سوریاکانت ترپاٹھی نرالا
سوریاکانت ترپاٹھی 'نرالا' | |
---|---|
مقامی ناں | सूर्यकान्त त्रिपाठी 'निराला' |
جم | دینابندھو نرالا 21 فروری 1896 مِدناپُور، بنگال |
موت | ۱۵ اکتوبر ۱,۹۶۱65 سال) الٰہ آباد، اتر پردیش | (عمر
قلمی ناں | نرالا |
کم کِتہ | مصنف، شاعر، انشائیہ نگار، ناول نگار |
قومیت | بھارتی |
دور | چھایاواد |
سواݨی | منوہرا دیوی |
نیاݨے | اک بیٹی جو کم عمری وچ بیوہ ہوئی تے انتقال وی کر گئی |
سوريكانت ترپاٹھی 'نرالا' (11 فروری، 1896ء [۱] – 15 اکتوبر، 1961ء) ہندی شاعری دے چھاياوادی دور دے چار وڈے ستوناں وچوں اک منے جاندے نيں۔ اوہ عصر حاضر دے ہور شاعراں توں مختلف نيں۔ انہاں نے شاعری وچ تصور دا سہارا بوہت گھٹ لیا اے تے حقیقت نوں نمایاں رکھیا اے۔ اوہ ہندی وچ آزاد نظم دے موجد وی منے جاندے نيں۔ 1930ء وچ شائع انہاں دا شعری مجموعہ پریمل دے کردار وچ اوہ لکھدے ہیں- "انساناں دی آزادی دی طرح شاعری دی وی نجات ہُندی اے۔ انسان دی نجات اعمال دی پابندی توں چھٹکارا پانا اے تے شاعری دی آزادی مصرعاں دی حکمرانی توں وکھ ہوئے جانا اے۔ جس طرح آزاد انسان کدی کِسے طرح دوسرےآں دے نال منفی طرز عمل نئيں کردا، اس دے تمام کم اوراں نوں خوش کرنے دے لئی ہُندے نيں فیر وی آزاد ہُندا اے، ايسے طرح شاعری دا وی حال اے۔ "[۲]
زندگی
[سودھو]ہندی ادب دے سب توں زیادہ معروف ادیباں وچوں اک سورياكانت ترپاٹھی 'نرالا' دی پیدائش بنگال دی ریاست مہیشادل (ضلع مدنی پور) وچ ماگھ شُکل 11 ہندو سنہ 1953 وچ ہوئی۔ اس دے مطابق 11 فروری سنہ 1896ء وچ ہوئی سی۔[۳] انہاں دیاں کہانیاں دا مجموعہ لِلِی وچ انہاں دی تریخ پیدائش 21 فروری 1899ء لکھی اے۔[۴] موسم بسنت پنچمی اُتے انہاں دی سالگرہ منانے دی روایت 1930ء وچ شروع ہوئی سی۔[۵] انہاں دی پیدائش اتوار نوں ہوئی سی۔ اس لئی سُرج كمار اکھوائے گئے۔ انہاں دے والد پنڈت رام سہائے تیواری اُناؤ (بَیسْواڑا) دے رہنے والے سن تے مہیشادل وچ سپاہی دی نوکری کردے سن ۔ اوہ بنیادی طور اُتے اترپردیش دے اناؤ ضلع دا گڑھ كولا نامی پنڈ دے رہائشی سن ۔
نرالا دی تعلیم ہائی اسکول تک ہوئی۔ بعد وچ ہندی، سنسکرت تے بنگالی دا آزادانہ مطالعہ کیتا۔ والد دی چھوٹی سی نوکری دی وجہ توں عدم سہولت تے اقدار-توہین دا تعارف نرالا نوں شروع وچ ہی حاصل ہويا۔ انہاں نے دلت استحصال تے کساناں دے نال ہمدردی دل توں ہی حاصل کيتی۔ تن برس دی عمر وچ ماں دا تے ویہہ سال دے ہُندے ہُندے والد دا انتقال ہوئے گیا۔ اپنے بچےآں دے علاوہ مشترکہ خاندان دا وی بجھ نرالا اُتے پيا۔ پہلی جنگ عظیم دے بعد جو وبا پھیلی اس وچ نہ صرف بیوی منوهرا دیوی کا، بلکہ چچا، بھائی تے بھحالے دا وی انتقال ہوئے گیا۔ باقی کنبے دا بجھ اٹھانے وچ مہیشادل دی نوکری ناکافی سی۔ اس دے بعد دی انہاں دی ساری زندگی اقتصادی جدوجہد وچ گزری۔ نرالا دی زندگی دی سب توں خاص گل ایہ اے کہ مشکل توں مشکل حالات وچ وی انہاں نے اصول تے معاہدے دا راستہ نئيں چھڈیا، جدوجہد دی ہمت نئيں گنوائی۔ زندگی دا آخری حصہ الہ آباد وچ گزریا۔ اوتھے داراگنج محلے وچ واقع رائے صاحب دی وڈی کوٹھی دے ٹھیک پِچھے بنے اک کمرے وچ 15 اکتوبر 1961ء نوں اوہ وفات پا گئے۔
