ستی سادھنی
ستی سادھنی | |
---|---|
معیاد عہدہ | 1522–1524 |
شریک حیات | نیتیاپال |
خاندان | شتیا شاہی خاندان |
والد | دھرمادھواجپال |
پیدائش | سادیا، آسام |
وفات | 21 اپریل 1524چندراگری گھاٹیاں، سادیا، آسام |
مذہب | ہندو |
ستی سادھنی شتیا شاہی خاندان دی آخری رانی سی۔ اوہ ستیا راجا دھرمادھواجپال دی دھی سی جسنوں دھیرنارائن وجوں وی جانیا جاندا سی۔ اسدا جم سعدیہ وچ ہویا، اسدا ویاہ نیتیاپال جاں نتائی نال ہویا۔ ستی سادھنی چوٹیا خاندان دی 15واں صدی دی مشہور ملکہ سن۔
روایت دے مطابق، اوہ بادشاہ دھرمادھواجپال دی بیٹی سی، جسنوں دھرنارائن وی کہیا جاندا اے۔ صدتا وچ پیدا ہوئے، اس نے نتیا پال عرف نیتائی نال شادی کيتی۔ 1524 وچ ، احوماں نے نتیا پال دی کمزور قیادت دا فائدہ اٹھایا تے سلطنت اُتے حملہ کر دتا، صدتا نوں فتح کيتا تے نتیا پال نوں قتل کر دتا۔ اس طرح، انہاں نے اپنے سابق بادشاہ سوتوفا دے قتل دا بدلہ چٹیا بادشاہ سنگھدھوازپال دے ذریعے دریائے سفاری وچ لے لیا۔ جدوں سادھانی، جس نے اہوماں دے خلاف جنگ وچ نمایاں کردار ادا کیا، توں صدتا دے آہوم گورنر، صدتا ہخواہ گوہین نال شادی کرنے دے لئی کہیا گیا، تاں اس نے بے عزتی اُتے موت نوں ترجیح دتی تے 1524 وچ صدتا دے نیڑے چندراگیری پہاڑیاں دی چوٹی توں چھلانگ لگیا کر اپنی جان قربان کر دتی۔
1523 وچ، نیتیاپال دے کمزور حاکماں کارن، مخالفاں نے فائدہ اٹھایا اتے اسدے کمزور راج اتے حملہ کیتا، اوہناں نے سادیا نوں جت لیا اتے نیاتنپال نوں مار دتا۔ اہومز خلاف لڑائی وچ پرمکھ کردار نبھاؤن والیے سادھنی نے ساڑیاکھووا گوہین نال ویاہ کرن لئی کیہا، جو سادیا دی اہوم گورنر سی۔ سادھانی نے 1524 وچ سادیا نیڑے چندراگری پہاڑیاں دے سکھر اُتے چھال مار کے خودکشی کر لئی سی۔
آباؤ اجداد
[سودھو]چوٹیا دی ملکہ
[سودھو]ستی سادھنی دی پیدائش 1493 دے آس پاس بادشاہ دھرنارائن دے ہاں ہوئی سی۔ 1512 وچ ، اس نے 19 سال دی عمر وچ شادی کيتی، تے 1522 وچ ملکہ دا تاج پہنایا گیا۔ چوٹیا بادشاہ دھرنارائن نے منکھرانگ قلعہ (1520) دی جنگ جیتنے دے بعد۔ سادھنی دے لئی مناسب دولہا نہ مل سکا، بادشاہ نے اک مشاورت دا اہتمام کيتا۔ بادشاہ نے سادھنی دی شادی کسی ایداں دے شخص توں کرنے دا وعدہ کيتا جو موری سلی (قبرستان) دی چوٹی اُتے چلدی ہوئی گلہری نوں تیر توں مار سکدا اے۔ سب نوں حیران کر دتا، نیتائی نامی (چکوسارا قبیلہ توں) اک چرواہے نے گلہری نوں مار ڈالیا۔ بادشاہ نے اپنا وعدہ پورا کيتا تے شہزادی دی شادی نیتائی توں کر دتی جس دا ناں نیندی پال رکھیا گیا۔ بادشاہ ندی پال تے سادھنی نوں تخت چھڈ کے پہاڑیاں دی طرف منتقل ہو گیا۔
نیتی پال دا راج
