Jump to content

بنگلہ بولی وچ قرآن دا ترجمہ

آزاد انسائیکلوپیڈیا، وکیپیڈیا توں
قرآن، اسلام د‏‏ی آخری مذہبی کتاب

بنگلہ بولی وچ قرآن دا ترجمہ (انگریزی: Translation of the Quran into Bengali) اس گل اُتے اختلاف اے کہ قرآن دا پہلا بنگالی ترجمہ کس نے کیتا؟ عربی تو‏ں بنگالی وچ قرآن پاک دا ترجمہ انیہويں صدی وچ شروع ہويا۔ جزوی ترجمہ مولا‏نا امیر الدین بسونیہ ورگے بوہت سارے لوکاں نے کيتا۔ ایہ ثابت ہويا اے کہ گریش چندر سین نے سب تو‏ں پہلے مکمل قرآن دا ترجمہ کيتا۔ [۱][۲]

انیہويں، ویہويں تے اکیہويں صدی وچ بنگالی بولی وچ قرآن دے متعدد تراجم شائع ہوئے۔।[۳]

ترجمہ دا آغاز

[سودھو]

بنگالی ادب دے ابتدائی شاعراں وچو‏ں اک شاہ محمد صغیر نے 1389 وچ قرآن د‏‏ی سورتاں دا بنگالی وچ ترجمہ کيتا۔ [۴]

تریخ وچ تراجم د‏‏ی لسٹ

[سودھو]

19ویں صدی وچ

[سودھو]

انیہويں صدی دے اوائل وچ ، مٹک پور ، رنگ پور دے رہنے والے مولا‏نا امیر الدین بسونیہ نے امپارہ دا بنگالی ترجمہ 1808 یا 1809 وچ مکمل کيتا۔ ایہ ٹکڑا امپارا دا شاعرانہ بنگالی ترجمہ سی، جو قرآن دے بنگالی تراجم دا پیش خیمہ سی۔ بھانويں ایہ جزوی سی، لیکن ایہ لیتھوپریس وچ چھپی سی تے اس دے 168 صفحات سن[۵] ۔

اس ترجمے دے ايس‏ے سال بعد، گریش چندر سین (1835–1910) ، اک برہمو مشنری نے پورے قرآن دا بنگالی وچ ترجمہ کيتا تے اسنو‏ں 1886 وچ شائع کيتا۔ اس ترجمے دے بعد کلکتہ دے پٹوار باغان دے اکبر علی قرآن دا بنگالی وچ ترجمہ کرنے دے لئی اگے آئے[۶]۔

گریش چندر سین دا ترجمہ قرآن

برٹش انڈیا دے دور وچ ، راجندر ناتھ مترا، پادری تاراچرن بندیوپادھیائے، مولا‏نا نعیم الدین آف تانگیل (1832–1907)، دیناج پور دے اکبر الدین، اک مقامی عیسائی فلپ بسواس نے وی کردار ادا کيتا۔ انہاں وچو‏ں گریش چندر سین دا بنگالی ترجمہ مکمل تے ہور تراجم جزوی سن[۷] ۔

یہ تبصرےآں دے نال اک لفظی، واضح تے بپینڈو ترجمہ سی۔ اس ترجمے نو‏‏ں مختلف مسلم علماء تے مصنفاں نے ابتدائی ترجمہ دے کم دے طور اُتے سراہا سی[۸]۔

20ویں صدی وچ

[سودھو]

1905: مولا‏نا اکرم خان (1868–1968)۔ انہاں نے قرآن دا بنگالی تے اردو وچ ترجمہ کيتا[۹]۔

1905: شری کرن گوپال سنگھ (1885–1942)۔ اوہ پہلے ہندو سن جنہاں نے قرآن دا بنگالی وچ ترجمہ کيتا[۸]۔

1911: محمد مہر اللہ ثانی (1856–1918)[۳]

