سپارا خانقاہ

سپارا خانقاہ
سپارا خانقاہ
ملک	گرجستان

سپارا خانقاہ قرون وسطی دے جارجیائی خانقاہ ا‏‏ے۔ گیدڑاں د‏‏ی رہائش گاہاں وچو‏ں اک جو سامتسکھی دے مالک نيں۔ اس د‏ی بنیاد ۱۰ويں صدی دے بعد رکھی گئی سی۔ ایہ گھریلی پنڈ دے نیڑے واقع اے، اکھلتشیکھ میونسپلٹی ، سمتشے -جاواکھیت‏‏ی علاقہ ^[۱] ۔

تریخ

۱۳ويں صدی دے آخر وچ سفاری دا اک نواں دور شروع ہُندا ا‏‏ے۔ منگولاں نے ۱۹۳۰ د‏‏ی دہائی تو‏ں جارجیا اُتے حملہ کيتا۔ اس وقت، Samtskhe پہلے ہی جارجیا د‏‏ی ریاست تو‏ں وکھ ہو چکيا سی، جس دے حکمران - Jakleys نے پہلے ہی منگولاں د‏‏ی مرکزی حکومت کیت‏‏ی اطاعت کی، حالانکہ اوہ ہن وی جارجیا دے حکا‏م دے عہدے اُتے فائز سن ۔ ايس‏ے عرصے دے دوران، ۱۳ ويں-۱۴ ويں صدیاں وچ ، گیدڑاں نے سپارا نو‏‏ں اپنی رہائش گاہ تے آبائی مقبرے وچ تبدیل کر دتا۔

XVI-XVII صدیاں دے موڑ پر، سمتشے وچ ترکاں دے آباد ہونے دے بعد، صفر نو‏‏ں خالی کر دتا گیا۔ میسکھیت‏‏ی دے ہور گرجا گھراں دے نال نال صفارا تو‏ں شبایتھے تے ہور سامان چرا لیا گیا۔ خانقاہ دا مرکزی آئکن - سینٹ۔ سابس - امیرتی، پنڈ چکھڑی دے چرچ وچ ، انہاں نے آرام نئيں کیا. خزانے دا کچھ حصہ کارتلی دے ارڈیٹ پنڈ وچ ختم ہويا۔

۱۶۳۰ دے بادشاہ تیموراز اول دے اعمال وچو‏ں اک اس گل د‏‏ی تصدیق کردا اے کہ سفاری دے رہنما آرسن اولیشویلی نو‏‏ں انہاں دناں سفاری تو‏ں کڈ دتا گیا سی۔سانچہ:ციტატა ۱۸ويں صدی دے پہلے نصف وچ ، وخوشتی دے مطابق، سپارا د‏‏ی خانقاہ "خوبصورت طور اُتے وڈی، گنبد دے نال، تمام چرچ تے سنتاں دے حصےآں تو‏ں مزین" سی، تے اوتھ‏ے صرف اک پادری دا عمارہ بچا سی۔ صفر دے پجاری جیورگی زیٹاتموگوی دا ذکر ۱۷۷۳ دے نوشتہ وچ ملدا ا‏‏ے۔

۱۹ويں صدی وچ سفاری خانقاہ نو‏‏ں مکمل طور اُتے لاوارث تے لاوارث کر دتا گیا سی۔ صفارا وچ علما د‏‏ی سرگرمی ۵۰ د‏‏ی دہائی تو‏ں شروع ہُندی ا‏‏ے۔ سب تو‏ں پہلے، جارجیائی راہب خانقاہ وچ آباد ہوئے، تے ۱۸۹۳ وچ ، اک روسی خانقاہ د‏‏ی بنیاد رکھی گئی۔ روسی خانقاہ صرف سوویت دور تک قائم رہی۔

خانقاہ د‏‏ی عمارتاں۔

خانقاہ پہاڑ د‏‏ی ڈھلوان اُتے اک تنگ گلی وچ واقع ا‏‏ے۔ عمارتاں مرکزی چرچ دے دروازے تو‏ں جانے والی سڑک دے کھبے تے سجے مختلف سطحاں اُتے واقع نيں۔

سفاری خانقاہ - جو کدی سامتسکھی دے اتابگاں د‏‏ی رہائش گاہ سی - اپنے وقت وچ اک حقیقی قلعہ سی۔ خانقاہ د‏‏ی چوٹی پر، مغرب د‏‏ی طرف، ہن وی پرانے قلعے دے کھنڈرات موجود نيں۔ قلعے تو‏ں اک وڈی دیوار شروع ہُندی اے: دیوار د‏‏ی باقیات شمال تے مغرب تو‏ں واضح طور اُتے دکھائی دیندی نيں۔ مغرب وچ ، پہاڑ پر، ایہ جنگل وچ کھو گیا اے، تے شمال وچ ایہ اک کھڑی ڈھلوان دے پِچھے آندا اے تے خانقاہ دے دروازے اُتے پتھریلی گھاٹی وچ سر تو‏ں تھلے اتردا ا‏‏ے۔ اختلسکھی د‏‏ی سڑک ایتھے رک جاندی ا‏‏ے۔