[سودھو]بادشاہ بننے توں پہلے اک چرواہا، نیندی پال اس کردار وچ ناکارہ سی۔ اسنوں اندازہ نئيں سی کہ بادشاہی کِداں چلائی جائے، اس لئی سادھنی نے چارج سنبھال لیا۔ نیندی پال نے تجربہ کار وزیراں نوں برخاست کر دتا تے اس دے بجائے اپنے پنڈ توں اپنے دوستاں نوں بھرتی کيتا۔ پرانے وزراء نے بغاوت کر دتی، جس دی قیادت سابق بادشاہ دے بھائی سوردھواجپال کر رہے سن ۔ بغاوت جلد ہی کچل دتی گئی۔ سلطنت وچ افراتفری پھیل گئی، تے دوسرے علاقےآں دے چوٹیا سردار آزاد ہو گئے۔ اس نا اہلی تے لاپرواہی دی وجہ توں نیندی پال نوں اے نیندی پال دے ناں توں جانیا جاندا سی۔ صدتا لاوارث ہوگیا تے سلطنت دے دوسرے حصےآں دے چوٹیا سرداراں توں اس دا کوئی رابطہ نئيں سی۔ [۱]
شاہی حکم توں پہلے
[سودھو]درنگ برنجی دے مطابق، چوٹیا دی شہزادیاں وچوں اک نے الحاق توں پہلے دے سالاں وچ اک آہوم شہزادے (شاید سوہنمنگ) نال شادی کيتی سی۔ اس شہزادی نے اسنوں شاہی گولڈن بلی دے بتاں وچوں اک حاصل کرنے وچ مدد کيتی جو چوٹیا بادشاہاں دی وراثت سی۔ بھانويں ایہ اصل نئيں سی، لیکن اس نے بعد وچ سوہنگ منگ نوں شاہی مینڈیٹ دتا تے بعد وچ چوٹیا سلطنت اُتے حکومت کیتی۔
حملے دا پہلا دن
[سودھو]صدتا حملہ چوٹیا بسو/بیہو کے پہلے بدھ نوں 16 اپریل 1524 نوں ہويا۔ ایہ دن بور بالی (عظیم قربانی) دے لئی جانیا جاندا اے۔ صدتا وچ اج وی اس دا رواج اے۔ اس دن دیوڑی دے پجاریاں دے علاوہ کسی دوسرے شخص نوں ہتھیار لے جانے دی اجازت نئيں اے۔ صدتا دے محاصرے نوں بورانجی وچ کوسو کوٹا رن کہیا جاندا اے، جس دا لفظی ترجمہ یام کٹنے دی جنگ اے، کیونجے غیر مسلح فوجیاں دی طرف توں کوئی مزاحمت پیش نئيں کيتی گئی۔
آخری جنگ، چندانگیری وچ
[سودھو]صدتا اُتے اچانک حملے نے بادشاہ تے ملکہ ناں، کچھ سپاہیاں دے نال جو بچ گئے، نوں سعدیہ دے اُتے دی پہاڑیاں دی طرف بھاگنے اُتے مجبور کر دتا۔ چوٹیاں نے گوریلا جنگ کيتی حکمت عملیاں دا اطلاق کيتا تے اپنے دفاع دے لئی فاکدھینو (کراس بوز) تے نیزےآں دا استعمال کيتا۔ سادھنی نے 120 جنگجوواں اُتے مشتمل سوانیاں دا لڑاکا دستہ تشکیل دتا۔ انہاں نے تھلے دشمن اُتے پتھر سُٹ کر فوج دی مدد کيتی۔ اوہ دن 21 اپریل (7 بوہگ) سی تے اسنوں وڈے پیمانے اُتے اُجا (ڈھولک) بسو دے طور اُتے سمجھیا جاندا سی۔ چوٹیاں دے سابق وزراء وچوں اک جنہاں نوں نیندی پال نے ہٹا دتا سی، انہاں نے احوماں دا نال دتا تے احوم دے کمانڈر فراسنگ منگ بورگوہین نوں ڈھول بجانے دا مشورہ دتا۔ جنرل نے قیدیاں نوں حکم دتا کہ اوہ غلہ دے رینگنے اُتے چڑھ جاواں تے بسو ڈھول یا ڈھول بجا دتیاں چونکہ ایہ بیہو دا موسم سی، چوتیا فوج نے اسنوں اس گل دی علامت سمجھیا کہ کمک پہنچ گئی اے تے ایہ فتح دی علامت اے، ایہ سوچ کر کہ احوماں دا پِچھا کر دتا گیا اے۔ چنانچہ ڈھول دی تھاپ نوں فتح دا اشارہ سمجھ کر اوہ تھلے دی پہاڑیاں اُتے اتر آئے جتھے دشمن دیاں فوجاں چھپی ہوئیاں سن۔ چوٹیا دے اک ہور سابق کمانڈر، گجراج بوروا، جس نے اہوم دا نال دتا سی، دشمن نوں بادشاہ دے ٹھکانے دا راستہ دکھایا۔ [۲] بادشاہ اُتے تیر توں حملہ کر کے ماریا گیا جدوں کہ سادھانی نے پہاڑی توں چھلانگ لگیا کر اپنی جان لے لی۔
