ساوتری اتے ستیاوان

ساوتری اتے ستیاوان
جم
وفات

ساوتری ستیاوان نوں یم توں بچا رہی اے

ہندو دھرم وچ، ساوتری اتے ستیاوان ( Sanskrit ساوتری اتے सत्यवान् ستیاوان ) اکّ مہان جوڑا اے، جو ساوتری دے اپنے شوہر ستیاوان متعلق پیار اتے عقیدت لئی جانیا جاندا اے۔ دنتکہانی دے مطابق، شہزادی ساوتری نے ستیاوان نامک اکّ جلاوطن شہزادہ نال ویاہ کیتا، جسدی جلدی مرن دی بھوکھبانی کیتی گئی سی۔ دنتکہانی دا پچھلا حصہ ساوتری دی بدھی اتے پیار اُتے مرتکز اے، جس نے اس دے شوہر نوں موت دے دیوتا یم توں بچایا سی۔

ساوتری اتے ستیاوان دی کہانی دا سبھ توں پرانا جانیا جان والا اڈیشن مہابھارت دے ون پرو ("جنگل دی کتاب") وچ ملدا اے۔ ایہہ کہانی مہابھارت وچ اکّ گنا-بھرپور ذکر وجوں واپردی اے جویں کہ رشی مارکنڈیی ولوں دسیا گیا اے۔ جدوں یدھشٹھر نے مارکنڈیا نوں پچھیا کہ کی کدے کوئی اجیہی عورت رہی اے جس دی عقیدت دروپدی نال میل کھاندی اے، تاں مارکنڈے نے اس کہانی نوں بیان کردے ہوئے جواب دتا۔

کہانی

مدرا راج دا بے اولاد راجا، اشوپتی، کئی سالاں توں تپسیا نال رہندا اے اتے سورج دیوتا ساوتر نوں چڑھاوا چڑھاؤندا اے۔ اسدی بیوی مالوکا اے۔ انت وچ، پرارتھناواں توں خوش ہو کے، بھگوان ساوتر اسنوں ظاہر ہندا اے اتے اسنوں اکّ وردان دندا اے: اسدی جلدی ہی اکّ دھی ہوویگی۔ راجا بچے دا امکان اُتے خوش اے۔ اس دا جم ہویا اے اتے دیوتا دے اعزاز وچ اسدا نام ساوتری رکھیا گیا اے۔ ساوتری عقیدت اتے تپسیا توں پیدا ہوئی اے، اوہ گن جو اوہ خود مشق کریگی۔

ساوتری بہت سندر اتے خالص اے، اوہ آس پاس دے سارے مرداں نوں ڈراؤندی اے۔ جدوں اوہ ویاہ دی عمر وچ پہنچ جاندی اے، کوئی مرد اس دا ہتھ نہیں پچھدا، اس لئی اس دا پیؤ اس نوں اپنے طور اُتے شوہر لبھن لئی کہندا اے۔ اوہ اس مقصد لئی اکّ تیرتھ سفر اُتے نکلدی اے اتے سلوا راج دے اکّ انھے راجے دیمتسین دے پتر ستیاوان نوں لبھدی اے؛ دیومتفوج نے اپنی نظر سمیت سبھ کجھ گوا دتا اتے اپنی بیوی اتے پتر نال جنگل-واسی وجوں جلاوطنی وچ رہندا اے۔

ساوتری اپنے پیؤ نوں رشی نارد نال گل کرن لئی واپس آؤندی اے جس نے اعلان کیتی کہ ساوتری نے اکّ غلط چون کیتی اے: حالانکہ ہر طرحاں نال مکمل، ستیاوان دی اس دن توں اکّ سال موت ہونی طے اے۔ اپنے پیؤ دی بینتی دے جواب وچ اکّ ہور ڈھکواں شوہر چنن لئی، ساوتری زور دے کے کہندی اے کہ اوہ اپنے شوہر نوں اکّ وار چنیگی۔ نارد ولوں ساوتری نال اپنے سمجھوتے دی اعلان کرن توں بعد، اشوپتی نے قبول کر لیا۔

