دکن دے جدید شعراء
عربی تے فارسی زباناں نے مل کے اردو بولی دی ترقی تے نشو نما وچ اہم کردار ادا کيتا ،عربی تے فارسی بولی دے بغیر اردو نا مکمل اے تے انھاں دے باہمی امتزاج توں اردو بولی دا دامن وسیع تر ہويا ۔اسی طرح اردو دے فروغ وچ دکن نے وی اپنی بے لوث خدمات انجام دتی نيں ، انہاں دی خدمات دا دائرہ صدیاں اُتے محیط نيں تے ایہ کہنا غلط نہ ہوئے گا کہ دکنی بولی نے اردو دا ڈھانچہ تے اردو دا لب تے لہجہ متعین کيتا ۔ایہی نئيں دکن دی رہتل تے تمدن نے وی اس بولی دے فروغ وچ نمایاں کردار ادا کيتا ۔ولی ؔکو پل ايسے لئی کہیا جاندا اے کہ انھاں نے دو تہذیباں ،دکن نوں شمال توں ملیا کے دونے دے اٹُٹ سنگم توں اک نويں رہتل دی بنیاد رکھی سی ۔ولی ؔ دا شمالی ہند دا سفراردو بولی وچ اک نويں باب دی ابتدا لے کے آیا ۔اردو بولی دا دامن اس باب توں وسیع ہُندا چلا گیا۔ دکن دے شاعر نے اپنی مادری بولی وچ شاعری ترک دی تے عوام دے ذوق دے مطابق اشعار کہنے لگے ۔آگے چل کے تراجم تے فورٹ ولیم کالج دا قیام اردو وچ اک ہور اہم تبدیلی لے کے رونما ہويا ۔دہلی وچ مظہر جان جاناں تے لکھنؤ وچ شیخ امام بخش ناسخ ؔ دی اصلاح بولی دی تحریکاں نے اردو دی قدیم روایت تے اس دی ساخت نوں نقصان پہنچایا۔ایتھے تک کہ دکنی بولی نوں دیہاتی بولی دا ناں دے کے اس بولی دی عظیم الشان روایت تے اس دی خدمات دے نال بد دیاندی وی کيتی گئی ۔لیکن اس دے باوجود وی دکن دی شاعری دی عظمت دا اعتراف شمالی ہند دے شاعر نے کيتا خصوصاً متوسط دور دے چند بلند پایہ شاعراں دی خدمات دا اعتراف کيتاگیا جنہاں وچ ولی ؔاورنگ آبادی دی شاعری اوران دی خدمات کااعتراف شمالی ہند دے شاعر نے وی کيتا اے ۔لیکن ستر ہواں صدی دے وسط توں دھیرے دھیرے دکنی ،زبان تے ادب دے افق توں معدوم ہونے لگی۔ تقریباً ڈیڑھ سو سال بعد دوبارہ اس دا احیا حیدر آباد تے تلنگانہ شہر دی صورت وچ آیا ۔لیکن بولی کدی ختم نئيں ہُندی تے ایہ بولی تاں اوتھے دی عوام وچ رچی بسی سی ۔جے اسيں دورِ جدید دا معائنہ کرن تاں اسيں دیکھدے نيں کہ دور جدید وچ دکنی تے اردو دونے دی اپنی علیحدہ شناخت اے تے ایہی انہاں دونے زباناں دا خاصہ اے ۔جے اسيں جغرافیائی نقطۂ نظر توں دیکھو تاں آندھرا پردیش ،تلنگانہ ،کر ناٹک ،تمل ناڈو،مہاراشٹرااور کیرالہ دے بیش تر علاقےآں وچ بول چال تے خط تے کتابت دا وسیلۂ اظہار دکنی بولی ہی اے ۔ایتھے تک کہ دکن دے باشندے اپنے روز مرہ دے علاوہ تجارت ،کاروبار ،رسم تے رواج، جلساں ،محفلاں وچ وی بلا تکلف ايسے بولی دا ہی استعمال کردے نيں ۔
