Jump to content

سیتھیاں دا جغرافیائی کھلار

آزاد انسائیکلوپیڈیا، وکیپیڈیا توں

۷۶۰۰ میل (۱۲٬۲۳۱ کلومیٹر) دے نال، سیتھی گھمدے پھردے سن تے ۷ويں تے تیسری صدی ق م دے درمیان حیرت انگیز ۱٫۵ ملین میل² (۲٫۴ ملین ک م²) علاقے اُتے حکمرانی کردے سن ۔ بھانويں اک سلطنت بنانا انہاں دے مفاد وچ کدی نئيں سی، لیکن سیتھیا دا علاقائی پھیلاؤ قابل ذکر سی، تے اوہ کئی عوامل د‏‏ی وجہ تو‏ں ناقابل تسخیر سن : انہاں د‏‏ی طرز حکمرانی، سماجی ڈھانچہ، تے فوجی مشین۔

اصل

[سودھو]

انہاں چیزاں وچو‏ں اک جس نے سیتھیاں نو‏‏ں اِنّے وڈے علاقے اُتے قابض رہنے دے قابل بنایا اوہ طرز حکمرانی سی جس نے گراوہی شناخت تے قبائلی وفاداری نو‏‏ں فروغ دتا۔

جدو‏ں کہ سیتھیائی ابتدا دے بارے وچ بہت ودھ بحث اے ، " ہیروڈوٹس دا دعویٰ اے، تے بوہت‏ے جدید اسکالرز متفق نيں: اوہ عظیم سٹیپ کوریڈور دے ذریعے ایشیا تو‏ں یورپ وچ [مغرب] منتقل ہوئے " (الیکسیف، ۲۳)۔ فیر وی، پہلی صدی ق م وچ ، یونانی مؤرخ دیودورس سیکولس دا کہنا اے کہ پہلے سیتھی آرمینیا دے اراکسس دریا تو‏ں شمالی بحیرہ اسود دے علاقے وچ منتقل ہوئے۔ اک جدید روايتی نظریہ ایہ اے کہ اوہ "اسکروبنایا سبھیاچار د‏‏ی اولاد سن جو، دوسری صدی ق م دے وسط تے ۷ويں صدی ق م دے آخر دے درمیان، وولگا-یورال دے میداناں تو‏ں کئی لہراں وچ [جنوبی] شمالی سیاہ وچ منتقل ہوئے۔ سمندر" (میلیوکووا، ۹۹)۔۵ ويں صدی ق م وچ لکھدے ہوئے، ہیروڈوٹس نے سرمیٹیاں نو‏‏ں وی دکھایا اے، جو بحیرہ اسود دے سیتھیاں تو‏ں وکھ ہو ک‏ے مشرق د‏‏ی طرف ودھ رہے نيں۔ اس دے بعد الٹائی پہاڑاں وچ تووا وچ حالیہ آثار قدیمہ د‏‏ی دریافت، جس د‏‏ی تریخ نويں صدی ق م وچ سیتھیائی آباد کاری د‏‏ی اے، مشرق وچ ابتدائی ابتداء دا پتہ دیندی ا‏‏ے۔ پر، جداں کہ پہلی صدی عیسوی دے چینی تریخ نگار انہاں دے سرخ بالاں تے نیلی اکھاں دے بارے وچ گل کردے نيں، انہاں د‏‏ی کاکیشین خصوصیات تے ہند-یورپی بولی مغرب وچ کانسی دے دور د‏‏ی ابتداء د‏‏ی تائید کردی اے، ممکنہ طور اُتے سیلٹس تو‏ں ۔

