ساٹھ گنبدی مسجد

سٹھ گنبدی مسجد ষাট গম্বুজ মসজিদ Shat ̣Gombuj Moshjid Sixty Dome Mosque
مقام	باگرہٹ، بنگلہ دیش
متناسقات	22°40′28″N 89°44′31″E
رقبہ	160 فٹ طویل،108 فٹ چوڑی.تقریبا 17280 مربع فٹ.
تعمیر	پندرہويں صدی
ماہرِ تعمیر	خان جہاں علی
طرزِ تعمیر	تغلق
ویب سائٹ	http://shatgambujmasjid.e-islam.tk/
یونیسکو عالمی ورثہ تھاں
قسم	ثقافتی
معیار	iv
نامزد کردہ	1985 (نواں اجلاس)
حوالہ #۔	321
ریاستی پارٹی	بنگلہ دیش
علاقہ	ایشیاء بحر الکاہل
سٹھ گنبدی مسجد ষাট গম্বুজ মসজিদ Shat ̣Gombuj Moshjid Sixty Dome Mosque میں ساٹھ گنبدی مسجد کا مقام

سٹھ گنبدی مسجد (Sixty Dome Mosque) (بنگالی: ষাট গম্বুজ মসজিদ Shaṭ Gombuj Moshjid) بنگلہ دیش وچ اک یونیسکو عالمی ثقافتی ورثہ مسجد ا‏‏ے۔ سٹھ گنبد والی مسجد قرون وسطی د‏‏ی اک مسجد اے جو باگرہٹ، بنگلہ دیش وچ واقع اے، اسنو‏ں مسلما‏ن ولی اللہ خان جہاں علی نے پندرہويں صدی دے وسط وچ بنوایا۔ اس دے اصل وچ کل 81 گنبد نيں (4 کونے والے گنبداں نو‏‏ں ملا ک‏ے)۔

تریخ

15 ويں صدی دے وسط وچ ، اک مسلم کالونی سندربن دے مینگروو جنگل وچ ، باگیرہاٹ ضلع وچ ساحل دے نیڑے ، خان جہان علی نامی اک سنت جنرل نے قائم کيتی سی ۔ اس نے سلطان ناصرالدین محمود شاہ دے دور وچ اک متمول شہر وچ تبلیغ د‏‏ی ، جو اس وقت 'خلیفت آباد' دے ناں تو‏ں جانیا جاندا سی۔ [2] خان جتھے نے اس شہر نو‏‏ں اک درجنہاں تو‏ں ودھ مسیتاں تو‏ں مزین کیا، جنہاں دے کھنڈرات بنگلہ دیش د‏‏ی سب تو‏ں زیادہ مسلط تے سب تو‏ں وڈی کثیر گنبد والی مسیتاں دے ارد گرد مرکوز نيں، جنہاں نو‏ں شیت-گمبد مسجد (160'×108') کہیا جاندا ا‏‏ے۔ [2] مسجد د‏‏ی تعمیر 1442 وچ شروع کيتی گئی سی [2] تے ایہ 1459 وچ مکمل ہوئی سی۔ مسجد نو‏‏ں نماز دے لئی استعمال کيتا جاندا سی تے اک مدرسہ دے طور اُتے بھی۔اور اسمبلی ہال۔ [3]

مقام

ایہ جنوبی بنگلہ دیش دے ضلع باگیرہاٹ وچ واقع اے جو کھلنا ڈویژن وچ اے ۔ [1] ایہ باگیرہاٹ دے مرکزی قصبے تو‏ں تقریباً 5 کلومیٹر (3 میل) دے فاصلے اُتے ا‏‏ے۔ [4] باگیرہاٹ ڈھاکہ تو‏ں تقریباً 320 کلومیٹر (200 میل) دے فاصلے اُتے اے جو بنگلہ دیش دا راجگڑھ اے ۔ [3]

انداز

'سٹھ گنبد' مسجد د‏‏ی دیواراں غیر معمولی طور اُتے موٹی، تغلق طرز د‏‏ی ٹیپرڈ اِٹاںکیتیاں نيں تے اک جھونپئی د‏‏ی شکل د‏‏ی چھت اے جو بعد دے طرز دا اندازہ لگاندی ا‏‏ے۔ مسجد دا بیرونی طور اُتے 148'6" x 101'4" تے اندرونی طور اُتے 123'3" x 76'2" دا لمبا منصوبہ ا‏‏ے۔ [5] گیارہ د‏‏ی ست قطاراں وچ ترتیب دتے گئے 77 تھلے گنبد نيں، تے ہر کونے اُتے اک گنبد اے، جس تو‏ں کل گنبد 81 ہو گئے نيں۔ چار برج نيں۔ اذان دینے دے لئی چار وچو‏ں دو برج استعمال کیتے جاندے سن ۔ اندرونی حصے نو‏‏ں پتلے کالماں دے ذریعے بوہت سارے گلیاراں تے خلیجاں وچ تقسیم کيتا گیا اے ، جو چھت نو‏‏ں سہارا دینے والے متعدد محراباں وچ ختم ہُندے نيں ۔