دکنی شاعری دا ابتدا توں ہی اک خاص انداز تے خاص پہچان رہی اے جس دی جھلک سانوں جدید دکنی شاعری وچ وی دیکھنے نوں ملدی اے مثلاً قدیم دکنی شاعراں دے ایتھے سانوں اہم خصوصیات جو نظر آتی نيں انہاں وچ حقیقت ،سادگی ،برجستگی تے روانی شامل اے۔ اس دے علا اوہ انہاں قدیم شاعر دے ایتھے سانوں تصنع ،بناوٹ ،تکلف تے صنائع وبدائع دا بے جا استعمال وی نئيں ملدا ۔جدید دور دی دکنی شاعری وچ وی سانوں سیاسی ،سماجی ،معاشی، معاشرتی مسائل دے علاوہ عشق تے محبت دے رنگ وی دکھادی دیندے نيں ۔اس دے علاوہ دور جدید دے شاعراں نے نہ صرف غم ذات بلکہ غم کائنات نوں وی اپنے اشعار وچ وڈی ہنر مندی توں پیش کيتا اے ۔جدوں اسيں ویہويں صدی دے جدید دکنی شاعر تے انہاں دی شاعری دا مطالعہ کردے نيں تاں ایہ حقیقت سامنے آتے نيں کہ قدیم شاعری دی تمام اوصاف جدید دکنی شاعری وچ لا محالہ موجود نيں ۔مقامی رسم تے رواج تے رہتل تے تمدن تے سبھیاچار دا اہتمام تے تال میل سانوں انہاں دی شاعری وچ بخوبی دیکھنے نوں ملدے نيں ۔ویہويں صدی دے دکنی شاعر دی لسٹ وچ سانوں پہلا ناں ’رحیم صاحب میاں جی‘ دا ملدا اے انہاں توں پہلے سانوں کسی تے شاعر دا کلام نئيں ملدا۔ رحیم صاحب میاں دی شخصیت ہمہ جہت سی اوہ اپنی گل گل دے انداز، اپنے لطائف، انداز بیاں تے اپنے انوکھے پن توں محفلاں وچ جان بھر دیندے سن ۔ان دی شاعری وی انہاں دی شخصیت ہی دی طرح سی ، انہاں دی شاعری لطائف توں پُرہُندی جس دا کوئی سماجی یا اصلاحی مقصد نئيں سی ۔ان دی شاعری دا اہم مقصد وقت گزاری تے لطف اندوزی سی ۔
علی صاحب میاں دے علاوہ اک ہور اہم ناں نذیر احمد دہقانی ؔ دا ملدا اے جنہاں دی شاعری دا دامن علی صاحب میاں دے نسبتاً زیادہ وسیع اے۔ انہاں دے ایتھے شاعری وچ تخیل تے تفکر دونے ہی عناصر بخوبی دیکھنے نوں ملدے نيں ۔دکنی شاعری اُتے جو خاموشی برساں توں چھائی ہوئی سی، اوہ نذیر احمد دہقانی دی شاعری توڑدی نظر آتی اے ۔ان دے کلام دا مجموعہ وی ’’نوائے دہقانی ‘‘ دے ناں توں دیکھنے نوں ملدا اے ۔دہقانی دے بعد جدید دکنی شعراماں علی صائب میاں نے دکنی شاعری دا آغاز کيتا ،وہ دہقانی دے دکنی کلام توں بہت متاثر سن ۔علی صائب میاں دکنی دے ممتاز تے معتبر شاعرمانے جاندے نيں۔ 1948ماں انہاں دا دکنی مجموعہ کلام ’’گھوکروکے کانٹے ‘‘ شائع ہويا ۔آپ دی شاعری لسانی نقطۂ نظر توں خاص اہمیت رکھدی نيں ۔علی میاں صائب دی شاعری نوں اسيں قدیم دکنی بولی دا مسلسل تے جدید دکنی دور دا آغاز کہہ سکدے نيں ۔ان دی زیادہ تر نظماں سماج تے معاشرے دی آئینہ دار نيں ۔
جدید دکنی شاعر وچ مخدوم محی الدین دا ناں سر لسٹ اے انہاں دا شمار جدید شاعر وچ وڈے شاعراں وچ کیہ جاندا اے ۔جنہاں نے اپنی شاعری توں اردو نوں نويں لب تے لہجے توں آشنا کرایا ۔انھاں نے اک تعزیتی جلتوں ميں اپنی اک نظم ’’پیلا دوشالہ ‘‘ پڑھی ،جس توں مزاحیہ نظماں وچ انہاں دی شہرت ہوگئی ، انہاں دی شہرت دا ایہ عالم ہوئے گیا کہ آج تک اس پایہ دی شہرت دکن دے کسی تے شاعر نوں نصیب نہ ہوئے سکن۔
