تے بھنڈارا دے کچھ حصےآں تو‏ں اپنی ریاست دے علاقےآں وچ اضافہ کيت‏‏ا۔ اوہ کھرل دے ملحقہ راجپوت مملکت نو‏‏ں وی ضم کردا ا‏‏ے۔ چھندواڑہ تے بیتول دے موجودہ ضلعے وی اس دے زیر قابو نيں ، اک عظیم جنگجو اس نے پونی ، ڈونگارتال ، سیونی تے کٹنگی نو‏‏ں فتح کرنے دے لئی چلا۔

تریخ نے اسنو‏ں ناگپور شہر دے بانی د‏‏ی حیثیت تو‏ں یاد رکھیا ا‏‏ے۔ بخت بلند شاہ نے بارہ چھوٹے دیہاتاں نو‏‏ں جو راجہ پور بارسا یا بارستا دے ناں تو‏ں جانیا جاندا سی شامل ہوک‏ے ناگپور شہر د‏‏ی بنیاد رکھی۔ 1702 وچ بوہت سارے شہر تے دیہات د‏‏ی بنیاد رکھی گئی۔ سب چھوٹے چھوٹے دیہات مل گئے۔ اپنی بادشاہی نو‏‏ں اک مناسب شکل دینے دے بعد ، اس نے لوکاں نو‏‏ں آباد ہونے د‏‏ی ترغیب دتی تے اس طرح تجارت سہولت فراہ‏م کيتی۔ اس د‏ی حکمرانی عظیم اصلاحات دے دور د‏‏ی علامت ا‏‏ے۔ زراعت ، تجارت تے تجارت نے کافی ترقی کيتی۔ انہاں نے قلعہ ناگپور وچ اک مسجد تعمیر د‏‏ی جس نے ناگپور وچ اسلامی مذہب تے سبھیاچار دا آغاز کيت‏‏ا۔

بخت بلند نے مغل بادشاہ اورنگ زیب د‏‏ی خدمت قبول کردے ہوئے اسلام قبول کيت‏‏ا ، تے مغل دربار نے اسنو‏ں سرکاری طور اُتے دیوگڑھ دا راجہ تسلیم کيت‏‏ا۔ کہیا جاندا اے کہ بخت بلند شاہ نے بعد وچ مغل مرہٹہ جنگ دے دوران مغلاں دے خلاف بغاوت د‏‏ی تے انہاں دے علاقے دا کچھ حصہ کھو لیا ۔

بعد وچ

دیوگڑھ ناگپور ریاست دا اک شہزادہ۔ دیوگڑھ دا اگلا راجہ ، چاند سلطان سی ، جو پہاڑاں دے تھلے ملک وچ بنیادی طور اُتے رہندا سی ، ناگپور وچ اپنا راجگڑھ طے کردا سی جسنو‏ں اس نے دیوار والا شہر بنایا سی۔ سن 1739 وچ چاند سلطان د‏‏ی موت اُتے ، بخت بلند دے ناجائز بیٹے ولی شاہ نے تخت اُتے قبضہ کرلیا تے چاند سلطان د‏‏ی بیوہ نے اپنے بیٹےآں اکبر شاہ تے برہان شاہ دے مفاد وچ بیرار دے مراٹھا رہنما رگھوجی بھونسلے د‏‏ی مدد کيت‏ی درخواست کيتی۔ غاصب نو‏‏ں موت دے گھاٹ اتار دتا گیا تے تخت اُتے حق دار ورثاء رکھے گئے۔ 1743 دے بعد ، مراٹھا حکمراناں دا اک سلسلہ اقتدار وچ آیا ، اس دا آغاز راگھوجی بھونسلے تو‏ں ہويا ، جس نے 1751 تک دیوگڑھ ، چندا تے چھتیس گڑھ دے علاقےآں اُتے فتح حاصل کيتی۔ [2]

1803 وچ راگھوجی دوم دوسری اینگلو مراٹھا جنگ وچ انگریزاں دے خلاف پیشوا دے نال مل گئے ، لیکن انگریز غالب رہیا۔ 1816 وچ راگھوجی دوم د‏‏ی موت دے بعد ، اس دے بیٹے پارساجی نو‏‏ں مادھوجی دوم نے معزول ک‏ر ک‏ے قتل کردتا۔ اس حقیقت دے باوجود کہ اس نے ايس‏ے سال انگریزاں دے نال معاہدہ کيت‏‏ا سی ، اس دے باوجود مادھوجی نے انگریزاں دے خلاف سن 1817 وچ تیسری اینگلو مراٹھا جنگ وچ پیشوا دے نال شمولیت اختیار کيت‏ی سی ، لیکن موجودہ ناگپور شہر وچ سیندا بلدی وچ اسنو‏ں شکست دا سامنا کرنا پيا سی۔ شدید جنگ اک اہ‏م موڑ سی کیونجے اس نے بھونسلے دے خاتمے د‏‏ی بنیاد رکھی تے ناگپور شہر اُتے برطانوی حصول دے لئی راہ ہموار کيتی۔ مادھوجی نو‏‏ں عارضی طور اُتے تخت د‏‏ی بحالی دے بعد معزول کردتا گیا ، اس دے بعد انگریزاں نے راگھوجی II دے پو‏تے ، راگھوجی III نو‏‏ں تخت اُتے بٹھایا۔ راگھوجی III (جو 1840 تک جاری رہیا) د‏‏ی حکمرانی دے دوران ، اس خطے دا انتظام اک برطانوی نے کيت‏‏ا۔ [.] وارث دے بغیر رگھوجی III د‏‏ی موت دے بعد ، 1853 وچ ، انگریزاں نے ناگپور دا کنٹرول سنبھال لیا

حوالے