جنگ پشور سِنگھاں تے پٹھاناں دی

جنگ پشور سِنگھاں تے پٹھاناں دی

شاعر: قادر یار

گُرمکھی توں شاہ مُکھی وچ ترجمہ: عبدالرحمٰن شاہ

سی حرفی اول

”

الف اوس الکھ نوں یاد رکھئیے جیہڑا ککھ توں لکھ بناوندا جی Ι مُردے دلاں نوں پلاں وچ شیر کردا جدوں مہر دی بوند وساوندا جی Ι تختوں وکھت تے سختیوں نیک بختی اوہدا انت حساب نا آوندا جی Ι قادر یار ہے سُکھ وچار دے وچ جیویں آپ ہے نانک فرماوندا جی Ι1Ι الف اوس جیہا نہیں ہور کوئی یارو اوس دا کرنا دھیان چنگا Ι جیندے جی زبان تھیں اوہ نکلے دھیان اوس دے وچ مر جان چنگا Ι تے چوری کولوں چنگا منگ کھانا یارو منگنے توں موہرا کھان چنگا Ι قادر یار چنگی گلاں چنگیاں چوں اے پر سب توں اوس دا گیان چنگا Ι2Ι ب بوہت سلطان جہان اندر عالی شان وڈے شاہ زور ہو گئے Ι فرعون شداد نے باغ لایا پائیلاں پاوندے وانگر مور ہو گئے Ι جدوں چور قضا دا آن پیا رنگ تنہاں دے ہور دے ہور ہو گئے Ι قادر یار سمیان سبھ رہے ایتھے تے بنان والے وچ گور ہو گئے Ι3Ι ت تمام اوصاف انسان وچوں کوئی نہیں بہادری تُل میاں Ι جیہڑا مرد ہٹھ ہار ہو سرد جاوے رنگ زرد بسنت دا پُھل میاں Ι تحقیق اوہ مرد نہیں جیہڑا ہے گل باریک نا جاونی بُھل میاں Ι قادر یار بہادری مُل پاندی جدوں آ جاندی سِر تے جُھل میاں Ι4Ι ث ثابتی سُن کے بہادراں دی دل پینگھ دا عیش اُلاریاں وچ Ι روح خُشی دے نال وصال کردا عاشق مست جیوں خیال پیاریاں وچ Ι رنجیت سنگھ سرکار دے افسراں نوں ڈٹھا نظر میں پا کے ساریاں وچ Ι قادر یار بہادراں وچ چمکے ہری سنگھ جیوں چن ستاریاں وچ Ι5Ι ج جنگ جا وڈا عطائی دُولا جانے خوب لڑائی دے ڈھنگ میاں Ι جُرت پُھرت اوس تیز پلنگ والی ہوون سورمے دیکھ کے دنگ میاں Ι گھوڑے ہو اسوار تلوار پھڑدا چڑھدا آ گُلنار دا رنگ میاں Ι قادر یار لنگوٹیا یار گُوہڑا رہندا نِت سرکار دے سنگ میاں Ι6Ι س سُکھ دے وچ جد مدت گزری مہاراج نے مُلک ول دھیان کیتا Ι آکھے بوہت چِر سُکھ دا ہو چاکر جیوڑا ایس دے وچ غلطان کیتا Ι اگوں عین نا ایس دی من ساں میں پختہ دل دے وچ پیمان کیتا Ι قادر یار دربار لگاونے دا مہاراج نے چک فرمان کیتا Ι7Ι ش شوق دے نال تیار ہو کے آئے سنگھ سردار دلیر یارو Ι ثمن برج وچ آ کے بیٹھ جاندے مہاراج دے چار چوفیر یارو Ι سنگھ سورمے چتریاں وانگ چاتر مہاراج جھولے وچ شیر یارو Ι قادر یار ہے شیراں نے ماس کھانا گل سمجھنوں کرو نہ دیر یارو Ι8Ι ص صاف ایہہ حال معلوم مینوں مہاراج نے سُخن الایا جی Ι تساں غازیاں سِراں دیاں بازیاں لا ساڈا نامنا شوخ کرایا جی Ι مظفر خان پٹھان ملتان والا ذرا تاب نا تساں دی لیایا جی Ι قادر یار کشمیر نوں مار کے تے ایہہ مُلک پنجاب ودھایا جی Ι9Ι ض ضرور ہے دل دی مراد میری ذرا ہور اُچی گُڈی چاڑھیے جی Ι شاہ محمود پٹھان ہے تان والا ذرا اوس نوں چل ونگارئیے جی Ι ریہسی وچ جہان دے نام یارو مرن مارنوں مول نا ہارئیے جی Ι قادر یار چل اٹک نوں گاہن پا کے سدھا جا پشور نوں مارئیے جی Ι10Ι ط طلب مینوں اوس سورمے دی جیہڑا بِیڑا پشور دا آن چُکے Ι لے کے فوج دریا دی موج وانگوں سدھا جا نزدیک پٹھان ڈُھکے Ι بن جوان تے تیر کمان پھڑ کے وانگ کِلے دے وچ میدان ٹُھکے Ι قادر یار کرتار نوں یاد کر کے مرن مارنوں ذرا نا جان اُکے Ι11Ι ظ ظاہرا نتریا متر پیارا ہری سنگھ دلیر سردار یارو Ι نال طور پشور دا چُک بِیڑا رکھیا مُنہ وچکار یارو Ι بےجھک اٹھا کے زمیں اتوں بدھی لک دے نال تلوار یارو Ι قادر یار پشور دے مارنے نوں ہری سنگھ ہو گیا تیار یارو Ι12Ι ع عاجزی دے نال عرض سن لو ہری سنگھ شرما کے بولیا جی Ι تیرے قدماں دی خاک توں لکھ واری اساں جنڈری پیاری نوں گھولیا جی Ι اُتے رب رحیم ہے گرو سچا ہیٹھ زمیں تے تساں نوں ٹولیا جی Ι قادر یار ہاں اسیں مرید پکے ایس واسطے حال نوں پھولیا جی Ι13Ι غ غرض ایہا نالے فرض ایہا ہور مرض ایہا مینوں لڑن دیو Ι چار روز دا رنگ جہان اُتے لے کمان ہُن جنگ تے چڑھن دیو Ι بَلی گرو گوبند سنگھ یاد کر کے اج جان نوں تلی تے دھرن دیو Ι قادر یار یا مرن میدان دے وچ یا کہ فتح پشور نوں کرن دیو Ι14Ι ف فرق نا لڑن وچ ذرا آوے وانگ برق دے کڑک کے بڑھاں گا میں Ι سج دھج جیوں ٹیلوں چڑھے بدل تیویں گج کے جنگ تے چڑھاں گا میں Ι وانگ شیر دے ہو دلیر یارو ہتھ وچ شمشیر نوں پھڑاں گا میں Ι قادر یار رب والی موالیاں دا نال زور پشور وچ وڑاں گا میں Ι15Ι ک کدی نا منہ تے صفت کرئیے مہاراج نے ہس پکاریا جی Ι کوئی دم لہور وچ مان موجاں ساڈا کم توں بوہت سواریا جی Ι سیالکوٹ اک چوٹ دے نال لیا فیر جا دھمتوڑ نوں ماریا جی Ι قادر یار ہزارے نوں مار کے تے پیر پکھلی وچ پساریا جی Ι 16Ι گ گنے نہیں جاوندے کم تیرے کیتی طم توں نال تلوار پیارے Ι جنگی شیر دلیر منہ فیر دیون ننگی کریں جا تیغ دی دھار پیارے Ι دستار رفتار گفتار سوہنی تیرے جیہا کوئی وِرلا سوار پیارے Ι قادر یار ہیں توں سجی بانہہ میری جانے آپ سچا کرتار پیارے ।17। ل لُٹ لے موج بہار کوئی چِر چار روز دا ہے جہان سنگھ جی Ι نہیں مال دی کجھ پرواہ تینوں نال عیش دن کرو گزران سنگھ جی Ι کوئی روز سریر نوں سُکھ دیو بوہت دُکھ جھلے تیری جان سنگھ جی Ι قادر یار کسے ہور سورمے نوں دیو لڑن ہُن وچ میدان سنگھ جی ।18। م مُکھ تھیں کئی سردار بولے ہتھ رکھ تلوار دی مُٹھ اُتے Ι اسیں نال پٹھاناں دے لڑاں گے جی جا کے توڑ پشور دی گُٹھ اُتے Ι شاہ محمود نوں مار کے پار کرئیے بھانویں ہووے اسوار اوہ اُٹھ اُتے Ι قادر یار نا پچھاں نوں مُڑاں گے جی زخم کھاوساں نا کدی پُٹھ اُتے ।19। ن نہیں ایہہ بات منظور مینوں ہری سنگھ نے فیر بیان کیتا Ι اوس سُخن تے دیاں گا میں پہرہ جیہڑا آپ اج نال زبان کیتا Ι تُھک سٹ کے چٹدا کون کوئی ایہہ کم تاں نہیں شیطان کیتا Ι قادر یار اوڑک خاک رل جانا کیہڑی گل دے ول دھیان کیتا ।20। و واسطے رب دے کرو کرپا پورا کرن دیو میرا دھرم مینوں Ι تیرے چرناں چ مرن دے کارنے جی سچے صاحب نے دتا ہے جَرم مینوں Ι جے کر لڑن تھیں تسیں ہُن موڑ دیسو توڑ مرن تیکن ریہسی ورم مینوں Ι قادر یار کرو کرم ٹُردیاں تے پچھے مُڑدیاں آؤندی اے شرم مینوں ।21। ہ ہے گفتار منظور تیری سرکار کھنگھور فرمایا جی Ι عیش عشرت دے پُھلاں دا گھت سہرا تیرا حوصلہ اساں ازمایا جی Ι ساج سنگ تے رنگ محل چھڈ کے ول جنگ تیرا چِت چایا جی Ι قادر یار دلیر کوئی وانگ تیرے میرے ویکھنے وچ نا آیا جی ।22। ی یاد وڈیائی بھگوان کر کے لگا کرن سردار چڑھائی یارو Ι دیکھو وچ پٹھاناں دے گھر جا کے لگا کرن جوان لڑائی یارو Ι دُھم پئی اے وچ جہان سارے لگے خالصے کرن چڑھائی یارو Ι قادر یار پٹھان سُن اگ ہوئے تپے تیل جیوں وچ کڑاہی یارو ।23।1।