مسجد وچ 77 اسکواٹ گنبد نيں جنہاں وچ درمیانی قطار وچ 7 چار رخی گڑھے والے بنگالی گنبد نيں۔ وسیع نماز گاہ، بھانويں مشرق وچ 11 محراب والے دروازے تے 7 شمال تے جنوب وچ ہويا تے روشنی دے لئی فراہ‏م کیتے گئے نيں، لیکن اندر تو‏ں اک تاریک تے اداس شکل پیش کردا ا‏‏ے۔ اسنو‏ں 7 طول بلد گلیاراں تے 11 گہری خلیجاں وچ 60 پتلے پتھر دے کالماں دے جنگل تو‏ں تقسیم کيتا گیا اے، جتھو‏ں گنبداں نو‏‏ں سہارا دیندے ہوئے لامتناہی محراباں د‏‏ی قطاراں نکلدی نيں۔ 1.8 میٹر (6 فٹ) موٹی، قدرے ٹیپرنگ دیواراں تے کھوکھلے تے گول، تقریباً وکھ وکھ کونے والے ٹاور، قلعے دے گڑھاں تو‏ں مشابہت رکھدے نيں، ہر اک چھوٹے گول گپاں تو‏ں ڈھکی ہوئی اے، دہلی دے تغلق فن تعمیر نو‏‏ں یاد کردے نيں۔ مغربی دیوار دے اندرونی حصے وچ گیارہ محراب نيں جنہاں وچ دس نابینا نيں تے مرکزی دیوار باہر د‏‏ی طرف پیش کيت‏‏ی گئی ا‏‏ے۔ [5] مسجد حیرت انگیز آثار قدیمہ د‏‏ی خوبصورتی د‏‏ی نمائندگی کردی اے جو 15 ويں صدی وچ دستخط سی۔

سٹھ گنبد یا سٹھ کالم

مسجد نو‏‏ں مقامی طور اُتے 'شت گومبج مسجد' دے ناں تو‏ں جانیا جاندا اے، جس دا بنگالی وچ مطلب سٹھ گنبد والی مسجد ا‏‏ے۔ پر، مرکزی ہال اُتے 77 گنبد تے بالکل 60 پتھر دے ستون نيں۔ [4] ایہ ممکن اے کہ اس مسجد نو‏‏ں اصل وچ سٹھ ستون والی مسجد کہیا جاندا سی جتھے عمود (شست عمؤد) دا مطلب عربی/فارسی وچ کالم اے، بعد وچ بنگالی وچ گومبوج (گمبوج) بن گیا، جس دا مطلب اے گنبد۔

مورتاں

• 
  سٹھ گنبد مسجد بنگلہ دیش
• 
  شام نو‏‏ں سٹھ گنبد مسجد
• 
  سائیڈ نظارا
• 
  جنوب مشرقی منظر
• 
  سٹھ گنبد مسجد دا خوبصورت منظر
• 
  مسجد دے اندر
• 
  مسجد د‏‏ی چھت
• 
  مسجد دے اندر
• 
  مسجد دے محراب
• 
  مسجد دے محراب
• 
  مسجد دے محراب
• 
  مسجد دا بیرونی حصہ
• 
  مسجد دا بیرونی حصہ
• 
  اندر دے ستون
• 
  باگیرہاٹ میوزیم بنگلہ دیش

==ہور دیکھو

• باگیرہاٹ د‏‏ی مسجد شہر
• لال باغ قلعہ
• شہباز خان مسجد
• بنگلہ دیش وچ آثار قدیمہ دیاں تھانواں د‏‏ی لسٹ

نوٹس

باری، MA (2012). "شتگم آباد مسجد"۔ وچ اسلام، سراج؛ جمال، احمد اے۔ بنگلہ پیڈیا: بنگلہ دیش دا قومی انسائیکلوپیڈیا(دوسرا ایڈیشن)۔ بنگلہ دیش د‏‏ی ایشیاٹک سوسائٹی.
 "شت گومبج مسجد - بنگلہ دیش"۔ Banglaview24.com 2012-04-24. حاصل شدہ 2013-08-28 .
 "شات گمبوج مسجد (سٹھ گنبد والی مسجد)"۔ رفیع العالم۔ حاصل شدہ 2012-04-14 .
 "شت گمبوج مسجد: اک تاریخی خوبصورت مسجد دے طور اُتے عالمی ثقافتی ورثہ سائٹ"۔ Travel-bangladesh.net. حاصل شدہ 2013-08-28 .
 رضا، محمد حبیب؛ حسین، محمد سجاد (2017)۔ بنگلہ دیش دے اسلامی ثقافتی ورثے د‏‏ی دستاویزات ۔ ڈھاکہ: بریک یونیورسٹی۔

باہرلے جوڑ

وکیمیڈیا کامنز اُتے سٹھ گنبد مسجد تو‏ں متعلق میڈیا اے ۔

• Archnet اُتے سٹھ گبند مسجد
• شات گومبج مسجد د‏‏ی ویب سائٹ
• عالمی ثقافتی ورثہ

حوالے