ساجی خاندان
Sajid dynasty ساجیان | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ۸۸۹–۹۲۹ | |||||||||
 Map of the Sajid dynasty at its greatest extent | |||||||||
| دار الحکومت | Maragha (889-901) Ardabil (901-929) | ||||||||
| عام زباناں | Persian | ||||||||
| مذہب | Sunni Islam | ||||||||
| حکومت | Monarchy | ||||||||
| Afshin | |||||||||
• ۸۸۹–۹۰۱ | Muhammad ibn Abi'l-Saj | ||||||||
• ۹۲۸–۹۲۹ | Abu'l-Musafir al-Fath (last) | ||||||||
| تاریخی دور | Middle Ages | ||||||||
• قیام | ۸۸۹ | ||||||||
• موقوفی نطام | ۹۲۹ | ||||||||
| آیزو 3166 رمز | [[آیزو 3166-2:|]] | ||||||||
| |||||||||
ساجی خاندان ( فارسی: ساجیان )، اک ایرانی مسلم خاندان سی جس نے ۸۸۹-۸۹۰ توں ۹۲۹ تک حکومت کیتی۔ ساجداں نے آذربائیجان تے آرمینیا دے کچھ حصےآں اُتے پہلے مارغہ تے بردہ تے فیر اردبیل توں حکومت کیتی۔ [۱] ساجد وسطی ایشیائی صوبے عشروسانہ توں نکلے تے ایرانی ( سغدیان ) [۲][۳] سن ۔ محمد بن ابی السج دیوداد ولد دیوداد، آذربائیجان دا پہلا ساجد حکمران، ۸۸۹ یا ۸۹۰ وچ اس دا حکمران مقرر ہويا۔ محمد دے والد ابو السج دیوداد نے آذربائیجان وچ باغی بابک خرم الدین دے خلاف آخری مہم دے دوران عشروسنان شہزادہ افشین خدر دے ماتحت لڑیا سی، تے بعد وچ خلیفہ دی خدمت کيتی سی۔ ۹واں صدی دے آخر وچ ، جداں کہ عباسی خلافت دی مرکزی اتھارٹی کمزور پئی، محمد عملی طور اُتے اک آزاد ریاست بنانے وچ کامیاب ہو گیا۔ ساجد دی زیادہ تر توانائیاں ہمسایہ ملک آرمینیا اُتے کنٹرول حاصل کرنے دی کوششاں وچ صرف ہوئیاں۔ ۹۲۹ وچ ابو المسافر الفتح دی موت دے نال خاندان دا خاتمہ ہويا۔
تریخ
[سودھو]نويں صدی دے آخر وچ (۸۹۸-۹۰۰) سکے محمد ابن ابو سج دے ناں اُتے بنائے گئے۔ محمد ابن ابو ساج جنوبی قفقاز دے زیادہ تر حصے نوں ساجد ریاست وچ شامل کرنے وچ کامیاب ہو گیا۔ ساجداں دا پہلا راجگڑھ مراثہ سی حالانکہ اوہ عموماً بردہ وچ رہندے سن ۔ [۴][۵][۶]
یوسف ابن ابی الساج ۹۰۱ وچ اقتدار وچ آیا تے مراثہ دی دیواراں نوں گرا کر راجگڑھ اردبیل منتقل کر دتا۔ ساجی خاندان دی مشرقی سرحداں بحیرہ کیسپین دے ساحلاں تک پھیلی ہوئی سی، تے مغربی سرحداں انی تے دبیل (دوین) دے شہراں تک پھیلی ہوئی سی۔ یوسف بن ابی السج دے خلیفہ دے نال تعلقات اچھے نئيں سن ۔ ۹۰۸ وچ ، یوسف دے خلاف اک خلافت دی فوج بھیجی گئی، لیکن المقتفی دی موت ہوگئی تے اس دے جانشین، المقتدیر نے یوسف ابن ابی السج دے خلاف اک وڈی فوج نوں منتقل کيتا تے اسنوں ۱۲۰ ہزار دینار سالانہ خراج ادا کرنے اُتے مجبور کيتا۔ ابوالحسن علی ابن الفرات جو المقتدیر دے وزیر سن، نے قیام امن وچ کلیدی کردار ادا کيتا تے تب توں یوسف بن ابی السج بغداد وچ انہاں نوں اپنا سرپرست مندے سن تے اکثر اپنے سکےآں اُتے انہاں دا تذکرہ کردے سن ۔ امن نے یوسف بن ابی السج نوں ۹۰۹ وچ خلیفہ دی طرف توں آذربائیجان وچ گورنری حاصل کرنے دی اجازت دتی [۷][۸][۹]
بغداد وچ اپنے محافظ، وزیر ابن الفرات دی برطرفی (۹۱۲ وچ ) دے بعد، یوسف ابن ابی الساج نے خلافت دے خزانے نوں سالانہ ٹیکس دی ادائیگی روک دی۔ [۱۰][۴]
آذربائیجانی مؤرخ عباسگلو آغا بکیخانوف دے مطابق، ۹۰۸-۹۰۹ توں ۹۱۹ تک، ساجداں نے شیروان شاہ مزیدیاں نوں اپنا محتاج بنایا۔ اس طرح، ۱۰واں صدی دے آغاز وچ ، ساجد ریاست نے جنوب وچ زنجان توں لے کے شمال وچ دربند تک، مشرق وچ بحیرہ کیسپین ، مغرب وچ عینی تے دابیل دے شہراں تک دے علاقے شامل کيتے، جس وچ زیادہ تر زمیناں اُتے محیط سی۔ جدید آذربائیجان [۱۰]