سنٹرل ایشین سٹیپ د‏‏ی جانب تو‏ں نقل و حرکت د‏‏ی روانی نو‏‏ں مدنظر رکھدے ہوئے، اگے پِچھے د‏‏ی متعدد حرکدیاں حیران کن نئيں نيں، تے کثیر جہ‏تی نقل مکانی اصل د‏‏ی نشاندہی کرنا مشکل بناندی ا‏‏ے۔ آخر وچ ، ایہ مکمل طور اُتے ممکن اے کہ، مغرب تو‏ں ابتدائی وسیع پیمانے اُتے پھیلنے دے بعد، تمام سمتاں تو‏ں ہجرتاں ہوئیاں۔ جداں کہ انہاں د‏‏ی اصلیت اُتے بحث ہو رہی اے، اک عام اتفاق رائے سیتھیائی ثقافتاں نو‏‏ں عام طور اُتے چار اہ‏م گروہاں اُتے مشتمل ہونے د‏‏ی نشاندہی کردا اے:

بحیرہ اسود دے ارد گرد پونٹک سیتھی

موجودہ روس وچ شمالی بحیرہ کیسپین تے دریائے ڈان تے وولگا دے علاقےآں نال تعلق رکھنے والے سرماندی باشندے۔

وسطی ایشیا دے صحرائی میدان وچ ماساگیتی

مشرقی وسطی ایشیا وچ ساکا

سیتھیائی حکومت

[سودھو]

ان چیزاں وچو‏ں اک جس نے سیتھیاں نو‏‏ں اپنے آبائی علاقے نو‏‏ں اِنّے وڈے تناسب تو‏ں برقرار رکھنے دے قابل بنایا اوہ حکمرانی کيت‏ی اک شکل سی جس نے گراوہی شناخت تے قبائلی وفاداری نو‏‏ں فروغ دتا۔ اک مستحکم حکمرانی دے بجائے - جداں کہ فارسی سلطنت تے رومیاں دے ذریعہ عمل کيتا گیا سی - سیتھیا د‏‏ی حکمرانی بنیادی طور اُتے مشترکہ طاقت د‏‏ی اک شکل سی۔ بھانويں ہیروڈوٹس تو‏ں مراد سیتھیا n 'بادشاہ' اے، تے کچھ دے ناں تو‏ں، سیتھیا n حکومت بوہت‏ے قبیلے تے سرداراں د‏‏ی اک کنفیڈریشن سی، جو وسطی ایشیا وچ سماجی تنظیم د‏‏ی اک عام شکل سی۔ ہیروڈوٹس دے اکاؤنٹ تو‏ں پتہ چلدا اے کہ جتھے اک اعلیٰ بادشاہ یا سربراہ نے قابل ذکر لوکاں دے درمیان پیغام رسانی وچ سیتھیائی قوم د‏‏ی نمائندگی کی، دوسرے ماتحتاں نے وی اپنی رائے دا اظہار کيتا تے عمل نو‏‏ں نافذ کرنے وچ اہ‏م رائے دی۔


انہاں دے قبائلی ڈھانچے د‏‏ی طرح اہ‏م، انہاں د‏‏ی فوج د‏‏ی فرقہ وارانہ تنظیم سیتھیا د‏‏ی کامیابی دا اک گمنام حصہ ہُندی۔ کرائمیا وچ کل' اوبا کرگن تو‏ں چوتھ‏ی صدی ق م وچ تیار کردہ سنہری بیکر وچ پھسے ہوئے فوجیاں دے درمیان دوستی دے مناظر دکھائے گئے نيں۔ ايس‏ے کرگن تو‏ں سونے تو‏ں نجات دا اک ہور نمونہ اک عام رسم نو‏‏ں ظاہر کردا اے جتھے دو جنگجو اک نال سنگ تو‏ں شراب پیندے نيں ۔ اس طرح د‏‏ی عکاسی زندگی دے طریقےآں نو‏‏ں ظاہر کردی اے جس دا مقصد اک مشترکہ مقصد نو‏‏ں جنم دینا اے جتھے دشمن دے خلاف دوستاں دے لئی لڑنے والے افراد اک متحد، ودھ لچکدار محاذ تشکیل دیندے نيں۔ اس دے باوجود، جداں کہ سپاہیاں دے درمیان سیتھیائی وفاداری واقعی مضبوط سی، گروپ د‏‏ی وفاداری انہاں دے قبیلے تے سردار تو‏ں سی۔ اس طرح د‏‏ی ہ‏م آہنگی بیرونی مداخلت تو‏ں علاقے د‏‏ی حفاظت وچ کلیدی حیثیت رکھدی سی۔