“

سی حرفی دوم

”

الف آن بیان پٹھان کرنا نال بیان دے کن لگاونا جی Ι تھوڑے بول وچ حال دُرانیاں دا مختصر میں کھول سناونا جی Ι کم سورمے دا منہ تے زخم کھانا کم شاعراں اوس نوں گاونا جی Ι قادر یار کرتار نوں یاد رکھئیے جس نے انت ویلے کم آونا جی ।1। ب بادشاہ کابل دا اوس ویلے ہے سی شاہ محمود افغان میاں Ι سوہنی شکل پر عقل دا بوہت کوڑا مشہور اوہ وچ جہان میاں Ι اے پر رب دی ٹیک سی اوس اُتے ملیا نیک اوس نوں باغبان میاں Ι قادر یار برک زئی سردار بھارا فتح خان وزیر جوان میاں ।2। پ پورا عقیل شکیل بھارا تے دلیل دا وڈا دلیر یارو Ι فتح خان وزیر سی مرد کامل گویا اصل دا کابلی شیر یارو Ι جتھے جاوندا سی فتح پاوندا سی دھم پئی اے چار چوفیر یارو Ι قادر یار آ سندھ نوں زیر کیتا صوبے ہور نوائے سوں ڈھیر یارو।3। ت تخت تے بیہندا سی شاہ کابل اے پر راج وزیر کماوندا سی Ι بادشاہ اوسے پاسے منہ کردا جیہڑا راہ وزیر وکھاوندا سی Ι شاہ محمود دا بیٹا سی اک نامی کامران اوہ نام سداوندا سی Ι قادر یار پر حسد دا تیر لگا اوہنوں مُول وزیر نا بھاوندا سی ।4। ٹ ٹکراں مار دا فکر اندر ایہا ذکر سی اوہدے دہان اُتے Ι کسے طراں وزیر نوں دور کرئیے نور چمکیا جس دا جہان اُتے Ι ساڈا ڈھنگ ناموس ویران ہوئیا ذکر اوس دا ہر اک زبان اُتے Ι قادر یار نصیب نیں بھانج کھادھی راج کابل دا سی فتح خان اُتے।5। ث ثابتی ویکھ وزیر والی کامران اوس توں تھرتھراوندا سی Ι ظاہر ہو کے وانگ دلاوراں دے ہتھ نال وزیر نا پاوندا سی Ι ساری فوج وزیر دا حکم منے سارا مُلک اوہدا گیت گاوندا سی Ι قادر یار پر کھپرے سپ وانگوں کامران پیا وٹ کھاوندا سی ।6। ج جنگ دا رنگ اچنچیت بنیا چڑھیا کابل تے شاہ ایران میاں Ι پورے لکھ سوار دی دھاڑ لے کے وڑیا آن اوہ مُلک پٹھان میاں Ι شیر مرد وڈے قلبوت والے لڑنے وچ مضبوط پہلوان میاں Ι قادر یار آیا مارو مار کردا گھیرا پایا ہرات نوں آن میاں ।7। چ چاڑھیا شاہ محمود نے جی فتح خان وزیر نوں جنگ اُتے Ι آکھے رکھ ایتھوں میرے یار جانی میری زندگانی تیرے سنگ اُتے Ι تُرت ہو تیار ہوشیار یارو فتح خان رہیا قائم انگ اُتے Ι قادر یار سپ طرف ہرات آیا جیویں سپ پھنیر آوے ڈنگ اُتے ।8। ح حکم بھگوان دا جیویں ہوندا تیویں ورتدا وچ جہان میاں Ι فتح خان وزیر دی فتح ہوئی بھج گیا ای شاہ ایران میاں Ι چڑھی اک ہُلارے دے نال یارو فتح خان دی گُڈی اسمان میاں Ι قادر یار کُل مُلک تے ہوئی شادی اک نہیں راضی کامران میاں ।9। خ خوب خُشی کامران کیتی ظاہرا بوہت ہوئیا شادمان یارو Ι اے پر خوف خدا دا دور کر کے دل وچ ہوئیا بےایمان یارو Ι گھر سد وزیر نوں وچ جلسے لگا لین امیر دی جان یارو Ι قادر یار شیطان دے لگ آکھے کیتا دین ایمان قربان یارو ।10। د دوستی دے طور وچ جلسے کامران وزیر بُلایا جی Ι آکھے صرف تساڈڑی فتح خاطر ایسے محفل نوں آن کرایا سی Ι فتح خان وزیر نوں وچ مجلس نال شان دے پاس بہایا جی Ι قادر یار پہلوں چار سو قاتل خفیہ محل دے وچ چھپایا جی ।11। ڈ ڈنگنوں سپ نہیں مُول جاندا بھانویں لپ وچ دُدھ پلا میاں Ι بُرا باز برائی تھیں نا آوے لکھ بھلا اس نال کما میاں Ι پوچھل کتے دی ہووے نا کدے سدھی بارہ برس وچ نڑی دے پا میاں Ι قادر یار پر نیت تے ملے بدلہ بھانویں لوے کوئی آزما میاں ।12। ذ ذبح قصائی جیویں کرے بکرا تیویں قاتلاں پھڑیا وزیر یارو Ι سُووا اگ دے نال جھٹ لال کر کے اکھاں ساڑیاں بےتقصیر یارو Ι ہتھ پیر چا فیر آزاد کیتے دونویں وکھیاں دتیاں چیر یاروΙ قادر یار ترسا ترسا کے تے وڈھ سُٹیا سارا سریر یارو ।13। ر رہ نا سکیا بھید چُھپیا خبر ہوئی اے وچ جہان میاں Ι کامران نے پیار دے نال سد کے اج مار لیا فتح خان میاں Ι اکھاں ساڑ کے پہلوں بےتاب کر کے کڈھی نال عذاب فیر جان میاں Ι قادر یار کمبی ساری آن کابل بدلہ لین نوں چڑھے افغان میاں ।14। ز زور تاں شور دا بوہت ہوئیا مُلک وچ آ پیا ترتھل یارو Ι اک دوسرے دا سِر کٹنے نوں جمع ہوئے پٹھاناں دے دل یارو Ι محمد عظیم وزیر دا بھائی سکا بدلہ لین کارن آیا چل یارو Ι قادر یار آکھے ایہا گل میری کامران دی لاہنی اے کھل یارو ।15। س سبھ سامان لڑائی دا جی کامران نے آن تیار کیتا Ι شاہ محمود آکھے نِج جمدوں توں پچھلی عمر دے وچ خوار کیتا Ι ہتھیں آپنی مار گنوائیو ای جس نے نال میرے گُوہڑا پیار کیتا Ι قادر یار روندا بادشاہ کابل مینوں پُت نے اج لاچار کیتا ।