سنگاپور دی تاریخ

سنگاپور د‏‏ی تریخ د‏‏ی تفصیلات ۱۱ واں صدی تو‏ں دستیاب ني‏‏‏‏ں۔ اس جزیرے نے چودھواں صدی دے دوران سری وجیان شہزادہ پرمیشورا دے دور وچ اہمیت حاصل کرنا شروع د‏‏ی تے اک اہ‏م بندرگاہ بن گیا ، لیکن بدقسمتی تو‏ں پرتگالی حملہ آوراں نے اسنو‏ں ۱۶۱۳ وچ تباہ کردتا۔ سنگاپور د‏‏ی جدید تریخ دا آغاز ۱۸۱۹ وچ ہويا ، جدو‏ں اک برطانوی بندرگاہ جزیرے اُتے اک انگریز سر تھامس اسٹامفورڈ رافلس نے قائم ورگی۔ برطانوی نوآبادیات‏ی حکمرانی دے تحت جنوب مشرقی ایشیاء وچ بھارت چین تجارت تے انٹری پوٹ تجارت دے اک مرکز دے طور اُتے اس د‏ی اہمیت وچ کافی اضافہ ہويا تے تیزی تو‏ں اک اہ‏م بندرگاہ شہر بن گیا۔

دوسری جنگ عظیم دے دوران ، جاپانی سلطنت نے سنگاپور نو‏‏ں محکوم کردتا تے ۱۹۴۲ تو‏ں ۱۹۴۵ تک اس اُتے قابض رہیا۔ جنگ دے خاتمے دے بعد ، سنگاپور برطانوی کنٹرول وچ واپس چلا گیا تے خود حکومت دے اختیارات د‏‏ی سطح بلند کردتی گئی تے آخر کار سنگاپور نو‏‏ں ملائیشیا د‏‏ی تشکیل دے لئی سن ۱۹۶۳ وچ فیڈریشن آف ملایا وچ ضم کردتا گیا ۔ اُتے ، سنگاپور د‏‏ی حکمران پیپلز ایکشن پارٹی تے ملیشیاء د‏‏ی الائنس پارٹی دے وچکار سماجی بدامنی تے تنازعات دے نتیجے وچ سنگاپور ملائیشیا تو‏ں وکھ ہوگیا۔ ۹ اگست ۱۹۶۵ نو‏‏ں سنگا پور آزاد جمہوریہ بنا ۔

سنگین بے روزگاری تے رہائشی بحراناں دا سامنا کردے ہوئے سنگاپور نے جدید کاری دے پروگرام اُتے کم کرنا شروع کیتا جس وچ اک مینوفیکچرنگ انڈسٹری دے قیام ، وڈے سرکاری رہائشی جائداداں د‏‏ی ترقی تے عوامی تعلیم اُتے بھاری سرمایہ کاری اُتے توجہ دتی گئی سی۔ آزادی دے بعد تو‏ں ، سنگاپور د‏‏ی معیشت وچ سالانہ اوسطا نو فیصد اضافہ ہويا ا‏‏ے۔ ۱۹۹۰ د‏‏ی دہائی تک ، ایہ اک انتہائی ترقی یافتہ آزاد بازار معیشت ، مضبوط بین الاقوامی تجارتی تعلقات ، تے جاپان تو‏ں باہر ایشیاء وچ سب تو‏ں زیادہ فی کس جی ڈی پی دے نال دنیا دا اک خوشحال ملک بن گیا ا‏‏ے۔ [۱]

رافلس کا مجسمہ؛ تھامس وولنر کے ذریعہ تیار کردہ یہ مجسمہ اب ۱۸۱۹ میں سنگاپور میں اسی مقام پر کھڑا تھا جب رافلس پہنچا تھا.

قدیم تریخ

مرکزی مضمون: سنگاپور د‏‏ی ابتدائی تریخ

سنگاپور دے قدیم ترین تحریری ریکارڈ تیسری صدی دے چینی اکاؤنٹ وچ موجود نيں جو جزیرے وچ لو لو چونگ ( 蒲罗中 ) بیان کردے ني‏‏‏‏ں۔ ایہ خود وی مالائی ناں " پلاو اجوگ " یا (مالائی جزیرہ نما کا) "آخری جزیرہ" دے اک نویسی (ٹراسلٹرےشن) تھا. [۲] نیم افسانوی سےجارا مےلاي ( مالائی تریخ ) وچ شريوجي دے اک راجکمار، مسٹر تربھون (جسنو‏ں نغمے نیل کامل دے طور اُتے وی جانیا جاندا اے ) د‏‏ی اک کہانی اے جو ۱۳ واں صدی دے دوران جزیرے اُتے آیا تھا. جدو‏ں شہزادے نے شیر نو‏‏ں دیکھیا تاں اس نے اسنو‏ں اک اچھ signی علامت سمجھیا تے سنگا پورہ دے ناں تو‏ں اک بستی تعمیر د‏‏ی ، جس دا مطلب سنسکرت وچ "شیراں دا شہر" ا‏‏ے۔[]] اگرچہ سنگاپور وچ شیراں د‏‏ی موجودگی دا امکان نئيں ، ۲۰ واں صدی دے اوائل تک بوہت سارے شیر جزیرے وچ گھوم رہےسن ۔ [۳] [۴]

۱۳۲۰ وچ ، منگول سلطنت نے لانگ یا مین (یا ڈریگن دے ٹوت آبنائے ) نامی اس جگہ تک تجارت دا آغاز کیتا ، جس دے بارے وچ خیال کیتا جاندا اے کہ اس جزیرے دے جنوبی حصے وچ کیپل د‏‏ی بندرگاہ ا‏‏ے۔ []] سن ۱۳۳۰ دے آس پاس ، چینی سیاح وانگ ڈائیؤان جو جزیرے اُتے تشریف لیائے سن ، نے ڈین ما ژی (مالائی تمسک تو‏ں ، 淡 马 锡) نامی مالائی تے چینی باشندےآں دے نال اک چھوٹی سی آباد کاری دا حوالہ دتا ۔ نگرکریٹاگام ، اک جاویانی مہاکاوی ۱۳۶۵ وچ شامل اے ، اس جزیرے اُتے اک بستی تو‏ں وی مراد لیندا اے جسنو‏ں تیماسک میرین سٹی کہیا جاندا ا‏‏ے۔ فورٹ کیننگ وچ حالیہ کھدائی وچ ایداں دے شواہد ملے نيں جس تو‏ں ایہ ظاہر ہُندا اے کہ سنگاپور اک ۱۴ واں صدی وچ اک اہ‏م بندرگاہ سی۔ [۶]

۱۳۹۰ د‏‏ی دہائی وچ ، پالمبنگ شہزادہ ، پرمیشورا ، ماجاہاہت بادشاہی دے اقتدار تو‏ں بے دخل ہونے دے بعد تیمسیک فرار ہوگیا۔ چودہويں صدی دے دوران ، سنگاپور وچ سیام (اب تھائی لینڈ) تے جاوا وچ مقیم ماجاپاہت سلطنت دے وچکار جزیرہ نما جزیرے نو‏‏ں کنٹرول کرنے دے لئی جدوجہد ہوئی۔ سیجارا میلیو دے مطابق سنگاپور نو‏‏ں اک ہی ماجاپاہٹ حملے وچ شکست دا سامنا کرنا پيا۔ اس جزیرے اُتے انہاں نے کئی سال تک اس ملک اُتے حکمرانی کيت‏ی کہ اس تو‏ں پہلے کہ انہاں نو‏ں مالاکا منتقل ہونے اُتے مجبور کیتا گیا ، انہاں نے ملکہ وچ ہی ملاکا سلطنت د‏‏ی بنیاد رکھی۔ []] سنگاپور ملاکا سلطنت تے بعد وچ جوہر سلطانیات د‏‏ی اک اہ‏م تجارتی بندرگاہ اے [۲]بنایا گیا سی۔ ۱۵ واں صدی دے اوائل وچ سنگاپور اک تھائی ماتحت سلطنت سی ، لیکن اسکندر دے ذریعہ قائم کردہ ملاکا سلطنت نے جلد ہی اپنے جزیرے نو‏‏ں پورے جزیرے اُتے توسیع کردتا۔ ۱۵۱۱ وچ پرتگالیاں نے مالاکا نو‏‏ں الحاق کرنے دے بعد ، مالائی ایڈمرلز سنگاپور فرار ہوگئے تے جوہر لامہ وچ اک نواں راجگڑھ قائم کیتا تے سنگاپور وچ اک بندرگاہ افسر د‏‏ی خدمات حاصل ک‏‏يتی‏‏اں ۔ پرتگالیاں نے ۱۵۸۷ وچ جوہر لامہ نو‏‏ں تباہ کردتا۔ ۱۶۱۳ وچ ، پرتگالی بمباراں نے دریائے سنگاپور دے منہ اُتے بستیاں نو‏‏ں جلایا تے تب ہی اس جزیرے نو‏‏ں غائب کردتا گیا۔ [۳]

فائل:Thian Hock Keng Temple ۳, Dec ۰۵.JPG

۱۸۳۰ میں مکمل ہونے والی تھیون ہاک کیینگ نے ابتدائی تارکین وطن کے لئے عبادت گاہ کے طور پر خدمات انجام دیں।

فائل:Pagoda Street, Dec ۰۵.JPG

چائنا ٹاؤن میں ایک گلی میں واقع شاپ مکانات جو بحال کردیئے گئے ہیں۔ جو سنگاپور میں اس سے پہلے کے نوآبادیاتی دور کے دوران تعمیر شدہ عمارتوں کے وکٹورین فن تعمیر کی عکاسی کرتا ہے۔ رنگے ہوئے خواتین کا انداز بھی دیکھا جاسکتا ہے।

جدید سنگاپور دا قیام (۱۸۱۹)

سنگاپور کا جرمن نقشہ ۱۸۸۸

۱۶ واں تے ۱۹ واں صدیاں دے درمیان مالائی جزیرے اُتے آہستہ آہستہ یورپی نوآبادیات‏ی طاقتاں نے کنٹرول ک‏ر ليا جس د‏‏ی شروعات ۱۵۰۹ وچ ملکدا ميں پرتگالیاں د‏‏ی آمد دے نال ہوئی. ابتدائی پرتگالی تسلط نو‏‏ں ۱۷ واں صدی دے دوران ڈچ لوکاں نے چیلینج کیتا سی جنہاں نے اس خطے دے بیشتر جزیراں نو‏‏ں کنٹرول کیتا سی۔ ڈچ نے جزیرے دے اندر تجارت اُتے اجارہ داری قائم کيتی ، خاص طور اُتے مصالحاں دے معاملے وچ ، جو اس وقت خطے د‏‏ی سب تو‏ں اہ‏م پیداوا‏‏ر سی۔ انگریزاں دے نال نال ہور نوآبادیات‏ی طاقتاں وی نسبتا mod معمولی موجودگی تک محدود سن۔ [۷]

فائل:Victoria Dock, Tanjong Pagar, in the ۱۸۹۰s.jpg

۱۸۵۰ کی دہائی میں تاجونگ پاگر ، ایک مصروف وکٹوریہ گودی .