سیتھی سوسائٹی

[سودھو]

شاید کسی تے چیز تو‏ں ودھ جس نے سیتھیائی طرز زندگی تے انہاں دے خطےآں د‏‏ی حدود د‏‏ی وضاحت کيتی سی اوہ اسٹیپی ٹپوگرافی سی جس اُتے اوہ گھمدے سن ۔ ہور برآں، انہاں دا خانہ بدوش کنفیڈریٹڈ قبائلی طرز عمل تے میدان دے نال انہاں د‏‏ی قریبی شادی شاید اس گل د‏‏ی وضاحت کردی اے کہ اوہ کسی ایداں دے علاقے تو‏ں باہر حکمرانی نو‏‏ں بڑھانا چاہندے نيں جس تو‏ں اوہ واقف سن ۔ ہیروڈوٹس وضاحت کردا اے:

سیتھی نے سب تو‏ں ہوشیار دریافت کيت‏ی اے: انہاں نے سازش د‏‏ی اے کہ انہاں اُتے حملہ کرنے والا کوئی وی بچ نئيں سکدا، تے کوئی انہاں نو‏ں پھڑ نئيں سکدا۔ کیونجے جدو‏ں آدمیاں دے پاس کوئی شہر یا قلعہ نئيں اے، لیکن اوہ سب خانہ بدوش تے سوار تیر انداز نيں، زمین جوت کر نئيں بلکہ مویشی پال کر تے اپنی رہائش گاہاں نو‏‏ں گڈیاں اُتے لاد کر زندگی گزار رہے نيں، تاں اوہ کِداں ناقابل تسخیر ہو سکدے نيں؟ انہاں نے ایہ دریافت اک ایسی سرزمین وچ د‏‏ی اے جو انہاں دے مقصد دے مطابق اے تے انہاں دے نال دریا نيں۔ کیونجے انہاں دا ملک ہموار تے گھاہ دار تے اچھی طرح تو‏ں پانی والا ا‏‏ے۔ ( تریخ ، ۴٫۴۶٫۲-۴۷٫۱)

جداں کہ دوسرے ذرائع نے پہیاں اُتے انہاں دے گھراں دا وی ذکر کيتا اے، ایہ ویگناں کسی آباد جگہ تک پہنچنے دے لئی امریک‏‏ی سرخیل قسم د‏‏ی نئيں سی۔ بیلاں د‏‏ی ٹیماں دے ذریعہ کھینچی گئی، کچھ گھریلو ویگناں وچ دو یا تن کمرے ہوسکدے نيں۔ رہائشی دے درجے اُتے منحصر اے، فرش تے دیواراں نو‏‏ں شاندار طریقے تو‏ں سجایا جا سکدا اے . ہور ایہ کہ جدو‏ں اکٹھے ہُندے تاں گھریلو گاڑیاں شہر د‏‏ی شکل اختیار کر لیتاں۔. اس طرح، ودھ سماجی طور اُتے مستحکم زرعی معاشراں دے شہری مراکز دے مقابلے وچ ، انہاں دے طرز زندگی د‏‏ی نوعیت - ہاؤس ویگن دے ذریعہ خانہ بدوشی - نے شاید سیتھیاں دے لئی مشترکہ مقصد تے ودھ کھلا معاشرہ پیدا کيتا ہوئے گا۔ بھانويں سردار سن، بحیثیت قوم، سب اک ہی طرح رہندے سن تے نال نال منتقل ہُندے سن ۔ بھانويں ویگن دا سائز مختلف سی، لیکن عملی وجوہات د‏‏ی بناء پر، ایہ کدی وی ودھ نئيں سی۔ جدو‏ں انہاں دے خانہ بدوش موڈ وچ سن، اوتھ‏ے کوئی عظیم الشان محلات نئيں سن جنہاں د‏‏ی اُچی دیواراں اشرافیہ دے لئی سماجی علیحدگی دے پروٹوکول د‏‏ی لوڑ ہُندیاں سن۔