مخدوم محی الدین نے روايتی شاعری توں وکھ اپنا راستہ بنایا۔ان دی شاعری وچ ساغر تے مئے دے تذکرے، روايتی محبت دی حکایتاں تے رقیباں دی شکایتاں تے محبوب دی بے وفائیاں دا ذکر نئيں ملدا بلکہ محبت تے محنت انہاں دا خاص موضوع اے ۔
امجدؔ حیدر آبادی وی دکن دے جدید شاعر نيں جنھاں نے اپنی شاعری تے خاص طور توں رباعیاں توں دکنی اردو دی خدمات انجام دتی اے ۔آپ حیدر آباد وچ پیدا ہوئے ۔آپ اوائل عمر توں شعر کہنے لگے سن ۔امجد ؔحیدرآبادی صوفی منش بزرگ سن انہاں دی شاعری وجدانی کیفیات دی حامل اے ۔
یاں تاں امجد حیدرآبادی نے مختلف اصناف سخن وچ طبع آزمائی دی لیکن آپ نوں جو شہرت رباعیات لکھنے توں حاصل ہوئی اوہ کسی تے صنف وچ حاصل نہ ہوسکی تے حقیقت ایہ اے کہ رباعیات وچ آج تک آپ دا کوئی ثانی نئيں ۔آپ اس فن وچ ’’امام الفن ‘‘ دے درجہ اُتے فائز نيں ۔آپ دی رباعیات دا اکثر تے بیشتر محور قرآن تے حدیث وچ اے ۔ا مجدؔ حیدر آبادی نوں انہاں دے عہد وچ ہر لحاظ توں شہرت حاصل ہوئی ۔
جدید دکنی شاعری دا اک اُتے وقار ناں ناسر سرور ڈنڈا اے ۔آپ دی شاعری وچ غیر معمولی طور اُتے دکنی دا رنگ شامل اے ۔آپ دی شاعری وچ سیاسی سماجی تے معاشرتی شعور دا عنصر شامل اے ۔آپ دی شاعری دا سب توں وڈا وصف ایہ اے کہ آپ نے طنز تے ظرافت دے پیرہے وچ ہنستے ہنساندے انسانیت دی دکھدی رگاں نوں چھیڑا اے ۔شاہ پور واڑی ،سنجیواریڈی ماما تے ادے نامادیشم انہاں دے سیاسی تے سماجی شعور دی عمدہ نظماں نيں ۔
جدید دکنی شاعری وچ سلیمان خطیب ؔکی خدمات دا انکار ممکن نئيں۔ انہاں دا سب توں اہم کارنامہ ایہ اے کہ انھاں نے موجودہ اردو تے دکنی دے امتزاج توں بہت کم لیا اے تے ایہی خصوصیت انہاں دی شاعری نوں ہور شاعر توں وی منفرد بناندی اے ۔اس دے علاوہ اک ہور اہم وصف انہاں دی شاعری وچ پوشیدہ اے کہ انہاں دی شاعری دی بولی وچ اوہ تمام اوصاف پائے جاندے نيں جو قدیم دکنی شاعر دے یہاںدیکھنے نوں ملدے نيں ۔ان دا شعری مجموعہ ’’کیوڑے دا بن ‘‘ خاص اہمیت رکھدا نيں ۔
گلی نلگنڈوی دا ناں وی جدید دکنی شاعراں وچ اہم ناں نيں۔ انہاں دی شاعری دے خاص موضوعات معاشرتی زندگی دے عام مسائل نيں، انہاں دا خاص وصف ایہ اے کہ انھاں نے اپنی گلاں اپنی شاعری دے ذریعے دھیمے لب تے لہجے دے پیرہے وچ دی اے ۔دکنی شاعر وچ بگٹر رائچوری دا دکنی کلام بہت مختصر اے ۔لیکن انہاں دے کلام نوں نظر انداز نئيں کيتاجا سکدا ۔انھاں نے اپنی منظومات وچ سماجی ،معاشی ،معاشرتی،اور تہذیبی زوال دی بہت عمدہ عکاسی کيتیاں نيں ۔اس سلسلے وچ انہاں دی نظم ’حیدر آباد نگینہ‘،’ اندر مٹی اُتے چونا‘خاص اہمیت دے حامل نيں ۔دکن دے اک ہور اہم ناں شمشیر ؔکوڈنگل دا اے جنہاں کاتعلق ضلع محبوب نگر توں سی ۔انھاں نے وی اپنی شاعری وچ ٹھیٹ دکنی دا استعمال کيتا اے ۔وہ اپنی شاعری دا مواد اپنے گردو پیش دے ماحول وچ اکٹھا کردے نيں ۔انھاں نے اپنے کلام وچ سماجی زوال تے نظم تے نسق دے انتشار نوں پیش کيتا اے ۔
