بھائی بلدیپ سنگھ

بھائی بلدیپ سنگھ
بھائی بلدیپ سنگھ اکّ سنگیت جلسے وچ گائن کردے ہوئے
جم	13 سپتامبر 1969 ‏(عمر: ۵۴ سال)
کم کِتہ	روایتی تنتی ساز گھڑنہارا،کلاسیکل راگ وادک تے گلوکار(دھرپد،وار تے چھنت)،جوڑی پکھاوج دا رسول،سنگیت ٹیچنگ
نسل	بھارتی
تعلیم	آرٹس دا سناتک۔ پرانے پکھاوج تے جوڑی دی روایت ‘امرتسری باج’ دا پگڑی نشین۔
صنف	گرمتِ سنگیت، چھنت ،وار تے دھرپد
وڈے کم	کھوج،روایتی تنتی ساز کھوج ،ایجاد تے گھڑنا، گرمت سنگیت روایت تے ڈاکومینٹری بناؤنا
وڈے اعزاز	باطن سنگھ میموریال اوارڈ 1997 دلی سرکار دا سنگیت وچ پرمکھّ یوگدان لئی سلانہ انعام 2002-03 سکھدا گرو اوارڈ امرتسر 2003 پنجاب راج دا گربانی کیرتن تے کلاسیکل سنگیت اوارڈ 15 اگست 2011 بہار سرکار دا سرٹیپھیکیٹ آف میرٹ 2017 پنجاب راج سنگیت ناٹک اکیڈمی دا کور کمیٹی دا ممبر 2001-03 تے 2004-06 قومی سنگیت ناٹک اکیڈمی دا پنجاب پرتندھ 2009-14
سرگرم سال	1989-
رشتہ دار	بھائی اوتار سنگھ گرچرن سنگھ دا پڑ بھتیجا،بھائی جوالا سنگھ راگی دے بھرا نرائن سنگھ دا پڑ-پوترا بھائی عام دی 13ویں پیڑی دا جانشین
ویب سائٹ
https://anadfoundation.org/

بھائی بلدیپ سنگھ اکّ کلاسیکل تے گرمتِ سنگیت /گربانی سنگیت وادک تے گلوکار ، تنتی ساز گھڑن دے کلاکار، روایتی گروکال سازاں دے کھوجی تے پنر سرجیتکار تے جوڑی ( پکھاوج ، مردنگ) ماہر وادک ہن۔اوہ گربانی کیرتن نوں وقف آنادی فاؤنڈیشن دا بانی اتے چیئرمین اتے اگھا سنگیتکار اے۔ اوہ 2014 دیاں عام چوناں وچ کھڈور صاحب توں عام آدمی پارٹی دے امیدوار وی رہے ہن۔

مڈھلا جیون

بھائی بلدیپ دا جم اپنے ماں پیؤ ،امرجیت سنگھ اتے سکھجیت کور دے گھر 13 ستمبر 1969 نوں چنڈی گڑھ وکھے سکھ سنگیتکاراں دے اکّ ستکار یوگ پروار وچ ہویا۔ اوہناں نے ایئرپھورس سکول وڈودرا گجرات توں پنجویں جماعت اتے سرکاری ماڈل ہائی سکول، سیکٹر 32 چنڈی گڑھ توں 1984 وچ دسویں پاس کیتی۔ اس مگروں گورنمینٹ کالج ، سیکٹر 11 چنڈی گڑھ وچ بی اے دی پڑھائی دوران کالج دے اینسیسی ایئرو ونگ وچ اوہ اکّ موہری کیڈیٹ سی جسنے دلی وچ 1987 دی جمہوریہ دن پریڈ وچ تن پریڈ کمانڈراں وچوں اکّ وجوں حصہ لیا سی اتے بی اے کرن توں بعد ایسئیسبی ( بھارتی فوج وچ بھرتی کرن والا بورڈ) انٹرویو وچ وی چنیا گیا سی ۔اسنوں متحدہ پنجاب(  ہریانہ، ہماچل اتے چنڈی گڑھ) دے عین.سی.سی. ڈائریکٹوریٹ، پٹیالہ ولوں سبتوں ودھیا ایئرو ماڈلر وجوں وی چنیا گیا سی۔

وراثت تے گربانی کیرتن

سکھ سنگیتک پرمپراواں دے پیروکاری پروار دا بچہ ہون دے ناطے، اسنے اپنی ماں سکھجیت کور توں 5 سال دی عمر توں ہی کیرتن سکھن دی شروعات کیتی ۔پھر طبلہ وجاؤنا سکھنا 1976 وچ ایئر فورس سٹیشن دے گردوارہ گرنتھی توں حاصل ہویا۔ ایہہ سبھ اس نال ہو رہا سی، کیونکہ اوہ بھائی نرین سنگھ دے پڑپوتے ہن جو آپ کیرتنیئے سن ۔گرو امرداس جی نے سکھ دھرم دے پرچار واسطے تھاپے 22 پرچارکاں وچوں اکّ بھائی سادھارن جی سن۔ اوہ گرو دربار دے اگھے پکھاوجیئے ہون دے نال ایسے اگھے کیرتنیئے وی سن جیہناں کول پہلے گرو صاحب دیاں شبد ریتاں دا مجموعہ سی۔بھائی عام اپنے ساز وی آپ بناؤندے سن۔ گرسکھ کیرتنکاراں دی ایہہ روایت پیڑھی در پیڑھی سفر کردی ہوئی گردوارہ سیسگنج صاحب دے حضوری راگی بھائی اوتار سنگھ (1926-2006) بھائی گرچرن سنگھ ( 1915-2017)(سیدپور؉ ، کپورتھلہ والیاں) تک اپڑی۔ اس ویلے بھائی بلدیپ سنگھ اس روایت نوں اگے تور رہے ہن۔ اوہ بھائی اوتار سنگھ دے بھتیجا پوترا ہن اج اس مقدس گربانی سنگیت تے کیرتن دے گھرانے دی روایت دی 13 ویں پیڑھی دے نمائدے ہن۔