16। ش شروع لگا ہوون جنگ جلدی بدھا آن لڑائی دا رنگ میاں Ι کامران میدان وچ آن وڑیا لے کے شاہ محمود نوں سنگ میاں Ι محمد عظیم لڑیا قہر نال یارو لہر مارے دریا جیوں گنگ میاں Ι قادر یار کامران نے بھانج کھادھی ہوئیا قافیہ اوس دا تنگ میاں ।17। ص صاف لڑائی نوں ہار کے جی کامران آ وڑیا ہرات یارو Ι بادشاہی دا سورج غروب ہوئیا پئی آن تباہی دی رات یارو Ι شاہ محمود نوں کرماں نے مات کیتا کسے نال نا کردا سی بات یارو Ι قادر یار ہرات بِن مُلک سارا مار لیا برک زئی دی ذات یارو ।18। ض ضرور سرکار نوں خبر ہوئی کابل وچ آ پیا جے بھنڈیاں جی Ι آپس وچ پٹھاناں دے پُھٹ ہوئی اک دوجے دیاں وڈھیاں جنڈیاں جی Ι خانہ جنگی نے مُلک ویران کیتا سو پٹھانیاں ہو گئیاں رنڈیاں جی Ι قادر یار محمود نوں کڈھ باہر کابل دیس دیاں پا لئیاں ونڈیاں جی ।19। ط طلب سرکار نوں لڑن دی سی ایس خبر نے ہور ہوشیار کیتا Ι ہری سنگھ نوں آکھدا اُٹھ جلدی ساڈا کم آسان کرتار کیتا Ι فتح خان وزیر اصیل غازی اوہنوں دشمناں مار کے پار کیتا Ι قادر یار وزیر دے بھائیاں نے شاہ محمود نوں جھاڑ کے باہر کیتا ।20। ظ ظاہرا دھونسے نوں مار ڈنکا سرکار تیار ہو گئی اے جی Ι تُرت راوی دریا توں پار ہو کے چھاؤنی وچ شاہدرے دے پئی اے جی Ι کُل جنگ دی چیز ول دھیان کیتا کوئی گل ناہیں باقی رہی اے جی Ι قادر یار تاں کڑک کے وانگ بجلی سڑک شہر پشور دی لئی اے جی ।21। ع عقل تے فکر توں باہر یارو مہاراج نے آن سمیان جوڑے Ι گراں ڈیل اسوار رنگین بانکے وانگ ہرن دے چُنگیاں لان گھوڑے Ι توپاں گولے بارود بےحد یارو ہاتھی لڑن والے نہیں ساہن تھوڑے قادر یار اکالیے ناگ کالے جنہاں مار کے منہ پٹھان موڑے ।22। غ غضب دے نال سرکار چڑھی جیویں بدلاں دی کالی ہاٹھ میاں Ι آئی سجدی وجدی گجدی جی لے کے کُل لڑائی دا ٹھاٹھ میاںΙ نجیباں والیاں پڑتلاں اصل جنگی وانگ ہاتھیاں جنہاں دے کاٹھ میاں Ι قادر یار ونتُورا جرنیل چڑھیا فرانسیسی سی سورما راٹھ میاں ।23। ف فوج وچ بوہت سردار نامی صفت کر نہیں سکدا کہن والا Ι اک دوجے دا ثانی چترائی دے وچ تے لڑائی دے وچ پچھاں نا رہن والاΙ اے پر اک سردار عجیب یارو زخم سامنے منہ تے سہن والا Ι قادر یار جہان تے نام روشن شام سنگھ اٹاری دے رہن والا ।24। ک کئی جرنیل اصل گورکھے جی پکڑ کھوکھری پھرن تیار میاں Ι زیر قد پر شیر دے وانگ جُثا باجھ لڑن دے ہور نا کار میاں Ι لیہنا سنگھ پنج ہتھا تے ابُوت ویلا اڈے جنہاں دے حد تھیں پار میاں Ι قادر یار پر ساریاں وچ نامی ہری سنگھ نلوہ سردار میاں ।25। گ گج پے گئی فیر جگ سارے تختہ آن پشور دا ہلیا جی Ι لگی توڑ جا کابل نوں دھمک یارو سینہ آن پٹھان ترتھلیا جی Ι یار محمد پٹھان حیران ہو کے صاف چھڈ پشور نوں چلیا جی Ι قادر یار سرکار لے کٹک فوجاں کنڈھاں آن کے اٹک دا ملیا جی ।26। ل لے کے حکم سرکار کولوں ہری سنگھ سردار تیار ہوئیا Ι ظفر جنگ دیوان چند سنگ لے کے اٹک جھاگنے نوں اسوار ہوئیا Ι لے کے بارہ ہزار سوار جنگی مرن مارنے تے برقرار ہوئیا Ι قادر یار سرکار دے ویہندیاں نوں جھٹ اٹک دریا توں پار ہوئیا ।27। م منہ پشور دے ول کیتا مست شیر جیویں آوے چل یارو Ι یار محمد پٹھان نا رہیا قائم سارا مال دتا کابل گھل یارو Ι سنگھ ویکھ کے کابل دا راہ پھڑیا ساہ مینودا وچ نا کھل یارو Ι قادر یار پشور وچ آن وڑیا ہری سنگھ ہتھ پکڑ کے بھل یارو ।28। ن نس کے گئے پٹھان ساتھوں ہری سنگھ سرکار ول خبر گھلے Ι گج سُن کے تیریاں دھونسیاں دی باجھ لڑن پراں نوں بھج چلے Ι اساں کڈھی نا تیغ میان وچوں غازی ذرا نا وچ میدان کھلے Ι قادر یار سرکار جی آؤ جلدی اساں آن پشور دے راہ ملے ।29। و واہے گرو دا نام لے مونہوں مہاراج تیار ہو اُٹھ دھایا Ι اُتے بھور عراقی اسوار ہو کے وچ اٹک دریا دے گاہن پائیا Ι ساری فوج نے مگر وہیر گھتی پانی کنڈھیاں دے اُتے چڑھ آیا Ι قادر یار سرکار تلوار پھڑ کے جھنڈا پار دے کنڈھے تے جا لایا ।30। ہ ہاتھی دے اُتے اسوار ہو کے مہاراج پشور وچ آن وڑیا Ι وجن لگے نقارے رباب یارو منہ تے رنگ گلاب دا آن چڑھیا Ι وڑیا وچ پہاڑ دے علی اکبر دوست محمد قندھار دے وچ دڑیا Ι قادر یار اوہ مست بےخوف پھردا جیہڑا دست کرتار نے آپ پھڑیا ।31। ی یاری بھگوان دی ہئی جدوں جا ماریا سنگھاں پشور یارو Ι جیویں بجلی نکلدی امبراں چوں خبر گئی اے وچ لہور یارو Ι سارے وچ پنجاب دے ہوئی شادی وڈے جلسیاں دے ہوئے زور یارو Ι قادر یار ہری سنگھ بنا صوبہ مہاراج کیتی گھر نوں ٹور یارو ।32।2।