1913: على الدین احمد (1851–1915) تے حافظ محمود شاہ۔ ایہ کلکتہ وچ شائع ہويا سی[۴]۔

1914: مولا‏نا کھوندکر ابو الفضل عبدالکریم (1876–1947) 'কোরআন'، تنگیل۔[۱۰]

1916: منشی کریم بخش، کولکتہ تاں۔

1917: عبدالستار صوفی، کولکتہ تاں۔

1917: مولا‏نا محمد روح الامین (1875–1945)۔

1920: مولا‏نا یار احمد (-1944)۔ ' আমপারা বাঙ্গাল তফসির، ڈھاکہ۔

1922: محمد عبدالحکیم (1887–1957) تے محمد علی حسن گوپالگنج كے۔ কোরআন শরিফ کولکتہ تو‏ں شائع ہويا۔

1923: مولا‏نا شیخ ادریس احمد۔ কোরআন' মহাশিক্ষা'۔

1924: مولا‏نا فضل مکیمی قرآن دے دو پارے۔

1925: فیض الدین احمد (1899–1935)۔ ڈھاکہ تو‏ں

1926: مولا‏نا کھوندکر غلام رسول جھنائدہ كے 'বাঙ্গালাহ পাঞ্জ সুরাহ'

1927: کاکس بازار دے رہنے والے محمد عبد الرشید دا ترجمہ کولکتہ تو‏ں شائع ہويا۔ 'মহা কোরআন কাব্য'।

1928: کولکات‏ا تو‏ں پابلزڈ بردّھمان دے مولا‏نا عثمان غنی د‏‏ی 'পঞ্চমণি'।

1928: یشوہر دے مولا‏نا اہمد الی دا انواد (1898–1959)।

1929: مولا‏نا کفیل الدین صدیقی 'তরজমা পাঞ্জে সূরা' کولکتہ تو‏ں

1930: فضل الرحیم چوہدری 'কোরআন শরিফ', کولکتہ۔

1930: مرشد علی 'কোরআন দর্পণ', ڈھاکہ۔

1930: میر فضل علی (1898–1939)। 'কোরআন কণিকা' کولکتہ تو‏ں

1931: راج باری بسنے بالا محمد اظہر الدین کولکتہ تو‏ں 'কোরআনের আলো'।

1932: كُمِلّا دا عبد العزیز ہندی دا ترجمہ - نیاکھلی تو‏ں شائع ہويا۔ 'কোরআন শরিফ'।

1933: قاضی نذر اسلام 'কাব্য আমপারা'۔ شاعری بنگلہ وچ کولکتہ تو‏ں

1934: تنگیل تو‏ں سید ابوالخیر تاج الاولیاء 'বাংলা কোরআন শরিফ'।

1935: سید ابو المنصور 'কোরআন কুসুমাঞ্জলি'।

1936: کولکتہ تو‏ں ایوب علی چودھری (1877–1936) 'স্বর্গীয় কানন'৷

1936: یشوہر تو‏ں مولا‏نا محمّد گلام اکبر 'আমপারার তফসির'।

1937: بسںت کمار مکھوپادھیای قران دا انواد کرنے والے پہلے کلین براہمن سن ۔ 'কোরআন প্রবেশ' ڈھاکہ।

1939: چاند پور دے رہنے والے محمد اسماعیل دا ترجمہ 'আমপারার তরজমা' تریپورہ تو‏ں شائع ہويا۔