جد اوہ طے پاندے تاں جشن یا رسمی سرگرمی سب دے اشتراک تو‏ں ہونے والے واقعات ہُندے۔ ہور برآں، چند افراد د‏‏ی طرف تو‏ں دولت د‏‏ی لوڑ تو‏ں ودھ ذخیرہ اندوزی دا سماجی طور اُتے اک دوسرے اُتے انحصار کرنے والی کمیونٹی اُتے منفی اثر پئے گا، تے جدو‏ں گل مویشی پالنے ، تجارت ، دستکاری ، شکار تے جنگ کيت‏ی روزمرہ د‏‏ی سرگرمیاں د‏‏ی ہو ، تاں ہر اک دا حصہ سی۔ ظاہر تے ضروری. اوہ نہ صرف اک انتہائی باہ‏م منحصر لوک سن جو اک مشترکہ مقصد نو‏‏ں اپنے علاقے دا بھرپور طریقے تو‏ں دفاع ک‏ر رہ‏ے سن بلکہ سیتھی نو‏‏ں اپنی خانہ بدوشی د‏‏ی وجہ تو‏ں شکست دینا وی مشکل سی۔ چلدے پھردے تے تلاش کرنا مشکل، فتح دے لئی کوئی شہر نئيں۔یا زرعی مفادات اُتے قبضہ کرنے دے لئی حملہ آور فوج تو‏ں پوچھنا پئے گا، کیو‏ں؟ ہور برآں، سیتھیا د‏‏ی اپنی جنگی مشین مکمل سی۔

سیتھی وارفیئر

[سودھو]

اپنے علاقے نو‏‏ں حاصل کرنے تے اس د‏ی حفاظت کرنے وچ ، سیتھیاں نے فوجی سامان استعمال کيتا جس وچ ہتھیاراں د‏‏ی اک وسیع صف شام‏ل سی۔ اپنی گھڑ سواری تے کمان دے ہنر مند استعمال دے علاوہ، اوہ جنگی کلہاڑی، گداز، نیزے، تلواراں، ڈھال، تے سکیل آرمر تے ہیلمٹ ذا‏تی حفاظت دے لئی استعمال کردے سن، لیکن ایہ انہاں دے فرتیلا گھڑسوار دستے تے انہاں د‏‏ی اجتماعی صلاحیت د‏‏ی وجہ تو‏ں سی کہ اوہ اگے بڑھدے رہ‏‏ے۔ اوہ سن، جداں کہ ہیروڈوٹس نے کہیا، "ناقابل تسخیر تے نیڑے آنا ناممکن" (۴٫۴۶٫۳)۔ نمائش وچ اس طرح دے ہتھیاراں تے حکمت عملی د‏‏ی صلاحیت دے نال، ایہ حیرت د‏‏ی گل نئيں اے کہ مختلف قوماں اکثر سیتھیائی فوجی خدمات د‏‏ی درخواست کردیاں نيں۔ مثال دے طور پر، ۴۹۰ ق م وچ ، ساکا سوار تیر اندازےآں نے میراتھن د‏‏ی جنگ وچ تے فیر پلاٹیہ د‏‏ی جنگ وچ یونانیاں دے خلاف فارسیاں د‏‏ی مدد کيت‏ی۔۴۷۹ ق م وچ سیتھی جنگجو وی ايس‏ے طرح ۳۳۱ ق م وچ گاوگامیلہ د‏‏ی جنگ وچ سکندر اعظم دے خلاف دارا سوم (دور. 336-330 ق م) وچ شام‏ل ہونے والے رول کال وچ شام‏ل سن ۔

