ساری مسجد
جامع مسجد ساری طبرستان دی سرزمین اُتے علویاں(علویان طبرستان) دی قدیم ترین مسجد اے، ایہہ مسجد فھرج اتے دامغان ورگیاں مساجد دی ہم عصر اے۔
ایہہ مسجد مختلف ادوار وچ خصوصا پہلوی اول اتے قاجاری ادوار وچ مرمت کيتی گئی اے۔ اس مسجد دی تریخ مڈھلے اسلام دے زمانے نال جاملدی اے کیوں جے تریخی دستاویزات دے مطابق مسجد ساری بنی عباس دے دور وچ بݨائی گئی اے اَتے اس تریخ اُتے کسے نوں اختلاف وی نئيں اے لیکن کجھ لوکاں دا ایہہ ماننا اے پئی مسجد ساری دی نینہہ جنرل آف طبرستان "خورشید" (734-761) دی شکست مگروں، ابوالخصیب اتے یحیی بن یحیی گروہ نے پائی، لیکن مسجد نوں بنائے جان دی تریخ 411 ھ ق اُتے سب متفق نيں۔
اس مسجد دے تن محراباں نيں اتے مسجد دے ایوان نوں معرق ٹائلاں اتے کتیباں نال سجایا گیا اے۔ اس مسیت دے داخلی دروازے دی چھت نوں بہترین انداز وچ بݨایا گیا اے۔
مسجد ساری بہت وڈے صحن اَتے کئی ہالاں اُتّے مشتمل اے جنوب وچ واقع ہال مسجد دا اصلی ہال اے اس دے شمال وچ موجود ہال لوگاں نوں مسجد دی صحن تک رسائی دا راستہ فراہم کردا اے تے لکڑی توں بنے منبر مسجد دی جاذبیت وچ ہور اضافہ کردا اے۔ شمال تے مغرب وچ موجود ہالاں دیاں چھتاں گنبد دی شکل وچ نيں نال نال اک وڈے ایوان سمیت چھت اُتے اینٹاں دا مینار وی اے۔
اس مسجد دے بارے وچ اک عجیب گل جیہڑا لوکاں دا کہنا اے، اوہ ایہہ اے پئی مسجد ساری ساسانیاں دے دور وچ بݨائی گئی اے اَتے بہوں لوگ اس گل دی حقیقت تک اپڑن لئی ساری دا سفر کردے نيں اتے تریخ دا مطالعہ کردے نيں اَتے اس بارے وچ بوہتِیاں روایتاں نقل کيتِیاں گئِیاں نيں لیکن ایہہ گل حالے تیکر درست ثابت نئيں ہوئی اے۔
مسیت ساری ایران دے قومی آثار قدیمہ دے طور تے 27 فروری 1999 نوں رجسٹریشن نمبر 2272 دے نال رجسٹرڈ ہوئی۔