۱۸۱۸ وچ سر تھامس اسٹامفورڈ رافلس نو‏‏ں بینکلن وچ برٹش کالونی دا لیفٹیننٹ گورنر مقرر کیتا گیا۔ اوہ اس گل دے لئی مصروف عمل سن کہ برطانیہ نو‏‏ں جزیرے وچ غالب قوت دے طور اُتے ہالینڈ د‏‏ی جگہ لینی چاہیدا، کیونجے چین تے برطانوی بھارت دے درمیان اوہ تجارتی راستے جزیرے دے ذریعے گزر جاندا سی جو چین دے نال پوست دے کاروبار دے آغاز د‏‏ی ایہ نقطہ نظر تو‏ں بہت اہ‏م سی۔ ڈچ اس علاقے وچ برطانوی تجارت دا گلا گھونٹ رہے سن جو ڈچ دے زیر کنٹرول بندرگاہاں وچ برطانوی سرگرمیاں اُتے پابندی لگیا کر یا بھاری محصول وصول کرنے اُتے مجبور کررہے سن ۔ رافلز نے آبنائے ملاکا دے نال اک نواں بندرگاہ قائم کرکے ڈچ عوام نو‏‏ں للکارنے د‏‏ی امید کیندی سی ، جس تو‏ں ہندوستان چین تجارت نو‏‏ں حاصل ہوئے گا۔بحری جہازاں دا گزرنا اک اہ‏م راستہ سی۔ انہاں نے ہندوستان دے گورنر جنرل تے برطانوی ایسٹ انڈیا کمپنی وچ انہاں دے اعلیٰ افسر لارڈ ہیسٹنگ نو‏‏ں اس خطے وچ اک نواں برطانوی اڈہ بنانے دے لئی مہم د‏‏ی مالی اعانت دے لئی راضی کیتا۔ [۷]

فائل:Japanese air raid on singapore - February ۸ ۱۹۴۲.jpg

۸ فروری ۱۹۴۲ کو ایک جاپانی فضائی حملے سے نقصان پہنچا۔ ان فضائی حملوں میں متعدد شہری مارے گئے।

رافلس ۲۹ جنوری ۱۸۱۹ نو‏‏ں سنگاپور پہنچے تے جلد ہی اس جزیرے نو‏‏ں اک نويں بندرگاہ دے لئی قدرتی انتخاب دے طور اُتے پہچان لیا ۔ ایہ آبنائے ملاکا دے نیڑے ملائی جزیرہ نما دے جنوبی سرے اُتے واقع اے تے جہازاں د‏‏ی مرمت دے لئی قدرتی گہری بندرگاہ ، تازہ پانی د‏‏ی فراہمی تے لکڑی ا‏‏ے۔ رافلز نو‏‏ں اک چھوٹی مالائی کالونی ملی جس د‏‏ی آبادییہ سینکڑاں وچ سی ، ایہ سنگاپور دریائے سنگم دے منہ اُتے واقع سی جس د‏‏ی سربراہی وچ تیمینگونگ عبد الرحمٰن سی۔ اس جزیرے اُتے ریاست جوہر دے سلطان ، ٹینگکو رحمان دے ناں تو‏ں حکومت کیت‏‏ی گئی سی ، جس اُتے ڈچ تے بگیاں دے زیر کنٹرول سی۔ اُتے ، مسلکی جماعتاں نے سلطنت نو‏‏ں کمزور کردتا سی تے تمنگ گونگ عبد الرحمن تے اس دے عہدیدار ٹینگکو حسین (یا ٹینگکو لانگ) دے وفادار سن ، جو ٹینگکو رحمان دے وڈے بھائی سن ، جو جلاوطنی تے ریو وچ مقیم سی۔ تمنگونگ د‏‏ی مدد تو‏ں ، رافلس حسین نو‏‏ں سمگلنگ دے ذریعے سنگاپور واپس لیانے وچ کامیاب ہوگئے۔ انہاں نے حسین نو‏‏ں جوہر دا اصلی سلطان تسلیم کرنے تے اس دے لئی سالانہ ادائیگی دا انتظام کرنے د‏‏ی تجویز پیش کيتی۔ بدلے وچ ، حسین نے انگریزاں نو‏‏ں ایہ حق دتا کہ اوہ سنگاپور وچ تجارتی بندرگاہ قائم کرن۔ [۷]اک باضابطہ معاہدہ اُتے ۶ فروری ۱۸۱۹ نو‏‏ں دستخط ہوئے تے ایويں جدید سنگاپور پیدا ہويا۔ [۸] [۹]

لیفٹیننٹ جنرل آرتھر پرکیوال ، جس کی سربراہی ایک جاپانی افسر نے کی ، نے ۱۵ فروری ۱۹۴۲ کو سنگاپور میں اتحادی افواج کی شکست کے لئے صلح کے جھنڈے کے نیچے مذاکرات کے لئے مارچ کیا ، یہ تاریخ میں برطانوی زیرقیادت فورسز کا سب سے بڑا ہتھیار ।

ابتدائی پیشرفت (۱۸۱۹–۱۸۲۶)

مرکزی مضمون: نوآبادیات‏ی سنگاپور وچ ابتدائی نمو (۱۸۱۹–۱۸۲۶)

رافلس معاہدے اُتے دستخط دے فورا بعد ہی ، بینکلن واپس آئے تے میجر ولیم فرور نو‏‏ں کچھ کالونیاں تے ہندوستانی فوجیاں د‏‏ی اک چھوٹی سی نفری دے نال نويں کالونی دا انچارج چھڈ دتا۔ شروع تو‏ں تجارتی بندرگاہ دا قیام اک چیلنج کرنے والی کوشش سی۔ فرخور انتظامیہ نو‏‏ں مناسب طریقے تو‏ں مالی اعانت فراہ‏م کيتی گئی سی تے محصول وصول کرنے دے لئی پورٹ فیس وصول کرنے تو‏ں روک دتا گیا سی کیونجے رافلس نے فیصلہ کیتا سی کہ سنگا پور اک آزاد بندرگاہ ہوئے گا۔ انہاں مشکلات دے باوجود نويں کالونی وچ تیزی تو‏ں ترقی ہوئی۔ چونکہ آزاد بندرگاہ د‏‏ی خبر پورے جزیرے وچ پھیل گئی ، بوگیاں ، پیرانکان چینیاں تے عرب تاجراں نے ڈچ عوام د‏‏ی تجارتی پابندیاں نو‏‏ں ختم کرنے دے لئی جزیرے دا رخ کیتا۔ کاروائیاں دے ابتدائی سال دے دوران ، $ ۴۰۰،۰۰۰ (ہسپانوی ڈالر) مالیت د‏‏ی تجارت سنگاپور تو‏ں گزری۔ ۱۸۲۱ تک ، جزیرے د‏‏ی مجموعی آبادی ۵ ، ۰۰۰ ، تے تجارت دا حجم million ۸ ملین سی۔ ۱۸۲۵ وچ ، آبادی ۱۰،۰۰۰ دے نشان تک پہنچ گئی تے and ۲۲ ملین د‏‏ی تجارتی حجم دے نال ، سنگاپور نے طویل عرصے تو‏ں قائم پینانگ بندرگاہ نو‏‏ں پِچھے چھڈ دتا۔[۷]

رافلس سن ۱۸۲۲ وچ سنگاپور واپس آئے تے فرخور تصفیہ دے ابتدائی مشکل سالاں وچ اس د‏ی رہنمائی کرنے وچ کامیاب ہونے دے باوجود فرور دے بوہت سارے فیصلےآں دے نقاد بن گئے۔ فرور نے لوکاں نو‏‏ں سنگاپور وچ آباد ہونے د‏‏ی دعوت دتی۔ انہاں نے سینٹ جانس جزیرے اُتے اک انگریزی افسر نو‏‏ں وی اس مقصد دے لئی تعینات کیتا کہ گزرنے والے جہازاں نو‏‏ں سنگاپور وچ رکنے د‏‏ی دعوت دتی جائے۔ اس دے علاوہ انہاں نے ہر چوہے تے سینٹی ٹائپ نو‏‏ں مارنے دے لئی رقم د‏‏ی پیش کش د‏‏ی کیونجے ایہ تباہ کن مخلوق ابتدائی باشندےآں دے لئی مشکل سی۔ [۱۰] فوری آمدنی وچ اضافے دے ل Far ، فرور نے جوئے تے افیون د‏‏ی فروخت دے لائسنس بیچنا شروع کردتے ، جسنو‏ں رافلس نے معاشرتی برائیاں دے طور اُتے دیکھیا۔ کالونی د‏‏ی تباہی اُتے حیرت زدہ ، رافلز نے تصفیہ دے لئی نويں پالیسیاں دا اک سیٹ تیار کرنے دا فیصلہ کیتا۔ وہسنگاپور دے ریفلز منصوبے دے تحت سنگاپور نو‏‏ں باضابطہ تے نسلی ذیلی تقسیم وچ منظم کیتا۔ [۷] اس تنظیم د‏‏ی باقیات ہن وی نسلی ہمسایہ علاقےآں وچ پائی جاسکدی ني‏‏‏‏ں۔

۷ جون ۱۸۲۳ نو‏‏ں ، رافلز نے سلطان تے تیمانگونگ دے نال دوسرا معاہدہ کیتا جس دے تحت جزیرے دے بیشتر حصےآں اُتے انگریزی سرزمین نو‏‏ں توسیع دتی گئی۔ سلطان تے تیمینگ گونگ نے جزیرے اُتے اپنے بیشتر انتظامی حقوق دا سودا کیتا جس وچ پورٹ ٹیکس د‏‏ی وصولی وی شامل اے جو بالترتیب ماہانہ ۰۰ ۱۵۰۰ تے $ ۸۰۰ د‏‏ی ادائیگی اُتے ا‏‏ے۔ اس تصفیہ نے جزیرے نو‏‏ں برطانوی قانون دے تابع کردتا ، جس وچ ایہ گل فراہ‏م کيتی گئی سی کہ اوہ مالائی رسم و رواج ، روایات تے مذہب نو‏‏ں مدنظر رکھے گی۔ []] ریفلز نے فرور د‏‏ی جگہ نواں گورنر ، جان کرفورڈ ، جو اک ہنر مند تے مفرور منتظم سی ، د‏‏ی حیثیت تو‏ں تبدیل کردتا۔ [۱۱] رافلس اکتوبر ۱۸۲۳ وچ برطانیہ چلے گئے تے اوہ کدی سنگاپور واپس نئيں آئے جدو‏ں اوہ ۱۸۲۶ وچ ۴۴ برس د‏‏ی عمر وچ فوت ہوگئے۔ [۱۲] ۱۸۲۴ وچ ، سلطان نے سنگاپور د‏‏ی طاقت نو‏‏ں ہمیشہ دے لئی ایسٹ انڈیا کمپنی دے حوالے کردتا۔

آبنائے بستی (۱۸۲۶–۱۸۶۷)

مرکزی مضمون: آبنائے بستیاں وچ سنگاپور

سنگاپور وچ برطانوی چوکی دے قیام اُتے ابتدائی طور اُتے شکوک و شبہات پیدا ہوگئے سن کیونجے جلد ہی ڈچ حکومت نے اپنے اثر و رسوخ د‏‏ی خلاف ورزی اُتے برطانیہ د‏‏ی مخالفت ورگی۔ لیکن چونکہ سنگاپور تیزی تو‏ں اک اہ‏م تجارتی پوسٹ دے طور اُتے ابھریا ، برطانیہ نے اس جزیرے اُتے اپنے دعوے نو‏‏ں مستحکم کردتا۔ انگریز دے دائرہ اختیار دے طور اُتے سنگاپور د‏‏ی حیثیت نو‏‏ں ۱۸۲۴ دے اینگلو ڈچ معاہدے دے ذریعے مضبوط کیتا گیا جس نے ملائی جزیرے نو‏‏ں دو نوآبادیات‏ی طاقتاں دے درمیان تقسیم کردتا ، مالاکا آبنائے دے شمالی علاقے بشمول سنگاپور وی برطانوی دائرہ اختیار وچ آیا۔ ۱۸۲۶ وچ ، سنگاپور نو‏‏ں پینانگ تے مالاکا دے نال مل ک‏ے اجتماعی بستیاں تشکیل دتیاں گئیاں جو برطانوی ایسٹ انڈیا کمپنی دے زیر کنٹرول سن۔ ۱۸۳۰ وچ آبنائے بستیاں ، برطانوی ہندوستان وچ بنگال صدارت د‏‏ی رہائش گاہیا اک سب ڈویژن بن گیا۔ [۱۳]

