رام شرن درنال
| رام شرن درنال | |
|---|---|
 | |
| جم | 10 جولائی 1937 |
| وفات | 18 ستمبر 2011 (74 سال)
|
| قومیت | نیپالی |
| زوجہ | ہری مایا درنال |
| اولاد | ۴ |
| اعزازات | |
|
|
ترمیم  | |
رام شرن درنال (سانچہ:Lang-ne؛ ۱۰ جولائی ۱۹۳۷ – ۱۸ ستمبر ۲۰۱۱) اک نیپالی نسلی ماہر موسیقی سن جو نیپال وچ وکھ وکھ نسلی گروہاں دے موسیقی دے مطالعہ نوں شروح کرنے تے عام کرنے دے لئی مشور نيں.[۱][۲][۳] انہاں نے نیپال وچ چند مغربی آلات دی مقبولیت وچ وی اہم کردار ادا کیا.[۴][۵]
مڈھلا جیون تے تعلیم[سودھو]
نام رکھائی دی رسم دے مطابق دنڈ کمار دے ناں توں وی متعارف رام شرن درنال ۱۰ جولائی ۱۹۳۷ء نوں اودوں دے ڈرم میجر ستیہ کمار درنال تے انہاں دی زوجہ دل کماری درنال دے ایتھے کٹھمانڈو وچ واقع دھوبی چور وچ پیدا ہوئے سن ۔[۶][۷] رانا راج دے دوران وچ اک اچھوت خاندان وچ جنمے درنال دی طفلی اِنّی آسان نئيں سی۔ اپنے والدین دی دوسری اولاد ہوݨ دے باوجود اوہ زندہ رہنے والے پہلے طفل سن ۔[۱] اپنے والد تے تایا دی بینڈ تعلیمات دیکھ کے پلے ودھے درنال دی چھوٹی عمر توں ہی موسیقی وچ دلچسپی سی۔[۲]
کاٹھمانڈو وچ واقع دربار ہائی اسکول وچ اپنی مڈھلی سِکھیا پوری کرنے دے بعد درنال نوں سینٹ رابرٹس اسکول وچ ثانوی تعلیم حاصل کرنے دے لئی دارجلنگ بھیجیا گیا، جتھے انہاں نے گٹار تے مینڈولین بجانا سکھیا۔[۱][۲]
ذاتی زندگی[سودھو]
پیدائشی طور اُتے کمزور مدافعتی نظام ہوݨ دی وجہ توں درنال نوں مقررہ مدت اُتے مقامی شفاخاناں وچ پہنچایا جایا سی۔ انہاں دناں تبھلیکھا پرستی اُتے مبنی ہو کے ۱۱ سال دے رام شرن دی شادی کابھرے پلانچوک ضلع وچ واقع مہادیوستھان منڈن دی ۹ سال دی ہری مایا توں طے کيتی گئی۔ ۱۹۵۱ء وچ اوہ اپنی پڑھائی پوری کرنے دے لئی دارجلنگ چلے گئے تے پردیس وچ ہی ۱۲ سال گزارے۔ درنال دی اک دھی تے تن بیٹے سن ۔[۸][۹]
پیشہ ورانہ زندگی[سودھو]
بھارت وچ پڑھائی دے سلسلے وچ ہی درنال نے کولکاتا وچ واقع اک ریکارڈنگ کمپنی وچ اپنے کم دی شروعات کی، جتھے دھرم راج تھاپا، ناندی قاضی، شیو شنکر تے تارا دیوی جداں نیپالی موسیقاراں توں انہاں دی جان پہچان ہوئی۔ ۱۹۵۸ء وچ درنال اپنے نال نیپال وچ مینڈولین لائے۔ دراصل اوہ نیپال وچ مغربی آلات موسیقی لیانے والے اول شخص منے جاندے نيں۔ اپنا سماجی حلقہ بڑھاندے ہوئے انہاں نے ۱۹۵۹ء وچ نیپال اکادمی وچ مینڈولین آلہ کار دی نوکری کيتی۔ پنج سال بعد انہاں نوں مہیندر ویر وکرم شاہ دی حکومت وچ لیایا گیا تن سالہ منصوبہ انترگت نیپال موسیقی و رقص اکادمی وچ معتمد دے طور اُتے بھرتی کيتا گیا۔ ۱۹۶۶ء وچ کیدار مان ویتھت نے انہاں نوں نوکری توں کڈ دینے دے باوجود شام وکرم گیوالی دی سفارش وچ انہاں نوں ۲۰۰۴ء تک اوتھے کم کرنے دا موقع ملا۔ لوک موسیقی دے علاقے وچ درنال شراکتاں قابل ستائش نيں ہی لیکن [[پشکل بوڑاپیرسی] دی ہدایت وچ نیپال وچ مغربی آلات موسیقی دی مقبولیت وچ پہنچائی شراکتاں وی کم نئيں نيں۔ تالیف موسیقی تے گلوکاری دے علاقےآں وچ انہاں دی شراکتاں دی وجہ توں انہاں نوں اک ثقافتی ہستی منیا جاندا اے۔[۲][۱۰]
اکادمی وچ درنال موسیقائی عجائبخانے دے اکلوندے سربراہ سن، جو ۲۵۰۰ سال پہلے بجائی والی کوتاہ سمیت ۱۲۷ آلات موسیقی دا ذخیرہ سی۔[۳] ۳۵ سالاں دے لئی تالیف موسیقی کرنے دے بعد درنال اکادمی توں فارغ ہو گئے۔[۱۱][۱۲]
سنگیت شرومنی یگیہ راج شرما دی سفارش وچ ماہانہ ۱۵۰ روپے دی تنخواہ وچ بھرتی ہوئے درنال نے ۲۰۰۹ء توں نیڑے ۵۰ سال اکادمی وچ گزارے۔ ۲۰۰۴ء توں لے کے ۲۰۰۹ء تک اوہ اکادمی دے رکن سن ۔ فارغی دے بعد انہاں نے میوزک نیپال وچ کم کيتا۔ اوہ جامعہ تری بھون دے شعبۂ موسیقی، نیپالی عجائبخانۂ لوک آلات موسیقی تے نیپال دلت ادبی و ثقافتی اکادمی سمیت کئی ثقافتی نظاماں وچ صلاح کار دے عہدے وچ وی ملوث سن ۔
تالیف موسیقی[سودھو]
دارجلنگ وچ اپنی پڑھائی پورٹی کردے وقت درنال نے لکھی دیوی سنداس تے شیو کمار رائی جداں عالماں دی ہدایات وچ موسیقی دے علاقے وچ کافی ترقی کيتی۔ اوہ پیانو، ڈرم تے گٹار بجانے وچ ماہر سن ۔ کولکاتا توں کٹھمانڈو لوٹتے وقت انہاں نے اپنے نال مینڈولین تے گٹار سمیت کئی آلات موسیقی لائے۔[۱۳]
رام شرن نیپال وچ گٹار تے مینڈولین دی پہچان کرانے والے اول شخص سن ۔[۱۴] انہاں نوں موسیقار پریم دھوج پردھان نوں گٹار سکھانے دے لئی جانیا جاندا اے۔[۱۵] انہاں نوں ایشور ولبھ دی کئی گانےآں وچ تالیف موسیقی دی آبرو دتی جاندی اے۔ انہاں نے مادھو پرساد گھمرے دی "گاؤنچھ گیت نیپالی" دے لئی موسیقی تیار کيتا سی۔ ایم بی بی شاہ دی "اس دا لاگی رہ پھیری اسئی دا لاگی" وچ نوٹیشن وی انہاں نے ہی لکھیا سی۔ فیر وی، درنال مسقائی فضیلت دی اصلی جھلک "ہے ویر ہنڑہ آگھی سری" وچ دیکھی جا سکدی اے۔[۱۰][۱۶]
موسیقی دی تحقیق تے تحریر[سودھو]
"لوک موسیقی ہی قوم دی جان اے۔"
"نیپالی موسیقی تے سبھیاچار دا رشتہ ناخن تے انگلیاں دے رشتے جداں ہی گہرا ہُندا اے۔"
خود نوں موسیقی دی تحقیق تے علم اُتے سونپے درنال نے روايتی آلات موسیقی تے لوک موسیقی دی تلاش وچ سدور پشچم صوبے دی ناقابل رسائی بستیاں سمیت تمام نیپال دی یاترا کيتی۔ منیا جاندا اے کہ انہاں نے اپنے سفر وچ ہڑکا دے نال کل ۳۶۵ قسم دے آلات اکٹھے کيتے۔[۱۹] انہاں نوں دفتری درزاں وچ آلات موسیقی دا اندراج دی آبرو دتی جاندی اے۔