ساوتری اتے ستیاوان دا ویاہ ہو جاندا اے، اتے اوہ جنگل وچ رہن لئی چلی جاندی اے۔ ویاہ توں ترنت بعد، ساوتری اکّ سنیاسی دے کپڑے پہندی اے اتے اپنے نویں سسّ-سوہرے اتے شوہر دی پوری آگیاکاری اتے ستکار وچ رہندی اے۔

ستیاوان دی موت توں تن دن پہلاں، ساوتری نے ورت اتے چوکسی دا پرن لیا۔ اسدا سوہرا اسنوں کہندا اے کہ اسنے بہت کٹھور نیم اپنائے ہن، پر ساوتری جواب دیندی اے کہ اسنے ایہہ تپسیا کرن دی سہوں چکی اے، جس لئی دیومتفوج اسدی حمایت کردی اے۔

ستیاوان دی بھوکھبانی کیتی موت دی سویر، ساوتری نے اپنے شوہر دے نال جنگل وچ جان لئی اپنے سوہرے توں آگیا منگی۔ کیونکہ اسنے آشرم وچ بتائے پورے سال دوران کدے وی کجھ نہیں منگیا، دیومتفوج اسدی اچھا پوری کر دیندی اے۔

اوہ جاندے ہن اتے جدوں ستیاوان لکڑاں نوں ونڈ رہا سی، اوہ اچانک کمزور ہو جاندا اے اتے اپنا سر ساوتری دی گود وچ رکھ دندا اے۔ موت دے دیوتے یم دے سیوک ساوتری دی پوترتا دے کارن ستیاوان دی روح توں بناں آؤندے ہن اتے واپس آؤندے ہن۔ پھر یم خود ستیاوان دی روح دا دعوہ کرن لئی آؤندا اے۔ ساوتری یم دا پچھا کردی اے جدوں اوہ روح نوں لے جاندی اے۔ جدوں اوہ اسنوں واپس مڑن لئی مناؤن دی کوشش کردا اے، تاں اوہ سیانپ دے لگاتار فارمولے پیش کردی اے۔ پہلاں، اوہ دھرم دی آگیاکاری دی تعریف کردی اے، پھر سخت نال دوستی، پھر یم نوں اپنے نیانپورن راج لئی، پھر یم نوں دھرم دے راجے وجوں، اتے انت وچ واپسی دی کوئی امید دے بناں نیک آچرن دی۔ ہر بھاشن توں متاثر ہو کے، یم اپنے شبداں دی سامان اتے سٹائل دوواں دی تعریف کردا اے اتے ستیاوان دے جیون نوں چھڈّ کے کوئی وی اچھا پیش کردا اے۔ پہلاں، ساوتری پچھدی اے کہ اس دے سوہرے دی نظر بحال کیتی جاوے، پھر اوہ پچھدی اے کہ اسدا راج اسنوں واپس کر دتا جاوے۔ اتے انت وچ، اوہ یم نوں پچھدی اے کہ اوہ سو پتراں دی ماں اے۔ آخری اچھا یم لئی دبدھا پیدا کردی اے، کیونکہ ایہہ اسدھے طور اُتے ستیاوان دا جیون حاصل کریگی۔ حالانکہ، ساوتری دے سمرپن اتے شدھتا توں متاثر ہو کے، اوہ اس نوں کوئی وی اچھا چنن لئی اکّ وار ہور پیش کش کردا اے، پر اس وار "ستیاوان دے جیون نوں چھڈّ کے" نوں چھڈّ کے۔ ساوتری ترنت ستیاوان نوں جیون وچ واپس آؤن لئی کہندی اے۔ یم ستیاوان نوں جیون حاصل کردا اے اتے دوہاں نوں لمبی عمر حاصل کرن دا آشیرواد دندا اے۔