“

سی حرفی سوم

”

الف آ پشور دے وچ یارو ہری سنگھ ہُن راج کمان لگا Ι غضب ناک افغان جوان پکے وچوں سوئی دے نکے لنگھان لگا Ι نال نوک سنگین مہین کر کے دیکھو آپنی عین منان لگا Ι قادر یار دلیری دے کم کر کے نام آپنا روشن کران لگا ।1। ب بوہت ہوئیا اوہدا بول بالا ڈھول آ مشہوری دا وجیا جی Ι بدمعاش بےپیر شریر جیہڑا وانگ کاگ دے تیر توں بھجیا جی Ι ویکھ شاہ زوری ہری سنگھ والی یارو چوراں نے چوری نوں تجیا جی Ι قادر یار کیتا بندوبست ایسا سارا مُلک جس نوں ویکھ رجیا جی।2। پ پکڑ کے جکڑدا مجرماں نوں ذرا خوف نا دل تے لیاوندا سی Ι تکڑی تول کچہری وچ عدل والی فیر بول کے حکم سناوندا سی Ι دتے کئی پھاہے کئی کاٹھ لائے گناہگار تے ترس نا کھاوندا سی Ι قادر یار پشور دی حد اندر دُولا آپنا حکم چلاوندا سی ।3। ت تمام دیہات پشور دے وچ ہری سنگھ دی پھری دہائی یارو Ι پائی ایسی پٹھاناں نوں نتھ جس نے سونا ہتھ لے کے ٹُردا راہی یارو Ι سبھے چور ڈاکو اوتھوں پرے ہوئے زور کسے دا چلے نا کائی یارو Ι قادر یار پشور نوں سُودھ کے تے دھرتی کابل دی آن کمبائی یارو ।4। ث ثابتی دیکھ کے سنگھ والی کابل وچ پیدا ہوئیا جوش میاں Ι چلی وچ قندھار وچار یارو غزنی وچ آ پیا خروش میاں Ι اسیں آپ سارے ہمت ہار بیٹھے ایس سکھ تے نہیں کجھ دوش میاں Ι قادر یار افغان صلاح کردے اٹھو کرو ایکا نال ہوش میاں ।5। ج جمع ہو کے پگ بنھ سارے وانگ چتریاں وگ دے وچ وڑئیے Ι غصہ کھا کے بدن نوں تا دے کے ہتھ وچ شمشیر نوں کِھچ پھڑئیے Ι تیگاں مار کے سکھ دی مِکھ کڈھئیے نال ترخ دے دانیاں وانگ چڑھئیے Ι قادر یار پشور نوں فتح کر کے سدھے وچ لہور دے جا وڑئیے ।6। چ چست ہو کے کرئیے کم آپنا ذرا دم نا سکھاں نوں لین دیئیے Ι سانوں شہر پشور دا ورم ڈاڈھا ایہہ شرم نا دِلے نوں سہن دیئیے Ι سکھاں آن بھری بھوہ کھل ساڈی ایہہ گل نا کسے نوں کہن دیئیے Ι قادر یار پشور ہر طور لینا بھانویں خون دیاں نالیاں ویہن دیئیے ।7। ح حوصلے دے نال چال چل کے ایس حال نوں رکھو چھپا میاں Ι جیکر ذرا سردار نوں خبر پیسی فوجاں ہور اوہ لیسی منگا میاں Ι رنجیت سنگھ بوہتی فوج نال کے وڑیا وچ لہور دے جا میاں Ι قادر یار اوہدے واپس آؤندیاں نوں ہری سنگھ نوں دیو مُکا میاں ।8। خ خوب ہوشیاری دے نال یارو لگے کرن افغان تیاریاں نی Ι اے پر سنگھ دے کامل جاسوس پھردے جنہاں آن دسیاں خبراں ساریاں نی Ι کس طرح پٹھاناں نے کھا قسماں پھٹاں ساریاں دلوں وساریاں نی Ι قادر یار سُن کے آکھے سنگھ دُولا بھانویں قسمتاں ساڈیاں ہاریاں نی ।9। د دِسدا نہیں کوئی راہ سانوں ہری سنگھ لہور لکھا تورے Ι ساتھوں شہر پشور دے کھسنے نوں کٹک چٹک درانیاں آن جوڑے Ι گھلو جلد امداد سامان جنگی مسلمان بوہتے اسیں ہاں تھوڑے Ι قادر یار اوہ نرک وچ غرق جاوے جیہڑا ایس میدان توں منہ موڑے ।10। ذ ذکر مصاحباں نال کر کے ہری سنگھ لڑائی دا فکر کردا Ι آکھے ست اکال دا نام لے کے میرا واہے گرو رکھ سی آپ پردہ Ι اجے ہے ویلا یارو نسنے دا بےشک نس جاوے جیہڑا ہے ڈردا Ι قادر یار فیر لے سمیان سارا ہری سنگھ جمرود دے قلعے وڑدا ।11। ر رکھنا اساں پشور قابو بولے سورما سنگھ جوان یارو Ι سانوں جان کولوں پیاری بوہت ساری مہاراج دی جیہڑی امان یارو Ι جیندے جی میں کس طرح ہتھ وچوں ہُن دیاں پشور نوں جان یارو Ι قادر یار ہے اساں میدان لینا جا کے ملنا اساں گستان یارو ।12। ز زور پٹھاناں دا بوہت دِسے سانوں گھت کھلون گے جدوں گھیرا Ι دانہ پانی نکُھٹ سی قلعے وچوں سانوں گھل سی فیر امداد کیہڑا Ι کُل چیز نوں قلعے وچ جمع کر کے سارا فالتو ہے اسباب جیہڑا Ι قادر یار فیر قلعے توں باہر آ کے سرون پار ہو کے کرو چل ڈیرہ ।13। س سکھ سردار تیار ہو کے لگے نکلنے قلعے توں باہر یارو Ι مونہوں ست کرتار دا نام لے کے بدھی وچ میدان قطار یارو Ι کُل چار توپاں سکھاں پاس آہیاں صرف بارہ ہزار اسوار یارو Ι قادر یار اک پڑتل سی پیدلاں دی ہری سنگھ دے پاس سردار یارو ।14। ش شروع پٹھاناں دی ہوئی آمد وانگ کیڑیاں دے بےشمار میاں Ι نیڑے آن کے مورچے بنھ لیندے جتھے کھلا سی سنگھ سردار میاں Ι چارے پاسے پٹھاناں نے آن ملے سارے سکھ کھلے وچکار میاں Ι قادر یار کرتار ہُن لاج رکھ سی سکھ سو افغان ہزار میاں ।15। ص صاف میدان کلان سارا ہوئیا غازیاں نال بھرپور یارو Ι نعرہ اللہ اکبر دا مار آکھن اساں سکھاں نوں کرنا ہے چوُر یارو Ι ہری سنگھ آکھے مدد نہیں نیڑے اتے شہر لہور ہے دور یارو Ι قادر یار تسی لڑو ڈرو ناہیں اک دن ساریاں مرنا ضرور یارو ।16। ض ضرور سردار تیار ہوئیا لک بنھ کے تیز تلوار یارو Ι مونہوں ست کرتار دا نام لے کے چوپے گھوڑے تے ہوئیا اسوار یارو Ι اگے سبھناں توں ہوکے اسوار کھلا پچھے بدھی سواراں قطار یارو Ι قادر یار تاں گھوڑے نوں مار اڈی آیا سورما سنگھ للکار یارو ।17। ط طرف درانیاں چل آئے جیویں بھیڈاں دے ول بگھیاڑ میاں Ι نال برچھیاں پیٹ میدان اُتے دتے سیئاں پٹھان دے پاڑ میاں Ι جتھے پین پٹھان نا رہن قائم ہووے ثُمن سمادھاں اجڑ میاں Ι قادر یار اک آن وچ مُردیاں دا لگا وچ میدان پہاڑ میاں ।18। ظ ظاہرا رہے نا ذرا قائم ایسا سکھاں پٹھاناں نوں ڈنگیا جی Ι ہری سنگھ سردار تلوار پھڑ کے منہ سیئاں پٹھاناں دا رنگیا جی Ι افضل خان پٹھان دلیر یارو منہ پھیر کے لڑن توں سنگیا جی Ι قادر یار اوہ چھڈ میدان گیا درہ جا خیبر والا لنگھیا جی ।19। ع علی اکبر اک پٹھان نامی قائم رہیا ہُن وچ میدان یارو Ι جیہدی تابع وچ موجود کھلا پورا اسی ہزار افغان یارو Ι ہری سنگھ نوں اوس نا کدی ڈٹھا رکھے دل دے وچ ارمان یارو Ι قادر یار آکھے جیکر ملے مینوں تیگاں مار کڈھاں اوہدی جان یارو ।20। غ غصہ پٹھاناں نے بوہت کھاہدا اے پر پیش نا جاوندی کائی میاں Ι ہری سنگھ دلیر جوان دی جی پھری وچ جہان دُہائی میاں Ι پکڑ تیغ ننگی چنگی شکل والا ایسا ڈٹھا نا جنگی سپاہی میاں Ι قادر یار ہری سنگھ سورمے نے اج کیتی اے وڈی کمائی میاں ।21। ف فوج پٹھاناں دی دوسری وچ ہری سنگھ ہُن گھوڑا دوڑا وڑدا Ι واہ اسوار تے خوب گھوڑا دِسے زمیں تے مُول نا پیر دھردا Ι ہمت ہار افغان فرار ہوندے نیڑے آن کے کوئی نا مُول لڑدا Ι قادر یار جو آوندا پاس اوس دے نال دھار تلوار دے پار کردا ।22। ک کمب گیا یارو علی اکبر ہری سنگھ جا دھروہ تلوار آیا Ι جلوہ مُول نا جھلیا جائے اوہدا وانگ شیر دے مار للکار آیا Ι ہتھ پکڑ تلوار سردار دُولا اگے سیئاں پٹھاناں نوں مار آیا Ι قادر یار ہوشیار ہو علی اکبر ہری سنگھ ہُن بانہہ اُلار آیا ।23। گ گئی نا پیش علی اکبرے دی چہرہ خوف تھیں ہوئیا سو پھوک یارو Ι جیہڑا دِسدا سی دوروں سروں وانگوں ڈٹھا نیڑوں وسل دی بُھوک یارو Ι سُرت رہی نا تیغ نکالنے دی تُرت سیدھی سوں چا بندوق یارو Ι قادر یار جا ویکھیا سنگھ دُولے اُچی آکھدا مار کے کوک یارو ।24। ل لگ سی لیک تحقیق تینوں تے بہادری دا مِٹ نشان جا سی Ι علی اکبرا مار نا تُپک مینوں روز حشر تیکن ارمان جا سی Ι ہتھ پکڑ تلوار ہوشیار ہو کے لڑیں اج قریان جہان جا سی Ι قادر یار جد مریں گا سنگ تیرے کوئی شے نا باجھ ایمان جا سی ।25। م مونہوں نا کجھ جواب دتا علی اکبر بندوق چلائی اے جی Ι تُپک کڑکدی اے وانگ بجلی دے گولی وانگ قضا دے آئی اے جی Ι لگی پیٹ وچکار دو سار ہو گئی ندی لہو دی باہر وگ آئی اے جی Ι قادر یار تاں پچھاں نوں موڑ گھوڑا ہری سنگھ دُولے اڈی لائی اے جی ।26। ن نکل چل گھوڑئیا قلعے دی ول اساں پاونا نہیں دوجی وار پھیرا Ι گولی لگی اے قہر کلور والی گھائل ہوئیا اے اج اسوار تیرا Ι میرے بانکیا چھیل چھبیلیا او ہیں توں سیئاں میداناں دا یار میرا Ι قادر یار جے لے چلیں اج ڈیرے تیرا کدی نا بھل سی پیار شیرا ।27। و وگیا وا دے وانگ گھوڑا جیویں نکلدا تیرا کمان وچوں Ι مار چُنگیاں ہرن دے وانگ یارو اُڈ گیا سی اوس میدان وچوں Ι فوجاں سکھاں دیاں وچوں گزر گیا لنگھ گیا سی لشکر پٹھان وچوں Ι قادر یار ہٹھ نال سردار بیٹھا اے پر نکلدی پئی سی جان وچوں ।28। ہ ہتھ دی ہتھاں دے وچ رہیا ڈٹھا نوکراں جدوں سردار یارو Ι سِر پیر تیکن ڈُبا خون دے وچ ساون ماہ دی جیویں فوار یارو Ι آکھے نال اشارتَا لاہو مینوں طاقت رہی نا وچ گفتار یارو Ι قادر یار ہے گولی نے گھا کیتا ہے ایہہ آخری وقت دیدار یارو ।29। ی یاد کر کے رب آپنے نوں ہری سنگھ نوں گھوڑے توں لاہیو نیں Ι بنھ پٹیاں زخم نوں صاف کر کے تُرت پلنگ تے چا لٹائیو نیں Ι پھرتی نال بُلا حجام تائیں پھٹ پٹ دے نال سوائیو نیں Ι قادر یار پر خون نہیں بند ہوندا فکر لکھ ہزار دوڑائیو نیں ।30।3।

“

سی حرفی چہارم

”

