راجہ راؤ

راجا راؤ' (1909) : انگریزی وچ لکھن والے بھارتی ناول کار راجا راؤ نے وکھ وکھ دھرماں، ساہتی روایتان اتے فلسفی نظام دا ڈونگھا مطالعہ کیتا ہویا اے۔ اس دیاں رچناواں علم اتے تجزیہ نال بھریاں پئیاں ہن۔ اس کول انسانی رہتل دے ترقی دا وڈا مطالعہ اے جس صدقہ اوہ اپنیاں رچناواں وچ عالمی تجربہ نوں پیش کردا اے۔

راجا راؤ دا جم 5 نومبر 1909 نوں میسور ریاست دے اک چھوٹے نگر حسن وکھے ہویا۔ اس دا ناں راجا اس لئی رکھیا گیا کیونکہ اس دا جم اودوں ہویا جدوں راجا راؤ دا پیؤ میسور دے مہاراجہ دا اپنے گھر آؤن اتے سواگت کر رہا سی۔ راجا راؤ دا جم اک کٹڑ براہمن پروار وچ ہویا۔ اس دا براہمن پروار وچ جم لینا اتے براہمنوادی پرجذبات اتے پرمپراواں دے ماحول وچ پلنا کجھ اوہ پکھ سن جنہاں نے راجا راؤ دے وچاراں اتے عالمی-نظریہ نوں نردھارت کرن دا کم کیتا۔ اپنے ناول دا سرپینٹ اینڈ دا روپ دے ہیرو رامامالک وانگ راجا راؤ وی اس وچار دا دھارنی سی کہ براہمن اوہ ہندا اے جہڑا سچ نوں سمرپت ہندا اے، جہڑا برہما نوں جاندا اے۔ راجا راؤ نے راما مالک دے پاتر راہیں بہتا کجھ اپنے-اپنے بارے لکھیا اے۔ راجا راؤ اس دیس اتے صوبہ وچ جنمیا اتے پلیا جس وچ پرمپرا جیون دے ہر کم وچ جیونت روپ وچ حاضر اے اتے کم شیل رہندی اے۔ بھارت وچ براہمن نہ صرف سبھ توں اچی جات ہن سگوں براہمن اچتم علم دا بھنڈار وی ہن۔ براہمناں نے ہزاراں سالاں توں بھارت دے جیون دے ہریک کھیتر وچ وڈملاّ اتے اہم رول ادا کیتا اے۔ راجا راؤ نے اپنے ناولاں دے ہیرو براہمناں نوں بنا کے براہمنواد پرتِ اپنے ڈونگھے علم اتے وڈا تجربہ نوں پیش کیتا اے۔ اس ڈھنگ راہیں راجا راؤ نے بھارتی رہتل دے امیر پکھاں نوں وی پیش کیتا اے۔

اپنے جیون دے کجھ سال راجا راؤ نے ہریہالی وکھے گزارے جتھے پروار دی زمین سی۔ اس پنڈ وچ رہندیاں حاصل کیتے پرجذبات نوں اس نے اپنے پہلے ناول کنتھاپر اتے کئی کہانیاں وچ پیش کیتا اے۔ راجا راؤ دے پیؤ حیدرآباد وچ نظام کالج وچ استاد سن سو اس نوں سلار جنگ دے مدرسہ- اِ-علیا وچ داخل کروایا گیا۔ اس مدرسے وچ پڑھدیاں راجا راؤ نے مسلم دھرم اتے سماج متعلق مڈھلی جانکاری حاصل کیتی اتے مگروں علیگڑھ یونیورسٹی وچ پڑھدیاں ایہہ جانکاری ہور وڈا اتے ڈونگھی ہوئی۔ راجا راؤ نے دسویں دی امتحان علیگڑھ توں پاس کیتی۔ علیگڑھ وچ ہی راجا راؤ ایرک ڈکنسن دے رابطہ وچ آیا جس نے راجا راؤ نوں فرانس اتے فرانسیسی ساہت وچ دلچسپی لین لئی راغب کیتا۔ نظام کالج حیدرآباد توں 1928 وچ بی۔اے۔ کرن اپرنت راجا راؤ فرانس گیا جتھے اس نے ‘پچھم دا رہسواد’ موضوع تے کھوج- کم ارمبھیا پر جلدی ہی اوہ ساہت ول راغب کیتا گیا۔