ستیاوان اس طرحاں جاگدا اے جویں اوہ ڈونگھی نیند وچ سی اتے اپنی بیوی دے نال اپنے ماں پیؤ کول واپس پرتیا۔ اس دوران، اوہناں دے گھر وچ، ساوتری اتے ستیاوان دے واپس آؤن توں پہلاں دیومتفوج نے اپنیاں اکھاں دی روشنی مڑ حاصل کیتی۔ کیونکہ ستیاوان نوں اجے وی نہیں پتہ کہ کی ہویا، ساوتری نے اپنے سوہرے، شوہر اتے اکٹھے ہوئے سنیاسیاں نوں کہانی سنائی۔ جویں ہی اوہ اسدی تعریف کردے ہن، دیومتفوج دے وزیر اس دے ہڑپن والے دی موت دی خبر لے کے پہنچدے ہن۔ خوشی -خوشی، راجا اتے اس دا دل اپنے راج وچ واپس پرتیا۔ دعوہ کیتا جا رہا اے کہ ذکر کیتا جنگل مہاراشٹر راج دے بیڈ ضلعے وچ پرالی وچ نرائن پہاڑ دے آلے-دوآلے واقع اے۔ برگد دا درخت اجے وی دیکھن لئی موجود اے اتے اکّ مندر وٹیشور نوں وقف اے (وٹ = برگد دا رکھ؛ ایشوا = پربھو)

مشہور سبھیاچار وچ

وٹ پورنما والے دن ویاہیاں عورتاں بوہڑ دے رکھ دوآلے دھاگہ بنھدیاں ہن۔

بہار، جھارکھنڈ اتے اڑیسہ وچ، ویاہتا عورتاں ہر سال جیٹھ مہینے وچ اماوسیا (نویں چندرما) والے دن ساوتری براتا مناؤندیاں ہن۔ ایہہ اوہناں دے پتیاں دی تندرستی اتے لمبی عمر لئی کیتا جاندا اے۔ اوڈیا بولی وچ ساوتری برتا کہانی نامک اکّ گرنتھ پوجا کردے ویلے عورتاں ولوں پڑھیا جاندا اے۔ مغربی بھارت وچ، پوتر دن مہینے دی پورنما (پورے چندرما) نوں وٹ پورنما وجوں منایا جاندا اے۔ بھارت وچ بہت ساریاں عورتاں دا ناں "ساوتری" اے۔

ایہہ منیا جاندا اے کہ ساوتری نوں تامل مہینے پنگنی دے پہلے دن اپنے شوہر نوں واپس مل گیا سی۔ اس دن نوں تاملناڈو وچ کاردایان ننبو وجوں منایا جاندا اے۔ اس دن ویاہتا عورتاں اتے مٹیاراں پیلے بستر پہندیاں ہن اتے ہندو دیوی دیوتیاں نوں اپنے شوہر دی لمبی عمر لئی دعا کردیاں ہن۔ کڑیاں بہت چھوٹی عمر وچ ایہہ مشق شروع کردیاں ہن؛ اوہ اکّ سال دے ہون دے ویلے توں اس دن پیلے رنگ دا چوگا پہندے ہن تاں جو مستقبل وچ اوہناں نوں اکّ چنگا شوہر ملیگا۔

۱۹۵۰ اتے ۱۹۵۱ وچ، شری ارنقطہ نے " ساوتری: اکّ دنتکہانی اتے پرتیک " سرلیکھ والی خالی چھند وچ اپنی مہانکاوِ شاعری شائع کیتی۔

انگلینڈ وچ، گستاو ہولسٹ نے ۱۹۱۶ وچ اکّ ایکٹ وچ اکّ چیمبر اوپیرا دی رچنا کیتی، اسدا اوپس ۲۵, جسدا نام ساوتری اس کہانی اتے بیسڈ اے۔

نیو ایج گروپ ۲۰۰۲ نے ۱۹۹۵ وچ ساوتری اتے ستیاوان دی کہانی توں متاثر اکّ ایلبم جاری کیتی

