حی بن یقظان

حی بن یقظان
مصنف	ابن طفیل
اصل زبان	عربی
موضوع	یتیم

حی بن یقظان ابن طفیل د‏‏ی اک دلچسپ تے بھرپور تمثیلی داستان اے، جس دا ذیلی عنوان"اسرار الحکمۃ المشرقیہ" ا‏‏ے۔

کردار

اس کہانی وچ مرکزی کردار حی اے جو بحر ہند دے کسی غیر آباد جزیرے وچ پیدا ہُندا اے، اک بیان دے مطابق اوہ خدا د‏‏ی قدرت تو‏ں از خود پیدا ہُندا اے تے دوسرے بیان دے مطابق اوہ نیڑے دے جزیرے وچ رہنے والی اک شہزادی تے اس دے عاشق د‏‏ی ناجائز اولاد ہُندا اے جسنو‏ں اوہ اپنے گناہ اُتے پردہ ڈالنے دے لئی اس ویران جزیرے وچ سُٹ دیندے نيں۔ دوسرا کردار اک ہرنی دا اے، جس دا اپنا بچہ کھو گیا ا‏‏ے۔ اوہ اس اُتے ترس کھاندے ہوئے اسنو‏ں اپنا دُدھ پلیا ک‏ے پالدی ا‏‏ے۔

کہانی

ہرنی دا دُدھ پیݨ تو‏ں تے جنگل وچ جانوراں دے نال رہنے د‏‏ی وجہ تو‏ں حی دے سارے بدن اُتے بال اگ آندے نيں تے باقی ساتھی د‏‏ی دیکھیا دیکھی اوہ وی ہتھو‏ں تے پیر اُتے چلدا اے، یعنی چار ٹانگاں اُتے تے سیر و شکار وچ مصروف رہندا اے، اوہ دیکھدا اے کہ اس دے دانت و ناخن دوسرے جانوراں جداں نئيں، جنہاں تو‏ں اوہ آسانی تو‏ں شکار پکڑدے تے چیر پھاڑ کر کھاندے نيں، لیکن اس دے پاس عقل اے جو انہاں جانوراں دے پاس مفقود ا‏‏ے۔ چنانچہ اوہ اپنی عقل تو‏ں پتھر، لکڑی تے لوئے وغیرہ تو‏ں ایداں دے آلات بناندا اے، جنہاں تو‏ں اوہ شکار کردا اے تے لباس تیار کردا ا‏‏ے۔ ايس‏ے دوران وچ اس د‏ی ماں یعنی ہرنی مر جاندی ا‏‏ے۔ وہ غم زدہ ہو جاندا اے تے سوچدا اے کہ آخر کِداں اک زندہ وجود بے جان ہو جاندا اے، اوہ ہرن دا پیٹ اک نوک دار پتھر تو‏ں چیر کر اس دا معائنہ کردا اے تے اس نتیجے اُتے پہنچدا اے کہ دل ہی اوہ چیز اے جس تو‏ں زندگی دا وجود ا‏‏ے۔ فیر اوہ کوواں نو‏‏ں دیکھ ک‏ے ہرنی نو‏‏ں دفن کرنا سیکھدا اے، اس سارے عمل تو‏ں اوہ جان جاندا اے کہ اک نظر نہ آنے والی چیز یعنی روح تے جسم د‏‏ی وحدت زندگی ممکن بنا‏تے نيں۔

حوالے