1940: محمد شمس الہدیٰ دا ترجمہ نرسندی تو‏ں شائع ہويا۔ 'নেয়ামুল কোরআন'।

1941: خان بہادر احسن اللہ (1873–1965) کولکتہ تو‏ں

1944: میزان الرحمن دا ترجمہ کولکتہ تو‏ں شائع ہويا۔ 'নূরের ঝলক' یا 'কোরআনের আলো'।

1945: مولا‏نا ذوالفقار علی دے ترجمہ، چٹگرام تو‏ں شائع ہويا۔

1946: ڈاکٹر محمد شاہد اللہ (1885–1969) 'মহাবাণী' باگورا تو‏ں شائع کيتا گیا۔

1947 : مولا‏نا منیر الدین احمد 'হাফিজিল কাদেরী' رنگپور تو‏ں

1962 : مولا‏نا اشرف علی تھانوی 'তাফসিরে আশরাফী' امدیہ لیبری

1963: خندكار محمد حسین 'সহজ পাক তফসির', تانگیل تاں۔

1966–67: فرید پور تے کولکتہ تو‏ں قاضی عبد الودود 'পবিত্র কোরান'।

1967: علی حیدر چوہدری 'কোরআন শরিফ', جھنک پبلی کیشنز۔

1967: اسلامک اکیڈمی ڈھاکہ تو‏ں مولا‏نا بلیات حسین تے ہور 'কোরআনুল করিম'।

1968: چاند پور تو‏ں محمد سید ابراہیم پوری 'কোরআনের মুক্তাহার'।

1969: حکیم عبد المنان 'কোরআন শরিফ', تاج کمپنی، ڈھاکہ۔

1970 : محمد نور الاسلام "তাফাসরুল কোরআন بگڑا تاں۔

1970–72: مولا‏نا محمد طاہر 'আল-কোরআন: তরজমা ও তাফসির৷

1974: مولا‏نا نور الرحمن 'তাফসিরে বয়ানুল কোরআন' دوبارہ پرنٹ تے اشاعت امدادیہ لیبری، ڈھاکہ۔

1974: مبارک کریم جوہر 'কোরআন শরিফ', ہرف پرکاشانی، کولکتہ

1977: محمد فضل الرحمن منشی 'পবিত্র কোরান শরিফ', کُمِلّا تو‏ں شائع ہويا۔

1978–79: اسلامک پرکاشن تے آدھنک پرکاشنی تو‏ں 'তাফহিমুল কোরআন: কোরআন মজিদের বাংলা তাফসির'।

1980: اسلامک فاؤنڈیشن تو‏ں مفتی محمد شفیع د‏‏ی عبارتاں مولا‏نا محی الدین خان نے ترجمہ کیتیاں۔ 'তাফসিরে মা'রেফুল কোরআন'

1982: محمد خورشید الدین 'তাফসিরে জালালাইন' (ترجمہ)।

1988: ڈاکٹر محمد مجیب الرحمن تے اختر فاروق তাফসিরে ইবনে কাছির', اسلامک فاؤنڈیشن۔

1992: ڈاکٹر عثمان غنی 'কোরআন শরিফ' ملک برادرز، کولکتہ۔

1993: فرید الدین مسعود ترجمہ 'তাফসির-ই জালালাইন', اسلامک فاؤنڈیشن۔

1994: ڈھاکہ وچ سعودی سفارت خانے تاں۔ 'বাংলা অনুপবিত্র কোরআনুল করিম বাদ ও সংক্ষিপ্ত তাফসির'।

1994: مولا‏نا محمد امین الاسلام 'তাফসিরে নূরুল কোরআন', البلاغ پبلیکیشنز۔

1994: محمد عبیدالرحمٰن ملک 'তাফসিরে মাজেদি শরিফ','، اسلامک فاؤنڈیشن۔ '

1991–95: مولا‏نا محمد سخاوت اللہ 'তাফসিরে তাবারি শরিফ', اسلامک فاؤنڈیشن۔

1995: حافظ منیر الدین احمد 'তাফসির ফি যিলালিল কোরআন','، القرآن اکیڈمی۔

1995: مولا‏نا محمد بشیرالدین 'چھیہ نانہ'، ڈھاکہ۔ 'ছহীহ বঙ্গানুবাদ কোরআন শরিফ', ڈھاکہ

1996–97: مولا‏نا محمود الحسن تے مولا‏نا شبیر احمد عثمانی 'তাফসিরে উসমানী' (ترجمہ) اسلامک فاؤنڈیشن تاں۔