فلماں اتے ٹیلیویژن

بھارت وچ ساوتری/ستیاون کہانی دے لگبھگ ۳۴ فلمی اڈیشن بنائے گئے ہن۔ سبھ توں پرانیاں وچوں اکّ بھارتی موک فلم اے، ستیاوان ساوتری (۱۹۱۴) دادا صاحب پھالکے ولوں ڈاریکٹ۔ ہور چپّ-یگ دیاں فلماں وچ ویپی دویکر ولوں ناکام ساوتری (۱۹۱۲)، ایپی کرندیکر اتے شری ناتھ پاٹنکر، کانجیبھائی راٹھوڑ ولوں سکنیا ساوتری (۱۹۲۲)، بابوراؤ پینٹر ولوں ستی ساوتری (۱۹۲۷)، بی ۱۹۲۳ دا اڈیشن، ساوتری جس نوں ستیاوان ساوتری وی کیہا جاندا اے، اکّ اطالوی سہِ-نرمان سی جسدا ڈریکشن جیورجیؤ ماننی اتے جیجے مدان، مدن تھیئیٹرس لمٹڈ اتے سنیس ولوں نرمت سی۔

ستی ساوتری (۱۹۳۲)، اکّ ساؤنڈ فلم، چندولال شاہ ولوں ہندی/گجراتی وچ رلیز کیتی گئی سی اتے ایہہ دوجی ٹاکی گجراتی فلم سی۔ ساوتری (۱۹۳۳) ایسٹ انڈیا فلم کمپنی ولوں نرمت پہلی فلم سی۔ سی۔ پلئیا ولوں ڈاریکٹ، اس نوں وینس فلم فیسٹیول وچ اکّ آنریری سرٹیفکیٹ حاصل ہویا۔ بھلجی پیندھرکر نے مراٹھی وچ ساوتری (۱۹۳۶) رلیز کیتی۔ ۱۹۳۷ وچ، ساوتری نوں پھرانز اوسٹن ولوں ڈاریکٹ ہندی وچ بنایا گیا سی۔ ستیاوان ساوتری (۱۹۳۳)، وائیوی راؤ ولوں ساوتری (۱۹۴۱) وی بھارت وچ بریٹیش حکمرانی دوران بنائیاں گئیاں سن۔

اس کہانی اُتے مرتکز کئی فلماں، آزادی توں بعد بنائیاں گئیاں سن (خاص کرکے دکھنی بھارت وچ) اتے اس وچ شامل ہن: ۱۹۵۷, ۱۹۷۷ اتے ۱۹۸۱ وچ کہانی دے تیلگو بولی دے فلم اڈیشن۔ ستیاوان ساوتری (۱۹۴۸)، رمنیک ویدیا ولوں مہاستی ساوتری (۱۹۵۵)، فانی مجوم دار؉ ولوں ساوتری (۱۹۶۱)، دنیش راول ولوں ستیاوان ساوتری (۱۹۶۳)، امنلال سونی ولوں ستی ساوتری (۱۹۶۴)، امن لال سونی ولوں <i id="mwog">ستی ساوتری</i> (۱۹۶۵)، پی۔آر۔ چندرکانت ولوں <i id="mwpA">مہاستی ساوتری</i> (۱۹۷۳)، پی۔جی۔ وشومبھرن ولوں ستیاوان ساوتری (۱۹۷۷)، ٹی۔ایس۔ رنگا ولوں ساوتری (۱۹۷۸)، گریش مانکنت ولوں ستی ساوتری (۱۹۸۲)، مرلیدھر کپڈی ولوں ساوتری (۱۹۸۳)، ساوتری (۱۹۸۳) ولوں مرلیدھر ساوینا (۱۹۸۳) مکھرجی۔

حوالے

ہور پڑھنا

• مہابھارت حصہ۔ ۲, ٹی۔آر۔ جیئیبی وین بٹینین (شکاگو: یونیورسٹی آف شکاگو پریس، ۱۹۷۵)
• اڑیا وچ ساوتری برتا کہانی