تیآں

تیاں (پنجاب/ہریانہ)
Also called	تیج
منایا جاندا	ladies
قسم	تیج دا تہوار
شروع	ساؤن
تریح	جولائی/اگست

تیاں دا تہوار ساؤن مہینے دی تیج توں شروع ہو کے سارا مہینہ چلن والاں کڑیاں دا تہوار اے۔

تیاں دا تہوار مناؤن متعلق

پنجاب تیوہاراں دی دھرتی اے۔ پنجابی سبھیاچار وچ ساؤن مہینے دی خاص اہمیت اے۔ اس مہینے ماپے جتھے اپنیاں ویانہدڑ دھیاں نوں سندھارے دے روپ وچ مٹھیاں، بسکٹ تے ہور مٹھیائیاں لے کے جاندے ہن، اتھے سہرے گھر بیٹھیاں سج-ویاہیاں دے مناں اندر اپنے پیکے گھر جا کے اپنیاں ہانی کڑیاں نوں ملن دی تانگھ وی ظاہر ہندی اے پر امیر پنجابی سبھیاچار تے پئے مغربی سبھیاچار دے اثر نے پنڈاں ‘چوں تیاں دے پڑ لوپ کر دتے ہن۔ اج توں تنّ-چارن دہاکے پہلاں پنڈاں اتے شہراں وچ ساؤن مہینے کڑیاں پنڈ توں باہر اکٹھیاں ہو کے پینگھاں جھوٹدیاں گدا پاؤندیاں ہوئیاں اک-دوجی نال دکھ سانجھے کردیاں سن۔ جہڑیاں عورتاں نے بچپن وچ تیاں دا ماحول دیکھیا اے، اوہناں دے من وچ دوبارہ تیاں تے جان دا چاء پیدا ہندا اے۔

پنڈاں دیاں بزرگ عورتاں دا دسنا اے کہ پہلے ویلے وچ عورتاں نوں ساؤن مہینے دی اڈیک رہندی سی پر ہن لوکاں وچوں پیار دی کھچّ گھٹن کر کے تیاں دا رنگ پھکا پے گیا اے۔ پنڈاں دے پڑاں وچ تیاں دے کھڑاک پین دی تھاں ہن ایہہ تیاں سکولاں، کالجاں دیاں سٹیجاں دا کجھ گھنٹے دا مہمان بن کے رہِ گئیاں ہن۔ بھاویں پنجابی سبھیاچار دے ہمدرد اس تہوار نوں جیوندا رکھن لئی خاص اپرالے کردے ہوئے پنجاب دیاں اکا-دکا تھاواں تے تیاں لوا راے ہن پر ٹی وی چینلاں دے اثر کارن جہڑیاں کڑیاں ایہناں تیاں دے وہڑیاں وچ آؤندیاں وی ہن، اوہناں دے کپڑے اتے رہن-سہن دا ڈھنگ مغربی سبھیاچار والے ہون کر کے تیاں وچ پہلاں والی دھمال نہیں پیندی۔ بزرگ عورتاں دا کہنا اے کہ جدوں پنجاب اتواد دی بھٹھی وچ جھلس رہا سی، اس ویلے پنجاب وچ تیاں دی دھمال پیندی سی پر پنجاب وچ چلھی مغربی سبھیاچار دی ہنیری اتواد توں وی گھاتک ثابت ہو رہی اے۔ حال ویلے ایہہ تیاں نجی سماج سیوی ادارےآں جاں سکولاں-کالجاں دے پربندھکاں ولوں لگائیاں جاندیاں ہن پر ایہناں تیاں دیاں سٹیجاں تے کڑیاں بیوٹی پارلراں توں تیار ہو کے بناؤٹی گہنے پا کے گدھا پاؤندیاں ہن جس وچوں پنجابی سبھیاچار دی جھلک نہیں پیندی۔ آؤ! پھر پنجابی دے امیر تہذیبی ورثے نوں جیوندا رکھن لئی پرانے تیاں دے پڑاں دی پنڈ-پنڈ ستھاپتی کرن لئی اپنا یوگدان پائیے تاں جو ساڈے امیر پنجابی سبھیاچار ورثے دی پرانے دھانک قایم رکھی جا سکے۔