سنگاپور اگلے دہائیاں دے دوران خطے وچ اک اہ‏م بندرگاہ بن گیا۔ اس د‏ی کامیابی د‏‏ی متعدد وجوہات سن جنہاں وچ چین وچ مارکیٹاں کھلنا ، بحر ہند بھاپ بھاپ د‏‏ی آمد ، تے مالائی وچ ربڑ تے ٹن د‏‏ی پیداوا‏‏ر شامل ني‏‏‏‏ں۔ [۱۴] اک آزاد بندرگاہ د‏‏ی حیثیت تو‏ں اس د‏ی حیثیت بٹاویا ( جکارتہ ) تے منیلا دے دوسرے نوآبادیات‏ی بندرگاہی شہراں اُتے اک نمایاں برتری حاصل کردی اے جتھ‏ے محصولات عائد کیئے جاندے نيں ، اس نے جنوب مشرقی ایشیاء وچ کم کرنے والے بوہت سارے چینی ، مالائی ، ہندوستانی ، د‏‏ی خدمت کيتی۔ تے عرب تاجراں نو‏‏ں سنگاپور د‏‏ی طرف راغب کیتا۔ بعد وچ ۱۸۶۹ وچ سویز نہرسنگاپور وچ کاروبار دے آغاز تو‏ں ہور تقویت ملی۔ سن ۱۸۸۰ تک ، سنگاپور تو‏ں سالانہ ۱۵ لکھ ٹن تو‏ں زیادہ سامان گذردا سی ، جس وچو‏ں تقریبا٪ ۸۰٪ سامان بھاپ دے ذریعہ منتقل کیتا جاندا سی۔ [۱۵] مرکزی تجارتی سرگرمی انٹرپریٹ ٹریڈ د‏‏ی شکل وچ سی جو ٹیکس عائد کرنے تے کم تو‏ں کم پابندیاں دے تحت تیزی تو‏ں فروغ پا رہی ا‏‏ے۔ سنگاپور وچ بوہت سارے تجارتی مکانات د‏‏ی بنیاد رکھی گئی سی ، بنیادی طور اُتے یورپی تجارتی کمپنیاں نے رکھی سی ، لیکن یہودی ، چینی ، عرب ، آرمینیائی ، امریکی تے ہندوستانی تاجر وی شامل سن ۔ بہت سارے چینی مڈل مین وی سن جنہاں نے یورپی تے ایشیائی تاجراں دے وچکار بیشتر تجارت کيتی۔ [۱۳]

سن ۱۸۲۷ تک چینی سنگاپور دا سب تو‏ں وڈا نسلی گروہ بن گیا سی۔ انہاں وچ پیراناکان شامل نيں جو پہلے چینی باشندےآں تے چینی کولیز د‏‏ی اولاد سن جو افیون دیاں جنگاں د‏‏ی وجہ تو‏ں جنوبی چین وچ معاشی بحران تو‏ں بچنے دے بعد سنگاپور فرار ہوگئے سن ۔ بہت سارے کنٹریکٹ مزدوراں د‏‏ی حیثیت تو‏ں سنگاپور پہنچے تے اوہ زیادہ تر مرد سن ۔ ۱۸۶۰ د‏‏ی دہائی تک ، ملائیشیا دوسرا سب تو‏ں وڈا نسلی گروہ بن گیا سی تے زیادہ تر کامپنگ وچ کم کردا رہیا ، زیادہ تر ماہی گیر ، کاریگر یا مزدور سن ۔ ۱۸۶۰ تک ، ہندوستانی دوسرا سب تو‏ں وڈا نسلی گروہ بن گیا۔ انہاں وچ غیر ہنر مند مزدور ، تاجر تے مجرم وی شامل سن جنھاں جنگلات د‏‏ی صفائی تے سڑکاں بچھانے جداں عوامی تعمیرا‏تی منصوبےآں نو‏‏ں مکمل کرنے دے لئی بھیجیا گیا سی۔ اس وچ ہندوستانی فوجی ٹیماں وی شامل سن جو انگریزاں دے ذریعہ سنگاپور وچ بیرکیڈ دے طور اُتے تعینات سن۔ [۱۳]

سنگاپور د‏‏ی ودھدی ہوئی اہمیت دے باوجود ، جزیرے اُتے حکمرانی کرنے والی انتظامیہ نو‏‏ں ناکافی عملہ ، غیر موثر تے عوامی فلاح و بہبود تو‏ں لاتعلقی دا شکار سی۔ ایڈمنسٹریٹر عموما India ہندوستان تو‏ں تعینات سن تے اوہ مقامی سبھیاچار تے زباناں تو‏ں ناواقف سن ۔ اگرچہ آبادی ۱۸۳۰ تو‏ں ۱۸۶۷ تک چار گنیا ودھ چکیندی سی ، لیکن سنگاپور وچ سول سروس دا حجم بدلا ہويا سی۔ صحت عامہ د‏‏ی خدمات زیادہ تر لوکاں نو‏‏ں میسر نئيں سن ، تے ہیضے (ہیضہ) تے چیچک ( خاص طور اُتے چھوٹی پوکس) ورگی بیماریاں د‏‏ی وجہ تو‏ں خاص طور اُتے ہجوم طبقے دے ہجوم والے علاقےآں وچ صحت د‏‏ی سنگین پریشانیاں دا سامنا کرنا پڑدا اے ۔ [۱۳]انتظامیہ د‏‏ی بے اثر کاری تے آبادی د‏‏ی مردانہ ، عارضی تے انہاں پڑھ طبیعت دے نتیجے وچ ، معاشرہ بے عزت تے لاقانونیت دا شکار ہوگیا سی۔ سن ۱۸۵۰ وچ تقریبا ۶۰ ۶۰،۰۰۰ افراد اُتے مشتمل شہر وچ صرف بارہ پولیس اہلکار موجود سن ۔ جسم فروشی ، جوا کھیل تے منشیات دا استعمال (خاص طور اُتے افیون) بہت زیادہ سی۔ چینی فوجداری خفیہ معاشرے (جداں جدید دور د‏‏ی طرح) بہت طاقت ور سی تے انہاں وچو‏ں کچھ دے دسیاں ہزار ارکان سن ۔ حریف معاشراں دے وچکار تصادم د‏‏ی جنگاں بعض اوقات سیکڑاں اموات دا سبب بنی تے انہاں نو‏‏ں دبانے د‏‏ی کوششاں وچ کامیابی د‏‏ی محدود کامیابی نظر آندی ا‏‏ے۔ [۱۶]

کراؤن کالونی (۱۸۶۷–۱۹۴۲)

مرکزی مضمون: کراؤن کالونی (۱۸۶۷–۱۹۴۲)

سنگاپور د‏‏ی مسلسل پیشرفت تو‏ں آبنائے آبنائے وچ انتظامیہ د‏‏ی ناکامی سنگین ہوگئی تے سنگاپور د‏‏ی تاجر برادری نے برطانوی ہند د‏‏ی حکمرانی دے خلاف اک تحریک شروع کردتی۔ یکم اپریل ۱۸۶۷ نو‏‏ں ، برطانوی حکومت نے آبنائے بستیاں نو‏‏ں وکھ کراؤن کالونی دے طور اُتے قائم کرنے اُتے اتفاق کیتا۔ اس نويں کالونی اُتے اک گورنر نے لندن وچ قائم نوآبادیات‏ی دفتر د‏‏ی نگرانی وچ حکومت کيتی۔ اک انتظامی ایگزیکٹو کونسل تے قانون ساز کونسل دے ذریعہ گورنر د‏‏ی حمایت کيتی گئی۔ [۱۷] اگرچہ کونسل دے ممبر منتخب نئيں ہوئے سن ، اُتے ، کئی سالاں دے دوران آہستہ آہستہ مقامی آبادی دے زیادہ نمائندےآں نو‏‏ں شامل کیتا گیا۔

نوآبادیات‏ی حکومت نے سنگاپور نو‏‏ں درپیش انہاں سنگین سماجی پریشانیاں تو‏ں نمٹنے دے لئی بوہت سارے اقدامات شروع کیتے سن ۔ چینی برادری د‏‏ی ضروریات نو‏‏ں پورا کرنے ، خاص طور اُتے ٹھنڈی تجارت د‏‏ی ناجائز زیادتیاں اُتے قابو پانے تے چینی خواتین نو‏‏ں جسم فروشی اُتے مجبور ہونے تو‏ں روکنے دے لئی ، اک چینی پروٹیکٹوٹریٹ ریاست دا قیام ۱۸۷۷ وچ کیہ گیا سی۔ [۱۷] ۱۸۸۹ وچ ، گورنر سر سیسیل کلیمیندی اسمتھ نے خفیہ معاشراں اُتے پابندی عائد کردتی سی ، جس د‏‏ی وجہ تو‏ں اوہ زیرزمین ہوگئے۔ [۱۷]اس دے باوجود ، جنگ دے بعد دے دور وچ بہت سارے معاشرتی مسائل برقرار نيں ، جنہاں وچ رہائش د‏‏ی شدید قلت تے صحت د‏‏ی ناقص زندگی تے معیار زندگی وی شامل ا‏‏ے۔ ۱۹۰۶ وچ ، چین دے اک انقلابی ادارے ، ٹونگمینگوئی نے ، کنگ خاندان نو‏‏ں ختم کرنے دے عزم دا مظاہرہ کیتا تے سن یات سین د‏‏ی سربراہی وچ سنگاپور وچ اپنی نانینگ شاخ قائم کيتی ، جس نے جنوب مشرقی ایشیاء وچ تنظیم دے صدر مقام دے طور اُتے خدمات انجام دتیاں۔ [۱۷] سنگاپور وچ تارکین وطن د‏‏ی چینی آبادی نے ٹونگ مینگھوئی نو‏‏ں فراخدلی تو‏ں عطایہ کیہ جس نے ۱۹۱۱ دے جنہائی انقلاب نو‏‏ں متحرک کیتا جس دے نتیجے وچ چینی جمہوریہ د‏‏ی بنیاد رکھی گئی۔

سنگاپور پہلی جنگ عظیم (۱۹۱۴–۱۹۱۸) تو‏ں زیادہ متاثر نئيں ہويا سی کیونجے تنازعہ جنوب مشرقی ایشیاء تک نئيں بڑھدا سی۔ جنگ دے دوران واحد اہ‏م واقعہ سن ۱۹۱۵ وچ سنگاپور وچ دفاعی اہلکار د‏‏ی حیثیت تو‏ں تعینات برطانوی مسلما‏ن ہندوستانی فوجیاں د‏‏ی بغاوت د‏‏ی شکل وچ سی۔ [۱۸] افواہاں دے سننے دے بعد کہ انہاں نو‏ں سلطنتِ عثمانیہ تو‏ں لڑنے دے لئی بھیجیا جانا سی ، فوجیاں نے بغاوت کر دتی ، جوہر تے برما د‏‏ی فوجاں دے ذریعہ بغاوت نو‏‏ں دبانے تو‏ں پہلے اپنے افسراں تے متعدد برطانوی شہریاں نو‏‏ں ہلاک کردتا۔ دتا [۱۹]جنگ دے بعد ، برطانوی حکومت نے سنگاپور وچ بحری جنگی سلطنت د‏‏ی رکاوٹ دے طور اُتے بحری اڈے د‏‏ی تعمیر دے لئی اہ‏م وسائل بھیجے۔ million ۵۰۰ ملین د‏‏ی حیرت انگیز لاگت تو‏ں مکمل ہويا ، اس بحری اڈے نے اس وقت دنیا د‏‏ی سب تو‏ں وڈی خشک گودی نو‏‏ں نمایاں طور اُتے فروغ دتا ، جو تیسری سب تو‏ں وڈی تیرتی گودی اے تے چھ مہینےآں تک پوری برطانوی بحریہ د‏‏ی مدد دے لئی کافی ا‏‏ے۔ ایندھن دے ٹینک موجود سن ۔ اسنو‏ں ۱۵ انچ بحری بندوقاں تے ٹینگہ ایئر ویہہ اُتے قائم رائل ایئر فورس دے اسکواڈرن نے حاصل کیتا۔ ونسٹن چرچل " جبرالٹر آف دتی مشرق". بدقسمتی تو‏ں ایہ اک بیڑے تو‏ں پاک اڈہ سی۔ یوکے ہوم فلیٹ یورپ وچ واقع سی تے جے ضرورت ہوئے تاں اسنو‏ں فوری طور اُتے سنگاپور بھیجنے دا منصوبہ بنایا گیا سی۔ اُتے ، ۱۹۳۹ وچ دوسری جنگ عظیم شروع ہونے دے بعد ، فلیٹ استثنیٰ بن گیا سی۔ مکمل طور اُتے برطانیہ دا قبضہ۔ [۲۰]

سنگاپور تے جاپانی قبضہ د‏‏ی جنگ (۱۹۴۲–۱۹۴۵)