۱۹۶۸ء وچ بھاری مانسون برسات دی وجہ توں درنال دا گھر ڈھہ گیا جس دے تھلے انہاں دی والدہ تے باقی ۱۵ قسم دے آلات موسیقی دب گئے۔ اس حادثے نوں اوہ اپنی زندگی دے ادنیٰ ترین نقطہ مندے سن ۔ بعد وچ موسیقی توں مڑ کر ادب دی طرف ودھ عامل ہوݨ اُتے انہاں دی زندگی نے اک نواں موڑ لے لیا۔ ۱۹۶۷ء دے آلا دُوآلا انہاں نے وارانسی وچ مبنی سنگالو ناں دے اخبار وچ اپنی پہلی تصنیف، "نیپالی سبھیاچار وچ آلات موسیقی دی جگہ"، شائع کيتا۔ اک سال بعد سو مضمون وچ ترمیم کر کر گورکھاپتر وچ شائع کيتا گیا۔ انہاں نے کل ملیا کے نیپالی موسیقی تے خطرے توں دو چار ۳۷۵ روايتی آلات موسیقی اُتے مبنی ۱۱ کتاباں لکھياں، جو ۱۹۶۰ء دی دہائی وچ نادر سی۔[۱۰][۲۰][۲۱] بسے نگرچی دی حیات متعلقہ مطالعہ شروع کرنے والے درنال محنت تے نباہ دی مثال منے جاندے نيں۔[۲۲]
لکھتاں[سودھو]
- سنگیت پرکرما (۱۹۸۱)
- نیپالی سنگیت سادھک (۱۹۸۱)
- پرگیا پرسکار دوارا پرسکرت پرتیبھا (۱۹۸۱)
- وشو وکھیات سنگیتکار (۱۹۸۴)
- سنگیت کو وسترت اولوکن (۱۹۸۴)
- نیپالی سنگیت-سنسکرتی (۱۹۸۸)
- سنگیت سوربھ (۲۰۰۲)
- نیپالی باگنہ ر کلا (۲۰۰۳)
- نیپالی باجا (۲۰۰۴)
- گائن شیلی (۲۰۰۴)
- کاٹھمنڈو اوپتیکا کا پراچین سمسامیک گیت ہرو (۲۰۱۰)
ایوارڈز تے اعزازات[سودھو]
درنال نے نسلی موسیقی دے شعبے وچ انہاں دی ناگزیر شراکت دے لئی کئی ایوارڈ تے اعزازات حاصل کيتے نيں۔[۲۳][۲۴]
نیپال پوسٹ نے درنال دی شراکت دے اعزاز وچ درنال دی تصویر دے نال ٹکٹ شائع کيتے نيں، جس دی قیمت دس روپے اے۔[۲۵]
نیپال دی وزارت تعلیم نے ۹ کلاس دے لئی جو نصاب تیار کيتا اے، اس وچ نیپالی نصابی کتاب وچ "سنگیتگیہ رام شرن درنال" دے عنوان توں درنال دی سوانح شامل اے۔[۲۶]
ایوارڈز[سودھو]
- جگدمبا شری ایوارڈ (۲۰۰۹)
- نارائن گوپال موسیقی ایوارڈ (۲۰۰۹)
- لنکرن داس گنگا دیوی چودھری ایوارڈ (۲۰۰۵)
- اندر راجیہ لکشمی ایوارڈ (۲۰۰۵)
- نور گنگا ایوارڈ (۲۰۰۵)
- جھپٹ ایوارڈ (۲۰۰۳)
- قومی پرتیبھا ایوارڈ (۱۹۹۶)
اعزازات[سودھو]
| تریخ | اعزازات | بنیاد | پیش کنندہ |
|---|---|---|---|
| ۴ اکتوبر ۲۰۱۰ | شناخت دا سند | نسلی موسیقی | شری لنکرن داس گنگا دیوی چودھری فنون تے ادب اکیڈمی، کٹھمنڈو |
| ۱۷ اگست ۲۰۱۰ | پہلی ام تے قومی مجلس | نیپالی فنون تے سبھیاچار | نیپالی بینڈ باجا کاروبار انجمن |
| ۷ اگست ۲۰۱۰ | عوامی اعزاز | موسیقی تے فنون اُتے تحریراں | پریار سروس کمیٹی |
| ۱۸ جولائی ۲۰۱۰ | شناخت دا سند | نسلی موسیقی | نیپالی کمیونسٹ پارٹی، وارد ۱۷ کمیٹی |
| ۲۱ مارچ ۲۰۱۰ | شناخت دا سند | مہاکوی دیوکوٹا دی صد سالہ تقریب | بین الاقوامی نیپالی ادبی کانفرنس |
| ۱۱ دسمبر ۲۰۰۹ | مہاکوی لکشمی پرساد دیوکوٹا دی صد سالہ تقریب | نیپالی ادب | تری مورتی نکیتن |
