سرحد
سرحد (border) نوں عام طور تے جغرافیائی حدود دے طور تے بیان کیتا جاندا اے، جو یا تاں سمندراں تے خطیاں ورگی خصوصیات دے ذریعے یا سیاسی اداریاں جِداں حکومتاں، خودمختار ریاستاں، وفاق دے صوبیاں تے دیگر ذیلی قومی اداریاں دے ذریعے عائد لاگو ہُندیاں نیں۔ سیاسی سرحداں جنگ، نوآبادیات یا اوہناں علاقیاں وچ قائم سیاسی اداریاں دے درمیان باہمی معاہدیاں دے ذریعے قائم کیتیاں جا سکدیاں نیں۔
ماضی وچ سرحد کِسے حکومت یا ریاست دا مکمل طور اُتے طے شدہ خط نئيں سی بلکہ ایہ اک غیر جانبدار خطا ہويا کردا سی جیہنوں گشتی جگہ کہیا جاندا سی۔ گشتی جگہ اُتے دو مُتصل مُلکاں دے فوجی گشت کردے سن۔ گشتی جگہ دا تصوّر ہُݨ اک مکمل طور اُتے طے شدہ تے نشان زدہ سرحد وچ تبدیل ہوچکيا اے۔
ہوائی اڈّیاں تے بندرگاہاں نوں وی سرحد تصوّر کيتا جاندا اے۔ بوہتے ملکاں وچ اک مروّجہ نظام دے تحت سرحد اُتے لوکاں، جانوراں تے دوسریاں چیزاں دی آمد و رفت نوں قابو وچ رکھیا جاندا اے۔ بین الاقوامی قانون دے مطابق ہر ملک نوں اپݨے طور تے سرحدی شرائط نافذ کرن دا حق حاصل اے۔ کِسے وی ملک دی سرحد نوں پار کرن لئی اُس ملک دی سرحدی شرائط پوریاں کرنیاں ہُندیاں نيں۔ جے کوئی شخص ایہ شرائط پورے نئيں کردا اوہنوں سرحد پار کرن دی اِجازت نئيں دتی جاندی۔
پاسپورٹ تے ویزا (visa) وی کئی ملکاں دی سرحدات نوں پار کرن لئی ضروری دستاویزات نيں۔ جے کوئی شخص کِسے غیر ملک دی سرحدات دے اندر رِہ کے قیام یا کم کرنا چاؤہندا اے تاں اوہدے لئی اوہنوں خصوصی ہجرتی دستاویزات (immigration documents) یا اجازت نامے (permit) دی لوڑ ہُندی اے۔
اجناس (goods) نوں سرحد دے آرپار لے جاݨ اُتے محصول (tax) دیݨا پیندا اے۔ اجناس یا دوسریاں چیزاں تے انسان تے جانور وغیرا دے سرحد دے آرپار خفیا طور تے لے جاݨ نوں سمگلنگ کہیا جاندا اے جو غیر قانونی اے۔
مورتاں[سودھو]
 |
وکیمیڈیا کامنز چ مورتاں: سرحد |