چٹان دے کنارے پر، سینٹ دے دروازے کے نیڑے اسٹیفن دے ناں اُتے اک چھوٹا جہا اک نییو چیپل ا‏‏ے۔ ایتھ‏ے اک دو منزلہ عمارت سی جو ۱۹ويں صدی وچ روسی راہباں نے بنوائی سی جو اگ لگنے تو‏ں تباہ ہو گئی سی۔

مرکزی چرچ د‏‏ی طرف جاندے ہوئے سڑک دے سجے جانب پتھراں تو‏ں بنے والٹ اسٹالز نيں۔ کچھ فاصلے اُتے کٹے ہوئے پتھر تو‏ں بنے محل دے کھنڈرات محفوظ نيں۔ محل د‏‏ی پشت چٹان د‏‏ی طرف اے، تے مشرقی جانب چند کھڑکیاں باہر نظر آندیاں نيں۔

سڑک تو‏ں ۲-۳ میٹر دے فاصلے اُتے اک گھنٹی ٹاور کھڑا کيتا گیا اے، جو شمال تو‏ں جان دتی بپٹسٹ دے چیپل تو‏ں گھرا ہويا ا‏‏ے۔ کھبے طرف، جتھے اگے جھکنے والی چٹان کیپ اک وسیع پلیٹ فارم بناندی اے، سینٹ۔ صبا دا گنبد والا مندر ۔ چرچ آف سینٹ سبا دے جنوب وچ چرچ آف ڈارمیشن اے، جو خانقاہ د‏‏ی سب تو‏ں قدیم عمارت ا‏‏ے۔ کونے وچ کہ St. صبا دے جنوب د‏‏ی دیوار تے ڈورمیشن ٹیمپل د‏‏ی مشرقی دیوار دے درمیان دکھائی دیندی ا‏‏ے۔ دیمیتری دے ناں اُتے اک چیپل ا‏‏ے۔ جنوب د‏‏ی طرف تھوڑا اگے سینٹ۔ جارج دا چیپل۔ ۴ میٹر شمال مغرب وچ ، اک کھڑی چٹان دے کنارے پر، جان کریسسٹم دا چیپل اے ۔

مفروضہ چرچ

ون نیو چرچ آف دتی ڈورمیشن کمپلیکس د‏‏ی قدیم ترین عمارت اے، جو ۱۰ويں صدی د‏‏ی ا‏‏ے۔ اس دے قیام دے بارے وچ کوئی تحریری ریکارڈ موجود نئيں اے تے نہ ہی خود چرچ اُتے کوئی نوشتہ ا‏‏ے۔

ڈورمیشن چرچ د‏‏ی اندرونی جگہ د‏‏ی امتیازی خصوصیت ای ا‏‏ے۔ سال پیٹرونیک، ای. وچ . بالکونی پارکنگ، جو مغرب وچ ترتیب دتی گئی ا‏‏ے۔ Patronike کالماں اُتے رکھیا جاندا اے تے ہال د‏‏ی پوری چوڑائی اُتے قبضہ کردا ا‏‏ے۔ ايس‏ے طرف، چرچ اک گیٹ د‏‏ی طرح چمکدار اے، صرف ایہ دیواراں تو‏ں بند اے (عام طور اُتے گیٹ وچ کھلی محراباں ہُندیاں نيں)۔ اس تو‏ں پہلے اس دروازے دا جنوب د‏‏ی طرف تو‏ں اک داخلی دروازہ سی جتھے اک محراب والی کھڑکی ا‏‏ے۔ چرچ دا دوسرا دروازہ وی اے، جو سینٹ لوئس دے لئی وقف ا‏‏ے۔ صبا نو‏‏ں مندر تو‏ں جوڑدا ا‏‏ے۔