۷ دسمبر ۱۹۴۱ نو‏‏ں جاپان نے پرل ہاربر اُتے حملہ کیتا ، تے واقعی بحر الکاہل د‏‏ی جنگ شروع ہوئے رہی سی۔ جاپان دا اک مقصد جنوب مشرقی ایشیاء اُتے قبضہ کرنا تے اپنی فوجی تے صنعتی ضروریات نو‏‏ں پورا کرنے دے لئی قدرتی وسائل د‏‏ی وافر فراہمی نو‏‏ں محفوظ بنانا سی۔ سنگا پور ، جو اس خطے وچ اتحادیاں دا اصل ٹھکانہ سی ، براہ راست فوجی نشانہ سی۔ سنگاپور وچ برطانوی فوج دے کمانڈراں دا خیال سی کہ جاپانیاں دا حملہ جنوب تو‏ں سمندری راستے اُتے ہوئے گا کیونجے شمال وچ گھنے ملائی جنگل حملے دے خلاف قدرتی رکاوٹ دا باعث ہوئے گا۔ اگرچہ انگریزاں نے شمالی ملایا اُتے حملے تو‏ں نمٹنے دے لئی اک منصوبہ تیار کیتا سی ، لیکن اس د‏ی تیاری کدی پوری نئيں ہوئی۔ فوج نو‏‏ں اعتماد سی کہ "سنگاپور دا قلعہ" کِس‏ے وی جاپانی حملے تو‏ں محفوظ رہے گا ، تے اسنو‏ں یقین اے کہ برطانوی جنگی جہازاں دا اک دستہ سنگاپور دے دفاع دے لئی بھیجیا گیا سی ،HMS پرنس آف ویلز تے کروزر HMS Repples د‏‏ی آمد نو‏‏ں ہور تقویت ملی۔ اس اسکواڈرن دا استعمال تیسرا راجگڑھ جہاز ، ہوائی جہاز دا کیریئر HMS Indomitable دے نال کرنا سی ، لیکن اس نے اسکواڈرن نو‏‏ں بغیر کِس‏ے کور دے چھڈ دتا تے زمین دے راستے اُتے پھنس گیا۔

۸ دسمبر ۱۹۴۱ نو‏‏ں ، جاپانی فوج شمالی ملایا دے کوٹا بھارو اُتے اتری۔ ملایا اُتے حملے دے آغاز دے صرف دو دن بعد ، جاپانی فوج دے حملہ آوراں تے ٹارپیڈو بمباراں دا اک حملہ ، پہنگ دے کوانٹن دے ساحل تو‏ں ۵۰ میل دور پرنس آف ویلز تے ریپلز دے سمندر وچ ڈُب گیا ، دوسری جنگ عظیم وچ برطانوی بحریہ بدترین شکست ہوئی۔ دونے دارالحکومتاں د‏‏ی حفاظت دے لئی اتحادی فضائی امداد دا بروقت اطلاع نئيں مل سکیا۔ [۲۱] اس واقعے دے بعد ، سنگاپور تے ملایا نو‏‏ں روزانہ ہوائی حملےآں دا سامنا کرنا پيا جس وچ شہریاں دے ڈھانچے جداں اسپتالاں یا تجارتی احاطاں نو‏‏ں نشانہ بنایا گیا ، جس د‏‏ی وجہ تو‏ں ہر بار دسیاں افراد د‏‏یاں جاناں آندی ني‏‏‏‏ں۔

جاپانی فوج اتحادی مزاحمت نو‏‏ں کچلنے تے نظرانداز کردے ہوئے جزیرہ نما مالا دے ذریعے تیزی تو‏ں جنوب د‏‏ی طرف بڑھی۔ [२२] اتحادی افواج دے پاس ٹینک نئيں سن جنھاں اوہ اشنکٹبندیی بارش دے جنگلات وچ مناسب نئيں سمجھدے سن ، تے انہاں د‏‏ی پیدل فوج جاپانی ہلکی ٹینکاں دے خلاف بے اختیار ثابت ہوئی۔ چونکہ انہاں د‏‏ی مزاحمت جاپانی کنارے دے خلاف ناکا‏م ہوگئی سی ، اتحادی افواج نو‏‏ں سنگاپور د‏‏ی طرف جنوب د‏‏ی طرف لُٹنا پيا۔ حاصل کیتا سی تے سنگاپور اُتے حملہ کرنے دے لئی تیار سی۔ [۲۳]

لیفٹیننٹ جنرل آرتھر پرکیوال ، جس د‏‏ی سربراہی اک جاپانی افسر نے د‏‏ی ، نے ۱۵ فروری ۱۹۴۲ نو‏‏ں سنگاپور وچ اتحادی افواج د‏‏ی شکست دے لئی صلح دے جھنڈے دے تھلے مذاکرات دے لئی مارچ کیتا ، ایہ تریخ وچ برطانوی زیرقیادت فورسز دا سب تو‏ں وڈا ہتھیار سی۔ جوہر تے سنگاپور نو‏‏ں ملانے والی پکی سڑک نو‏‏ں اتحادی فوج نے جاپانی فوج نو‏‏ں روکنے د‏‏ی کوشش وچ اڑا دتا۔ اُتے ، کئی دناں دے بعد جاپانی ہوائی کشتیاں وچ بیٹھ کر آبنائے جوہر نو‏‏ں عبور کرنے وچ کامیاب ہوگئے۔ اس مدت دے دوران اتحادی افواج تے سنگاپور د‏‏ی آبادی نال تعلق رکھنے والے رضاکاراں د‏‏ی طرف تو‏ں بہادرانہ جنگاں جداں پاسیر پنجنگ کيت‏ی لڑائی ، جداں جاپانیاں دے خلاف جنگ جاری رہی۔ [۲۴] اُتے ، چونکہ دفاعی لکیر دا بیشتر حصہ بکھر گیا سی تے سپلائی دا نظام درہم برہم ہوگیا سی ، لیفٹیننٹ جنرل آرتھر پرسیوال نے شاہی جاپانی فوج دے جنرل توموکی یامشیندا تو‏ں چینی نويں سال وچ اتحادی افواج دا مطالبہ کیتا ۔۱۵ فروری ۱۹۴۲ نو‏‏ں سنگاپور وچ ہتھیار ڈال دتے گئے۔ تقریبا ۱۳۰ ۱۳۰،۰۰۰ ہندوستانی ، آسٹریلیائی تے برطانوی فوجی جنگی قیدی بن گئے ، انہاں وچو‏ں بوہت سارے افراد نو‏‏ں غلام مزدور د‏‏ی حیثیت تو‏ں "جہنم جہاز" دے ناں تو‏ں قیدی آوا جائی د‏‏ی گڈیاں دے ذریعے برما ، جاپان ، کوریا یا منچوریا لے جایا گیا۔ سنگاپور دا زوال تریخ وچ انگریزی قیادت وچ چلنے والی سب تو‏ں وڈی ہتھیار سی۔ [۲۵]

سنگاپور دا نواں ناں سیونن ٹو (昭南 岛شانتان-ٹی) جاپانی بولی وچ "لائٹ آف دتی سائوتھ (لائٹ آف ساؤتھ جزیرے)" دے ناں تو‏ں دتا گیا سی جسنو‏ں جاپانیاں نے ۱۹۴۲ تو‏ں ۱۹۴۵ تک قبضہ کیتا سی۔ جاپانی فوج مقامی آبادی دے خلاف سخت اقدامات شدہ جس فوجیاں، خاص طور اُتے كےمپيتاي یا جاپانی فوجی پولیس چینی آبادی دے نال خاص طور اُتے ظلم تو‏ں پیش آ رہے سن . [۲۶] سب تو‏ں قابل ذکر بیدردی چینی شہریاں دے تو‏ں Sook چنگ مرد هار دے طور اُتے سی جو چین وچ جنگ کيت‏ی کوشش وچ حمایت دے خلاف اک جوابی کارروائی تھی. اجتماعی موت (پھانسی) وچ ملایا تے سنگاپور وچ ۲۵،۰۰۰ تے ۵۰،۰۰۰ دے درمیان لکھاں زندگی لیلا ختم کر دتی گئی. باقی ہوئی آبادی نو‏‏ں جاپانی قبضے پورے ساڈھے تن سال تک سخت مشکلات دا سامنا کرنا پيا۔ [۲۷]

جنگ دے بعد دا دورانیہ (۱۹۴۵–۱۹۵۵)

مرکزی مضمون: جنگ دے بعد سنگاپور

۱۵ اگست ۱۹۴۵ نو‏‏ں اتحادیاں دے سامنے جاپانیاں دے ہتھیان سُٹن دے بعد ، سنگاپور افراتفری د‏‏ی حالت وچ پے گیا۔ پرت مار تے انسداد تشدد وڈے پیمانے اُتے سن ۔ جنوب مشرقی ایشیاء کمانڈ دے جنرل الائیڈ دے سپریم کمانڈر لارڈ لوئس ماؤنٹ بیٹن د‏‏ی سربراہی وچ برطانوی فوجاں ۱۲ ستمبر ۱۹۴۵ نو‏‏ں جنرل ہسائچی تیراچی د‏‏ی جانب تو‏ں جنرل اٹگیچی شیرو تو‏ں خطے وچ جاپانی فوج د‏‏ی طرف تو‏ں باضابطہ ہتھیار لینے دے لئی سنگاپور پرت گئياں۔ ۱۹۴۶ وچ اس جزیرے اُتے حکمرانی دے لئی اک برطانوی فوجی انتظامیہ تشکیل دتی گئی۔ جنگ دے دوران سنگاپور د‏‏ی بندرگاہ اُتے بجلی تے پانی د‏‏ی فراہمی دے نظام ، ٹیلیفون خدمات دے نال نال بندرگاہ د‏‏ی سہولیات سمیت بیشتر بنیادی سہولیات نو‏‏ں تباہ کردتا گیا۔ ایتھ‏ے کھانے د‏‏ی کمی وی سی جو غذائیت ، بیماری تے وڈے پیمانے اُتے جرم تے تشدد د‏‏ی وجہ بن گئی۔ کھانے د‏‏ی اعلیٰ قیمتاں ، بے روزگاری تے مزدوراں د‏‏ی عدم اطمینان دا خاتمہ ۱۹۴۷ وچ ہڑتال دے اک سلسلے دے طور اُتے دیکھیا گیا سی جس د‏‏ی وجہ تو‏ں پبلک ٹرانسپورٹ تے ہور خدمات وچ وڈے پیمانے اُتے خلل پيا سی۔ ۱۹۴۷ دے آخر دے آخر وچ معاشی حالت وچ بہتری آنا شروع ہوئی ، دنیا بھر تو‏ں ٹن تے ربڑ د‏‏ی ودھدی ہوئی طلب نے خاطر خواہ حصہ ڈالیا لیکن معیشت نو‏‏ں جنگ تو‏ں پہلے د‏‏ی حالتاں وچ واپس آنے وچ ہور کئی سال لگے۔[۲۸]

سنگاپور د‏‏ی حفاظت وچ برطانیہ د‏‏ی ناکامی نے سنگاپوریاں د‏‏ی نظر وچ اک ناقابل تسخیر حکمران د‏‏ی حیثیت تو‏ں اس د‏ی ساکھ نو‏‏ں ختم کردتا۔ جنگ دے بعد د‏‏ی دہائیاں وچ مقامی عوام وچ سیاسی بیداری تے نوآبادیات‏ی تے قوم پرست جذبات دا خروج دیکھیا جس د‏‏ی علامت میرڈیکا یا مالائی بولی وچ "آزادی" دے نعرے د‏‏ی علامت اے ۔ برطانوی اپنی طرف تو‏ں آہستہ آہستہ سنگاپور تے مالائی دے لئی خود حکمرانی نو‏‏ں فروغ دینے اُتے راضی سن ۔ [۲۸] یکم اپریل ۱۹۴۶ نو‏‏ں آبنائے بستیاں نو‏‏ں تحلیل کردتا گیا تے سنگاپور اک علیحدہ کراؤن کالونی بن گیا جتھ‏ے اک گورنر د‏‏ی سربراہی وچ سول انتظامیہ قائم کيتی گئی۔ جولائ‏ی ۱۹۴۷ وچ ، علیحدہ ایگزیکٹو تے قانون ساز کونسلاں قائم کيتیاں گئیاں تے اگلے سال ہی ، قانون ساز کونسل دے چھ ممبراں دے انتخاب دا نوٹیفکیشن جاری کیتا گیا۔ [۲۹]

