بھارتی ماحولیاتی قنون

بھارتی ماحولیاتی قنون
انتظامی تقسیم

بھارتی ماحول قانون ماحول دی سرکھیا، آب و ہوا تبدیلی نوں الٹاؤن اتے زیرو کاربن معیشت نوں حاصل کرن لئی چکے گئے اپاواں بارے بھارت دے قانون اتے پالیسی نال متعلق اے۔

سٹھّ دے دہاکے توں ماحول دی حالت نوں لے کے چنتا عالمی بھر وچ ودھی اے۔ ودھ رہے آلودگی، بنسپتی ڈھکن اتے جیوک وبھنتا دا نقصان، ماحول اتے غذا لڑی وچ نقصان دہ کیمیائی مادےآں دی بہت زیادہ توجو، ماحول درگھٹناواں دے ودھ رہے جوکھم اتے جیون مدد پرنالیاں لئی خطرے کارن ماحول دی گنوتا وچ اہم گراوٹ آئی اے۔ جون 1972 وچ سٹاکہوم وچ ہوئی انسانی ماحول بارے متحدہ دیس کانفرنس وچ لئے گئے فیصلے عالمی بھائیچارے دے ماحول متعلق چنتاواں دی رکھیا اتے ودھاؤن دے کانسپٹ 'تے بیسڈ سن۔ حالانکہ کانفرنس توں پہلاں اتے بعد وچ ماحول سرکھیا لئی کئی اپاء کیتے گئے سن، کانفرنس دے فیصلے نوں لاگوُ کرن لئی اس موضوع 'تے اک مکمل قانون بناؤنا ضروری پایا گیا سی۔ اس مطابق ماحول (سرکھیا) بلّ پاس کیتا گیا سی جو پارلیمنٹ وچ پیش کیتا گیا سی، وکھ-وکھ ویلے 'تے بنائے گئے وکھ-وکھ قنوناں ولوں ماحول سرکھیا دے وکھ-وکھ کھیتراں نوں کور کیتا گیا اے۔

کور کیتے گئے کجھ کھیتراں وچ شامل ہن :-

• ہوا آلودگی
• پانی دا آلودگی
• جنگل اتے جنگلی جیو سرکھیا
• کوڑا پربندھن
• جنگلی جیون

جویں کہ بہت سارے دیساں وچ ماحول سرکھیا قنون دے نال، نیم تاں ہی بااثر ہندے ہن جیکر اوہناں نوں صحیح ڈھنگ نال لاگوُ کیتا جاندا اے، جو کہ بھارت وچ ہمیشہ اجیہا نہیں ہندا اے، کئی کارناں کرکے، جیہناں وچوں کجھ مقامی انتظامی اہلکاراں دے ماتحت ہن۔

بھارت دی وڈی آبادی دے کارن، ماحول 'تے بہت ساریاں منگاں رکھیاں گئیاں ہن، نیم بہت زیادہ دباء نال نجٹھن لئی پوری طرحاں تسلی بخش ثابت نہیں ہوئے ہن۔

اتہاس

مکھ لیکھ لئی ویکھو: بھوپال گیس حادثہ

عام سرکھیا

ماحول سرکھیا ایکٹ، 1986 مرکزی آلودگی کنٹرول بورڈ اتے کئی راج آلودگی کنٹرول بورڈاں ولوں لاگوُ کیتا جاندا اے۔

• نیشنل گرین ٹربیونل 2010 دے نیشنل گرین ٹربیونل ایکٹ دے ماتحت قائم کیتا گیا اے، جس کول ماحول متعلق اہم سوالاں نال نجٹھن والے سارے ماحول معاملیاں اتے پانی (آلودگی دی روکتھام اتے کنٹرول) ایکٹ، 1974 دے ماتحت آؤندے کماں دا اختیار علاقہ اے۔
• عوامی دین داری؉ بیمہ ایکٹ، 1991
• نیشنل گرین ٹربیونل ایکٹ

1. ہوا آلودگی

• ہوا (آلودگی دی روکتھام اتے کنٹرول) ایکٹ، 1981
• ہوا (آلودگی دی روکتھام اتے کنٹرول) (مرکز شاست پردیش) نیم، 1983

پانی

پانی دی گنوتا دی رکھیا لئی قانون وچ شامل ہن:

• پانی (آلودگی دی روکتھام اتے کنٹرول) ایکٹ، 1974
• پانی (آلودگی دی روکتھام اتے کنٹرول) سیسّ ایکٹ، 1977
• پانی (آلودگی دی روکتھام اتے کنٹرول) سیسّ نیم، 1978
• گنگا ایکشن پلان، 1986
• بھارتی پانی پالیسی
• ساحلی ریگولیشن زون
• گوداوری پانی اختلاف ٹربیونل
• انترراجی ندی پانی اختلاف ایکٹ
• کرشنا پانی اختلاف ٹربیونل

جنگل اتے جنگلی جیو

• بھارتی جنگلات ایکٹ، 1927
• جنگلی جیو سرکھیا ایکٹ، 1972
• جنگلات (سنبھال) ایکٹ، 1980
• قومی جنگلات پالیسی، 1988
• ایم سی مہتہ وِ. کملناتھ (1997) 1 SCC 388
• جیوک وبھنتا ایکٹ، 2002
• پودیاں دیاں قسماں دی سرکھیا اتے کسان اختیار ایکٹ، 2001
• وائیلڈ لائیف پروٹیکشن ایکٹ، 1972, جو کہ نیشنل گرین ٹربیونل دے اختیار علاقہ وچ نہیں آؤندا اے۔ بھارت دی سپریم کورٹ وچ اپیل دائر کیتی جا سکدی اے۔
• پریوینشن آف کروئیلٹی ٹو اینیملز ایکٹ 1960
• کینپا بلّ

کوڑا پربندھن

• بیٹریاں (پربندھن اتے پربندھن) نیم، 2001
• ریسائیکل کیتے پلاسٹک، پلاسٹک اساری اتے ورتوں نیم، 1999
• خطرناک رہند-کھونہد اتے اوہناں دے نپٹارے 'تے انتر-باؤنڈری موومینٹس دے کنٹرول 'تے بیسل کنوینشن، 1989 اتے اس دے پروٹوکول
• خطرناک رہند-کھونہد (پربندھن اتے سنبھال) سودھ نیم، 2003
• کنسٹرکشن اینڈ ڈیمولیشن ویسٹ مینیجمینٹ نیم، 2016

ایہہ وی ویکھو

• یورپیئن یونین دی ماحول پالیسی
• ماحول قانون
• یونائیٹڈ کنگڈم ماحول قانون
• متحدہ راج ماحول قانون
• چین وچ ماحول پالیسی
• ASME دا 2019 ایڈوانسڈ کلین اینرجی سمٹ - آب و ہوا تبدیلی دا مقابلہ کرن وچ ایٹمی طاقت دی کردار

نوٹس

حوالے

ہور پڑھنا

• سروانن، ویلایتھم۔ جدید بھارت دا ماحول اتہاس: زمین، آبادی، تکنالوجی اتے ترقی (بلومسبری پبلشنگ انڈیا، 2022) آنلائین تجزیہ [