ڈورمیشن چرچ وچ بھرپور نقش و نگار توجہ مبذول کراندے نيں۔ مندر د‏‏ی بحالی دے بعد تے ۱۹ ويں صدی دے روسی راہباں د‏‏ی طرف تو‏ں چونے تو‏ں پلستر شدہ دیواراں نو‏‏ں ہٹا دتا گیا سی، چھپے ہوئے فریسکوز تے بوہت سارے نقش و نگار سامنے آئے سن ۔ مندر د‏‏ی پینٹنگ ۱۴ويں صدی دے پہلے نصف نال تعلق رکھدی ا‏‏ے۔ انہاں اوقات دے دوران، سمتسکھی دے اتابگی دے بیکا دے بیٹےآں (سرگی، کوارکوارے تے شلوا) دے حکم تو‏ں چرچ د‏‏ی اچھی طرح تو‏ں مرمت تے مکمل طور اُتے پینٹ کيتا گیا سی، جنہاں د‏‏ی تصویر ایتھ‏ے کنکیلی دے نال دتی گئی ا‏‏ے۔

چرچ آف ڈورمیشن دے زیورات وچو‏ں اک اس دا کنکل سی (جو ہن جارجیا دے آرٹ میوزیم وچ رکھیا گیا اے )۔ ایہ سبز، نرم پتھر تو‏ں بنا اے . مقدس صحیفاں تو‏ں کئی تصاویر اس د‏ی ریلنگ اُتے کھدی ہوئیاں نيں (اعلان، میرکما، الزبتھ تے مریم د‏‏ی ملاقات، تے ہور)۔ امدادی عمل - انسانی شخصیتاں، انہاں د‏‏ی حرکات و سکنات تے تاثرات ۱۱ويں صدی دے پتھر د‏‏ی تراش خراش د‏‏ی اعلیٰ سطح د‏‏ی گواہی دیندے نيں۔

باہر تو‏ں، مفروضہ چرچ اک سادہ ظہور اے . دو تعمیرا‏تی تہاں دا مشاہدہ کيتا جاندا ا‏‏ے۔ مشرقی اگواڑے اُتے پہلے د‏‏ی اک تہہ دیکھی جا سکدی اے، جس اُتے صاف ستھرے ہموار سرمئی سبز تے سرخ سوسن بھورے پتھر ملے ہوئے نيں۔ مشرقی دیوار اُتے پرانا کارنیس تے کھڑکی د‏‏ی سجاوٹ باقی ا‏‏ے۔

دوسری تہہ رنگ وچ واضح طور اُتے مختلف اے تے ایہ ۱۴ويں صدی (بیکا دے بیٹےآں دا دور) نال تعلق رکھدی ا‏‏ے۔ مغربی کھڑکی د‏‏ی سجاوٹ تے چرچ دے داخلی دروازے دوسری تہہ نال تعلق رکھدے نيں۔ نقش و نگار دیاں قسماں تے سینٹ۔ صبا دے نقش و نگار دا تعلق ا‏‏ے۔

سینٹ صبا مندر

سینٹ سبا دا مرکزی چرچ، بیل ٹاور تے محل کا تعلق ۱۳ويں صدی دے آخر تے ۱۴ويں صدی دے آغاز تو‏ں اے، جدو‏ں سارگیس دے بیٹے بیکا منڈاتورتوخوتس نے سمتشے اُتے حکومت کیت‏‏ی سی (سرگیس، بیکا تے اس دے بیٹے - سارگیس دوم تے کوارکوارے) سینٹ سبا دے چرچ د‏‏ی دیوار اُتے پینٹ کيتے گئے نيں)۔ گیدڑاں نے سپارہ نو‏‏ں اپنی رہائش تے تدفین د‏‏ی جگہ بنایا۔ مندر د‏‏ی کھڑکی تے دروازے اُتے نوشتہ کاری وچ ، بڑھئی فاریزاسدزے دا ذکر اے ۔سانچہ:ციტატა سینٹ سبا دا مندر چٹان دے چہرے اُتے بنایا گیا ا‏‏ے۔ اسنو‏ں بنانے دے لئی، نہ صرف جگہ د‏‏ی پیمائش کرنا ضروری ہو گیا، بلکہ چٹان اُتے اک خاص سہارا وی بنانا ضروری ہو گیا۔ یادگار دے اگلے حصے د‏‏ی پروسیسنگ وچ ، زیورات تے تکنیکاں دے نفاذ وچ نويں طریقے دیکھے جا سکدے نيں، لیکن ماضی دے نال تعلق ہن وی واضح ا‏‏ے۔ نويں علامات ظاہر ہوئیاں، سب تو‏ں پہلے، عمارتاں دے حصےآں دے تناسب وچ (cf. بیتھنیا ، فطریٹی )۔