1997: محمد مستفیض الرحمن 'কোরান শরিফ', خوشروج کتاب محل تو‏ں

1998: مولا‏نا ابوالبشر محمد سیف الاسلام تے مولا‏نا مظہر الدین احمد دا ترجمہ قرآن۔[۶]

1999: صدر الدین چشتی '، 'তাফসিরে কোরআন'[۳],

2000 : وچارک ہبیبر رہمان کے'কোরআন শরিফ: সরল বঙ্গানুবাদ'، ڈھاکا تو‏ں پابلسڈ ہئے ا‏‏ے۔[۱۱][۹]

21واں صدی وچ

[سودھو]

2002: قرآن شریف: حافظ منیر الدین احمد، القرآن اکیڈمی[۵]۔

2006: پنّا چودھری، 'ছন্দোবদ্ধ বাংলা কোরান' گںتوی پرکاشنی، ڈھاکہ[۱۲]

2006 : 'পবিত্র কোরআনের পুঁথি অনুবাদ'، مولا‏نا عبد الحميد قاسیمی، نیو حمیدتا پرکاشن۔[۵]

2010: 'কোরআন শরিফ', عبد الله يوسف علي مولا‏نا مفتی محمد ذكريا، مینا بک ہاؤس[۴]

2011 : 'নূর নূরানি বাংলা উচ্চারণ', بنگالی انواد تے ٹپّنی۔ مولا‏نا عثمان غنی، سولمانیا بک ہاؤس۔[۵]

2012 : 'বঙ্গানুবাদ কোরআন শরিফ', مولا‏نا محمد عبد الرحیم (رح)، خیرون پرکاشنی[۵]

2013: ابو بقر زکریا د‏‏ی تفسیر[۱۳][۱۴][۱۵][۱۶][۱۷]

2017: 'তাফসিরে তাওযিহুল কোরআন', اصل: مفتی تقی عثمانی ترجمہ: مولا‏نا ابو البشر محمد سیف الاسلام۔ مکتبۃ الاشرف۔[۴]

2018: 'সহজ কোরআন', آصف سبگت بھویاں، آدرش لیبری۔[۱۸][۱۹][۲۰]

2020: مولا‏نا محب الرحمٰن خان كا"আল কুরআনের কাব্যানুবাদ" "رہنماء پرکاشنی" ڈھاکہ.[۲۱][۲۲]

2021: مفتی ابو امامہ كتب الدین محمود تے مفتی عبداللہ شہاب كى "আল কুরআন শব্দে শব্দে অর্থ" سیان پابلکیشن, ڈھاکہ[۲۳][۲۴] (ISBN [[Special:BookSources/978-984-8046-62-3)

قرآن دے شاعرانہ تراجم دا موازنہ

[سودھو]
مترجم دا نام سورہ فاتحہ
محمد عبدالرشید صدیقی অনন্ত মহিমা,জ্বলন্ত গরিমা রয়েছে দিগন্ত ভরিয়া,

হে বিশ্বরাজন!হে নিঃশ্ব শরণ!হে চির প্রেমের দরিয়া। অন্তিম দিনের তুমি বিচারক,প্রেমময় তুমি মঙ্গলকারক, দাও হে শক্তি!এদাসেরে প্রভু!রয়েছি চরণে লুটায়া। সরল সঠিক সহজ পন্থা,দেখাও দাসে,হে বিপদ হন্তা! চালাও সে পথে যে পথে তোমার প্রেমিকে নিয়াছ তরিয়া। তোমার অপ্রিয় চির অভিশপ্ত যে পথে পথিক চির অনুতপ্ত নিওনা সে পথে হে প্রভু মহান,মাগিছি মিনতি করিয়া।[۲]