محبوب نگر دے اک ہور اہم تے مقبول عام شاعر چچا ؔ پالوری نيں ۔انہاں نے پینڈو زندگی تے اوتھے دے مسائل نوں نیڑے توں دیکھیا تے اس دا مشاہدہ کيتا سی جس دا انہاں دی شاعری اُتے وی گہرا اثر ہويا ۔انھاں مجبور تے محکوم ،بے بس تے لاچار لوکاں دی حمایت اپنی شاعری وچ کيتیاں نيں ۔ایہ دور حاضر دے صف اول دے شاعر نيں ۔حفیظ خاں سپاٹ ؔ (مذاق ؔ) نے وی دکنی دے وسیلہ توں طنز تے مزاح پیدا کرنے دی سعی دی ۔ان دے ایتھے سنجیدہ کلام بوہت گھٹ ملدا اے ۔ان دی مشہور نظم ’’فیشن دی گڑیاں ‘‘ اے جس وچ انھاں نے مغربی رہتل دی بے جا تقلید اُتے طنز کيتا اے ۔
دکنی شاعری دی دنیا دا اک ہور چمکتا ستارہ شاذ ؔتمکنت سن ۔ انہاں دی شاعری دے مطالعہ توں معلوم ہُندا اے کہ انہاں دی شاعری وچ تخیل دی بلندی ،پر شکوہ لفظاں ،مخصوص نظامِ فکر تے انہاں دا اپنا اک مخصوص انداز بیاں وی ملدا اے ۔ ایہی وجہ اے کہ اردو شاعری دی دنیا وچ اوہ اپنی مثال آپ نيں۔شاذ ؔتمکنت دے ایتھے موضوعاتی نظماں دا ذخیرہ ملدا اے ۔شاذ ؔتمکنت دے ہمعصر شاعر وچ اریب ؔ،شاہد ؔ،مخدوم ؔ تے وجد ؔ توں عالمی شہرت یافتہ شاعر سن لیکن شاذ ؔتمکنت نے انہاں ممتاز شاعراں دے درمیان اپنی منفرد شناخت قائم کيتی۔
قاضی ؔسلیم وی دکنی شاعری دے اک اہم جدید شاعر نيں انہاں دا تعلق اورنگ آباد توں اے ہن تک انہاں دے کئی مجموعہ کلام منظر عام اُتے آچکے نيں انہاں وچوں اک شعری مجموعہ کلام ’’نجات توں پہلے‘‘کو خاصی شہرت حاصل ہوئی ۔ قاضی سلیم ؔ دی شاعری وچ سانوں آزادی توں جینے ،گزرے ہوئے وقت نوں پِچھے چھڈ کے حال وچ جینے تے غم ،فکر،پریشانی دے بجائے ہر مصیبت دا کھل دے سامنا کرنے دی ہمت افزائی تے امید ملدی اے ۔
شاہد صدیقی نے اپنی غزلاں توں دکنی شاعری نوں اک نواں مقام عطا کيتا ۔ان دی شاعری دی رونق نے دکنی شاعری نوں اک نويں جلا بخشی ۔ان دا شعری مجموعہ ’’چراغ منزل ‘‘ دے ناں توں شائع ہوئے چکيا اے ۔شاہد صدیقی اک شاعر سن کہ جنہاں دے اشعار وچ جدّت تے ندرت، فصاحت تے بلاغت، اشارہ تے کنایہ دے نال نال اوہ سب کچھ دیکھنے نوں مِلدا اے جو انہاں نوں عام شاعراں توں جُدا گانہ پہچان عطا کردا اے ۔دکن دے جدید شاعر وچ اک ہور اہم ناں بشر نواز دا وی اے ۔ان دا اک شعری مجموعہ ’’رائیگاں ‘‘ وی منظر عام اُتے آچکيا اے ۔بشر نواز غزل تے نظم دونے دے شاعر سن ۔بشر نواز چھوٹی چھوٹی بحروںماں وڈی وڈی گلاں کہہ دینے دا ہنر بخوبی جاندے سن ۔ انہاں دے کلام وچ ہجر وفراق تے جدائی دا درد تھاں تھاں بکھرا نظر آتا اے۔ بشر نواز دی نظم نگاری وچ عصری مسائل تے حالات مرکزی حیثیت رکھدے نيں۔ان دیاں نظماں انہاں دے جذبے تے شعری استدلال نوں جاننے اورسمجھنے وچ معاون نيں۔