| ۷ نومبر ۲۰۰۹ | شناخت دا سند | جمہوری طرز عمل | نیپال ثقافتی انجمن |
| ۱۰ اگست ۲۰۰۸ | شناخت دا سند | نیپالی فنون تے سبھیاچار | گیانگن مطبوعات |
| ۱۴ جولائی ۲۰۰۸ | شناخت دا سند | نسلی موسیقی | نیپال رقص سفاقت مرکز |
| ۱۳ جولائی ۲۰۰۸ | شناخت دا سند | نسلی موسیقی | بھانو اکیڈمی |
| ۱۸ اکتوبر ۲۰۰۷ | شناخت دا سند | معاشرتی ترقی | |
| ۲۲ جون ۲۰۰۷ | آواز ثقافتی شام، ۲۰۶۴ | تالیف موسیقی | آواز کلاکار، نیپال |
| ۴ اپریل ۲۰۰۶ | شناخت دا سند | سرشٹا سمان دی ۱۰ ويں سالگرہ | شری لنکرن داس گنگا دیوی چودھری فنون تے ادب اکیڈمی، کٹھمنڈو |
| ۱۷ اپریل ۲۰۰۵ | ۴۳ واں قومی آزادی دا دن | دلت حقوق دی وکالت | نظر انداز، مظلوم افسردہ طبقات ترقی انجم |
| ۱۴ جولائی ۲۰۰۵ | ۲۵ ويں سالگرہ تے ۱۱۲ ويں بھانو جیندی | نسلی موسیقی | لٹل اینجلز اسکول |
| ۹ اپریل ۲۰۰۵ | بااختیار بنانے تے تخلیقی صلاحیتاں دے لئی تعلیم | نسلی موسیقی | ام ایجوکیشن اکیڈمی |
| ۴ مارچ ۲۰۰۵ | عوامی اعزاز | دلت حقوق دی وکالت | نیپال قومی دلت فلاح انجم |
| ۲۶ اگست ۲۰۰۴ | شناخت دا سند | دلت حقوق دی وکالت | ٹی آر وشوکرمہ میموریل اکیڈمی |
| ۲۰ جون ۲۰۰۴ | شناخت دا سند | نیپالی ادب | نور گنگا پرتیبھا ایوارڈ گروپ |
| ۲۰۰۴ | پیار دی نشانی | کانتپر ٹیلی ویژن | |
| ۶ جنوری ۲۰۰۴ | شناخت دا سند | ۶ ويں قومی لوک رقص مقابلہ | سادھنا کلا کیندر |
| ۶ دسمبر ۲۰۰۳ | ۱۹ واں دلت ادب مجلس | سماجی کم | بھارتیہ دلت ادب اکیڈمی |
| ۱۶ نومبر ۲۰۰۳ | شناخت دا سند | نیپالی ادب | جھپٹ ایوارڈ انتظام انجم |
| ۲۲ اگست ۲۰۰۳ | شناخت دا سند | ۵ واں قومی پیانو مقابلہ | وزارت تعلیم |
| ۱۷ اگست ۲۰۰۳ | شناخت دا سند | تالیف موسیقی | مدھرما |
| ۱۱ اپریل ۲۰۰۳ | ۲۰ ويں علاقائی ثقافتی مقابلہ | نیپالی فنون تے سبھیاچار | نصاب ترقی مرکز |
| ۲۵ اگست ۲۰۰۲ | عوامی اعزاز | نیپالی فنون تے سبھیاچار | دلت سروس کمیٹی |
| ۷ مئی ۲۰۰۲ | قدردانی دا سند | نسلی موسیقی | نیپال فنون لطیفہ اکیڈمی |
| ۲۵ اپریل ۲۰۰۲ | شناخت دا سند | نسلی موسیقی | لالیگراس قومی اکیڈمی |
| ۱۵ اپریل ۲۰۰۲ | عوامی اعزاز | نسلی موسیقی | کٹھمنڈو رقص تے ثقافتی مرکز |
| ۱۹ اگست ۲۰۰۰ | شناخت دا سند | صدی دے لوک | کٹھمنڈو میٹروپولیٹن شہر |
| ۱۹۹۹ | دھرمو رکشتی رکشت مجلس | نیپالی فنون تے سبھیاچار | ام پشپتی سنا، نیپال |
| ۱۱ مارچ ۱۹۹۹ | ۳۵ واں سالانہ پروگرام | نسلی موسیقی | کلاندھی اندرا سنگیت کالج |
| ۱۹۹۸ | نیپال دورہ سال ۱۹۹۸ | نیپالی فنون تے سبھیاچار | سادھنا کلا کیندر |
| ۱۹۹۸ | قدردانی دا سند | قومی لوک رقص مقابلہ، ۲۰۵۵ | سادھنا کلا کیندر |