قاضی نذر الاسلام সকলই বিশ্বের স্বামী আল্লার মহিমা

করুণা কৃপার যার নাই নাই সীমা। বিচার-দিনের বিভু! কেবল তোমারই আরাধনা করি আর শক্তি ভিক্ষা করি। সহজ সরল পথে মোদের চালাও, যাদেরে বিলাও দয়া সে পথ দেখাও। অভিশপ্ত আর পথভ্রষ্ট যারা,প্রভু, তাহাদের পথে যেন চালায়ো না কভু।[۲]

مولا‏نا محب الرحمن خان আশ্রয় চাহি আল্লাহর, যেন শয়তান দূরে রয় শুরু করিলাম, আল্লাহর নামে, দয়ালু করুণাময়

প্রশংসা সব আল্লাহর, যিনি সারা জাহানের রব; দয়ালু, মহানুভব; (আর) যিনি বিচারদিনের সব৷ আমরা সবাই কেবলই তোমার ইবাদত করে যাই, এবং তোমার কাছেই শুধু সহায়তা চাই৷ তুমি আমাদের দেখাও তোমার সরল-সঠিক পথ; তাদের সে পথ, যাদেরকে দান করিয়াছ নিয়ামত৷ যাদের উপর রুষ্ট হয়েছ, তাদের সে পথ নয় এবং তোমার সৎপথ হতে বিচ্যুত যারা হয়৷[۲۵][۲۶]

محمد نورالہدیٰ সমস্ত প্রশংসা তাঁর,যাঁর হাতে দুনিয়ার ভার

জগতের প্রভু তিনি,দয়ার আধার; করুণাময়ের হাতে শেষ বিচারের ভার; আমরা বন্দেগী করি কেবল তোমার; দেখাও সরল পথ,যে পথে হয়েছে পার প্রিয়জন;ভ্রষ্টজন যে পথে গজবে ছারখার সে পথে যাবোনা [۲]আমি,সে নয় আমার।

پنّا چودھری আল্লাহর জন্য রহে যত গুনগান-

পালন করেন যিনি সকল যাহান; পরম করুণাময় তিনি দয়াবান। রোজ কিয়ামতে যিনি করিবেন বিচার; ইবাদাত আমরা সবাই করি আপনার। আপনারি সাহায্য চাই মোরা ইবাদাতে; চালান মোদের যেন সেই সোজা পথে। চলেছে যারা সব সেই পথ ধরে; আপনার দয়া রয় যাদের উপরে। আর যারা চলে সব সেই পথে নয়; আপনার গজব যেথায় আপতিত হয়। আরো যে লোকেরা ভুল পথে রয়; এসব চাওয়া যেন মন্জুর হয়![۲۷]

ہور ویکھو

[سودھو]