سلیمان اریب دی شاعری فطری اے تے انہاں دی غزلاں وچ موضوعات دی سطح اُتے اک طرح دا تنوع اے ،جس توں ا ن دے وژن دا اندازہ ہُندا اے ۔سلیمان اریب نے اپنے ذوقِ جمال دا ثبوت پیش کردے ہوئے بہت سارے اشعار ایداں دے وی کہے نيں جنہاں وچ جمالیاتی کیف وکم دی چاشنی اک انوکھے ذائقے توں روشناس کراندی اے ۔ان دی شاعری بلاشبہ اردو ادب دے سرمایے وچ اہم وادھا اے ۔عزیز قیسی دی شعری جہات وچ تنوع وی اے تے کشادگی وی ۔ جس وچ شعریات دے سبھی پہلو روشن نظر آتے نيں ۔ انہاں دی شاعرانہ بصیرت تے ہنرمندی توں وی صرف نظر نئيں کيتا جا سکدا۔اسلوب بے حد سلیس تے سادہ اے ۔پیچیدہ تراکیب،ثقیل لفظاں، نادر تشبیہات تے استعارات توں اوہ اپنی غزلاں تے نظماں نوں بوجھل نئيں کردے۔سِدھے سادے لفظاں وچ اپنی گل کہہ جاندے نيں ۔عزیز قیسی دی نظماں وچ حُسن بیان،ندرت خیال،وضع اسلوب،خوبیِ ادااور تشبیہات تے استعارات دی بہترین مثالاں دیکھنے نوں مل جاندیاں نيں۔
مغنی تبسم دا تعلق حیدرآباد توں اے ۔انھاں نے وی اپنی رنگ برنگی شاعری توں دکنی شاعری دے سرماے وچ اہم وادھا کيتا ۔ان دا شعری مجموعہ ’’مٹی مٹی میرا دل ‘‘ دے ناں توں منظر عام اُتے وی آچکيا اے ۔مغنی تبسم نے غزل تے نظم دونے وچ طبع آزمائی دی اے ۔ان دی نظماں تے غزلاں دونے ہی وچ معنویت توں بھر پور اشارات تے کدرے کدرے اشاراندی فضا وی ملدی اے ۔ان دی ایسی نظماں جس وچ انھاں نے اشاریندی پیرایہ وچ اپنے ماضی نوں روشن کيتا اے ،اوتھے اشاریت دی بہتات وی اے ۔اس اختصار نے انہاں دے کلام وچ اشاریت نوں نکھاردتا اے ۔۔بلاشبہہ مغنی تبسم جدید دکنی شاعر وچ اک انفرادی حیثیت دے حامل شاعر سن، جنہاں دی خدمات نوں کدی فراموش نئيں کيتا جا سکدا۔
سلیمان اطہر جاوید اردو دے معتبر نقاد ،محقق،کالم نگار ،مرقع نگار ہونے دے نال ممتاز شاعر وی اے ۔ان دا شعری مجموعہ’ آنگن آنگن‘ ،’دکھ دے پیڑ‘ نيں۔ انہاں مجموعےآں وچ غزلاں دی تعداد تاں کم اے لیکن انہاں دی غزلاں اعلیٰ معیار کيتیاں نيں ۔سلیمان اطہر جاوید دی غزلاں وچ فنی لوازمات ،وسعت مضامین،منفرد موضوعات ،منفرد انداز بیان تے بولی دی دلکشی تے رعنائی ایسی اے جو اُنہاں نوں ممتاز شاعراں دی صف وچ لا کھڑا کردی اے ۔سلیمان اطہر جاوید دا اک خاص رنگ ایہ وی اے کہ انھاں نے روايتی تراکیب نوں بحال رکھدے ہوئے وی جدت طرازی توں کم لیا اے آپ دے بیش تراشعار عوام وچ مقبول ہونے دی سند رکھدے نيں ۔قمر اقبال نے اپنے احساست تے جذبات نوں اپنی غزلاں وچ وڈے دلکش پیرہے وچ پیش کيتا۔انھاں نے اپنے کلام وچ شعری صنعتاں ،تشبیہات تے استعارات نوں انتہائی حسین تے دلکش انداز وچ استعمال کر کے دلچسپ بنا دتا ۔
