جامع البيان عن تأويل آي القرآن
| فائل:Tafseer Al Tabari.jpg | |
| مصنف | ابن جریر طبری |
|---|---|
| سلسلہ | تفسیر قرآن |
| موضوع | تفسیر قرآن |
| متن | [[s:{{{Wikisource}}}|جامع البيان عن تأويل آي القرآن]] ویکی ماخذ اُتے |
جامع البيان في تأويل القرآن جو تفسیر طبری دے ناں توں معروف اے، قرآن کریم دی کی اک تفسیر اے جسنوں ابن جریر طبری تصنیف کيتا اے۔ محمد بن جرير بن يزيد بن كثير بن غالب الآملي، أبو جعفر الطبري (المتوفى: 310ھ)
اس دا پورا ناں "جامع البيان عن تأويل آي القرآن" اے ۔غالباً انہاں دی ایہ تفسیر اولین کتاب اے جو ماثور طریقے اُتے لکھی گئی۔مفسرین اج وی انہاں دی تفسیر دے خوشہ چیں نيں۔اس تفسیر دے چند محاسن ایہ نيں:
۱۔ اپنی تفسیر وچ اوہ زیادہ تر اعتماد احادیث رسول ، اقوال صحابہ تے تابعین اُتے کردے نيں۔
۲۔ جو روایت بیان کردے نيں انہاں دی کوشش ہُندی اے اوہ اسنوں سنداً بیان کرن۔
۳۔ اقوال علماء دی طرف راہنمائی کردے نيں تے ترجیح وی دیندے نيں۔
۴۔ وجوہ اعراب یعنی گرامر صرف ونحو نوں وی خوب بیان کردے نيں۔
۵۔ آیات توں شرعی احکام دا استنباط وی بہت باریکی توں کردے نيں۔
چند ضعیف روایات دے باوجود وی ایہ اک جامع کتاب اے ۔ ایہ کتاب کچھ عرصہ پہلے حائل دے اک شیخ حمود بن عبید الرشید دے مکتبہ توں دستیاب ہوئی تے شیخ محمود شاکر رحمہ اللہ دی تحقیق تے تعلیق توں سورہ ابراہیم دی آیت ۲٧تک ہوئی جو بعد وچ ڈاکٹر عبد اللہ عبد المحسن ترکی دی تحقیق توں ۲٦جلداں وچ طبع ہوسکی۔علماء نے اس کتاب نوں زبردست خراج تحسین پیش کيتا اے ۔خطیب ؒبغدادی تے امام ذہبیؒ فرماندے نيں: لَہُ کِتَابُ التَّفْسِیرِ لَمْ ُیصَنِّفْ أَحَدٌ مِثْلَہُ۔ انہاں دی بے مثال تفسیر اے اس ورگی کوئی نہ لکھ سکا۔ شیخ الاسلام امام ابن تیمیہ رحمہ اللہ فرماندے نيں:
جو تفاسیر اج عوام وخواص دے پاس نيں انہاں وچ صحیح ترین تفسیر ابن جریر الطبری دی اے کیونجے اوہ اپنی تفسیر وچ علماء سلف دے اقوال ثابت شدہ اسانید توں ذکر کردے نيں اس کتاب وچ کوئی بدعت نئيں تے نہ ہی ایہ متہم لوکاں توں روایت کردے نيں۔ (مجموع الفتاوی ۱۳؍۳۸۵)