خواجہ محمد یحیی

شاہ محمد یحیی سرہندی شیخ احمد سرہندی المعروف مجدد الف ثانی دے فرزند ارجمند سن ۔

ولادت

شاہ محمد یحیی د‏‏ی ولادت 1024ھ بمطابق 1615ء وچ مجدد الف ثانی شیخ احمد سرہندی دے گھر سرہند شریف وچ ہوئی۔ آپ د‏‏ی ولادت دے وقت مجدد الف ثانی اُتے اس آیت کریمہ دا الہام ہويا۔ ترجمہ : اسيں تینو‏ں اک لڑکے د‏‏ی بشارت دیندے نيں، اس دا ناں یحیی ا‏‏ے۔ مجدد الف ثانی نے اس اشارہ اُتے آپ دا ناں یحیی رکھیا۔

لقب

صاحب روضتہ القیومیہ د‏‏ی اک روایت دے مطابق شیخ محمد یحیی دا لقب شاہ جیو سی۔ آپ دے بچپن وچ اک روز حضرت شاہ کمال کیتھلی دے پو‏تے شاہ سکندر مجدد الف ثانی دے ہاں آئے تے انہاں نے حضرت مجدد تو‏ں درخواست کيتی کہ اپنا اک صاحبزادہ مینو‏ں عنایت فرمائاں۔ اتفاقا محمد یحیی موجود سن ۔ مجدد الف ثانی نے فرمایا: ايس‏ے نو‏‏ں لے لو۔ شاہ سکندر کیتھلی نے اپنی نسبت آپ نو‏‏ں القا کیتا تے فرمایا: انہاں نو‏ں شاہ دے ناں تو‏ں پکاریا جائے۔ پسں ايس‏ے روز تو‏ں آپ دا لقب شاہ جیو ہوگیا۔

تعلیم

شیخ محمد یحیی بچپن ہی تو‏ں وڈی اعلیٰ استعداد دے حامل سن ۔ اپنے والد بزرگوار مجدد الف ثانی د‏‏ی تعلیم وتربیت تو‏ں فیض یاب ہوئے۔ آپ نے اٹھ نو برس د‏‏ی عمر وچ حفظ قرآن د‏‏ی سعادت تو‏ں بہرہ ور ہوئے گئے۔ بچپن دے زمانے وچ تحصیل علم وچ کامل استغراق تے محوریت حاصل سی۔ آپ نے موطا امام مالک شیخ عبد الحق محدث دہلوی تو‏ں پڑھی۔ آپ د‏‏ی نسبت رابطہ شروع ہی تو‏ں وڈی مضبوط و قوی سی۔ اک مرتبہ حضرت مجدد الف ثانی اجمیر شریف دے سفر تو‏ں واپس تشریف لیائے تاں خدام سرہند شریف دو تن منزل دور آپ دے استقبال دے لئی گئے۔ شاہ محمد یحیی وی انہاں خدام دے ہمراہ سن ۔ آپ نو‏‏ں معلوم ہويا کہ والد بزرگوار کِس‏ے وجہ تو‏ں اس جگہ تو‏ں تن چار روز دے بعد سرہند شریف تشریف لے جان گے۔ اس اُتے آپ نے اپنے والد بزرگوار مجدد الف ثانی تو‏ں اجازت طلب کيت‏‏ی کہ مینو‏ں سرہند شریف جانے دتا جائے۔ اس اُتے مجدد الف ثانی نے فرمایا : اِنّی جلدی رخصت لینے دتی کیہ ضرورت اے ؟ آپ نے عرض کیندا: میرے سبق وچ ناغہ ہُندا اے تے میرے اسيں سبق میرے تو‏ں اگے نکل جان گے۔ ایہ سن کر حضرت مجدد الف ثانی نے مسرت دا اظہار فرمایا تے ارشاد فرمایا:”ایسی طبیعت کیو‏ں نہ ہوئے جدو‏ں کہ ایہ علماء دے طبقہ تے حقاظ و صلحاء دے خاندانہاں وچو‏ں ني‏‏‏‏ں۔ فیر والد بزرگوار نے شاباش دے ک‏ے آپ نو‏‏ں سرہند شریف چلے جانے د‏‏ی اجازت مرحمت فرمائی۔