تیاں ساؤن دے مہینے دی تیج نوں شروع ہندیاں ہن تے پنیاں نوں ختم ہو جاندیاں ہن۔ ریت متاوک ماپے اپنیاں دھیاں نوں ساؤن مہینہ شروع ہون توں پہلاں ہی پیکے لے آؤدے ہن | کڑیاں ہتھاں تے مہندی لاؤدیاں ہن تے نالے رنگ برنگیاں چوڑیاں وی چڑاؤدیاں ہن |پھر شام نوں تیار ہو کے کسے سانجھی تھا تے جاندیاں ہن پپلاں،ٹاہلیاں تے پیگھاں پاؤدیاں ہن گول گھیرا بنا کے گدھا پاؤدیاں ہن اک کڑی بولی پاؤدی اے تے باقی ساریاں آخری ٹپے نوں بار بار دوہرا کے بولدیاں ہن تے دو جاں ودھ گھیرے اندر نچدیاں ہن پنیاں والے دن وئلو پائی جادی اے کڑیاں گھر نوں واپس جاندیاں وار وار رک رک کے گدھا پاؤدیاں جاندیاں تے نالے گیت گاؤدیاں گھراں نوں جادیاں |تیاں توں بعد جدوں کڑیاں اپنے سوہرے واپس جاندیاں تاں پیکے کڑیاں نوں کپڑے تے بسکٹ دے کے توردے ہن |

پنجابی سبھیاچار باہرلے دیساں وچ وی پرچلت اے | انگلینڈ دے ساؤتھل وچ وی تیاں دا تہوار منایا جاندا اے ساؤن مہینے دے چار ہفتہ نوں خالصہ پرائمری سکول وچ لگدیاں ہن |

شگن

تیاں دے تہوار سمے ویاہی کڑی نوں اسدے ماپے گھروں سوٹ، لڈو، میہندی شگن وجوں دتے جاندے ہن۔

• 

  بوندی لڈو

• 

  چوڑیاں

• 

  میہندی

• 

  پنجابی سوٹ

• 

  ساڑی

• 

  پینگھ

گدا

تیاں مناؤن لئی کڑیاں پنڈ دے کھلے میدان وچ اکٹھیاں ہو کے گیت گا کے، گدا پا کے خموضوعاں سانجھیاں کردیاں ہن۔ اس میلے وچ پینگھاں دا خاص پربندھ کیتا جاندا اے۔

ساؤن دا مہینہ، باغاں وچ بولن مور وے،
اساں نی سوہرے جانا، گڈی نوں خالی موڑ وے،
اساں نی سوہرے ۔.۔.۔.۔.۔.۔

ساؤن ویر کٹھیاں کرے،
بھادوں چندری وچھوڑے پوے،
ساؤن ویر ۔.۔.۔.۔

ساؤن مہینہ دن تیاں دے،
سبھے سہیلیاں آئیاں،
نی سنتوں شامو ہوئیاں کٹھیاں،
وڈے گھراں دیاں جانئیاں،
نی کالیاں دی پھنو دا تاں،
چاء چکیاں نہ جاوے،
جھوٹا دے دیو نی،دے دیو نی،
میرا لکّ ہلارے کھاوے،
جھوٹا دے ۔.۔.۔.۔.

آؤندی کڑیئے،جاندی کڑیئے،
تردی پچھے نوں جاویں،
نی کاہلی کاہلی پیر پٹّ لے،
تیاں لگیاں پپل دی چھاونے،
نی کاہلی ۔.۔.۔.۔

تیاں تیج دیاں،ورھے دناں نوں پھیر،
تیاں تیج دیاں ۔.۔.۔.۔.

• 

  تیاں مناؤدیاں کڑیاں

• 

  گدھا

• 

  گدھا

حوالے