فرانس وچ پڑھدیاں ہی راجا راؤ نے ویہہ سال دی عمر وچ اک فرانسیسی ادھیاپکا کیمل ماؤلی نال ویاہ کروا لیا اتے فرانس نال سدھا تعلقات جوڑ لیا۔ اس دی بیوی ماؤلی نے 1947 تک اس دے جیون وچ اتی اہم رول ادا کیتا۔ راجا راؤ فرانسیسی ساہت ول رچت سی جدوں کہ ماؤلی دا منبھاؤندا موضوع دھرم سی اتے اوہ ہندو رہتل دے مطالعہ وچ رچی رکھدی سی۔ 1949 وچ راجا راؤ اتے ماؤلی دا طلاق ہو گیا۔ اوہناں دا ایہہ میل دا سرپینٹ اینڈ دا روپ ناول وچ ہیرو رامامالک اتے نائکہ میڈیلین دا بنیاد بنیا۔ 1931 وچ راجا راؤ پیرس یونیورسٹی پہنچیا جتھے اس نے ‘آئرش ساہت اتے بھارت دے پربھاو’ دے موضوع اتے کھوج کیتی اتے دو سال مشہور ودوان کزامیاں اس دا نگران رہا۔ سٹھویاں وچ راجا راؤ امریکہ وچ رہن لگ پیا۔ جتھے ٹیکساس یونیورسٹی وچ اس نے بھارتی فلسفہ دے موضوع تے کئی لکچر دتے۔ 1972 وچ اس نوں وڈرو ولسن انٹرنیشنل فیلو بنایا گیا۔

بند گلے والا کوٹ پہنن والا راجا راؤ مغربی ودواناں نوں سچا اتے سکے بند بھارتی ودوان نظر آؤندا سی۔ اوہ بھارت نوں اس دیاں کریتیاں کر کے تیاگ کے گیا سی پر جدوں فرانس وچ اس نوں قیاسیا سچ نہ ملیا تاں اوہ مڑ بھارت دی شرن آیا اتے اک ویلے اس نے سنیاسی بنن دا نرنا وی کیتا۔ دا سرپینٹ اینڈ دا روپ دو رہتلاں دا تلناتمک مطالعہ پیش کردا اے۔ بھارتی رہتل اتے فلسفہ دے جنہاں پکھاں نوں راجا راؤ نے اگھاڑیا اے اوہناں وچ کرم، علم اتے بھرفتار مکھ ہن۔

راجا راؤ نے بھاویں اک امریکن اداکار نال دوجا ویاہ کروایا پر اپنے پتر دا ناں اس نے کرسوپھر رام رکھیا جہڑا دو رہتلاں دا سمیل پرتیت ہندا اے۔ راجا راؤ دے مشہور ناول کنتھپرا، دا سرپینٹ اینڈ دا روپ، دا کیٹ اینڈ شیکسپیئر، کامریڈ کریلوو وغیرہ ہن۔ راجا راؤ نے کہانی-مجموعہ وی لکھے جویں دا کؤ آف دا بیریکیڈس۔

راجا راؤ نے رشیاں والا جیون جیویا۔ ودیساں وچ وی اس نے ویشنوں غذا کھادھا، شراب توں پرہیز کیتا، دیانتداری اتے یوگا کردا رہا۔ راجا راؤ دا ادیش تریویندرم (ہن تھروونتھپورم) وچ ٹک جان دا سی اتے اس ادیش لئی اس نے اک پلاٹ وی خریدیا پر 1959 وچ اپنے گرو دی موت کارن اوہ پھر فرانس چلا گیا۔ راجا راؤ چاہندا سی کہ اوہ عالمی نوں راما کرشنا دا سنیہا پہنچاوے پر اس لئی سنیاس لین دا نرنا اس نے کئی واری کیتا پر پیار اتے ویاہ دیاں سمسیاواں اس دیاں ویونتاں وچ وگھن پاؤندیاں رہیاں۔

اپنے وڈا مطالعہ کر کے راجا راؤ ہور بھارتی لکھاریاں نالوں ولکھن پرتیت ہندا اے۔ راجا راؤ دا اپنے ہم عصر بھارتی انگریزی لکھاریاں ملک راج آنند اتے آر۔کے۔ نرائن اتے وی ڈونگھا اثر پیا۔ اپنے وچاراں، کلا-جگتاں، رچناواں آدی کارن راجا راؤ نوں کئی نقاداں نے والمیک، ویاس، ہومر، دانتے، شیکسپیئر اتے سٹینبیک دی ونگی وچ گنیا۔ راجا راؤ دیاں رچناواں وچ انسانی من دیاں کارج- سٹائلاں دا پتہ لگدا اے۔ بھاویں اس نے ناول لکھے ہن پر ایہناں ناولاں دا اگھڑواں پکھ اس دے دارشنک وچار ہن، جنہاں وچوں بھارتی علم اتے رہتل گونجدی اے۔