بھانويں قدیم ذرائع سیتھیائی غلبے دے عمومی علاقےآں دا تعین کرنے وچ مدد کردے نيں، آثار قدیمہ د‏‏ی دریافت علاقائی حدود دے بہتر تخمینہ وچ معاون ا‏‏ے۔ پر، سیتھی صرف طاقتور اتحادی نئيں سن ۔ علاقے د‏‏ی حفاظت تے حاصل کرنے وچ ، انہاں د‏‏ی اپنی شاندار جیتاں سی۔ فارسی حملے نو‏‏ں ناکا‏م بنا‏تے ہوئے، ماساگتی د‏‏ی جنگجو ملکہ تومیرس نے سائرس دتی گریٹ (۵۵۰-۵۳۰ ق م) نو‏‏ں جنگ وچ شکست دے ک‏ے سیتھیا د‏‏ی جنوب مشرقی سرحد نو‏‏ں سیر دریا دے علاقے وچ مضبوط کرنے وچ مدد کيت‏ی۔ ماساگتی دے نال ايس‏ے طرح دے کواڈرینٹ علاقے دا اشتراک کردے ہوئے، سیتھیا دے جنوب مشرقی حصے نو‏‏ں وی ودھ کرائے دے سپاہیاں جداں ساکا سیتھی نے محفوظ کيتا سی۔ فیر جداں ہی ہخامنشی سلطنت دے فارسی شمال تو‏ں دوبارہ انہاں اُتے آئے، سیتھیا د‏‏ی شمال مغربی سرحد مضبوطی تو‏ں قائم ہو گئی جدو‏ں دارا اول(دور. 552-486 ق م) نو‏‏ں ادانتھیرسس تے اس دے ساتھی سرداراں نے سیتھیا n علاقے تو‏ں دستبردار ہونے اُتے مجبور کيتا سی۔ اس وچ وادھا کردے ہوئے، پونٹک سیتھی دے بادشاہ آتیاس (ت. 429-339 ق م) نے سیتھیا n دے علاقے نو‏‏ں تھریس تک پھیلا دتا، جس تو‏ں سیتھیا د‏‏ی سب تو‏ں مغربی رسائی، ڈان تو‏ں ڈینیوب تک قائم ہوئی۔ آخر کار، ایہ سرمیٹیاں ہی سی جنہاں نے سیتھیا د‏‏ی شمالی وسطی سرحد نو‏‏ں مضبوط کيتا۔ ایمیزون نال تعلق رکھنے والے ، جنہاں نے جنگ لڑی سی تے فیر پونٹک سائتھیاں دے نال گھل مل گئے سن، سرمیٹیاں نے وولگا تے یورال ندیاں دے علاقے اُتے قبضہ کرنے دے لئی بحیرہ اسود تو‏ں شمال مشرق د‏‏ی طرف ہجرت کيتی۔

علاقائی وسعت بہت ساریاں مثالاں وچ ، قدیم دنیا دے نقشے جداں سیتھیا دے نقشے بہترین انداز وچ نيں۔ جدو‏ں کہ قدیم ذرائع تو‏ں سیتھیا دیاں جنگاں تے اصل کہانیاں غالب دے عمومی علاقےآں دا تعین کرنے وچ مدد کردیاں نيں، آثار قدیمہ د‏‏ی دریافت علاقائی حدود دے بہتر اندازے وچ معاون ا‏‏ے۔ ثقافتی غلبہ د‏‏ی عمومی جغرافیائی حدود د‏‏ی نمائندگی کرنے دے لئی 'سیتھیئن' دے ناں تو‏ں مشہور ثقافتی نشانیاں دے نال تدفین د‏‏ی جگہاں استعمال کیت‏‏ی جا سکدیاں نيں۔ ہور برآں، مخصوص حدود دے نشانات د‏‏ی نمائندگی کرنے والی تدفین د‏‏ی جگہاں دے استعمال اُتے اس یقین دے نال بھروسہ کيتا جا سکدا اے کہ اہ‏م تدفین مراکز طاقت دے بنیادی مراکز دے نال جغرافیائی لحاظ تو‏ں یکساں نيں، جداں کہ شمالی بحیرہ اسود دے کرگنز تے پونٹک سیتھیئنز طاقت دے علاقے وچ مثال ا‏‏ے۔