ونشاولی

بھائی بلدیپ سنگھ دی وراثتی سانجھ دی لڑی اس پرکار جڑدی اے۔ اوہناں دے پوروج بھائی عام سیمبی ( جو گرو امرداس ویلے باؤلی صاحب گوئندوال دے نقاش وی سن) , بھائی صاحب سنگھ( گرو گوبند سنگھ دے نکٹورتی سکھ)، بھائی مہتاب سنگھ جیہناں دا بیٹا ٹہل سنگھ عرف بھائی پنجاب سنگھ ( سارندا وجا کے پنچ پدارتھی آسا دی وار دے سورج است توں ادے تک دے گلوکار)، اوہناں دے سپتر بھائی دیوا سنگھ ( موت 1894) ,جیہناں دے چار بیٹے سن سبھ توں چھوٹے بابا جوالا سنگھ ( 1872-1952) تے سبھ توں وڈے بھائی نرائن سنگھ ( 1856-1906), بابا جوالا سنگھ دے دو بیٹے بھائی گرچرن سنگھ ( ج: 1964) تے بھائی اوتار سنگھ ( 1925-2006) جیہناں دا بیٹا اے کلتار سنگھ ( ج: 1964) ।بھائی نرائن سنگھ دے بیٹا سن گیانی بھگت سنگھ ( 1897-1906) کیرتنیا جیہناں دا پوترا اے بھائی بلدیپ سنگھ اس 13ویں پیڑی دا نمائدا۔

کاروبار

اس نے 1989 وچ ایویئیشن صنعت وچ اکّ روشن کیریئر چنن دی بجائے اپنے آپ نوں گربانی کیرتن دی بہت ترقی یافتہ اتے مشکل وراثت دا مطالعہ کرن لئی وقف کر دتا سی۔

روایتی تنتی سازاں دی گھاڑت تے سنبھال دی کھوج

1987-2005 دوران بھائی بلدیپ نے سارے پنجاب تے پاکستان اندر اکّ مکمل کھوج مشن چلایا جس دا مقصد سی اس ویلے دے بزرگ راگیاں دی پہنچ کرکے گربانی کیرتن روایت نوں سرجیت کرن لئی اس دیاں کڑیاں حاصل کرنا۔ اس نے بچیاں ہوئیاں پرانے شبدریتاں دی سنبھال کیتی، جوڑی -پکھاوج دیاں بریکیآں نوں دوبارہ اساریا تے سرجیت کیتا۔ اوہ مور دے مٹھے والے تنتی ساز تاؤس نوں اجاگر کرن وچ کامیاب ہویا۔ اکّ بزرگ سزندا گیانی ہربھجن سنگھ جس نوں گربانی کیرتن وچ ورتے جاندے روائتی تنتی ساز تاؤس ، سارندا رباب اتیاد بناؤن ، گاؤن تے وجاؤن دیاں ودھیاں دی بھرپور جانکاری سی کول پہنچ کرکے ایہناں ودھیاں دی سنبھال کرن وچ کامیابی حاصل کیتی۔گیانی ہربھجن سنگھ مستری (1920-2005) نے تاں اپنے نوجوان مقدسے پرمندر سنگھ بمرا دی واگڈور بلدیپ سنگھ نوں سونپ دتی جو بعد وچ وڈا تنتی ساز گھڑنساز تے جوڑی پکھاوج وادک بنیا۔

کامیابیاں تے انعام

بلدیپ سنگھ نے جوڑی تے مردنگ دے ماہر وادک استاد ارجن سنگھ ترنگر توں گرو چیلا روایت مطابق ودھیوتّ پکھاوج مردنگ( جوڑی ،طبلہ) وادن ہی نہیں سکھیا تے اس نال جڑی بھائی مئیا سنگھ توں چلی آ رہی امرتسری باج روایت دی پگڑی نشینی وی حاصل کیتی بلکہ اپنے چاچا بھائی گرچرن سنگھ راگی توں گربانی دے راگ تے گرمت سنگیت دی سکھیا وچ نپنتا حاصل کر لیتی۔ نال ہی اس نے پرمپراگتّ تنتی ساز رباب، سارندا، تنبورا، دل ربا آدی گھڑنے وی سکھ لئے۔ بھائی بلدیپ سنگھ پرمانک ،گرو دور دے روایتی تنتیسازاں دی صرف کھوج وچ ہی نہیں جٹیا، سگوں اس نے انھاں سازاں نوں پنر سرجیت کرن وچ کامیابی حاصل کیتی اے۔

اس نے سنگیت دے کئی میلہ ہندوستان توں علاوہ ودیشاں شمالی امریکہ ، یورپ، دکھن مشرقی ایشیا تے اسٹریلیا آدی وچ نیوجت کیتے تے اپنے گائن تے وادن دے مظاہرہ کیتے۔

اوہ امریکہ دی ہوپھسٹرا یونی ورسٹی دا گربانی سنگیت موضوع دا ماہر تے وزٹنگ پروفیسر رہا اے۔اس نے اس وشیبتے کئی کھوج پتر اہم کھوج-پتراں وچ چھپوائے ہن۔اس دا اکّ اہم کھوج پتر ‘کیرتن کی اے’ موضوع تے اتینت کھوج بھری جانکاری بھرپور اے۔

حوالے

باہری کڑیاں

بھائی بلدیپ سنگھ انٹرویو یو ٹیوب تے ولوں پھتیہ ٹیوی تے