حوالے

[سودھو]
  1. https://www.jstor.org/stable/3520213
  2. ۲.۰ ۲.۱ ۲.۲ ۲.۳ https://www.dainikcoxsbazar.com/articles/view/5501/The-first-Bengali-translator-of-the-Quran
  3. ۳.۰ ۳.۱ ۳.۲ https://dailysangram.com/post/338654-%E0%A6%95%E0%A7%81%E0%A6%B0%E0%A6%86%E0%A6%A8%E0%A7%87%E0%A6%B0-%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%A5%E0%A6%AE-%E0%A6%AC%E0%A6%99%E0%A7%8D%E0%A6%97%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%81%E0%A6%AC%E0%A6%BE%E0%A6%A6%E0%A6%95-%E0%A6%95%E0%A7%87
  4. ۴.۰ ۴.۱ ۴.۲ ۴.۳ https://www.kalerkantho.com/print-edition/islamic-life/2019/07/26/795902
  5. ۵.۰ ۵.۱ ۵.۲ ۵.۳ ۵.۴ https://web.archive.org/web/20220129061414/https://www.kalerkantho.com/print-edition/islamic-life/2019/07/26/795902
  6. ۶.۰ ۶.۱ https://roar.media/bangla/main/history/first-bengali-translation-of-quran
  7. «Archive copy». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۰۲۲-۰۱-۲۹. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۱-۲۹.
  8. ۸.۰ ۸.۱ https://girlsworld24.com/%E0%A6%95%E0%A7%81%E0%A6%B0%E0%A6%86%E0%A6%A8%E0%A7%87%E0%A6%B0-%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%A5%E0%A6%AE-%E0%A6%AC%E0%A6%BE%E0%A6%82%E0%A6%B2%E0%A6%BE-%E0%A6%85%E0%A6%A8%E0%A7%81%E0%A6%AC/
  9. ۹.۰ ۹.۱ https://www.kalerkantho.com/print-edition/islamic-life/2019/07/26/795902
  10. https://www.jugantor.com/todays-paper/features/islam-and-life/147181/%E0%A6%AC%E0%A6%BE%E0%A6%82%E0%A6%B2%E0%A6%BE-%E0%A6%AD%E0%A6%BE%E0%A6%B7%E0%A6%BE%E0%A7%9F-%E0%A6%95%E0%A7%8B%E0%A6%B0%E0%A6%86%E0%A6%A8-%E0%A6%9A%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%9A%E0%A6%BE%E0%A6%B0-%E0%A6%86%E0%A6%A6%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A7%8B%E0%A6%AA%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A4
  11. https://habibur.com/quran/
  12. https://durbiin.com/book/chondoboddho-bangla-quran
  13. https://www.wafilife.com/shop/books/tafsir-abu-bokor-zakaria-1rst-and-2nd-part/
  14. «Archive copy». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۰۲۲-۰۱-۲۹. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۱-۲۹.
  15. https://www.rokomari.com/book/author/27262/dr--abu-bakar-muhammad-jakariya
  16. «Archive copy». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۰۲۲-۰۱-۲۹. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۱-۲۹.
  17. «Archive copy». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۰۲۲-۰۱-۲۹. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۱-۲۹.
  18. https://www.rokomari.com/book/198495/sahaj-quran--3rd-part-
  19. https://www.amazon.com/%E0%A6%95%E0%A7%81%E0%A6%B0%E0%A6%86%E0%A6%A8-%E0%A6%96%E0%A6%A3%E0%A7%8D%E0%A6%A1-Asif-Shibgat-Bhuiyan-ebook/dp/B089QQB6WB
  20. https://www.goodreads.com/author/show/15018925.Asif_Shibgat_Bhuiyan
  21. https://fateh24.com/%E0%A6%AA%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%A4%E0%A7%8D%E0%A6%B0-%E0%A6%95%E0%A7%81%E0%A6%B0%E0%A6%86%E0%A6%A8%E0%A7%87%E0%A6%B0-%E0%A6%AA%E0%A7%82%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%A3%E0%A6%BE%E0%A6%99%E0%A7%8D%E0%A6%97/
  22. «Archive copy». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۰۲۱-۱۱-۰۹. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۱۲-۰۶.
  23. https://www.wafilife.com/shop/books/mohimannito-quran/
  24. «Archive copy». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۰۲۱-۱۱-۱۵. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۱۲-۰۶.
  25. https://fateh24.com/%E0%A6%AA%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%A4%E0%A7%8D%E0%A6%B0-%E0%A6%95%E0%A7%81%E0%A6%B0%E0%A6%86%E0%A6%A8%E0%A7%87%E0%A6%B0-%E0%A6%AA%E0%A7%82%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%A3%E0%A6%BE%E0%A6%99%E0%A7%8D%E0%A6%97/
  26. «আল কুরআনের কাব্যানুবাদ – স্ট্যান্ডার্ড».
  27. «পবিত্র কোরআনের কাব্যানুবাদ: চার কবির মহৎ কর্মসাধনা». ۲۳ مئی ۲۰۲۰. بایگانی‌شده از اصلی در ۶ اکتوبر ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۶ دسمبر ۲۰۲۱.