برفانی تودا
برفانی تودا (Iceberg) تازا پاݨی دی برف دا اک ٹکڑا اے جو کسے گلیشیئر یا قطبی برفانی چادر توں ٹُٹ کے سمندر وچ تیرن لگ جاندے نيں۔ ایہ تودے سمندری دھاراں دی بدولت قطبین توں عام بحری رستےآں وچ پہنچ جاندے نيں، ایہی وجہ اے کہ برفانی تودے قطبین توں بہت دور وی مل جاندے نيں۔ جدوں کوئی گلیشیئر سمندر وچ اُتردا اے تے ڈونگھے سمندر وَل تیزی ناݪ سفر کردا اے تاں اوہدے کنارے ٹُٹݨ لگ جاندے نيں۔ چونکہ ایہ گلیشئیر دے مقابلے وچ بہت ہلکے پھلکے ہُندے نيں اس لئی سمندری دھارے ایہناں نوں تیزی نال روڑھدے ہوئے عام سمندی رستےآں وچ لے جاندے نيں۔ ایہناں تودےآں دا صرف 1/9 حصا پاݨی توں اُتے تے باقی اٹھ حصے پاݨی وچ لُکے ہوئے ہُندے نيں۔ اکثر برفانی تودے اُلٹ کے مودھے ہوجاندے نيں یا فیر ٹیڈھے ہو جاندے نيں کیونکہ بہاؤ دے دوران پگھلاوٹ دا عمل وی جاری رہندا اے۔ کدی سمندری موجاں اِنّیاں تیز و تند وی ہُندیاں نيں کہ برفانی تودے بے قابو ہو جاندے نیں۔
سمندر دی تہ صاف کرن واݪیاں مشیناں وچ پائے جاݨ واݪے 'برفانی تودے' دے مادےآں توں پتا چلیا اے کہ 'برفانی تودے' عمومن بہت طویل سفر کردے نيں۔[۱]
مشہور زمانا برطانوی بحری جہاز ٹائی ٹینک وی بحر اوقیانوس وچ اک 'برفانی تودے' ناݪ ٹکرا کے غرق ہويا سی۔
عام معلومات
[سودھو]عام طور تے اک برفانی تودے دے حجم دا تقریبن دسواں حصا پاݨی دے اُپر ہُندا اے، جو کہ آرکیمیڈیز دے پرنسپل آف بویانسی دے مطابق اے۔ خالص برف دی کثافت تقریبن 920 kg/m3 (57 lb/cu ft) اے تے سمندری پاݨی دی کثافت تقریبن 1,025 kg/m3 (64 lb/cu ft) اے۔ سطح دے اُتلے حِصے نوں دیکھ کے پاݨی دے اندرلے حِصے دا اندازا لاؤݨا اوکھا ہو سکدا اے۔
ریکارڈ کیتے گئے سبھ توں وڈے برفانی تودے انٹارکٹیکا دے راس آئس شیلف توں بچھڑے ہوئے نیں یا ٹُٹ چکے نیں۔ برفانی تودے سطح سمندر توں 100 میٹر (300 فٹ) توں زیادا پلندی تک پہنچ سکدے نیں تے ایہناں دا وزن تقریبن 100,000 ٹن توں لے کے 10 ملیئن ٹن توں وَدھ اے۔ برفانی تودے یا سطح سمندر توں 5 میٹر توں کم تیردی برفدے ٹکڑےآں نوں "برگی بٹس" دے طور تے درجا بند کیتا جاندا اے۔ شمالی بحر اوقیانوس وچ سبھ توں وڈا معلوم برفانی تودا سطح سمندر توں 168 میٹر (551 فٹ) بلندی اُتے سی، جیہدی اطلاع یو ایس سی جی آئس بریکر ایسٹ وِنڈ نے 1958 وچ دتی سی۔ ایہ برفانی تودے مغربی گرین لینڈ دے گلیشیئرز توں نِکݪدے نیں تے ایہناں اندرونی درجا حرارت −15 توں −20 °C (5 توں −4 °F) ہو سکدا اے۔[۲]
حوالے
[سودھو]- ↑ ماہناما معلومات۔ ص835،ج 26-سید قاسم محمود، ستار طاہر- 4 شارع فاطمہ جناح، لہور
- ↑ "Iceberg Classification Systems"