عملی زندگی
[سودھو]سورياكات ترپاٹھی 'نرالا' دی پہلی تقرری مہیشادل ریاست وچ ہی ہوئی۔ انہاں نے 1918ء توں 1922ء تک ایہ نوکری کيتی۔ اس دے بعد ادارت، آزاد انہ تحریر تے ترجمے دے کم دی طرف مبذول ہوئے۔ 1922ء توں 1923ء دے دوران کولکاتا توں شائع سَمَِنوَے دی ادارت کی، 1923ء دے اگست توں متوالا دے ادارتی بورڈ وچ کم کیتا۔ اس دے بعد لکھنؤ وچ گنگا پُستَک مالا دے دفتر وچ انہاں دی تقرری ہوئی، جتھے اوہ ادارے دی ماہانہ میگزین سُدھا توں 1935ء دے وسط تک منسلک رہے۔ 1935ء توں 1940ء تک دا کچھ وقت انہاں نے لکھنؤ وچ وی گزاریا۔ اس دے بعد 1942ء توں مرتیو پرينت وچ الہ آباد وچ رہ کے آزاد لکھے تے ترجمے دا کم کیتا۔ انہاں دی پہلی شاعری جنم بھومی پربھا نامی ماہانہ وچ جون 1920ء وچ ، سب توں پہلے شعری مجموعہ 1923ء وچ انامیکا ناں توں تے سب توں پہلے مضمون بنگالی بولی وچ اُچارن وچ اکتوبر 1920ء وچ شائع ہويا۔ ایہ اک ماہانہ میگزین سرسوتی وچ شائع ہويا سی ۔ اوہ جےشكر پرساد، سمترانندن پنت تے مہادیوی ورما دے نال ہندی ادب وچ چھاياواد دے ستون منے جاندے نيں۔ انہاں نے کہانیاں، ناول تے مضامین وی لکھے نيں لیکن انہاں دی شہرت خاص طور توں شاعری دی وجہ توں ہی اے۔
اہم تخلیقات
[سودھو]- شعری مجموعے: جوهی دی کلی نظم دی تخلیق 1916ء وچ کيتی گئی۔ انامیکا -1923ء، پریمل 1930ء، گيتیكا 1936ء، دویتیا انامیکا 1938ء۔ انامیکا دے دوسرے حصے وچ سروج سمرتی تے رام دی طاقت دی عبادت ورگی مشہور نظماں نيں۔ تلسی داس 1938ء، مشروم 42ء، انیما 43ء، بیلا 46، نويں پتے 46ء، ارچنا 50ء، آرادھنا 53ء، گیت کنج 54ء، سندھياكاكلی، اپرا.
- ناول: - اپسرا، الکا، پربھاوندی 1946ء، نروپما، کلی بھاٹ، بلےسر بكریہا۔
- افسانےآں دے مجموعے- للی، چتر چمار، سكل دی بیوی -1941ء، سکھی، دیوی۔
- انشائیے: رویندر کویندا کانن، پربندھ پدما، پربندھ پرتیما، چابک، چَیَن، سنگرہ.
- پراناں دی حکایات- مہابھارت (سوریاکانت ترپاٹھی 'نرالا' دی تخلیق)
- ترجمہ: - آنند مٹھ، وِش وِرِکش، كرشناكات دا وصیت نامہ، كپال كنڈلا، درگیش نندنی، راج سنگھ، راجرانی، دیوی چودھرانی، يگلانگلیہ، چندر شیکھر، رجنی، شری رام کرشن وچنامرت، بھرت وچ ویویکانند تے راجيوگ دا بنگلہ توں ہندی وچ ترجمہ۔
حوالے
[سودھو]- ↑ निराला, सूर्यकांत त्रिपाठी (१९७८). लिलि. नई दिल्ली: राजकमल प्रकाशन, ब्लर्ब.
- ↑ हिन्दी साहित्य कोश भाग-२(नामवाची शब्दावली)
- ↑ हिन्दी साहित्य कोश भाग-२, नामवाची शब्दावली
- ↑ निराला, सूर्यकांत त्रिपाठी (१९७१). लिली. नई दिल्ली: राजकमल प्रकाशन.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- Pages with non-numeric formatnum arguments
- مضامین جنہاں وچ اردو بولی دا متن شامل اے
- مضامین جنہاں وچ urعمر بولی دا متن شامل اے
- 1896 دے جم
- 1961 دیاں موتاں
- اتر پردیش دے شاعر
- اتر پردیش دے مصنفاں
- الٰہ آباد دیاں شخصیتاں
- ویہويں صدی دے بھارتی شاعر
- ویہويں صدی دے بھارتی مرد مصنفاں
- ویہويں صدی دے مرد مصنفاں
- بھارتی مرد شاعر
- ضلع مغربی مدناپور دیاں شخصیتاں
- مغربی بنگال دے شاعر
- مغربی بنگال دے مصنفاں
- ہندی بولی دے مصنفاں
- ہندی شاعر