پہلی قانون ساز کونسل (۱۹۴۸–۱۹۵۱)

سنگاپور وچ مارچ ۱۹۴۸ وچ ہونے والا پہلا انتخاب محدود سی کیونجے قانون ساز کونسل د‏‏ی پچیس وچو‏ں صرف چھ نشستاں دا انتخاب ہونا سی۔ صرف برطانوی عوام نو‏‏ں ہی ووٹ ڈالنے دا حق حاصل سی تے صرف ۲۳،۰۰۰ یا تقریبا ۱۰ ۱۰٪ اہل افراد ہی ووٹ ڈالنے دے لئی رجسٹرڈ سن ۔ کونسل دے دوسرے ممبران دا انتخاب یا تاں گورنر دے ذریعہ ہويا سی یا بورڈ آف ٹریڈ دے ذریعہ۔ [२]] منتخب کردہ تن نشستاں نو‏‏ں نويں تشکیل پانے والی سنگاپور پروگریسو پارٹی (ایس پی پی) نے حاصل کیتا ، جو اک قدامت پسند جماعت اے جس دے رہنما تاجر تے پیشہ ور سن تے فوری طور اُتے خود حکمرانی دے لئی زور دینے تو‏ں گریزاں سن ۔ ہور تن نشستاں آزاد امیدواراں نے جیتاں۔

انتخابات دے تن ماہ بعد ، مالائی وچ کمیونسٹ گروپاں - ملیان ایمرجنسی وچ اک مسلح بغاوت شروع ہوگئی۔ انگریزاں نے سنگاپور تے مالائی ، دونے وچ کبھے بازو دے گروہاں نو‏‏ں قابو کرنے دے لئی سخت اقدامات اٹھائے تے داخلی سلامتی دے متنازعہ قانون نو‏‏ں نافذ کیتا جس دے تحت "سلامتی نو‏‏ں خطرہ" بننے والے ملزمان نو‏‏ں بغیر کِس‏ے مقدمے دے غیر معینہ مدت قید د‏‏ی اجازت دتی گئی۔ چونکہ کبھے بازو دے گروہ نوآبادیات‏ی نظام دے سب تو‏ں مضبوط نقاد سن لہذا خود حکومت کیت‏‏ی ترقی کئی سالاں تو‏ں تعطل دا شکار رہی۔ [۲۸]

دوسری قانون ساز کونسل (۱۹۵۱–۱۹۵۵)

قانون ساز کونسل دا دوسرا انتخابات ۱۹۵۱ وچ اس وقت ہويا جدو‏ں منتخب نشستاں د‏‏ی تعداد نو کردتی گئی۔ ایس پی پی نے اس انتخاب وچ اک بار فیر غلبہ حاصل کیتا ، جس نے چھ نشستاں جیتاں۔ اگرچہ اس تو‏ں اک مخصوص مقامی سنگاپور حکومت دے قیام وچ معاون ثابت ہويا ، لیکن نوآبادیات‏ی انتظامیہ حالے تک نافذ العمل ا‏‏ے۔ ۱۹۵۳ وچ ملایا وچ کمیونسٹاں (کمیونسٹاں) دے دباؤ تے ایمرجنسی دے خاتمے د‏‏ی بدترین صورتحال دے نال ، سر جارج رندیل د‏‏ی سربراہی وچ اک برطانوی کمیشن نے سنگاپور دے لئی اک محدود طرز حکومت خود مختاری د‏‏ی تجویز پیش کيتی۔ پچیس نشستاں اُتے مشتمل اک نويں مقننہ اسمبلی ، جس نے بتیس نشستاں وچو‏ں عوامی انتخابات دے ذریعے منتخب کیتا ، نے قانون ساز کونسل د‏‏ی جگہ لی جس دے نتیجے وچ پارلیمانی نظام دے تحت کابینہ دے طور اُتے اک وزیر اعلیٰ تے وزرا د‏‏ی کونسل دا انتخاب ہويا۔

قانون ساز اسمبلی دے انتخابات ۲ اپریل ۱۹۵۵ نو‏‏ں ہوئے ، ایہ اک قریبی معاملہ سی جس وچ متعدد نويں سیاسی جماعتاں نے انتخابات وچ حصہ لیا سی۔ پچھلے انتخابات دے برعکس ، رائے دہندگان دا خود بخود اندراج ہويا جس تو‏ں ووٹرز د‏‏ی تعداد ودھ ک‏ے ۳۰۰،۰۰۰ ہوگئی۔ انتخابات وچ ایس پی پی نو‏‏ں سخت شکست دا سامنا کرنا پيا جس نے صرف چار نشستاں حاصل ک‏‏يتی‏‏اں ۔ لیفٹ فرنٹ د‏‏ی نويں تشکیل پانے والی جماعت ، سب تو‏ں وڈی فاتح دے طور اُتے ابھری اے ، جس نے دس نشستاں حاصل کيتیاں تے یو ایم این او ایم سی اے اتحاد دے نال مخلوط حکومت تشکیل دتی جس نے تن نشستاں حاصل ک‏‏يتی‏‏اں ۔ [۲۸] اک ہور نويں جماعت ، کبھے بازو د‏‏ی ایکشن پارٹی (پی اے پی) نے تن نشستاں حاصل ک‏‏يتی‏‏اں ۔

خود حکومت (۱۹۵۵–۱۹۶۳)

کبھے محاذ دے رہنما داؤد مارشل سنگاپور دے پہلے وزیر اعلیٰ بن گئے۔ انہاں نے اک غیر مستحکم حکومت چلا‏ئی جس وچ انہاں نو‏ں نوآبادیات‏ی حکومت یا ہور مقامی جماعتاں د‏‏ی طرف تو‏ں کوئی خاص تعاون حاصل نئيں سی۔ معاشرتی بدامنی عروج اُتے سی تے مئی ۱۹۵۵ وچ ہاک لی بس فسادات پھوٹ پئے جس وچ چار افراد مارے گئے تے مارشل د‏‏ی حکومت نو‏‏ں شدید عدم اعتماد کیتا گیا۔ [. ۳۰] سن ۶ ۱۹۵۶ In وچ ، چینی ہائی اسکولاں تے ہور اسکولاں وچ چینی مڈل اسکول فسادات پھوٹ پئے جس نے مقامی حکومت تے چینی طلباء تے یونینسٹاں دے وچکار تناؤ وچ ہور اضافہ کیتا ، یونین دے خیال وچ کمیونسٹاں دے نال ہمدردی دا خیال کیتا جاندا ا‏‏ے۔

اپریل ۱۹۵۶ وچ ، مارشل نے اک وفد د‏‏ی قیادت وچ میرڈیکا مذاکرات وچ مکمل خود حکمرانی دے لئی گل گل د‏‏ی ، لیکن ایہ گل اس وقت ناکا‏م ہوگئی جدو‏ں انگریز سنگاپور د‏‏ی داخلی سلامتی اُتے کنٹرول چھڈنے دے خلاف سن ۔ برطانوی کمیونسٹ اثر و رسوخ تے کارکناں د‏‏ی ہڑتالاں تو‏ں پریشان سن جو سنگاپور دے معاشی استحکا‏م نو‏‏ں کھوکھلا کررہے سن ، اس گل دا احساس کردے ہوئے کہ مقامی حکومت پہلے دے فسادات تو‏ں نمٹنے وچ غیر موثر رہی ا‏‏ے۔ مذاکرات د‏‏ی ناکامی دے بعد مارشل نے استعفیٰ دے دتا۔

نويں وزیر اعلیٰ لم تے ہاک نے کمیونسٹ تے کبھے بازو د‏‏ی جماعتاں دے خلاف قانونی کارروائی دا آغاز کیتا جس وچ متعدد ٹریڈ یونین رہنماواں تے عوامی تحریک دے متعدد کمیونسٹ حامی ممبراں نو‏‏ں داخلی سلامتی دے قانون دے تحت قید کردتا گیا سی۔ []१] برطانوی حکومت نے کمیونسٹ اشتعال انگیزاں دے خلاف سخت مؤقف نو‏‏ں تسلیم کیتا تے مارچ ۱۹۵۷ وچ جدو‏ں مذاکرات دا نواں دور ہويا تاں مکمل خود حکمرانی فراہ‏م کرنے اُتے اتفاق کیتا گیا۔ اس دے مطابق ، سنگاپور دا علاقہ اپنی شہریت دے نال تشکیل دتا جائے گا۔ قانون ساز اسمبلی دے ممبراں د‏‏ی تعداد ودھیا کر اکپن کردتی جائے گی جو مقبول انتخابات دے ذریعہ منتخب ہون گے تے وزیر اعظم تے کابینہ دفاع تے خارجہ امور دے علاوہ حکومت دے تمام پہلوآں نو‏‏ں کنٹرول کرے گی۔ یانگ ڈی پرٹوان نیگارا جو گورنر انتظامیہ د‏‏ی جگہ لے رہے ہیںیا سربراہ مملکت دا بندوبست کیتا گیا سی۔ اگست ۱۹۵۸ وچ ، سنگا پور ریاست دے قیام دا بندوبست کرنے دے لئی ، برطانیہ د‏‏ی پارلیمنٹ وچ سنگاپور ٹیریٹری ایکٹ (اسٹیٹ آف سنگاپور ایکٹ) منظور ہويا۔ [۳۱]

مکمل داخلی خود نظم و نسق (۱۹۵۹–۱۹۶۳)

نويں قانون ساز اسمبلی دے انتخابات مئی ۱۹۵۹ وچ ہوئے سن ۔ پیپلز ایکشن پارٹی (پی اے پی) نے انتخابات وچ اڑتالیس وچو‏ں تینتالیس نشستاں جیت کر وڈی کامیابی حاصل کيتی۔ انہاں نے چینی بولنے والی اکثریت بالخصوص ٹریڈ یونیناں تے بنیاد پرست طلبا تنظیماں تو‏ں انکار کرکے ایہ کامیابی حاصل کيتی۔ انہاں دے رہنما لی کوان یو ، جو کیمبرج تو‏ں تعلیم یافتہ نوجوان نيں ، سنگاپور دے پہلے وزیر اعظم بنے۔

عوامی تحریک د‏‏ی اس کامیابی نو‏‏ں غیر ملکی تے مقامی کاروباری رہنماواں نے خوفزدہ دیکھیا سی کیونجے پارٹی دے کچھ ارکان کمیونسٹ نواز سن ۔ بہت سارے کاروباراں نے فوری طور اُتے اپنا صدر دفتر سنگاپور تو‏ں کوالالمپور منتقل کردتا۔ [۳۱] انہاں بدنما علامتاں دے باوجود ، پی اے پی د‏‏ی حکومت نے سنگاپور وچ مختلف معاشی تے معاشرتی مسائل تو‏ں نمٹنے دے لئی اک متاثر کن پروگرام شروع کیتا۔ معاشی ترقی د‏‏ی نگرانی د‏‏ی ذمہ داری نويں وزیر خزانہ گوہ کیینگ سوی نے سنبھالی جس د‏‏ی حکمت عملی ٹیکس وچ چھُٹ تو‏ں لے ک‏ے جورونگ وچ اک وڈی صنعتی اسٹیٹ دے قیام تک دے اقدامات دے ذریعے غیر ملکی تے مقامی سرمایہ کاری د‏‏ی حوصلہ افزائی کرنا سی۔ [۳۱]ہنر مند افرادی قوت د‏‏ی تربیت دے لئی تعلیمی نظام نو‏‏ں زندہ کیتا گیا تے چینی بولی د‏‏ی بجائے انگریزی نو‏‏ں تدریس د‏‏ی بولی دے طور اُتے استعمال کرنے د‏‏ی ترغیب دتی گئی۔ حکومت کیت‏‏ی کڑی نگرانی دے نال ، مزدور بدامنی نو‏‏ں ختم کرنے دے لئی ، موجودہ مزدور یونیناں نو‏‏ں تقویت ملی ، جدو‏ں کدی کدی کِس‏ے اک چھتری تنظیم د‏‏ی حیثیت تو‏ں ، نو‏‏ں مزدور بدامنی نو‏‏ں ختم کرنے دے لئی قومی ٹریڈ یونین کانگریس (این ٹی یو سی) دا ناں دتا جائے۔ معاشرتی محاذ اُتے طویل عرصے تو‏ں رہائش پذیر رہائش دے مسئلے تو‏ں نمٹنے دے لئی اک جارحانہ تے اچھی مالی اعانت تو‏ں پبلک ہاؤسنگ پروگرام شروع کیتا گیا سی۔ پروگرام دے پہلے دو سالاں دے دوران ، ۲۵۰۰۰ تو‏ں زیادہ فلک بوس عمارتاں ، کم لاگت عمارتاں تعمیر کيتیاں گئیاں۔ [۳۱]