| ۱۲ اپریل ۱۹۹۷ | ۱۷ واں وارڈ پروگرام، ۲۰۵۳ | بچےآں دا لوک رقص مقابلہ | کٹھمنڈو میٹروپولیٹن شہر |
| ۲۱ جنوری ۱۹۹۷ | بادشاہ دی تاجپوشی دی ۲۵ ويں سالگرہ | نسلی موسیقی | سادھنا کلا کیندر |
| شناخت دا سند | نیپالی فنون تے سبھیاچار | بسے نگرچی میموریل | |
| ۲۳ جنوری ۱۹۹۶ | سادھنا اعزازات | نسلی موسیقی | سادھنا کلا کیندر |
| ۱۳ فروری ۱۹۹۵ | قدردانی دا سند | دلت حقوق دی وکالت | نیپال مظلوم ذاتاں دی آزادی انجم، بٹول |
| ۲۱ اگست ۱۹۹۴ | قدردانی دا سند | نیپالی فنون تے سبھیاچار | کراتشور سنگیتاشرم، گوری گھاٹ |
| ۲۹ دسمبر ۱۹۹۲ | گورکھیا دکشن باہو | ناگزیر شراکتاں | نارائن ہٹی دروار |
| ۱۴ دسمبر ۱۹۸۸ | شناخت دا سند | دلت حقوق دی وکالت | بھارتیہ دلت ادب اکیڈمی |
| ۱۰-۱۱ اپریل ۱۹۸۸ | شناخت دا سند | دلت حقوق دی وکالت | پوروانچل علاقائی دلت مجلس تیاری انجم، دھران |
وفات[سودھو]
اپنے حق وچ اک انقلابی، درنال طویل عرصے تک پارکنسن دی بیماری وچ مبتلا رہیا ایتھے تک کہ ۱۸ ستمبر ۲۰۱۱ نوں ۷۴ سال دی عمر وچ اس دا انتقال ہوگیا۔[۴][۶][۲۷]
حوالے[سودھو]
- ↑ ۱.۰ ۱.۱ ۱.۲ مہرجن, راجندر; سنداس, پدم, eds. (2015), "आत्मवृत्तान्त", सङ्गीतमय जीवन: सङ्गीत अन्वेषक रामशरण दर्नालको जीवन र कर्म, رتن مایا دلت ادب تحفظ تنظیم, pp. 21–27, ISBN 9789937284578
- ↑ ۲.۰ ۲.۱ ۲.۲ ۲.۳ لوئٹیل, کرشنا کماری (جنوری 19, 1995), सङ्गीतका विशिष्ट अनुसन्धाता, پرجاتنتر ساپتاہک Check date values in:
|date=(help) - ↑ ۳.۰ ۳.۱ پوڑیال, بری (ستمبر 1994ء), "प्राज्ञिक धरातलको निर्माण", وموچن 13 (7) Check date values in:
|date=(help) - ↑ ۴.۰ ۴.۱ پہاڑی, ڈمبر (اکتوبر 2011), "लोकसङ्गीत सम्राट्: एक स्मृति", نیپالی منچ 21 (6) Check date values in:
|date=(help) - ↑ پرجلی, گوپال (جون 16, 2012), आजीवन सङ्गीत अनुसन्धाता, گورکھاپتر Check date values in:
|date=(help) - ↑ ۶.۰ ۶.۱ بھٹرائی, جے دیو (17 ستمبر 2011ء), सङ्गीतमय जीवनको अवसान, گورکھاپتر Check date values in:
|date=(help) - ↑ درنال, پرکاش (2015ء), "बुबालाई सम्झदा", in مہرجن, راجیندر; سنداس, پدم, सङ्गीतमय जीवन : सङ्गीत अन्वेषक रामशरण दर्नालको जीवन र कर्म, رتن مایا دلت ساہتیہ سمرکشن سمتی, pp. 21–27, ISBN 9789937284578 Check date values in:
|date=(help) - ↑ درنال, ہری مایا (2011ء), "साथमा बिताएका ती ६५ वर्ष", in مہرجن, راجیندر; سنداس, پدم, सङ्गीतमय जीवन : सङ्गीत अन्वेषक रामशरण दर्नालको जीवन र कर्म, رتن مایا ساہتیہ سمرکشن سمتی, pp. 160–162, ISBN 9789937284578 Check date values in:
|date=(help) - ↑ بھادگاؤنلے, امرت (25 جنوری 2002ء), साताकी गृहणी, ساپتاہک Check date values in:
|date=(help) - ↑ ۱۰.۰ ۱۰.۱ ۱۰.۲ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3440: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
- ↑ بھٹرائی, دیویندر (13 اپریل 2002ء), मुर्चुङ्गाजस्तो जिन्दगी, کانتیپور Check date values in:
|date=(help) - ↑ کھڑکا, رام کلا (17 جنوری 2004ء), अर्कै लोकको आभास, انپورن پوسٹ Check date values in:
|date=(help) - ↑ واگلے, اننت پرساد (13 دسمبر 1994ء), "तिलौरी किन्दा हर्जाना तिर्नुपर्यो", کوپلا، کانتیپور Check date values in:
|date=(help) - ↑ مل, اشیش (11 جولائی 1991ء), गितार र मेन्डोलिन भित्र्याउने सर्जक, ساپتاہک جنمنچ Check date values in:
|date=(help) - ↑ دکپال, راج کمار (1 اکتوبر 2011ء), दुःखद् दसैँ (श्रद्धाञ्जली), انپورن پوسٹ Check date values in:
|date=(help) - ↑ بالا, رائی (11 ستمبر 2009ء), लोकबाजा अन्वेषक र जगदम्बाश्री पुरस्कार, انپورن پوسٹ Check date values in:
|date=(help) - ↑ شریشٹھ, اندر کمار 'سرت' (19 اپریل 1988ء), ""लोकसङ्गीत नै राष्ट्रको प्राण हो، " रामशरण दर्नाल", وویک 7 (4) Check date values in:
|date=(help) - ↑ دھملا, چیت ناتھ (2002ء), ""सङ्गीत र संस्कृति : नङ र मासुजस्तो، " रामशरण दर्नाल", نیپال جاگرن ساپتاہک 11 (5) Check date values in:
|date=(help) - ↑ ساپکوٹا, دیپک (30 اکتوبر 2009ء), बाजा-संवाद : रामशरण दर्नालसँग, گورکھاپتر Check date values in:
|date=(help) - ↑ کھپانگی مگر, نریش (24 اگست 2003ء), बाजाबारे सोधखोज नहुँदा, گورکھاپتر Check date values in:
|date=(help) - ↑ بھٹرائی, جے دیو (19 ستمبر 2009ء), छाप्रोमै बसेर लेखेँ, گورکھاپتر Check date values in:
|date=(help) - ↑ ڈھنگانا, گوپی کرشن (21 جنوری 2009ء), आ-आफ्नै पङ्ख उचाली, انپورن پوسٹ Check date values in:
|date=(help) - ↑ नेपाली सङ्गीतका मूर्धन्य धरोहरः रामशरण दर्नाल 15 (1), نیپالی منچ, ستمبر 18, 2005, p. مڈ پیج Check date values in:
|date=(help) - ↑ درنال, کرن (2015), "पत्राचारमा बाबु र छोरा", in مہرجن, راجندر; سنداس, پدم, सङ्गीतमय जीवनः सङ्गीत अन्वेषक रामशरण दर्नालको जीवन र कर्म, رتن مایا دلت ادب تحفظ تنظیم, pp. 165–167, ISBN 9789937284578
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3440: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3440: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
- ↑ مکارنگ, بلو (ستمبر 30, 2011), विस्मृतिमा रामशरण दर्नाल र लोकबाजा, راجدھانی Check date values in:
|date=(help)