ڈیوس
[سودھو]آسام وچ ہر سال 21 اپریل نوں سوتیا ملکہ دی قربانیاں نوں خراج تحسین پیش کرنے دے لئی ستی سادھانی دیواس دے طور اُتے منایا جاندا اے۔ آسام حکومت نے اس دن نوں سرکاری تعطیل دا اعلان کيتا۔ [۳][۴]
ستی سادھنی دن
[سودھو]آسام وچ ہر سال، 21 اپریل نوں ستی رانی ولوں کیتیاں قربانیاں دا ستکار کرن لئی ستیسادھنی دن وجوں منایا جاندا اے۔ آسام سرکار نے اس دن نوں سرکاری چھٹی وجوں اعلان کیتا اے۔[۵]
ستی سادھنی اوارڈ
[سودھو]ایہہ انعام ستیا جاتی انائیاں کونسل ولوں شروع کیتا گیا اے۔ کلا، سبھیاچار اتے ساہت دے کھیتر وچ شاندار یوگدان دے نال ہر سال اک انسان نوں انعام دتا جاندا اے۔ اس اوارڈ ولوں سنمانت کیتے جان والے انسان نوں کونسل ولوں بنائی گئی اک کمیٹی ولوں چنیا جاندا اے۔[۶]
ستی سادھنی اعزاز دا قیام سوتیا جاتی اننین پریشد نے کيتا سی۔ ایہ اعزاز کسی ایداں دے شخص نوں دتا جاندا اے جس نے فن، سبھیاچار تے ادب دے میدان وچ نمایاں خدمات انجام دتیاں۔ اعزاز پانے والے دا انتخاب پریشد دی طرف توں بنائی گئی کمیٹی دے ذریعے کيتا جاندا اے۔ [۷]
حوالے
[سودھو]- ↑ Bhuyan, S.K. Deodhai Assam Buranji. D.H.A.S, 1932, p.195-199.
- ↑ Mahanta, Sukumar. Assam Buranji. D.H.A.S., 1945, p. 10.
- ↑ "Sati Sadhani Divas observed at North Lakimpur". https://web.archive.org/web/20150924203032/http://www.highbeam.com/doc/1P3-1467588881.html.
- ↑ "Sati Sadhani Divas around the world in 2021" (in en). https://www.officeholidays.com/holidays/sati-sadhani-divas. Retrieved on 2021-06-19.
- ↑ «Sati Sadhani Divas observed at North Lakimpur». بایگانیشده از اصلی در ۲۰۱۵-۰۹-۲۴. دریافتشده در ۲۰۱۸-۰۲-۲۰.
- ↑ «Sati Sadhani Award being launched».
- ↑ "Sati Sadhani Award being launched". http://www.sentinelassam.com/state1/story.php?sec=2&subsec=2&id=111994&dtP=2012-04-13&ppr=1.
ایہہ وی دیکھو
[سودھو]- آل آسام شتیا سٹوڈنٹ یونین (AACSU)
- شتیا لوک
حوالے
[سودھو]- Prakash, Col. Ved (2007). Encyclopedia of North East India.Vol.2. Atlantic Publishers & Dist..
- ہندو فرماں روا
- جنگ وچ شریک ہندوستانی سوانیاں
- ضلع تنسوکیا دیاں شخصیتاں
- سال پیدائش نامعلوم
- 1523 دیاں موتاں
- سولہويں صدی دیاں ہندوستانی شخصیتاں
- سولہويں صدی دیاں ہندوستانی سوانیاں
- سولہويں صدی دے ہندوستانی بادشاہ
- ضلع دھیماجی دیاں شخصیتاں
- ہندوستانی سواݨی شاہی اقتدار
- ۱۵۲۳ دیاں موتاں
- 16ویں صدی دیاں بھارتی عورتاں
- بھارتی عورتاں
- بھارتی حکمران عورتاں