الف آکھدا ہری سنگھ سنو یارو میری گل دے ول دھیان کرنا Ι بندہ کون جو کرے تدبیر کوئی کم سو جو ہے بھگوان کرنا Ι مینوں موت دا خوف نا ذرا یارو بادشاہ گدا ہے سبھ مرنا Ι قادر یار رکھو تسی گل مُحکم جیہڑی گل میں ہُن بیان کرنا ।1। ب بوہت ہوشیاری درکار ہے جی مخفی رکھنا موت دا راز یارو Ι میری موت دا ذکر نا مُول کرنا اس وچ نقصان دراز یارو Ι جیکر ہوئیا معلوم دُرانیاں نوں میرا روح کر گیا پرواز یارو Ι قادر یار سرکار دے آؤندیا نوں رڑک چھوڑ سن وانگ پیاز یارو ।2। پ پک پکا صلاح کر کے جدوں نکل جاوے میرا دم یارو Ι چا بھوئیوں منجی اُتے پا دینا اتے کج دینا میرا چم یارو Ι مونہوں کہنا سردار بیمار ہوئیا بوہت زور پائیا بلغم یارو Ι قادر یار نا غم نوں ظاہر کرنا نہیں تے کم ہو جاوسی طم یارو ।3। ت تاب نا رہی وچ بولنے دی ہوئیا بوہت لاچار سردار سائیں Ι رت رہی نا بدن دے وچ رتی رنگ ہوئیا سوں وانگ وسار سائیں Ι مونہوں واہے گرو دا نام لے آکھے میں ہاں بوہت پاپی گناہگار سائیں Ι قادر یار موئیا ہری سنگھ دُولا جیویں حکم سی آپ کرتار سائیں ।4। ٹ ٹلے نا تیر تقدیر دا جی گیا سُخن نا آوے زبان وچوں Ι گیا حُسن جوانی نا فیر آوے موئیا مُردہ نا آوے گُستان وچوں Ι گیدی کدی نا رن وچ پیر پاوے غازی مرد نا مُڑدا میدان وچوں Ι قادر یار میاں دس مرد کیہڑا رواں ہوئیا نہیں جیہڑا جہان وچوں ।5। ث ثابتی دے نال وچ گوشے ہری سنگھ دی لاش ٹکان بیلی Ι کول مُول نا کسے نوں بیہن دیندے کہن سنگھ دا خاص فرمان بیلی Ι نال نعمتاں تھال بھرپور کر کے جیوں دستور سی پاس لے جان بیلی Ι قادر یار فیر کھا کے آپ کھانا تھال سکھنا باہر بھوان بیلی ।6। ج جمع ہو کے راز دار سارے خط طرف سرکار دے پاوندے جی Ι پہلی ادب آداب نیاز یارو فتح واہے گرو جی دی بلاؤندے جی Ι فیر آکھدے بھجی اج بانہہ تیری اسیں لکھدیاں پئے شرماؤندے جی Ι قادر یار موئیا ہری سنگھ دُولا ساڈے جی ڈُب ڈُب غوطے کھاوندے جی ।7। چ چلدی نہیں بھانویں پیش ساڈی ڈٹی ہوئی ہے فیر بھی فوج ساری Ι چاروں طرف پٹھاناں نے پائیا گھیرا مارن وچ سینے کس تیر کاری Ι اساں موت دا بھیت نہیں ظاہر کیتا سانوں لگدی پئی نہیں جان پیاری Ι قادر یار شتاب دے نال پہنچو نہیں تے قتل ہو جاوسی فوج ساری ।8। ح حال بےحال ہو گیا ساڈا ہری سنگھ موئیا اک بات ہے جی Ι دانہ پانی نکھٹیا قلعے وچوں ایہہ دوسری سخت آفات ہے جی Ι سارے جگ دے وچ اقبال تیرا سُنیا وچ تیرے کرامت ہے جی Ι قادر یار امداد دا ہُنے ویلا سِروں پچھے تاں کالی رات ہے جی ।9। خ خوب طرح خط بند کر کے دتا قاصد نوں نال پیغام میاں Ι تُرت ہو اسوار اک اسپ اُتے گیا طرف لہور غلام میاں Ι آکھن راہ وچ بیہنا حرام تینوں کسے نال نا کرنی کلام میاں Ι قادر یار سرکار نوں خط دینا پاسوں بےشمار انعام میاں ।10। د دب کے اڈی لگائی قاصد پچھے پائی پٹھاناں وہیر یارو Ι چُنگی مار پیا گھوڑا شوہ دے وچ گیا اٹک دریا نوں چیر یارو Ι کنڈھے ہو حیران پٹھان کھلے چلے پیش نا نال تقدیر یارو Ι قادر یار دُرانیاں ویکھ کہیا گھوڑا اصل شیطان دا ویر یارو ।11। ذ ذرا نا ٹھہریا راہ دے وچ روکی مُول نا قاصد لگام میاں Ι ہے سی بوہت ہوشیار طرار گھوڑا گیا دوڑدا اوہ صبح شام میاں Ι دن رات دوپہر نوں گیا ٹُردا گھڑی پلک نا کیتا آرام میاں Ι قادر یار لنگھ جہلموں پار ہوئیا کیتا وچ گجرات مقام میاں ।12। ر رونق گجرات دی سنو یارو اوتھے لتھی سی آپ سرکار سائیں Ι تمبو خیمے کناتاں نے موج لائی جھنڈے جھولدے عجب بہار سائیں Ι ہاتھی نال اماریاں مست لٹکن ہور پڑتلاں کئی ہزار سائیں Ι قادر یار کیہ صفت مصاحباں دی سوہنا اک تھیں اک سردار سائیں ।13। ز زرد زربافتے شامیانے لٹکن موتیاں دے نال ہار یارو Ι گھوڑے عجب شاہ زور خمدار گردن ٹُردے مور رفتار بازار یارو Ι چمکن کاٹھیاں ہیریاں نال جڑیاں پُھل کِھڑےجیوں وچ گلزار یارو Ι قادر یار ہے باجے بہار لائی کھڑکے ڈھولکی طبلہ ستار یارو ।14। س سکھ اسوار تیار پھردے ہتھ وچ نیزے پھمن دار یارو Ι مُچھاں کُنڈھیاں قلغیاں خوبصورت سِر تے سرخ سفید دستار یارو Ι پہن وردیاں رنگ برنگیاں جی کسن پیٹیاں اوہ زری دار یارو Ι قادر یار تلوار دی چمک آوے جیویں بجلی دی لشکار یارو ।15। ش شکر گزار ہزار قاصد وڑیا آن ہُن وچ دربار ہے جی Ι اُتے چنن دی چوکی تے بیٹھ جِتھے ہتھ دھونودی پئی سرکار ہے جی Ι آس پاس امیر وزیر بیٹھے چلے نویں توں نویں گفتار ہے جی Ι قادر یار آ قاصد نے خط دتا مونہوں بولدا ست کرتار ہے جی ।16। ص صدق دے نال بتا سانوں مونہوں آپ مہاراج فرمایا جی Ι کس تُدھ نوں گھلیا طرف ساڈی کیہڑی تھاں مقام توں آیا جی Ι شکل شباہت ہے ظاہر کردی راہ وچ آرام نا پایا جی Ι قادر یار اظہار کر نال جلدی جیہڑی گل تے رنگ وٹایا جی ।17। ض ضرور حضور قصور میرا بدخبرے دی کٹنی زبان چاہیئے Ι جیہڑا تیر دا چیر نا جھل سکے دست پکڑنی نہیں کمان چاہیئے Ι جیہڑی گل بتیت ہو گئی یارو کرنا اوس دا نہیں ارمان چاہیئے Ι قادر یار خط پاڑ کے آپ پڑھ لو تے ایان نوں کیہ بیان چاہیئے ।18। ط طرف وزیر دھیان سنگھ جی مہاراج ہُن خط نوں کرن لگا Ι ہتھ دے کے آکھدا پڑھو اس نوں ساڈا جی تاں اندروں ڈرن لگا قادر آپنی قدرت کثیر وچوں ویکھاں کھیل ہُن نواں کیہ کرن لگا Ι قادر یار اتار کے مُہر جلدی دھیان سنگھ ہُن خط پڑھن لگا ।19। ظ ظاہرا رنگ وٹائیو سوں اندر دل دے کیتیاں شادیاں نی Ι دشمن جیہدا ہلاک ہو خاک رلیا گھر اوس دے ہون آبادیاں نی Ι ہری سنگھ تے راجے دی دشمنی دی آپس وچ تاں بوہت خرابیاں نی Ι قادر یار دھیان سنگھ خُشی ہوئیا ہری سنگھ دے گھر بربادیاں نی ।20। ع عقل میری فراموش ہوئی مونہوں بولیا فیر وزیر سائیں Ι بندہ کون جو کرے تدبیر کوئی ڈاڈھی رب دے نال تقدیر سائیں Ι علی اکبر دی گولی ہلاک کیتا ہری سنگھ دا سوہنا سریر سائیں Ι قادر یار امداد پئے منگدے نی ہے ایہہ خط دے وچ تحریر سائیں ।21। غ غصے دے نال مہاراج یارو گڑوا مارے وزیر دی ٹنگ اُتے Ι آکھے دور ہو جا میری اکھیاں تھیں کجھ فیدہ نہیں تیرے سنگ اُتے Ι پہلوں خبر نا کیتو مُول مینوں فوجاں گھلدا مدد نوں جنگ اُتے Ι قادر یار آ دسیا اوس ویلے جدوں سٹ آ پئی اے رنگ اُتے ।22। ف فوج نوں حکم سرکار کیتا بنھو بسترے تے کرو تیاری یارو Ι علی اکبر پٹھان نے زور پا کے ساڈے سر تے چاڑھی اے واری یارو Ι ہری سنگھ دا بدلہ بھوان کارن اساں رت چا ڈوہلنی ساری یارو Ι قادر یار اوہ پچھاں نوں پرت جاوے جس جان ہے رکھنی پیاری یارو ।23। ک کڑک کے کہیا مہاراج یارو منہ طرف لہور نا کراں گا میں Ι سنے ہاتھیاں گھوڑیاں توپ خانہ جا اٹک دریا نوں تراں گا میں Ι توڑ وچ پٹھاناں دے گھر جا کے علی اکبر دے نال چل لڑاں گا میں Ι قادر یار قتلام پٹھان کر ساں یا کہ وچ میدان دے مراں گا میں ।24। گ گیا فرمان کُل فوج اندر تُرت ہون لگ پئیاں تیاریاں جی Ι سنگھ سورمے شیر دلیر بانکے کسن گھوڑیاں جیناں سواریاں جی Ι توپ خانے دی چمک تے دمک یارو ہاتھی جھولدے نال اماریاں جی Ι قادر یار سرکار نے کوچ کیتا چلے لین ہُن اٹک دیاں تاریاں جی।25। ل لٹکئی مٹکدی اٹک وگدی جیویں بدلاں لائی گھنگھور یارو Ι کنڈھا پار دا مُول نا نطر آوے ایسا تیز دریا نا ہور یارو Ι لہر چھل مارے کسے قہر دی جی گھمن گھیر پھردے نال زور یارو Ι قادر یار سرکار ہے آن لتھی اُتے کنڈھے دے نیڑے پشور یارو ।26। م منگ دعا خدا کولوں مہاراج نے جھنڈے نوں پٹیا ای Ι اُتے کنڈھے دے ہو اسوار کھلا جان دیونوں مُول نا ہٹیا ای Ι بھر کے تھال اشرفیاں نال یارو وچ نیر دے چا پلٹیا ای Ι قادر یار کرتار ہُن لاج رکھ سی گھوڑا وچ دریا دے سٹیا ای ।27। ن نال سرکار دے فوج نے جی ماری وچ دریا دے چھال یارو Ι وچ جل دے پے تھرتھل گیا ماہی ہل کے گئی پتال یارو Ι جیہدی پشت پناہ ہے رب سچا کون جھلدا اوس دی جھال یارو Ι قادر یار سرکار لنگھ پار گیا فوجاں ہاتھیاں گھوڑیاں نال یارو ।28। و وچ جمرود دے خبر ہوئی آئی مدد نوں آپ سرکار سائیں Ι پہلوں جہلم دے اتوں عبور کر کے ہوئی اٹک دریا توں پار سائیں Ι نوشہرے وچ میدان مقام کر کے جھنڈا گڈیا سوں، وچکار سائیں Ι قادر یار پکار دے قلعے دے وچ سچے صاحبا اسیں بلہار سائیں ।29। ہ ہو کے جمع پٹھان سارے متا آپس دے وچ پکان میاں Ι ہے شہر پشور ملکیت ساڈی لا قدیم تھیں وچ جہان میاں Ι ساڈی بزدلی اتے نالائقی تھیں دیکھو سکھ لگے سانوں کھان میاں Ι قادر یار عزت جیہی ہور دوجی کوئی شے نا باجھوں ایمان میاں ।30। ی یاد کر کے رب آپنے نوں لڑو گڈ کے تسیں اس ویر یارو Ι ساڈے شہر پشور دے چھڈنے تھیں سکھ ہوئے نے بوہت دلیر یارو Ι نا رکھو دریغ تے تیغ مارو قدم ملک وچ پائے نا فیر یارو Ι قادر یار مردانگی کرو ایسی پوے وچ لہور اندھیر یارو ।31।4।

