رائٹ بھرا

رائٹ بھرا (انگریزی: Wright brothers), آرول (انگریزی: Orville, 19 اگست، 1871 – 30 جنوری، 1948) اتے ولبر (انگریزی: Wilbur, 16 اپریل، 1867 – 30 مئی، 1912), دو امریکی بھرا سن جہناں نوں ہوائی جہاز دا کھوجی منیا جاندا ہے۔ ایہناں نے 17 دسمبر 1903 نوں دنیا دی سبھتوں پہلی سفل ہوائی اڈان بھری جس وچّ ہوا توں بھاری جہاز نوں نئنترت روپ نوں مقررہ وقت تکّ سنچالت کیتا گیا۔ اس دے بعد دے دو سالاں وچّ کئی تجربےآں دے بعد ایہناں نے دنیا دا پہلا کمرشل جہاز تیار کیتا۔ ایہہ پرایوگک جہاز بناؤن ہور اڈاناں والے پہلاں کھوجی تاں نہیں سن، لیکن ایہناں نے ہوائی جہاز نوں نئنترت کرن دی جو ودھیاں کھوجیاں، اوہناں دے بناں اجوکا ہوائی جہاز ممکن نہیں سی۔

اس کھوج لئی ضروری یانترک کوشل ایہناں نوں کئی سالاں تکّ پرنٹنگ پریس، بائسکل، موٹر اتے ہور کئی مشیناں دے نال کم کردے کردے ملیا۔ بائسکل دے نال کم کردے کردے ایہناں نوں وشواس ہو گیا کہ ہوائی جہاز جویں اسنتلت واہن نوں وی ابھیاس دے نال سنتلت اتے نئنترت کیتا جا سکدا ہے۔ 1900 توں 1903 تکّ ایہناں نے گلائڈروں پر بہت پریوگ کیتے جسدے نال ایہناں دا پائلٹ کوشل وکست ہویا۔ ایہناں دے بائسکل دی دوکان دے کرمچاری چارلی ٹیلر نے وی ایہناں دے نال بہت کم کیتا اتے ایہناں دے پہلے یان دا انجن بنایا۔ جتھے ہور کھوجی انجن دی شکتی ودھاؤن پر لگے رہے، اتھے ہی رائٹبندھواننے شروع توں ہی قابو دا نیم لبھن پر اپنا دھیان لگایا۔ ایہناں نے ہوا - سرنگ وچّ بہت سارے پریوگ کیتے اتے ساودھانی توں جانکاری اکٹھے کیتی، جسدا پریوگ کر ایہناں نے پہلاں توں کتے زیادہ پربھاوشالی کھنبھ اتے پروپیلر خوجے۔ ایہناں دے پیٹینٹ (امریکن پیٹینٹ سں . 821, 393) وچّ دعویٰ کیتا گیا ہے کہ ایہناں نے وایگتیکیئے قابو دی نویں پرنالی وکست کیتی ہے جو جہاز دیاں ستہاں وچّ بدلاو کردی ہے۔

آرول اتے ولبر 1876 وچّ انیک ہور آوشکارکوں نے وی ہوائی جہاز دے کھوج دا دعویٰ کیتا ہے، لیکن اسوچّ کوئی دو رائے نہیں کہ رائٹبندھواندی سبھتوں وڈی اپلبدھی سی تنّ - قطبی قابو دا کھوج، جسدی سہائتا توں ہی پائلٹ جہاز نوں سنتلت رکھ سکدا ہے ہور دشا - تبدیلی کر سکدا ہے۔ قابو دا ایہہ طریقہ سارے جہازاں لئی مانک بنّ گیا اتے اج وی سبھ طرحاں دے درڑ - پنچھی جہازاں لئی ایہی تریکا اپیکت ہندا ہے۔