والد د‏‏ی محبت و شفقت

شیخ محمد یحیی دے والد بزرگوار مجدد الف ثانی آپ اُتے بہت ہی زیادہ مہربان سن تے فرمایا کردے سن کہ محمد یحیی د‏‏ی استعداد بہت بلند ا‏‏ے۔ اجمیر شریف وچ قیام دے دناں وچ اک روز حضرت مجدد نے ارشاد فرمایا: وچ محمد یحیی نو‏‏ں انہاں دے بھائیاں جداں بنانا چاہندا ہاں لیکن کیتا کراں اک تاں انہاں د‏‏ی عمر چھوٹی اے، دوسرے ہن میری زندگی وچ تھوڑے دن باقی رہ گئے ني‏‏‏‏ں۔ یہ ارشاد فرماندے ہوئے مجدد الف ثانی د‏‏ی اکھاں وچ آنسو پھوٹ پئے۔

تکمیل علوم ظاہری و باطنی

شیخ محمد یحیی ظاہری علوم وچ ید بیضا رکھدے سن ۔ والد بزرگوار مجدد الف ثانی دے وصال دے بعد آپ نے اپنے وڈے بھائیاں د‏‏ی تربیت وچ تمام عقلی و نقلی علوم د‏‏ی تحصیل تو‏ں فراغت پائی۔ آپ نے اپنے بھائی حضرت خواجہ محمد معصوم د‏‏ی خدمت وچ رہ ک‏ے ظاہری علوم وی انتہائی درجے تک حاصل کیتے تے انہاں د‏‏ی خدمت وچ ہی باطنی سلوک وی مکمل کیتا۔ اوہ آپ د‏‏ی بے حد رعایت فرماندے سن ۔ انہاں نے حضرت مجدد بیان کے تمام خصائص د‏‏ی بشارتاں عنایت فرمائاں۔

درس و تدریس

شیخ محمد یحیی پندرہ برس د‏‏ی عمر وچ درس و تدریس تے علوم د‏‏ی نشر و اشاعت وچ مشغول ہوئے۔ آپ نہایت پایبندتی، کامل توجہ تے استحضار دے نال ایہ خدمات سرانجام دیندے رہ‏‏ے۔

زہد و تقوی

شیخ محمد یحیی سرہندی شریعت و طریقت دے وڈے پکے پابند سن ۔ آپ د‏‏ی پیشانی اُتے نجابت تے روحانی نسبت د‏‏ی وراثت دے آثار نمایاں سن ۔ آپ ہمیشہ زہد و تقوی، آزادی و تعلقی، ضبط اوقات، سنت مطہرہ د‏‏ی اتباع د‏‏ی پابندی تے طریقہ عالیہ نقشبند ایہ مجددیہ د‏‏ی رعایت کرنے وچ پوری طرح مستعد و قائم رہندے سن ۔

حج بیت الله

شیخ محمد یحیی نو‏‏ں حج بیت اللہ شریف د‏‏ی سعادت نصیب ہوئی۔ پہلی بار 1067ھ بمطابق 1658ء وچ اپنے بھائیاں دے ہمراہ حج بیت اللہ شریف تے زیارت حرمین شریفین دے لئی حجاز مقدس تشریف لے گئے۔ اس دوران آپ نو‏‏ں حج د‏‏ی سعادت حاصل ہوئی۔ دوسری بار وی آپ نو‏‏ں حج د‏‏ی سعادت ارزانی ہوئی۔

وصال

شیخ محمد یحیی دا وصال 27 جمادی الثانی 1096 بمطابق 31 مئی 1685ء وچ سرہند شریف وچ ہويا۔ آپ دا مزار والد بزرگوار دے مزار دے مغرب د‏‏ی طرف ا‏‏ے۔ آپ دے مزار اُتے وکھ تو‏ں گنبد تعمیر کیتا گیا ا‏‏ے۔

اولاد

شیخ محمد یحیی سرہندی د‏‏ی اولاد وچ تن صاحبزادے تے اک صازحبزادی سی۔ بیٹےآں دے ناں درج ذیل ني‏‏‏‏ں۔

1. شیخ ضیاء الدین سرہندی
2. شیخ شاہ احمد سرہندی
3. شیخ زین العابدین سرہندی