“

سی حرفی پنجم

”

الف اک میدان کلاں اُتے جمع ہوئے نی کُل پٹھان میاں Ι مس فُٹ نالے کرڑ جھوٹ سارے سوہنے چھیل رنگیلے جوان میاں Ι بےخوف بےہوش پٹھان یارو راضی کرن بازی نال جان میاں Ι قادر یار جنگی گھوڑے ہِنکدے نی تیغ چھنکدی وچ میدان میاں ।1। ب بوہت سی فوج درانیاں دی جیویں مکڑی دا دِسے دل یارو Ι خونخوار ہوشیار درانیاں نے لیا بوہت زمین نوں مل یارو Ι باقی رہیا نا اک پٹھان پِچھے سبھے لڑن نوں آئے نے چل یارو Ι قادر یار گل کھلی ہے سِرے اُتے ویکھو رب سچا کیہندے ول یارو ।2। پ پہن پوشاک اسوار ہوئیا علی اکبر پٹھان دلیر میاں Ι اگے فوج دے آ کھلوا گھوڑا نظر پاوندا چار چوفیر میاں Ι مونہوں آکھدا رکھو ایمان قائم آونا وچ جہان نہیں فیر یارو Ι قادر یار ہے ویلا بہادری دا ساتھی نہیں کوئی باجھ شمشیر میاں ।3। ت ترکڑے ہو کے لڑو تسی ایہا ویلا تے ایہا مقام یارو Ι دشمن مار کے فتح نوں کرو حاصل بخش دیاں گا بوہت انعام یارو Ι جیہڑا اج میدان توں کنڈ دے سی مر سی اوہ تاں موت حرام یارو Ι قادر یار جے مر سی شہید ہو کے ریہسی وچ جہان دے نام یارو ।4। ث ثابتی دے نال تیغ مارو آپنی عورتاں نال نظیر کر کے Ι رب کرے نا پوے شکست سانوں سکھ سبھ لے جان اسیر کر کے Ι بھیناں بیٹیاں بہوواں اساڈیاں جی سٹے مارے یا چھڈے فقیر کر کے Ι قادر یار تدبیر نا پیش جاوے کماں نال جو ہون تقدیر کر کے ।5। ج جگ مقام فنا دا جی ایتھے آونا نہیں دوجی وار یارو Ι ہتھ سخت تے دل کرخت کر کے کرو خوب تلوار دی مار یارو Ι جھاڑو ایسی بندوقاں دی واڑ بھر کے رکھے یاد نا دیوے وسار یارو Ι قادر یار بہادری کرو ایسی سکھ جان نا اٹک توں پار یارو ।6। چ چستی چالاکی دے نال یارو علی اکبر نے لشکر جمایا جی Ι پہلوں پڑتلاں دے کر کے ترھے وکھرے چالا لڑن دا خوب سکھایا جی Ι اگوں توپاں دے مورچے بیڑ کے جی آس پاس رسالا کھلوایا جی Ι قادر یار پٹھان تیار کھلے ویلا جنگ دا ہُن نیڑے آیا جی ।7। ح حال مہاراج دا ذکر سُن لو فوجاں لیاوندا وچ میدان یارو Ι نیڑے آن کے بیڑے کھلوا دیندا جتھے کھلا سی لشکر پٹھان یارو Ι ماروں موت دے واجڑے وج گئے کمب گیا زمیں اسمان یارو Ι قادر یار سرکار پکار آکھے سنو خالصہ جی کر کے دھیان یارو ।8। خ خودی ہنکار نوں مار کے جی نام رب دا لے کے لڑو سنگھو Ι چٹی داڑھی دی اج میری لاج رکھو ایہناں غازیاں کولوں نا ڈرو سنگھو Ι گرو ہرگوبند نوں یاد کر کے ہتھ وچ شمیشیر نوں پھڑو سنگھو Ι قادر یار اکال اکال کردے چل وچ پشور دے وڑو سنگھو ।9। د دل دیاں اکھیاں کھول دیکھو کتھے تسی تے کتھے لہور یارو Ι اگا روکیا کٹک درانیاں نے پِچھے اٹک دریا دا زور یارو Ι ساتھی نہیں کوئی سجی بانہہ جیہا بیلی رب دے باجھ نا ہور یارو Ι قادر یار بہادراں عاشقاں نوں پئی کھلی اڈیکدی گور یارو ।10। ذ ذوق تے شوق دے نال یارو لڑو آپنا آپ سنبھال کے جی Ι کیہڑے مُنہ لہور دے وچ وڑ سو وچ پشور دے ترٹیاں گال کے جی Ι اج رج کے گج کے تیغ مارو آپنے گرو والی لج پال کے جی Ι قادر یار پٹھاناں نوں خوب سیکو اج اگ لڑائی دی بال کے جی ।11। ر رام دا نام دھیا کے جی رکھو اج تلی اُتے جان یارو Ι سِر دتیاں باجھ نا یار ملدا ایہہ مثل مشہور جہان یارو Ι دل نوں جوش خروش دے نال بھر کے تیگاں ماریاں جیویں ملتان یارو Ι قادر یار تلوار چلاؤ ایسی ڈُبن خون دے وچ افغان یارو ।12। ز زور دے شور دا ذکر سن لو ہے سی نال سرکار دے سنگ یارو Ι اک نامی گرامی سردار بھارا ہوشیار مانند پلنگ یارو Ι مست جنگ دے وچ آنند رہندا پیندا رنگ ہریاولی بھنگ یارو Ι قادر یار مشہور جہان اندر پُھلا سنگھ اکالی نیہنگ یارو ।13। س سنو سرکار جی عرض میری پاس آ سردار پکار دا جی Ι ریہسی وچ جہان دے نام سچا بندہ کُوڑ دے مٹ اُساردا جی Ι رکھ سی لاج اج آپ مہاراج تیری خاص تُدھ تے فضل کرتار دا جی Ι قادر یار جے منے سوال میرا پُن لکھ تے گو ہزار دا جی ।14। ش شکر ہزار گزار ساں میں دیو حکم چل وڑاں میدان دے وچ Ι پہلوں سبھناں دے سیس بھیٹ دے کے رکھاں تیر نوں چِلے کمان دے وچ Ι ست سری اکال دا نام لے کے ماراں کِھچ کے سینے پٹھان دے وچ Ι قادر یار تیرے قدماں وچ کُساں ریہسی نام تد میرا جہان دے وچ।5। ص صدق دے نال یقین کر لو دل چاہندا لڑاں تلوار پھڑ کے Ι اتوں گرو دے نام توں جان واراں اج وچ میدان دے مراں لڑ کے Ι دھڑکے ذرا نا اندروں کالجا جی جسم وانگ کبوتراں پیا پھڑکے Ι قادر یار ارشاد فرماؤ تسی ایہہ او بھاہ پریم دی پئی بھڑکے ।16। ض ضرور ہے سخن منظور تیرا مونہوں آپ مہاراج ارشاد کیتا Ι تیرے جیسیاں نمک حلال مرداں ساڈا مُلک پنجاب آباد کیتا Ι تیرے سخن پرجوش بےخوف نے جی ساری فوج دے دل نوں شاد کیتا Ι قادر یار تیار ہو خالصہ جی سچے صاحب نے اج ہے یاد کیتا ।17। ط طرف درانیاں رواں ہوئیا پُھلا سنگھ تنہا اکالی یارو Ι ڈاڈھی شکل متوالی سی خوف والی نالے پہنی پوشاک ہے کالی یارو Ι خونی اکھیاں قہر دے نال بھریاں مُنہ تے چوندی قہر دی لالی یارو Ι قادر یار اسوار ہو فیل اُتے ٹُریا موت دے ول سوالی یارو ।18। ظ ظاہر ہو حیران کھلے ڈِٹھا جدوں پٹھاناں نے شیر یارو Ι اُتے ہاتھی دے جھولدا کڈھ چھاتی پیر پاوندا اگاں اگیر یارو Ι پُچھن آپس دے وچ پٹھان رل کے ایہہ ہے کون سردار دلیر یارو Ι قادر یار غازی ویکھ ہون راضی کہن کرو بازی بِنا دیر یارو ।19। ع علی اکبر ویکھ آوندے نوں بولے کڑک کے وانگراں برق یارو Ι ہے کوئی ایسا پٹھان جوان میرا کرے ایس سردار نوں غرق یارو Ι مار برچھیاں رت نچوڑ لوے جیویں نکلے گلاب دا عرق یارو Ι قادر یار اللہ اُتے رکھ تقوٰی جان دیونوں کرے نا فرق یارو ।20। غ غصے دے نال پٹھان بولے رہن والے سوات بونیر میاں Ι مشہور لڑاکے درانیاں وچ جیویں پاہڑیاں دے وچ شیر میاں Ι حکم ہووے تاں تیگاں نوں کِھچ لئیے وچ لڑن دے نہیں کجھ دیر میاں Ι قادر یار اسوار تے فیل دا جی پل وچ کر دیویئے ڈھیر میاں ।21। ف فوراَ سواتی بہادراں نے کِھچی غصے دے نال تلوار یارو Ι مُچھ وٹ کے تے میان نوں سٹ کے جی رواں ہوئے نی ول سردار یارو Ι نعرہ اللہ اکبر دا مار دے جی سنگھ بولدا ست کرتار یارو Ι قادر یار ہُن ویلا ہے نقدیاں دا گھڑی پل دا نہیں ادھار یارو ।22। ک کمبدی پئی زمین یارو جتھے فیل سردار دا پیر دھردا Ι ہے سی خونیاں وچ مشہور ہاتھی وچ لڑن دے بوہت سی قہر کردا Ι تیویں تھرکدا چلے زمین اُتے جیویں سپ دریا دی لہر تردا Ι قادر یار بےخوف سردار بیٹھا جیویں پھرے لہور دی سیر کردا ।23। ق قہر دے نال پٹھان یارو آئے دوڑ دے ہاتھی دے ول میاںΙ جان پِچھے ایمان قربان کر کے آس پاس اوہدا لیا مل میاں Ι سنگھ سورما تن تنہا یارو گیا وچ درانیاں رل میاں Ι قادر یار خونی ہاتھی مار چیکاں پائیا غازیاں وچ ترتھل میاں ।24। گ گج کے لڑیا سی مست ہاتھی کئی وسدے جُھگڑے اجاڑ چھڈے Ι نال برچھیاں جیسیاں تیز دنداں پیٹ سیئاں پٹھاناں دے پاڑ چھڈے Ι مار پھیٹ تے سونڈ ولیٹ کے جی مثل مکھیاں مار کے جھاڑ چھڈے Ι قادر یار کدو وانگوں بازیاں دے سِر پیراں دے ہیٹھ لتاڑ چھڈے ।25। ل لہو نال زمیں لال ہوئی کول آون دی کس دی مجال یارو Ι تیر سنگھ دے سینے نوں چیر دے جی جھلے چکراں دی کیہڑا جھال یارو Ι مست ہاتھی مستانڑے سنگھ نے جی کیتا غازیاں دا خستہ حال یارو Ι قادر یار پٹھان لا تان تھکے ہوئیا ہاتھی تے چڑھنا محال یارو ।26। م مردے پر قدم نا پِچھاں دھردے لڑدے مثل خونخوار پلنگ دے جی Ι جان طرف ہاتھی کڈھ صاف چھاتی جان دیونوں مُول نا سنگدے جی Ι نال ملک الموت دے کھیڈ ہولی نال خون دے چولڑے رنگدے جی Ι قادر یار گیا تِلک پیر ہیٹھوں ہاتھی ڈگیا سی سنے نیہنگ دے جی ।27। ن نال چالاکی سردار نے جی لیا آپنا آپ سنبھال یارو Ι ہتھ پکڑ تلوار ہوشیار ہو کے ماری اُتے زمین دے چھال یارو Ι ڈُلے بیراں دا اجے کیہ گیا سی جی گھیو ویٹیا سی وچ تھال یارو Ι قادر یار تلوار برسان لگا مونہوں بولدا ست اکال یارو ।28। و ورھائی فیر سنگھ تلوار ایسی دوروں آؤندا پیا سی کھڑک میاں Ι جیہنوں دھار تلوار اک وار چبھی گیا وانگ کریر دے کڑک میاں Ι لا ضرور افغان بےخوف ہوندے لیکن سنگھ سی بوہت بےدھڑک میاں Ι قادر یار افغان بےشک لڑدے اے پر جھل نا سکدے پھڑک میاں ।29। ہ ہو کے جمع فیر گِرد سارے وانگ ڈیہموواں سنگھ نوں ڈنگدے جی Ι چاروں طرف تلواراں دی مار کر کے بند وڈھ سٹے ہر انگ دے جی Ι بدلہ آپنا لے کے آپ یارو پُھلا سنگھ موئیا وچ جنگ دے جی Ι قادر یار درانی کر شادمانی لوتھ برچھیاں دے اُتے ٹنگدے جی ।30। ی یاری سردار نے توڑ چاڑھی موئیا مار کے وچ میدان یارو Ι دشمن مار کے آپ ہلاک ہوئیا دل دے وچ نا رہیا ارمان یارو Ι آس پاس دے سبھ شاباش کہندے کیا سکھ تے کیا افغان یارو Ι قادر یار اوہ موئیا تاں کیہ ہوئیا دنیا وچ رہیا زندہ نام یارو Ι 31ΙΙ5 Ι