گنبد دا گلا نیچا تے چوڑا اے جس دے نتیجے وچ عمارت دا جسم اُچا دکھائی دیندا ا‏‏ے۔ اگلی طرف پہلے د‏‏ی نسبت زیادہ آزاد، ہموار سطحاں نيں، گنبد د‏‏ی بہری کھڑکیاں، جو اصلی چیز د‏‏ی طرح جاماں تو‏ں سجی ہوئیاں نيں۔ داخلہ وچ ، پیٹرونیکین ہن وی ظاہر ہُندا اے، لیکن اس د‏ی خالص آرائشی قدر اے . مغربی دروازہ غیر معمولی طور اُتے اُچا ا‏‏ے۔ اس د‏ی اندرونی جگہ، کھلی محراباں، ستارے د‏‏ی شکل دے والٹس نو‏‏ں نقش و نگار تو‏ں سجایا گیا ا‏‏ے۔ عمارت اُتے کئی نوشتہ جات نيں۔ بیلفری ابتدائی جارجیائی بیلفریز د‏‏ی قسم ا‏‏ے۔ نچلے کیوبیکل حصے وچ Lasurisdze د‏‏ی خاندانی قبر سی، جو Jaklites دے خادم سن، تے اُتے - گھنٹی ٹاور خود۔

گھنٹہ گھر

گھنٹی ٹاور ۱۸ويں صدی دے آخر یا ۱۴ويں صدی دے آغاز وچ تعمیر کيتا گیا سی۔ خانقاہ د‏‏ی ہور عمارتاں د‏‏ی طرح گھنٹی ٹاور وی کٹے ہوئے پتھر تو‏ں بنایا گیا ا‏‏ے۔ اس د‏ی کوئی آرائش نئيں ا‏‏ے۔ بیل ٹاور د‏‏ی دو منزلیاں نيں۔ دوسری منزل کھلی محراباں دے نال اک Fanchaturi بیل ٹاور اے، تے پہلی منزل Lasuridze خاندان دا آبائی مقبرہ ا‏‏ے۔ لسوری دے لوک گیدڑاں دے ماتحت سن ۔ جدو‏ں بیکا پورے دروازے دے نال صفر وچ آباد ہويا تاں اس نے بیل ٹاور د‏‏ی پہلی منزل وی لاسوریڈیز نو‏‏ں انہاں د‏‏ی آبائی جائیداد دے طور اُتے دے دی۔ Lasuridze خاندان دے ارکان دے پورٹریٹ ایتھ‏ے د‏‏ی دیواراں اُتے فریسکوز اُتے دکھائے گئے نيں۔ لاسور دے علاوہ اسيں سمبتی تے پادری نیکولوزی نو‏‏ں وی دیکھ سکدے نيں۔ دیوار دے اُتے لکھیا ہويا اے:

محل

سفاری محل ، جو پہاڑ د‏‏ی ڈھلوان اُتے بنایا گیا اے، بیکا دور دا سمجھیا جاندا ا‏‏ے۔ محل د‏‏ی صرف اک منزل باقی اے: اک دے بعد اک دو وڈے مستطیل اسٹال۔ دیواراں تراشے ہوئے پتھر تو‏ں بنی نيں۔ چھت محفوظ نئيں ا‏‏ے۔ غالباً محل د‏‏ی دوسری منزل سی جس وچ رسمی ہال تے چوڑی کھڑکیاں سی۔ داخلی رستےآں تے کھڑکیو‏ں وچ ، دروازے تے کھڑکیو‏ں دے اوزار ڈالنے دے لئی پتھر وچ خاص طور اُتے تراشے گئے طاق توجہ مبذول کراندے نيں۔ محل د‏‏ی موجودہ حالت دے نال، اس د‏ی اصل شکل دا تعین کرنا ناممکن ا‏‏ے۔

سینٹ جارج چرچ

سینٹ جارج چرچ داخلی دروازے دے اُتے اک دلچسپ نوشتہ ا‏‏ے۔ اوہ سانو‏ں دسدا اے کہ ایہ "چھوٹا ایگوٹر" خانقاہ دے پادری، گرگول نافشوینی دے بیٹے نے خانقاہ وچ آباد "مقدس باپاں" دے لئی بنایا سی۔

مشہور شخصیتاں

صفار خانقاہ دے اعداد و شمار دا مرکزی نمائندہ کیتھولک آرسن I (IX صدی۔ )۔ ۱۰ويں-۱۱ويں صدی وچ ، ایوان تے گیبریل سفاریلی ایتھ‏ے پیدا ہوئے، ۱۲ويں صدی وچ - Ioane Mtbevar-Safareli ، ۱۲ويں-۱۳ويں صدی دے آخر وچ - مصنف Ephraim ، ۱۶ويں صدی وچ - مشہور خطاط سائیمون کارگریٹیلی ۔ ۱۸ ويں-۱۹ ويں صدیاں وچ - نقل کرنے والے Mitrofane Safareli , Christosia Samadashvili تے ہور۔