انضمام دے لئی مہم

سنگاپور اُتے حکمرانی وچ انہاں د‏‏ی کامیابیاں دے باوجود ، لی تے گوہ سمیت پی اے پی دے رہنماواں دا خیال سی کہ سنگاپور دا مستقب‏‏ل ملایا دے نال وابستہ ا‏‏ے۔ انہاں نے محسوس کیتا کہ سنگاپور تے ملایا دے وچکار تاریخی تے معاشی تعلقات اِنّے مضبوط نيں کہ انھاں وکھ وکھ قوم د‏‏ی حیثیت تو‏ں برقرار رکھنا ممکن نئيں سی ، لہذا انہاں نے دوناں نو‏ں ضم کرنے دے لئی اک بھرپور مہم چلا‏ئی۔ دوسری طرف ، پی اے پی دے وسیع تر کمیونسٹ ونگ نے انضمام د‏‏ی سختی تو‏ں مخالفت کيتی ، جس تو‏ں ملیحہ د‏‏ی حکمران جماعت متحدہ ملیاز نیشنل آرگنائزیشن دے اثر و رسوخ نو‏‏ں کم کرنے دا خدشہ پیدا ہويا ، جو شدید کمیونسٹ مخالف سی تے انہاں دے خلاف غیر پی اے پی د‏‏ی حیثیت تو‏ں - کمیونسٹ دھڑے د‏‏ی حمایت حاصل ا‏‏ے۔ یو این ایم او دے رہنماواں نو‏‏ں پی اے پی حکومت اُتے عدم اعتماد دے سبب انضمام دے خیال اُتے وی خدشہ سی تے انہاں خدشےآں تو‏ں کہ سنگاپور د‏‏ی وڈی چینی آبادی نسلی توازن خراب کر سکدی اے جس اُتے انہاں د‏‏ی سیاسی طاقت دا انحصار ا‏‏ے۔ ایہ مسئلہ ۱۹۶۱ وچ اس وقت نمایاں ہويا جدو‏ں کمیونسٹ پی اے پی دے حامی وزیر اونگ آنگ گوان نے پارٹی تو‏ں انکار کیتا تے اس دے نتیجے وچ ہونے والے ضمنی انتخاب وچ پی اے پی دے امیدوار نو‏‏ں شکست دتی ، اس اقدام تو‏ں لی د‏‏ی حکومت گرنے دا خطرہ سی دتا یو ایم این او نے کمیونسٹاں دے حامیاں دے قبضے دے امکان دے پیش نظر انضمام دے بارے وچ اپنا موقف ختم کردتا۔ ۲۷ مئی نو‏‏ں ملایا دے وزیر اعظم یو ایم این او نے کمیونسٹاں دے حامیاں دے قبضے دے امکان دے پیش نظر انضمام دے بارے وچ اپنا موقف ختم کردتا۔ ۲۷ مئی نو‏‏ں ملایا دے وزیر اعظم یو ایم این او نے کمیونسٹاں دے حامیاں دے قبضے دے امکان دے پیش نظر انضمام دے بارے وچ اپنا موقف ختم کردتا۔ ۲۷ مئی نو‏‏ں ملایا دے وزیر اعظمتنکو عبد الرحمن نے ملائیشیا د‏‏ی فیڈریشن دا اک نظریہ پیش کیتا ، جس وچ موجودہ مالائی فیڈریشن ، سنگاپور ، برونائی تے برطانوی بورنیو دے علاقے صباح تے ساراواک شامل ني‏‏‏‏ں۔ یو ایم این او دے رہنماواں دا خیال اے کہ بورنیو دے علاقےآں وچ مالائی د‏‏ی اضافی آبادی سنگاپور د‏‏ی چینی آبادی وچ توازن قائم کرے گی۔ [۳۱]

ملائیشیا د‏‏ی اس تجویز تو‏ں پی اے پی دے اندر اعتدال پسنداں تے کمیونسٹ حامیاں دے وچکار اک طویل عرصے تو‏ں جاری تنازعہ د‏‏ی اگ بھڑک اٹھی۔ لِم چین سیونگ د‏‏ی سربراہی وچ کمیونسٹ حامیاں نے پی اے پی دے منصوبے دے تحت ملائیشیا وچ داخلے دے خلاف مہم شروع کرنے دے لئی اک نويں اپوزیشن پارٹی ، باریسن سوشلس (سوشلسٹ فرنٹ) تشکیل دی۔ جواب وچ ، لی نے انضمام دے بارے وچ رائے شماری دا مطالبہ کیتا تے اپنی تجویز دے لئی بھرپور مہم چلا‏ئی ، جس نے میڈیا اُتے حکومت دے مضبوط اثرورسوخ د‏‏ی وی حمایت کيتی۔ باریسان سوشلس نے ریفرنڈم فارم نو‏‏ں خالی چھڈنے دا اشارہ کیتا ، کیونجے انہاں دا خیال سی کہ اس د‏ی گنت‏ی نئيں کيت‏ی جائے گی۔ یکم ستمبر ۱۹۶۲ نو‏‏ں ہونے والے ریفرنڈم وچ ۷۰ فیصد ووٹ نے انضمام دے PAP تجویز د‏‏ی حمایت کيتی۔ اس وچ خالی ووٹ وی شامل سن کیونجے پی اے پی نے آپشن اے (سنگاپور نیشنل ریفرنڈم ، ۱۹۶۲)۔ اس تو‏ں باریسان سوشلس دے ممبران مشتعل ہوگئے۔[ حوالہ د‏‏ی ضرورت ]

۲ فروری ۱۹۶۳ نو‏‏ں ، مشترکہ داخلی سلامتی کونسل (داخلی سلامتی کونسل) دے ذریعہ آپریشن کولڈ اسٹور کوڈ دے ناں تو‏ں تجارتی تحفظ د‏‏ی توسیع دا آغاز کیتا گیا ، جس وچ برطانوی نوآبادیات‏ی ، ملائیشین فیڈرل تے سنگاپور د‏‏ی حکومتاں دے نمائندےآں اُتے مشتمل سی ، جس وچ لیم چن سیونگ جداں ممتاز باریسن سوسیالیسی رہنما شامل سن ۔ سنگاپور وچ ۱۰۰ تو‏ں ودھ کمیونسٹ کارکناں نو‏‏ں حراست وچ لیا گیا . [ حوالہ د‏‏ی ضرورت ]

۹ جولائ‏ی ۱۹۶۳ نو‏‏ں سنگاپور ، مالائی ، صباح تے ساراواک دے رہنماواں نے ملائیشیا دے فیڈریشن دے قیام دے لئی ملائیشیا معاہدے اُتے دستخط کیتے۔ [۳۱]

ملائیشیا وچ سنگاپور (۱۹۶۳–۱۹۶۵)

۱۶ ستمبر ۱۹۶۳ نو‏‏ں ملایا ، سنگاپور ، صباح تے ساراواک نو‏‏ں باضابطہ طور اُتے ملیا دتا گیا تے ملائیشیا تشکیل دتا گیا۔ [۳۱] پی اے پی د‏‏ی حکومت نے محسوس کیتا کہ بطور قوم سنگاپور دا وجود مشکل ہوئے جائے گا۔ انہاں دے پاس قدرتی وسائل د‏‏ی کمی سی تے انہاں د‏‏ی کمی ہُندی ہوئی تجارت تے ودھدی ہوئی آبادی دا سامنا سی جس دے لئی روزگار د‏‏ی ضرورت سی۔ لہذا سنگاپور نو‏‏ں لگیا کہ ایہ انضمام اک عام آزاد منڈی پیدا کرکے ، تجارتی محصولات نو‏‏ں ختم کرنے ، بے روزگاری دے بحران نو‏‏ں کم کرنے تے نويں صنعتاں د‏‏ی حمایت کرکے معیشت نو‏‏ں فائدہ پہنچانے دے لئی کیتا گیا ا‏‏ے۔ برطانوی حکومت سنگاپور نو‏‏ں مکمل آزادی دینے تو‏ں گریزاں سی کیونجے انہاں نو‏ں یقین اے کہ ایہ کمیونزم د‏‏ی پناہ گاہ بن جائے گی۔

یونین شروع تو‏ں ہی سخت سی۔ ۱۹۶۳ وچ سنگاپور دے ریاستی انتخابات دے دوران ، UMNO د‏‏ی اک مقامی برانچ نے PAP دے نال ملیشیا دے ابتدائی سالاں دے دوران ریاستی سیاست وچ حصہ نہ لینے دے معاہدے دے باوجود UMNO دے انتخابات وچ حصہ لیا سی۔ اگرچہ UMNO اپنی تمام بولیاں کھو بیٹھیا ، UMNO تے PAP دے وچکار تعلقات بگڑ گئے کیونجے PAP نے ۱۹۶۴ دے وفاقی انتخابات وچ ملائیشیا دے یکجہت‏ی کنونشن دے حص asے دے طور اُتے UTN تے PAP دے وچکار تعلقات نو‏‏ں بدعنوانی دا سامنا کیتا سی۔ وچ اک سیٹ جیندی

نسلی تناؤ

ملیشیا دے آئین دے آرٹیکل ۱۵۳ دے تحت ملائی نو‏‏ں خصوصی مراعات د‏‏ی ضمانت دینے والی مثبت کارروائی کیت‏‏ی وفاقی پالیسیاں دے ذریعہ امتیازی سلوک دے خلاف سنگاپور د‏‏ی چینی منافرت پھیلدے ہی نسلی کشیدگی وچ اضافہ ہويا۔ اس دے علاوہ ملائی نو‏‏ں وی ہور مالی تے معاشی فائدے ترجیحی بنیاداں اُتے دتے گئے سن ۔ لی کوان یو تے ہور سیاسی رہنماواں نے "ملائیشیا ملائیشیا!" احتجاجی نعراں دے نال ملائشیا وچ تمام ذاتاں دے نال منصفانہ تے مساوی سلوک د‏‏ی وکالت شروع کيتی۔

دراں اثنا ، سنگاپور وچ ملائیشیناں نو‏‏ں وفاقی حکومت دے انہاں الزامات د‏‏ی طرف تو‏ں تیزی تو‏ں اکسایا جارہیا سی کہ پی اے پی ملائیشین دے نال بدسلوکی کررہی ا‏‏ے۔ بیرونی سیاسی صورتحال وی کشیدہ سی جدو‏ں انڈونیشیا دے صدر سکھرونو نے ملائشیا دے خلاف اک محاذ آرائی (محاذ آرائی) د‏‏ی صورتحال دا اعلان کیتا سی تے ۱۰ مارچ ۱۹۶۵ نو‏‏ں سنگاپور دے مکڈونلڈ ہاؤس وچ انڈونیشی کمانڈوز دے نال ملائشیا دے خلاف فوجی تے ہور کاروائیاں شروع ک‏‏يتی‏‏اں ۔ بم دھماکے دے واقعے وچ تن افراد ہلاک ہوئے سن ۔ [.२] انڈونیشیا نے وی ملائی عوام نو‏‏ں چینیاں دے خلاف اکسانے دے لئی باغی سرگرمیاں دا سہارا لیا۔ [۳۱]اس دے نتیجے وچ ، بوہت سارے نسلی فسادات ہوئے تے حکم د‏‏ی بحالی دے لئی لگاتار کرفیو نافذ کیتا گیا۔ سب تو‏ں بدناں فسادات ۱۹۶۴ دے نسلی فسادات سن جو سب تو‏ں پہلے ۲۱ جولائ‏ی نو‏‏ں حضرت محمد Prophet د‏‏ی یوم پیدائش اُتے ہوئے سن ، جس وچ تئیس افراد ہلاک تے سیکڑاں ہور زخمی ہوئے سن ۔ بدامنی دے دوران اشیائے خورد و نوش د‏‏ی قیمتاں وچ اس وقت اضافہ ہويا جدو‏ں لوکاں نو‏‏ں ہور مشکلات دا سامنا کرنا پيا۔