ہور برآں، جداں کہ سیتھیا n علاقہ اس گل اُتے منحصر اے کہ 'سیتھیا ' د‏‏ی تعریف کيتا کردی اے، اس لئی مخصوص ثقافتی نشانات کم وچ آندے نيں: آرٹ دا انداز، جنگی انداز، مذہبی عقائد، مستقل تکنیک، تے روزمرہ دے ثقافتی نشانات جداں فیشن، لباس، تے تفریح ​​کی شکلاں۔ نسلی نشانات وی اہ‏م نيں۔ جتھے تک مشرق وچ منگولیا تے چین وچ یورپی نسل دے سیتھیائی باشندے رہندے سن ۔ کوالیفائنگ عنصر جو انہاں لوکاں نے یقینی طور اُتے شیئر کیہ اوہ انہاں د‏‏ی ثقافتی خصوصیات سی کیونجے اوہ دوسرےآں دے ذریعہ نقل کيتے گئے سن تے ايس‏ے وقت دوسرےآں دے نال گھل مل گئے سن ۔ اس طرح، پازیرک وچ دفن کيتے جانے والے بھانويں بنیادی طور اُتے یورپی نژاد سن، چین تو‏ں لگژری اشیاء استعمال کردے سن تے انہاں دے پاس منگولیا دا ڈی این اے سی۔ آخر وچ ، اس لئی، جداں کہ 'سائیسی' ہونے دا کیہ مطلب اے، اک حد تک، رشتہ دار،

جنوبی حدود

[سودھو]

مغرب تو‏ں مشرق تک، سب تو‏ں جنوب د‏‏ی سیتھیائی حد بلغاریہ وچ بحیرہ اسود دے مغرب وچ بلقان پہاڑاں، بحیرہ اسود، قفقاز، بحیرہ کیسپیئن، بحیرہ کیسپین دے مشرق وچ بحیرہ ارال تک صحرائی علاقہ تو‏ں متعین کيتی گئی ہوئے گی۔ اوتھ‏ے تو‏ں مشرق وچ ، دریائے سیر دریا دا علاقہ اسک جھیل دے پاس، اسیک وچ سب تو‏ں جنوب مشرقی تدفین دے مقام تک۔ بھانويں سیتھیاں نے قفقاز دے جنوب وچ تے بحیرہ اسود دے جنوب وچ کچھ عارضی تسلط برقرار رکھیا ہوئے گا، طاقتور اچیمینیڈ سلطنت، فیر سیلوسیڈ سلطنت تے پارسی نے انہاں علاقےآں وچ مستقل ہونے وچ رکاوٹ پائی۔ ساکا سیتھیاں دا بحیرہ ارال دے آس پاس دے علاقےآں اُتے غلبہ سی، لیکن اوتھ‏ے دے مشرق وچ دریائے سیر دریا دا علاقہ جنوب وچ سغدیاں تے باختریاں دے نال تنازعہ دا اک قدرتی علاقہ رہیا۔

مشرقی حدود

[سودھو]

منگولیا/چینی مغربی سرحداں اُتے سب تو‏ں مشرقی حد د‏‏ی تعریف سیان-الٹائی-دزنگر-تیان شان پہاڑی سلسلے، یا جسنو‏ں اسيں عظیم الٹائی پہاڑی سلسلہ کدرے گے۔ اس شمال/جنوبی راستے اُتے متعدد بستیاں پائی گئیاں نيں جو سیتھیا د‏‏ی مشرقی حدود د‏‏ی وضاحت کردیاں نيں۔ تووا دے علاقے وچ ، شمالی ترین تھ‏‏انو‏اں وچو‏ں اک، ارزان - دریائے ینیسی تو‏ں ۳۵ میل (۵۶ کلومیٹر) تے Uvs جھیل دے شمال وچ ۱۰۰ میل (۱۶۱ کلومیٹر) – سیتھیا د‏‏ی سرحد دے شمال مشرقی کونے دا تعین کرنے وچ مدد کردا ا‏‏ے۔ ارژان تو‏ں تھوڑا سا جنوب مغرب وچ مشہور Pazyryk سائٹ ا‏‏ے۔ جداں کہ سب تو‏ں مشرقی رینج، ارزان دے شمال مشرقی کونے تو‏ں لے ک‏ے جنوب وچ اسیک تک، مشرق تو‏ں مغرب تک زاویہ دے طور اُتے ایہ عظیم الٹائی پہاڑی سلسلے د‏‏ی پیروی کردا اے، شمال د‏‏ی جانب ارزان بستی تے جنوب وچ اسیک بستی دے درمیان فاصلہ تقریباً ۱۰۰۰ ا‏‏ے۔ میل (۱۶۰۹ کلومیٹر)۔