“

سی حرفی ششم

”

الف اگ لڑائی دی بھڑک اٹھی پُھلا سنگھ جا ہوئیا شہید میاں Ι جیویں اگ بارود نوں لگ جاوے کھلر گئی نزدیک بعید میاں Ι دونویں سکھ پٹھان پئے ہون ڈکرے جیویں بکرے روز بقر عید میاں Ι قادر یار مَردے گیدی نال ڈر دے پر بہادراں نوں ہوئی عید میاں ।1। ب بندوق دی کُوک نوں کون سُندا جتھے توپاں نے پائی اے گج یارو Ι دھواں دھار تے گرد غبار نے جی لیا سارے میدان نوں کج یارو Ι عزرائیل تیار ہو کول کھلا ڈھول موت والا گیا وج یارو Ι قادر یار اک وار تاں یاد رکھ سی جیہڑا جیوندا رہے گا اج یارو।2। پ پئے تربھکدے اُٹھ گھوڑے ہوئے کن ڈورے نال گونج میاں Ι زخمی خون دے وچ غلطان رُلدے جیویں پئی کُرلاوندی کُونج میاں Ι موسم فصل دے وچ جیویں پھیر بوہکر بُھکا جٹ لیندا دانے ہونجھ میاں Ι قادر یار گولے سوہنی صورتاں نوں وانگ مورتاں دیوندے پونجھ میاں ।3। ت توپاں نوں چلدیاں پہر ہوئیا تے دوپہر پُجی اتوں آن بیلی Ι نال پیاس دے سبھ اداس ہوئے سخت دُھپ لگی اتوں آن بیلی Ι پاندے ڈنڈ پر کنڈ نا مُول دیندے پئے جان نوں کرن قربان بیلی Ι قادر یار مَردے اُتے مورچے دے دونویں سکھ تے نالے پٹھان بیلی ।4। ث ثابتی دے نال سکھ یارو ویکھو طرف پٹھاناں دی بڑھن لگے Ι پرے سٹ بندوق تے گھُٹ کے جی ہتھ وچ شمشیر پھڑن لگےΙ وسدے گولیاں نوں جیویں جان اولے سدھے وچ میدان دے وڑن لگے Ι قادر یار تلوار دی جھنب دے کے دشمن دانیاں دے وانگ چھڑن لگے ।5। ج جنگ دا رنگ تاں ہور ہوئیا جدوں دوڑ کے آئے نیہنگ یارو Ι شیر ببر وانگوں ہتھ تبر پھڑ کے نعرہ ماردے جیویں ملنگ یارو Ι جمع ہو کے مورچے ول آئے جیویں شمع تے جائے پتنگ یارو Ι قادر یار پٹھان تے سکھ دونویں دِتے ہُن تقدیر نے ڈنگ یارو ।6। چ چستی دے نال درانیاں نے کِھچی غصے دے نال تلوار یارو Ι قائم ہو کے آپنی جگہ اُتے نعرہ ماردے خوب للکار یارو Ι جیویں شیر بگے سکھ گلے لگے شروع ہوئی تلوار دی مار یارو قادر یار وچار دے نال دیکھو سکھ اک پٹھان جے چار یارو ।7। ہ ہلال دا چن جیویں چمکدا اے تیویں چمکدی پئی شمشیر میاں Ι اک وار جیہنوں دھار ویہہ جاوے تاب رہے نا لڑن دی فیر میاں Ι زمیں لہو دے نال تاں لال ہوئی لگے مُردیاں دے آن ڈھیر میاں Ι قادر یار آ قہر نے زور پائیا اُڈ گئی جہان توں مہر میاں ।8। خ خوب لڑدے سنگھ گڈ کے جی کڈھ دتا پٹھاناں دا دھوں میاں Ι نال تیغ پھٹے کیتے دند کھٹے یاد آؤندا توں ہی توں میاں Ι اک دوسرے نوں قتل کرن یارو جیویں رن چا ماردی جوں میاں Ι قادر یار تلوار چلائی سکھاں جیویں پینجا ہے پنجدا روں میاں ।9। د دب کے خالصہ فوج لڑی جیویں چڑھی جھناں دی کانگ یارو Ι پشیمان تے ہو حیران کھلے بُھل گئی پٹھاناں نوں بانگ یارو Ι سیہندے پھڑک نا کڑکدےنال تیگاں جیویں لکڑی دی ہوندی چھانگ یارو Ι قادر یار اکالیاں تبر پھڑ کے کیتی آن پٹھاناں دی چھانگ یارو ।10। ڈ ڈور ہوئے نالے بھور ہوئے ہور طور ہوئے یارو غازیاں دے Ι ہو کے چاک رُلدے وچ خاک دے جی جیہڑے ساہن چڑھدے اوپر تازیاں دے Ι دھروں ہار نصیب نوں دھاڑ پے گئی ہُن کون سُندا مسئلے قاضیاں دے Ι قادر یار وضو نال لہو کردے ستھر لتھے نی اج نمازیاں دے ।11। ذ ذبح پئے تتراں وانگ ہوندے دیندے کنڈ نا متر پیاریاں نوں Ι غازی مرن تے ہوئے نیں آپ راضی کر کے یاد آپنے پیراں ساریاں نوں Ι سِک بچیاں دی گھر دے ول کِھچے دِسے راہ نا کوئی وچاریاں نوں Ι قادر یار کردے یاد عورتاں نوں جیہڑیاں گِندیاں پئیاں نیں تاریاں نوں ।12। ر رکھیا ذرا نا فرق باقی کیتی خالصے نے ڈاڈھی زوریاں جی Ι بےلگام گھوڑے دوڑے چار طرفیں تے سواراں دیاں کیتیاں پوریاں جی Ι پِچکاری تاں برچھی دی ٹھیک ماری خوب کھیڈیاں خالصے ہوریاں جی Ι قادر یار پٹھاناں دے رُلن مُردے جیویں رُلدیاں باغ وچ توریاں جی ।13। ز زور درانیاں بوہت لائیا اے پر پیش نا جاوندی ایک میاں Ι کیہڑا پاڑ تلوار دے آن میلے ہاڑھے لا کے تھکے انیک میاں Ι کندھاں کابل دیاں گئیاں کمب یارو پہنچا جا قندھار نوں سیک میاں Ι قادر یار پٹھاناں دے وچ سینے پائیا شرم دے ورم نیں چھیک میاں ।14। س سکھاں نیں اڈے مُکا چھڈے پئے دھار تلوار نوں آن پھڈے Ι مار مار کے لا انبار دتے یارو سکھ تلوار دے دھنی وڈے Ι نال جوش پٹھاناں توں تروڑ دتا جیویں کھور پے جاوندے مست سنڈھے Ι قادر یار للکار ونگار دے نیں ماجھے مالوے دے ہوشیار نڈھے ।15। ش شور دا زور ہُن بوہت ہوئیا ڈاڈھی آن ہوئی شروع کٹ یارو Ι سِر سٹ کے پئے پٹھان لڑدے دتا سیئاں نیہنگاں نوں پھٹ یارو Ι جھٹ سکھ آپنا بدلہ لین کارن وانگ بازاں دے ماردے جھٹ یارو Ι قادر یار پٹھاناں دی فوج اندر پیا آن کے ہُن کُرلٹ یارو ।