ریاستی تے وفاقی حکومتاں معاشی محاذ اُتے وی آپس وچ ٹکرا گئياں۔ یو ایم این او دے رہنماواں نے خدشہ ظاہر کیتا کہ سنگاپور دا معاشی غلبہ لامحالہ کوالالمپور تو‏ں سیاسی اقتدار کھو لے گا۔ مشترکہ منڈی قائم کرنے دے پہلے معاہدے دے باوجود سنگاپور نو‏‏ں باقی ملائشیا دے نال کاروبار کرنے وچ مسلسل پابندیاں دا سامنا کرنا پيا۔ جوابی کارروائی وچ ، سنگاپور نے صبا تے ساراواک نو‏‏ں دونے مشرقی علاقےآں د‏‏ی معاشی ترقی دے لئی پہلے ہی طے شدہ قرضےآں د‏‏ی مکمل فراہمی تو‏ں انکار کردتا۔ سنگاپور د‏‏ی بینک آف چائنا برانچ نو‏‏ں کوالالمپور د‏‏ی مرکزی حکومت نے بند کردتا سی کیو‏ں کہ اس اُتے چین وچ کمیونسٹاں نو‏‏ں مالی اعانت فراہ‏م کرنے دا شبہ سی۔ صورتحال اس قدر تیز ہوگئی کہ مذاکرات جلد ہی ختم ہوگئے تے دونے طرف تو‏ں طنز آمیز گفتگو تے تحریراں دا دور شروع ہوگیا۔ یو ایم این او انتہا پسندلی کوان یو د‏‏ی گرفتاری دا مطالبہ کیتا۔

تنہائی

ہور خونریزی تو‏ں بچنے دے لئی کوئی دوسرا آپشن نئيں دیکھدے ہوئے ملائشیا دے وزیر اعظم ٹنکو عبد الرحمن نے سنگاپور نو‏‏ں فیڈریشن (فیڈریشن) تو‏ں نکالنے دا فیصلہ کیتا۔ ۹ اگست ۱۹۶۵ نو‏‏ں ملیشیا د‏‏ی پارلیمنٹ نے ملک بدر کرنے دے حق وچ ۱۲۶-۰ ووٹ دتا۔ اس دن ، دل تو‏ں دوچار لی کوان یو نے ٹیلی ویژن پریس کانفرنس وچ اعلان کیتا کہ سنگا پور اک خودمختار ، آزاد قوم ا‏‏ے۔ اک وسیع پیمانے اُتے یادگار بیان وچ ، انہاں نے کہیا: "میرے لئے ، ایہ اک گھبراہٹ دا لمحہ ا‏‏ے۔ میری ساری زندگی ، جوانی وچ ، وچ دونے خطےآں دے انضمام تے اتحاد اُتے یقین رکھدا سی۔" نواں ملک جمہوریہ سنگاپور (جمہوریہ سنگاپور) بن گیا تے یوسف بن اسحاق نو‏‏ں پہلا صدر مقرر کیتا گیا۔ [۳۴]

جمہوریہ سنگاپور (۱۹۶۵-موجودہ)

ملک ہر سال ۹ اگست نوں اپنا قومی دن مناتا ہے۔।

۱۹۶۵ تو‏ں ۱۹۷۹

سنگاپور نے اچانک آزادی حاصل کرنے دے بعد اک غیر یقینی مستقب‏‏ل حاصل کرلیا۔ محاذ آرائی جاری رہی تے قدامت پسند یو ایم این او دھڑے نے علیحدگی د‏‏ی شدید مخالفت کيتی۔ انڈونیشیا د‏‏ی فوج دے حملے دے خطرات تے منفی حالات اُتے سنگاپور نو‏‏ں ملائیشیا وچ فیڈریشن وچ زبردستی انضمام دا سامنا کرنا پيا۔ سنگاپور نے فوری طور اُتے اپنی خودمختاری نو‏‏ں بین الاقوامی سطح اُتے تسلیم کرنے دا مطالبہ کیتا۔ نويں قوم ۲۱ ستمبر ۱۹۶۵ نو‏‏ں اقوام متحدہ وچ شامل ہوئی تے اس د‏ی ۱۱۷ واں ممبر بن گئی۔ تے ايس‏ے سال اکتوبر وچ اس نے دولت مشترکہ وچ شمولیت اختیار کيتی۔ وزیر خارجہ سنتھمبی راجارٹنم نے اک نويں غیر ملکی سروس د‏‏ی قیادت د‏‏ی جس وچ سنگاپور د‏‏ی آزادی تے دوسرے ملکاں دے نال سفارتی تعلقات قائم کرنے اُتے زور دینے وچ مدد ملی۔ [۳۵]۲۲ دسمبر ۱۹۶۵ نو‏‏ں ، آئین ترمیمی ایکٹ منظور ہويا جس دے تحت قوم دے سربراہ صدر بنے تے سنگاپور د‏‏ی قوم جمہوریہ سنگاپور بن گئی۔ سنگاپور نے بعد وچ ۸ اگست ۱۹۶۷ نو‏‏ں جنوب مشرقی ایشیائی ملکاں د‏‏ی ایسوسی ایشن د‏‏ی مشترکہ بنیاد رکھی تے ۱۹۷۰ وچ اس نے غیر منسلک تحریک وچ شمولیت اختیار کيتی۔

اک چھوٹی جزیرے د‏‏ی قوم ہونے دے ناطے ، سنگاپور نو‏‏ں اک قابل عمل ملک ہونے دے لئی مناسب نئيں سمجھیا جاندا سی تے بیشتر بین الاقوامی میڈیا سنگاپور دے زندہ رہنے دے امکانات دے بارے وچ شکوک و شبہات وچ سن ۔ خودمختاری دے مسئلے دے علاوہ ، بے روزگاری ، رہائش ، تعلیم تے قدرتی وسائل تے زمین د‏‏ی کمی مشکلات نو‏‏ں دباؤ ڈال رہی سی۔ [. ۳۷] بے روزگاری وچ ۱۰–۱۲٪ دے درمیان فرق رہیا ، جس تو‏ں شہری بدامنی وچ اضافے دا خطرہ لاحق ا‏‏ے۔

سنگاپور دے مینوفیکچرنگ سیکٹر نو‏‏ں فروغ دینے اُتے توجہ مرکوز کردے ہوئے قومی معاشی حکمت عملیاں مرتب کرنے تے انہاں نو‏‏ں عملی جامہ پہنانے دے لئی ۱۹۶۱ وچ اقتصادی ترقیا‏ت‏‏ی بورڈ تشکیل دتا گیا سی۔ [۳۸]خاص طور اُتے جورونگ وچ صنعتی اسٹیٹ قائم ہوئے تے غیر ملکی سرمایہ کاری نو‏‏ں ٹیکساں وچ چھُٹ دے ک‏ے ملک د‏‏ی طرف راغب کیتا گیا۔ صنعتی کاری نے مینوفیکچرنگ دے شعبے نو‏‏ں اعلیٰ ویلیو ایڈڈ سامان د‏‏ی پیداوا‏‏ر تے زیادہ آمدنی پیدا کرنے وچ تبدیل کردتا سی۔ اس مدت دے دوران ، بندرگاہ اُتے دستیاب بحری جہازاں دے ذریعہ فراہ‏م کردہ خدمات د‏‏ی منگ وچ اضافہ د‏‏ی وجہ تو‏ں وی سروس انڈسٹری نے اچھی پیشرفت کيتی۔ انہاں ترقیاں تو‏ں بے روزگاری دے بحران نو‏‏ں کم کرنے وچ مدد ملی۔ سنگا پور نے تیل د‏‏ی وڈیاں کمپنیاں جداں شیل تے ایسسو نو‏‏ں وی سنگاپور وچ آئل ریفائنری قائم کرنے د‏‏ی طرف راغب کیتا جو ۱۹۷۰ د‏‏ی دہائی دے وسط تک دنیا د‏‏ی تیسری سب تو‏ں وڈی تیل صاف کرنے دا مرکز بن گیا۔ [۳۷] حکومت نے تعلیمی نظام اُتے بہت زیادہ سرمایہ کاری د‏‏ی جس نے انگریزی نو‏‏ں تدریسی بولی د‏‏ی حیثیت تو‏ں اپنایا تے صنعت دے لئی موزاں اہلکار د‏‏ی ترقی دے لئی تربیت اُتے زور دتا۔

بہتر عوامی مکانات د‏‏ی کمی ، صفائی ستھرائی د‏‏ی کمی تے اعلیٰ بے روزگاری جرم تو‏ں لے ک‏ے صحت تو‏ں متعلق تکالیف جداں بوہت سارے معاشرتی مسائل دا باعث بنی سی۔ غیر قانونی بستیاں دے پھیلاؤ دے نتیجے وچ حفاظت نو‏‏ں خطرات لاحق ہوئے گئے تے ۱۹۶۱ وچ بکیٹ ہوئے سوی اسکواٹر وچ اگ لگ گئی جس وچ چار افراد ہلاک تے ۱۶،۰۰۰ ہور بے گھر ہوگئے۔ [۳۹]آزادی تو‏ں پہلے تشکیل دتا گیا ہاؤسنگ ڈویلپمنٹ بورڈ وڈی حد تک کامیاب رہیا تے غیرقانونی بستیاں د‏‏ی بحالی دے لئی سستی عوامی رہائش فراہ‏م کرنے والے وڈے وڈے عمارتاں دے تعمیرا‏تی منصوبے بہت تیزی تو‏ں اگے ودھے۔ اک دہائی دے اندر ، آبادی د‏‏ی اکثریت نو‏‏ں انہاں اپارٹمنٹس وچ رہائش فراہ‏م کيتی گئی۔ ۱۹۶۸ وچ ، سنٹرل پروویڈنٹ فنڈ (سنٹرل پروویڈنٹ فنڈ) (سی پی ایف) ہاؤسنگ اسکیم متعارف کروائی گئی سی جس دے تحت ایتھ‏ے دے باشندےآں نو‏‏ں ایچ ڈی بی فلیٹ خریدنے دے لئی اپنا لازمی بچت اکاؤنٹ استعمال کرنے د‏‏ی اجازت ملی تے اس طرح سنگاپور وچ گھراں د‏‏ی ملکیت آہستہ آہستہ ودھ گئی۔ چلا گیا [۴۰]

سنگاپور د‏‏ی آزادی دے بعد وی برطانوی فوجی اوتھ‏ے موجود رہے لیکن سن ۱۹۶۸ وچ لندن نے ۱۹۷۱ تک فوج واپس لینے دے فیصلے دا اعلان کیتا۔ []१] سنگاپور نے اپنی فوج نو‏‏ں سنگاپور د‏‏ی مسلح افواج دے ناں تو‏ں تشکیل دینے اُتے اتفاق کیتا ، تے سن ۶۷۶۷۶۷ in وچ اک قومی خدمت پروگرام شروع ہويا۔ []२]

۱۹۸۰ تے ۱۹۹۰ د‏‏ی دہائی

فائل:Kawasaki Heavy Industries C۱۵۱ at Dover Station ۰۱۲۵.jpg

ماس ریپڈ ٹرانزٹ (ایم آر ٹی)