راہی فدائی دی شاعری وچ فطرت دی وی عکاسی ملدی نيں ،انھاں چرنداں پرندےآں توں وی بہت لگاؤ سی انہاں دی غزلاں وچ جانوراں، پرندےآں اورکیڑے مکوڑاں دا وی ذکر ملدا اے تے ایہ ذکر بیانیہ نئيں بلکہ مسلسل استعاراندی انداز وچ جلوہ گر نيں تے ایہ نويں جہت راہی فدائی دی غزلاں دی اہم خصوصیت اے ۔راہی فدائی نے عربی تے فارسی دے نال نال کلاسیکی شاعری دا وی گہرا مطالعہ کيتا سی ۔ان دی غزلاں وچ سانوں کلاسیکی رنگ وی نظر آتا اے ۔ان دی غزلاں دا اپنا منفرد انداز ،اسلوب تے منفردلب تے لہجہ سی ۔بلاشبہ اوہ دکن دے ممتاز غزل گو نيں۔
وحید اختر وی دکن دے وڈے قابل قدر جدید شاعر وچ شمار ہُندے نيں تے اپنی شاعری دے ذریعے انہاں نے جدید دکنی خزانے وچ گراں قدر اضافے کيتے نيں ۔ ناں وحید اختر تے تخلص ’’وحید ‘‘ اے ۔جدیدیت دے زیر اثر اردو شاعری دے موضوع ،اسلوب تے ہیئت تِناں سطحاں اُتے نمایاں تبدیلیاں رونما ہوئیاں۔ترقی پسند شاعراں نے جتھے نظم اُتے اپنی توجہ خصوصا مرکوز دی اوتھے دوسری طرف جدیدت پسند شاعراں نے نظم تے غزل دونے صنفاں وچ اپنے فکر وخیال دی ترجمانی دی تے نويں تجربے وی کیتے ۔ہیئت وچ نواں پن لیانے دے لئی آزاد نظم ،نثری نظم ،آزاد غزل تے نثری غزل دے امکانا ت اُتے وی غور کيتا گیا ۔
اس طرح ویہويں صدی دی ابتدا تے بالخصوص آزادی دے بعد دکنی بولی وچ شاعری کرنے والےآں دی لمبی لسٹ سامنے آتی اے جنہاں وچوں اہم شاعر دی شاعری دا ایتھے جائزہ پیش کيتا گیا ۔ان دے علاوہ تے وی دکن دے جدید شعراہاں جنھاں نے ترقی پسند تحریک دے زوال دے بعد دور جدیدیت دے زیر سایہ دکن دے اردو ادب دی گراں قدر خدمات انجام دتی نيں اورمسلسل اپنی غیر معمولی خدمات انجام دے وی رہے نيںجس توں دکن دے ادبی سرماے وچ وادھا وی ہوئے رہیا اے ۔جنہاں وچ سید حسینی نہری دا ناں لیا جا سکدا اے ۔ان دا تعلق مراہٹ واڑہ توں اے تے 1960 توں شاعری کر رہے نيں ۔ انہاں دا شعری مجموعہ’’شب آہنگ ‘‘ دے ناں شائع ہويا تے ویہہ سال دے بعد ’’شب تاب ‘‘ دے ناں توں منظر عام اُتے آیا اے ۔اسی طرح دکن دے تے وی جدید شاعر ہوئے نيں جنھاں نے 1960 دے بعد توں دکن وچ اردو ادب نوں قوت بخشی اے ۔قمر اقبال ،سلیمان خمار ،جاوید ناصر، رؤف خلش، مصحف اقبال توصیفی ،حسن فرخ وغیرہ دا شمار دکنی بولی دے جدید شاعر وچ ہُندا اے جنھاں نے دکنی ادب نوں نويں رنگ تے آہنگ دتے تے طرح طرح توں دکنی ادب نوں زینت بخشی ۔اس دے علاوہ دکن وچ بعض شاعر حضرات ایداں دے وی نيںجو شہرت دی غرض توں ’’بگڑی ہوئی اردو‘‘ نوں دکنی دے ناں توں موسوم کر کے اسٹیج اُتے واہ واہی بٹوردے نيں جدوں کہ بعض واقعی سنجیدہ نيں جنہاں نوں دکنی بولی توں بے پناہ محبت نيں تے جو اس بولی دی ترقی تے اس دے دامن نوں وسیع کرنے دے لئی کوشاں رہندے نيں ۔ان شاعر دی شاعری وچ سانوں جدید دور دی خوبیاں دے نال قدیم دور دی کلاسیکیت دا وی احساس ہُندا اے ،اس طرح انہاں دی شاعری وچ نويں پرانے دونے ہی اوصاف دا حسین امتزاج پایا جاندا اے ۔