برچھا
برچھا یا نیزا (Spear) اک قطبی ہتھیار اے جو اک شافٹ اُتے مشتمل ہُندا اے، عام طور تے لکڑی دا، نوکدار سِرے دے ناݪ۔ ہو سکدا اے کہ سِرا شافٹ دا ای تیز کیتا ہویا حِصا ہووے، جداں کہ اگ دے سخت نیزےآں دا ہُندا اے یا ایہ شافٹ اُتے جکڑے ہوئے ودھ پائیدار مواد ناݪ بݨیا ہویا وی ہوسکدا اے، جداں ہڈی، چکمک، اوبسیڈین، سٹیل ، لوہا یا کانسی قدیم زمانے توں شکار یا جنگی برچھیاں لئی سبھ توں عام ڈیزائن وچ اک دھاتی نیزے نوں شامل کيتا گیا اے، جیہدی شکل تکون، لوزینج Lozenge یا پتے وَرگی ہُندی اے۔ ماہی گیری دے برچھےآں دے سِریاں وچ عام طور تے خار دار یا دندے دار کنارے ہُندے نيں۔
تریخ[سودھو]
برچھے نوں پوری انسانی تریخ وچ شکار، ماہی گیری تے جنگ دے اوزار یا ہتھیار دے طور تے ورتیا جاندا رہیا اے۔ کلب، چاقو، تیلی تے کوہاڑی دے ناݪ ناݪ، ایہ ابتدائی انساناں ولوں تیار کردہ ابتدائی تے اہم ترین اوزاراں وچوں اک اے۔ اک ہتھیار دے طور تے ایہنوں اک یا دوناں ہتھاں ناݪ استعمال کيتا جا سکدا اے۔ ایہ جدید دور تک جنگاں جھڑپاں وچ استعمال ہُندا رہیا اے، جتھے تک ایہ اک لمبی بندوق اُتے فکسڈ بیونیٹ دی شکل وچ جاری اے، تے خبرے تریخ وچ سب توں ودھ استعمال ہوݨ واݪا ہتھیار اے۔
نینڈرتھل 300,000 BP دے اوائل توں پتھر دے برچھے دے سِرے بݨا رہے سی تے 250,000 سال پہلے تک، لکڑی دے نیزے اگ ناݪ سخت پوائنٹس دے ناݪ بݨائے گئے سی۔ تقریبن 200,000 قبل مسیح دے بعد توں، درمیانی پیلیولتھک انساناں نے پتھر دے پیچیدا بلیڈ بݨاؤݨا شروع کر دِتے سی جیہناں نوں برچھے دے سِرےآں دے طور تے استعمال کیتا جاندا سی۔ ایہناں پتھراں دے سِریاں نوں گم یا رال دے ذریعے یا جانوراں دے پٹھیاں، چمڑے دیاں پٹیاں یا سبزیاں دے مادے ناݪ بݨی ہوئی بائنڈنگز دے ذریعے برچھے دی شافٹ اُتے لایا جا سکدا اے۔ اس عرصے دے دوران، سٹݨ لئی ڈیزائن کیتے گئے برچھےآں تے ہَتھ دی لڑائی وچ استعمال کیتے جاݨ آݪے برچھیاں وچ واضح فرق رہیا۔