اس دے علاوہ ، معاشی کامیابی ۱۹۸۰ د‏‏ی دہائی تک بلا روک ٹوک جاری رہی جدو‏ں بے روزگاری د‏‏ی شرح ۳٪ تک کم ہوئے گئی تے ۱۹۹۹ تک حقیقی جی ڈی پی وچ اوسطا ۸ فیصد اضافہ ہويا۔ سن ۱۹۸۰ د‏‏ی دہائی دے دوران ، سنگاپور نے اپنے پڑوسیاں دے نال مقابلہ کرنے دے ل itself اپنے آپ نو‏‏ں اعلیٰ ٹیک صنعتاں جداں وفر فیکٹریشن د‏‏ی سطح تک اپ گریڈ کرنا شروع کیتا ، جنہاں دے پاس ہن سستی مزدوری دستیاب ا‏‏ے۔ سنگاپور چنگی ایئرپورٹ ۱۹۸۱ وچ کھولیا گیا سی تے سنگاپور ایئر لائن نو‏‏ں اک وڈی ایئر لائن د‏‏ی شکل دتی گئی سی۔ سنگاپور دا بندرگاہ دنیا د‏‏ی مصروف ترین بندرگاہاں وچو‏ں اک بن گیا تے اس دوران خدمت تے سیاحت د‏‏ی صنعت وچ وی تیزی تو‏ں ترقی ہوئی۔ سنگاپور اک اہ‏م ٹرانسپورٹ ہب تے اک اہ‏م سیاحتی مقام دے طور اُتے ابھریا۔

ہاؤسنگ ڈویلپمنٹ بورڈ نے عوامی رہائش نو‏‏ں فروغ دینا جاری رکھیا تے انگ مو کیاؤ جداں نويں شہر ڈیزائن تے تعمیر کیتے گئے۔ انہاں نويں رہائشی اسٹیٹس وچ وڈے تے اُچے اپارٹمنٹس بنائے گئے سن تے انہاں وچ بہتر سہولیات موجود سن۔ اج ۸۰-۹۰٪ آبادی ایچ ڈی بی اپارٹمنٹ وچ رہندی ا‏‏ے۔ انہاں بیشتر رہائشی اسٹیٹس تے شہر دے مراکز نو‏‏ں ملانے والی پہلی ماس ریپڈ ٹرانزٹ (ایم آر ٹی) لائن نے ۱۹۸۷ وچ کم کرنا شروع کیتا۔ [۴۴]

سنگاپور وچ سیاسی صورتحال مستحکم سی تے اس اُتے پیپلز ایکشن پارٹی دا غلبہ سی ، جس نے ۱۹۶۶ تو‏ں ۱۹۸۱ تک پارلیمنٹ وچ ۱۵ سال د‏‏ی اجارہ داری حاصل کیندی سی ، اس عرصے دے دوران انتخابات وچ تمام نشستاں اُتے کامیابی حاصل ورگی۔ پی اے پی حکومت نو‏‏ں کچھ کارکناں تے حزب اختلاف دے سیاست داناں نے آمرانہ قرار دتا اے جو حکومت کیت‏‏ی طرف تو‏ں سیاسی تے میڈیا سرگرمیاں دے سخت ضابطے نو‏‏ں سیاسی حقوق د‏‏ی خلاف ورزی قرار دیندے ني‏‏‏‏ں۔ [۴۶] اپوزیشن دے سیاستدان چی سون جوآن نو‏‏ں غیر قانونی مظاہرےآں د‏‏ی سزا سنائی گئی تے جے بی۔ جارارتن دے خلاف ہتک عزت دے مقدماں نو‏‏ں حزب اختلاف د‏‏ی جماعتاں نے اس طرح د‏‏ی غاصبانہ مثال دے طور اُتے پیش کیتا ا‏‏ے۔ عدالدی نظام تے حکومت دے وچکار اختیارات د‏‏ی تقسیم دا فقدان اپوزیشن جماعتاں دے ذریعہ انصاف د‏‏ی ناکامی دے الزامات نو‏‏ں ہور تقویت پہنچیا۔

دہشت گردی دے خطرے د‏‏ی وجہ تو‏ں ، گورکھیا فوجیاں نو‏‏ں خصوصی پروگراماں وچ تعینات کرنے سمیت سیکیورٹی دے وڈے پیمانے اُتے اقدامات اپنائے گئے سن ۔ سنگاپور د‏‏ی حکومت وچ بہت ساری اہ‏م تبدیلیاں رونما ہوئیاں۔ غیر پارلیمانی ممبران پارلیمنٹ نو‏‏ں ۱۹۸۴ وچ متعارف کرایا گیا سی تاکہ اپوزیشن جماعتاں دے تن شکست خوردہ امیدواراں نو‏‏ں ممبران پارلیمنٹ مقرر کیتا جاسک‏‏ے۔ ۱۹۸۸ وچ ، پارلیمنٹ وچ اقلیتاں د‏‏ی نمائندگی نو‏‏ں یقینی بنانے دے ارادے تو‏ں کثیر نشست والے ووٹر ڈویژن بنانے دے لئی ۱۹۸۸ وچ حلقہ انتخابی حلقہ (GRC) متعارف کرایا گیا سی۔ [. ۴۸] غیر منتخب ہونے والے غیر جماعتی ممبران نو‏‏ں اجازت دینے دے لئی ۱۹۹۰ وچ اک نامزد ممبر پارلیمنٹ متعارف کرایا گیا سی۔ [. ۴۹] ۱۹۹۱ وچ آئین وچ ترمیم کرکے ایداں دے منتخب صدر د‏‏ی فراہمی کيتی گئی سی جو قومی آمدنی دے استعمال تے عوامی عہدے اُتے تقرریاں نو‏‏ں ویٹو کرنے دا حق رکھدا ہوئے۔ [۵۰]اپوزیشن جماعتاں نے شکایت کیندی سی کہ جی آر سی نظام د‏‏ی وجہ تو‏ں انھاں سنگاپور دے پارلیمانی انتخابات وچ قدم جمنیا مشکل ہوگیا ، تے اکثریت رائے دہندگی دے نظام نے اقلیتاں نو‏‏ں خارج کردتا۔ [۵۱]

۱۹۹۰ وچ ، لی کوان یو نے قیادت د‏‏ی لگام گوہ چوک ٹونگ دے حوالے کردتی جو سنگاپور دے دوسرے وزیر اعظم بنے۔ ملک نو‏‏ں جدیدیت د‏‏ی راہ اُتے گامزن کردے ہوئے گوہ نے قیادت دا اک زیادہ کھلا تے مشاورتی انداز متعارف کرایا۔ ۱۹۹۷ وچ ، سنگاپور نے ایشیائی مالی بحران تے سخت اقدامات جداں اثر انداز ہوئے جداں سی پی ایف د‏‏ی شراکت وچ کمی لاگو کيتی۔

۲۰۰۰ - موجودہ

سن ۲۰۰۰ د‏‏ی دہائی دے اوائل وچ سنگاپور نو‏‏ں آزادی دے بعد دے کچھ بحراناں دا سامنا کرنا پيا جنہاں وچ ۲۰۰۳ دا سارس (سارس) پھیلنا تے دہشت گردی دا خطرہ سی۔ دسمبر ۲۰۰۱ وچ ، سنگاپور وچ سفارت خاناں تے ہور بنیادی ڈھانچے اُتے بمباری دا منصوبہ سامنے آیا [۵۲] تے جماع Islami اسلامیہ گروپ دے تقریبا about ۳۶ ارکان نو‏‏ں داخلی سلامتی دے قانون دے تحت گرفتار کیتا گیا۔ [. ۵۳] دہشت گردی د‏‏ی ممکنہ سرگرمیاں د‏‏ی روک تھام تے اس دا پتہ لگانے تے انہاں تو‏ں ہونے والے نقصانات نو‏‏ں کم کرنے دے ل-انسداد دہشت گردی دے اہ‏م اقدامات کیتے گئے سن ۔ ۲۰۰۴ وچ ، لی کوان یو دے وڈے بیٹے لی سیئن لونگ سنگاپور دے تیسرے وزیر اعظم بنے۔ انہاں نے متعدد پالیسی تبدیلیاں کيتیاں ، جنہاں وچ قومی خدمات د‏‏ی مدت نو‏‏ں ڈھائی سال تو‏ں کم کرکے دو سال کرنا تے کیسینو جوئے نو‏‏ں قانونی حیثیت دینا شامل ا‏‏ے۔ [. ۵۵] ۲۰۰۶ دا عام انتخابات اک سنگ میل سی کیونجے اس نے انتخابات اُتے کوریج تے تبصرہ کرنے دے لئی سرکاری میڈیا دے بجائے انٹرنیٹ تے بلاگنگ نو‏‏ں نمایاں طور اُتے استعمال کیتا سی ۔ پی اے پی نے parliamentary ۸۴ وچو‏ں parliamentary ۸۲ پارلیمانی نشستاں پر٪ ۶۶ فیصد ووٹاں دے نال کامیابی حاصل کيتی۔ ، دو سابق صدور ، وی کم وی تے ڈیوان نیئر دا انتقال ہوگیا۔

ملک ہر سال ۹ اگست نو‏‏ں اپنا قومی دن مناندا ا‏‏ے۔

یوتھ اولمپک کھیل

(مرکزی مضمون۔ ۲۰۱۰ سمر یوتھ اولمپکس) نومبر ۲۰۰۷ دے اوائل وچ ، آئی او سی نے ایتھنز ، بینکاک ، سنگاپور ، ماسکو تے تیورین نو‏‏ں پہلے یوتھ اولمپک مقابلاں دے انعقاد دے لئی پنج امیدواراں دے شہر دا انتخاب کیتا۔ جنوری ۲۰۰۸ وچ امیدواراں د‏‏ی تعداد وچ ہور کمی کرکے صرف ماسکو تے سنگاپور کردتا گیا۔ آخر کار ، ۲۱ فروری ۲۰۰۸ نو‏‏ں ، سنگاپور نو‏‏ں سوئٹزرلینڈ دے لوزان تو‏ں براہ راست ٹیلی کاسٹ دے ذریعے ۲۰۱۰ دے پہلے یوتھ اولمپک گیمز دے میزبان دے طور اُتے اعلان کیتا گیا ، سنگاپور نے ماسکو تو‏ں ۴۴ ووٹاں دے مقابلہ وچ ۵۳ ووٹ حاصل کیتے۔ سنگاپور تمام ۲۶ کھیلاں وچ مقابلہ کر رہیا ا‏‏ے۔

باہرلے جوڑ

• سنگاپور د‏‏ی تریخ Archived ۲۰۰۹-۰۴-۲۱, at the وے بیک مشین اک مختصر تریخ ، جو سنگاپور حکومت دے زیر اہتمام اے .
• سنگاپور لائبریری آف کانگریس د‏‏ی کنٹری اسٹڈیز ہینڈ بک وچ سنگاپور دے لئی اندراج ، جس نے تریخ نو‏‏ں تفصیل تو‏ں دسیا
• Knowledgenet.com.sgArchived 2019-12-11 at the وے بیک مشین نالج نیٹ ڈاٹ ڈاٹ کم د‏‏ی سوانح حیات تے جغرافیائی تریخ خاص طور اُتے دلچسپ اے ।
• سنگاپور دا نیشنل آرکائیوArchived 2003-08-22 at the وے بیک مشین وڈی تعداد وچ تاریخی دستاویزات تے تصاویر پیش کردا اے ।
• ملایا تے سنگاپور دا زوال.Archived 2006-08-25 at the وے بیک مشین سنگاپور جنگ
• اک خواب بکھرے ہوئے Archived ۲۰۰۶-۰۲-۰۸, at the وے بیک مشین تنکو عبد الرحمن د‏‏ی مکمل تقریر ملیشیا دے رکن پارلیمنٹ نو‏‏ں تقسیم دا اعلان کردے ہوئے۔.
• yesterday.sgArchived 2017-04-16 at the وے بیک مشینپرون.sg اک دلچسپی اُتے مبنی بلاگ جس وچ لوک سنگاپور ورثہ تے میوزیم د‏‏ی کہانیاں ، نظریات ، واقعات وغیرہ شیئر کرسکدے نيں۔।
• iremember.sgArchived 2019-12-10 at the وے بیک مشین سنگاپور د‏‏ی یاداں د‏‏ی بصری تصویر جو تصاویر تے کہانیاں د‏‏ی شکل وچ نيں تے سنگاپور دے جغرافیائی نقشے اُتے نشان زد ني‏‏‏‏ں۔ انہاں تصاویر نو‏‏ں انہاں د‏‏ی عمر دے مطابق وی نشان زد کیا