یوسف ابن ابی السج دے دور وچ روسی حملہ آوراں نے ۹۱۳-۹۱۴ وچ وولگا کے راستے شمال توں ساجی دے علاقے اُتے حملہ کيتا۔ یوسف ابن ابو سج نے ریاست دی شمالی سرحداں نوں مضبوط کرنے دے لئی ڈربنٹ دی دیوار دی مرمت کيتی۔ اس نے سمندر دے اندر دیوار دے گرے ہوئے حصے نوں وی دوبارہ تعمیر کيتا۔ [۱۱]
۹۱۴ وچ یوسف ابن ابی السج نے جارجیا دی طرف اک مہم دا اہتمام کيتا۔ تبلیسی نوں فوجی کارروائیاں دے مرکز دے طور اُتے چنا گیا سی۔ اس نے پہلے کاکھیتی اُتے قبضہ کيتا تے عجرما تے بوچورما دے قلعےآں اُتے قبضہ کيتا تے کئی علاقےآں اُتے قبضہ کرنے دے بعد واپس لُٹیا۔ [۱۲][۴]
یوسف بن ابو سج دی وفات دے بعد ساجد خاندان دے آخری حکمران فتح بی۔ محمد بی ابی السج اردبیل وچ اس دے غلاماں وچوں اک نے اسنوں زہر دتا، جس توں ساجد خاندان دا خاتمہ ہويا تے ۹۴۱ وچ آذربائیجان وچ سلاری خاندان دی توسیع ممکن ہوئی۔ [۴] [۱۲]
تریخ نامہ
[سودھو]- عبدو عبید اللہ محمد ابن ابی الساج (۸۸۹-۹۰۱)
- ابو المسافر دیوداد ابن محمد (۹۰۱)
- یوسف ابن ابی الساج (۹۰۱-۹۱۹)
- سبک (۹۱۹-۹۲۲) (ساجیاں دا خادم تے عارضی دیکھ بھال کرنے والا)
- یوسف (بحال) (۹۲۲-۹۲۸)
- فتح ب۔ محمد بی ابی الساج (۹۲۸-۹۲۹)
ہور ویکھو
[سودھو]- آذربائیجان دی تریخ
- ایران دی تریخ
- ساجیاں دا جارجیا اُتے حملہ
- سنی مسلم خانداناں دی لسٹ
- ایرانی انٹرمیزو
نوٹس
[سودھو]حوالے
[سودھو]- ↑ Azerbaijan IV, C.E. Bosworth, Encyclopaedia Iranica, دسمبر 15, 1987;"...the caliph Moʿtażed appointed one of his generals, Moḥammad b. Abi’l-Sāj, an Iranian from Central Asia, as governor of Azerbaijan and Armenia, and the family of the Sajids (q.v.) took their place as one of the virtually autonomous lines of provincial governors..."
- ↑ Clifford Edmund Bosworth, The New Islamic Dynasties: A Chronological and Genealogical Manual, Columbia University, 1996. pg 147: "The Sajids were a line of caliphal governors in north-western Persia, the family of a commander in the 'Abbasid service of Soghdian descent which became culturally Arabised."
- ↑ V. Minorsky, Studies in Caucasian history, Cambridge University Press, 1957. pg 111
- ↑ ۴.۰ ۴.۱ ۴.۲ ۴.۳ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found. سائیٹ غلطی: Invalid
<ref>tag; name ":0" defined multiple times with different content - ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ "AZERBAIJAN iv. Islamic History to 1941 – Encyclopaedia Iranica". https://iranicaonline.org/articles/azerbaijan-iv. Retrieved on 2021-01-10.
- ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ ۱۰.۰ ۱۰.۱ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found. سائیٹ غلطی: Invalid
<ref>tag; name ":1" defined multiple times with different content - ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ ۱۲.۰ ۱۲.۱ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found. سائیٹ غلطی: Invalid
<ref>tag; name ":2" defined multiple times with different content
ادب
[سودھو]- 0-521-20093-8سانچہ:Cambridge History of Iran
- کلیفورڈ ایڈمنڈ بوسورتھ، دتی نیو اسلامک ڈائنسٹیز: اک کرونولوجیکل اینڈ جینیالوجیکل مینول، کولمبیا یونیورسٹی، ۱۹۹۶۔
- V. Minorsky، کاکیشین تریخ وچ مطالعہ، کیمبرج یونیورسٹی پریس، ۱۹۵۷۔