جیٹ (پتھر)

جیٹّ : ایہہ سب-بٹیومنی کولے جاں لگناٹیٹ دی سنگھنی ، سوخم کناں والی اک پختہ قسم اے ۔ اس دا رنگ کولے ورگا کالا ، سختی 2 اتےمخصوص کثافت 1.1 توں 1.4 اے ۔ لگنائیٹ دے الٹ اس دیاں پرتاں نہیں بندیاں جس کارن اس نوں دراڑاں بہت گھٹ پیندیاں ہن ۔ اس نوں بڑی آسانی نال خرادیا جا سکدا اے اتے ایہہ بہت چمک جاندا اے ۔

گہنیاں اتے بٹناں لئی ورتیا جان والا جیٹّ برطانیہ وچ کانسی یگ دیاں قبراں وچوں ملیا اے ۔ ایہہ یارکشر وچ وٹبی نیڑے ملدا اے اتے مول روپ وچ گنڈھاں جاں لینزاکار پنجاں دی شکل وچ ہندا اے ۔ ایہہ پنج سخت شیلاں وچوں چھجّ کے ندیاں وچ یارکشر تٹ توں ملے سن ۔ مگروں سپلائی ودھاؤن لئی شیل وچ چھوٹیاں کھاناں بنائیاں گئیاں ۔ اجیہا مادہ کئی ہور کول گروہاں وچوں وی ملیا اے ۔

پرانے-تریخی سومیاں توں 20ویں صدی تک انگریزاں دے گہنیاں وچ جیٹّ دی ورتوں بہت زیادہ کیتی جاندی سی ۔ سوگ ویلے پہنن والے گہنیاں وچ اس دی ورتوں اک پرتھا سی ۔ نرم ہون کرکے اس وچ کھاڑی بڑی جلدی جھریٹاں پے جاندیاں ہن ۔ اس دی تھاں کٹھور کیلسیڈونی ( جس تے گوڑہا کالا رنگ چاڑھیا جا سکدا اے ) نے لے لئی سی ۔ بھاویں ایہہ کٹھور اے مگر بھاری ہون کارن لمبے ہار پہنن والے لئی بہت بوجھ بن جاندے ہن ۔ رنغدار پلاسٹکاں دی آمد کارن جیٹّ اجکل صرف پرانے زیوراں اتے اجائب گھراں وچ ہی ویکھیا جاندا اے ۔ آثار قدیمہ-سائنسداناں لئی اس دی حالے وی کافی اہمیت اے مگر گہنیاں دے طور تے اس دی ورتوں بالکل ختم ہو گئی اے ۔