16। ص صاف لڑائی دا حال سارا اک اُچی پہاڑی دے سِرے چڑھ کے Ι رنجیت سنگھ سرکار نے آپ ڈِٹھا اکھیں نال یارو دوربین دھر کے Ι کِس طرح نیہنگاں نے پکڑ تیگاں لاہ دتے پٹھاناں دے مار پھڑکے Ι قادر یار سرکار معلوم کیتا دل وچ ہُن سبھ پٹھان دھڑکے ।17। ض ضرور سرکار دے نال یارو ہے سی چار ہزار اسوار میاں Ι اک ڈھال ہیٹھاں سبھے مرن والے وچ لڑن دے بوہت ہوشیار میاں Ι تُرت ہیٹھ پہاڑی توں اتر کے جی نال جرت دے بدھی قطار میاں Ι قادر یار نقارے تے چوٹ لائی آئی جنگ دے ول سرکار میاں ।18। ط طرف میدان دے چٹک آئے جیویں چونگیاں ماردے بک یارو Ι ہتھ پکڑ نیزے مارو مار کردے وڑدے وچ میدان بےجھک یارو Ι سِر گیا تے جائے بےشک اوس دا جگ وچ رہیا جس دا نک یارو Ι قادر یار سرکار نوں ویکھ کے تے ترٹ گیا پٹھاناں دا چھک یارو ।19। ظ ظاہرا رہیا نا ذرا پھکا لگا جدوں اسواراں دا آن دھکا Ι جیویں چھت ہیٹھوں کڑک پاٹ جاوے ڈھے پیندا اے جھٹ مکان پکا Ι تیویں ہِل پے گئی درانیاں نوں کیہڑا ول کے دیوسی آن ڈکا Ι قادر یار پٹھان نا رہے قائم سارا زور علی اکبر لا تھکا ।20। ع عقل ساری ماری گئی یارو ایسی پئی پٹھاناں نوں پھنڈ میاں Ι اک گھڑی دے وچ اکالیاں نے لیا دال پھُلکا اوتھے ونڈ میاں Ι ککھ رہیا نا پلے درانیاں دے چارے کنیاں چلے نی چھنڈ میاں Ι قادر یار پٹھاناں نمانیاں نے دتی اُتے میدان دے کنڈ میاں।21। غ غرور دے نال نیہنگ سارے نسدے غازیاں نوں کردے چُور یارو Ι اک آن دے وچ میدان سارا ہوئیا مُردیاں نال بھرپور یارو Ι نیڑے رہیا نا اک پٹھان زندہ بچ گیا جیہڑا گیا دور یارو Ι قادر یار شراب بہادری نے کیتا سنگھاں نوں بوہت مخمور یارو ।22। ف فیر نا پوے اندھیر ایسا ہے ورد ایہہ میری زبان اُتے Ι بادشاہ کُراہے نا پین یارو قائم رہن سبھ آپنے ایمان اُتے Ι پورا اسی ہزار پٹھان یارو قتل ہوئیا نوشہرے میدان اُتے Ι قادر یار سرکار نے فتح پائی دُھم پئی اے سارے جہان اُتے ।23। ک کابل شکست دی خبر پہنچی پیا وکھت کندھاں ہوئیاں کالیاں جی Ι تیرے خان سارے سوہنی شان والے مارے وچ میدان اکالیاں جی Ι تیرے باغ دے وچ نا زاغ لبھدا اُڈ گئے طوطے مینا لالیاں جی Ι قادر یار نیہنگاں نے پی بھنگاں پھل وڈھ سُٹے سنے ڈالیاں جی ।24। ق قہر خدا دا پوے سکھو کہن لہر دے وچ پٹھانیاں جی Ι اچھی کیتی جے ظالمو نال ساڈے ماری وچ کلیجے دے کانیاں جی Ι رب کرے جے چڑھے غنیم کوئی وچوں روس یا لشکر کرانیاں جی Ι قادر یار اج غیب دا پوے گولا رون وچ پنجاب زنانیاں جی ।25। گ گرو نے رکھی ہے لاج میری مونہوں بولیا فیر مہاراج سائیں Ι گرو مالک ہے دو جہان دا جی کیہڑی تھاں جتھے اوہدا راج ناہیں Ι بِنا حکم کوئی تاج نوں نہیں پاوے بِنا حکم آوے کسے بھاج ناہیں Ι قادر یار خردمند ہے اوہ بندہ بِنا بندگی دے دوجا کاج ناہیں ।26। ل لنگھ گیا روز جنگ والا اتوں منہ آئی کالی رات یارو Ι سنگھ اُتے میدان دے تان دیندے چھولداریاں تمبو کنات یارو Ι سمیان فیر کھان دا کرن لگے آن چڑھن لگی دال بھات یارو Ι قادر یار اکالیاں فیر چوکے آٹے گودھے نی وچ پرات یارو ।27। م منہ ہنیرے نیہنگ سارے پھیرا پاوندے وچ میدان دے جی Ι وچ مُردیاں دے ٹُردے نظر کر کے موئیاں یاراں نوں پئے پچھاندے جی Ι ہتھ جوڑ ارداس کرن گرو اگے جدوں یار دا منہ سیہاندے جی Ι قادر یار نیہنگ ملنگ بن کے ست سری اکال گجاوندے جی ।28। ن نعش پُھلا سنگھ سورمے دے ہوئی بوہت تلاش میدان اُتے Ι ہوئے ہکے بکے سبھے لبھ تھکے مہاراج دے خاص فرمان اُتے Ι یا اوہ غرق ہو وڑی زمین دے وچ یا کہ برق ہو کے چڑھی اسمان اُتے Ι قادر یار نیہنگ حیران کھلے نہیں ٹھہردے کسے کمان اُتے ।29। و وچ میدان دے مُردیاں دا لگا آن سی بڑا اک ڈھیر میاں Ι ایسی ہور قتلام گاہ خطر والی نظر آوے نا چار چوفیر میاں Ι ٹنگاں بانہاں دا چنگا انبار لگا سِریاں رُلدیاں وانگراں بیر میاں Ι قادر یار سرکار نے ویکھ کہیا ہو سی ہیٹھ اس ڈھیر دے شیر میاں ।30। ہ ہو ہوشیار تیار سارے لگے پھولنے اوس انبار نوں جی Ι ہتھاں نال ہٹاوندا آپ مُردے ایسا شوق سی خاص سرکار نوں جی Ι بسیار تلاش دے بعد یارو پُنی آس سبھ دی آخر کار نوں جی Ι قادر یار نکالیا ڈھیر ہیٹھوں پُھلا سنگھ دلیر سردار نوں جی ।31। ی یاد کر کے مردیائی اوس دی مہاراج نے دتی دہائی یارو Ι کرے شُکر اکال دا فوج ساری لاش گھُٹ کے گلے لگائی یارو Ι سبھ سنگھ سردار ارداس کردے ندی ہنجھوں نا کسے وگائی یارو Ι قادر یار سرکار ارداس کیتی ایتھے جائے سمادھ بنائی یارو ।32।6।

“