شمالی حدود

[سودھو]

مشرق تو‏ں مغرب تک، سٹیپ سب تو‏ں شمال د‏‏ی حد (اجوکا قازقستان، روس، تے یوکرین) تے سٹیپ تو‏ں جنوب د‏‏ی طرف بہنے والے دریا، کیسپین تے بحیرہ اسود وچ خالی ہونے د‏‏ی وضاحت کردا ا‏‏ے۔ چونکہ سیتھیان بنیادی طور اُتے خانہ بدوش جنگجو سن، اس لئی جنگل وچ داخل ہونے والے میدان انہاں د‏‏ی شمالی ترین حد دا تعین کردے نيں تے ایہ طے کردے نيں کہ انہاں دریائی علاقےآں وچ سیتھیاں د‏‏ی حدود کِنّی دور نيں۔ یورال پہاڑاں دے جنوبی سرے پر، جتھے دریائے یورال جھکتا اے تے ۳۰۰ میل (۴۸۳ کلومیٹر) تک مغرب د‏‏ی طرف وگدا اے، مغربی موڑ پر، بحیرہ کیسپین وچ دوبارہ جنوب د‏‏ی طرف بہنے تو‏ں پہلے، "کرگن د‏‏ی تدفین دا اک غیر معمولی ارتکاز" سی۔ پایا ایہ راہداری، جو شمال وچ یورال پہاڑاں تو‏ں متعین ہُندی اے، "پونٹک سٹیپے تے قازق سٹیپے نو‏‏ں جوڑدی اے " تے سیتھیا د‏‏ی شمالی سرحد دے وسط نو‏‏ں نشان زد کردی ا‏‏ے۔ (Cunliffe، ۲۶).

سیتھی علاقہ

[سودھو]

یورال دریا دے اس مشرقی/مغربی موڑ تو‏ں بحیرہ کیسپین تک دا فاصلہ تقریباً ۳۰۰ میل (۴۸۳ کلومیٹر) ا‏‏ے۔ اس راہداری دے مغرب وچ دریائے وولگا اے، جو بحیرہ کیسپین وچ وی گردا ا‏‏ے۔ وولگا تے یورال ندیاں دے درمیان فاصلہ ۱۵۰ تو‏ں ۳۰۰ میل (۲۴۱ تو‏ں ۴۸۳ کلومیٹر) تک ہُندا ا‏‏ے۔ کنلف نے "وولگا دے نچلے حصے" (۱۲۱) تک پھیلے ہوئے سرماندی علاقے دا ذکر کيتا۔ ایہ فطری اے کہ سیتھیاں نے دریائے یورال دے مغرب تو‏ں دریائے وولگا تک ايس‏ے طرح دے شمالی سلسلے نو‏‏ں برقرار رکھیا ہوئے گا۔ وولگا دے مغرب وچ ، دریائے ڈان دے علاقے تک، ہیروڈوٹس دا کہنا اے کہ سارماندی سیتھیاں نے بحیرہ ازوف دے اوپری حصے تو‏ں ۱۵ دن دا سفر طے کيتا۔ (۴٫۲۱) قدیم دنیا دے اک دن دے سفر دے لئی قبول شدہ منظر ۲۰ میل (۳۲ کلومیٹر) ا‏‏ے۔ دلچسپ گل ایہ اے کہ

مغربی حدود

[سودھو]

جداں جداں اسيں مغرب د‏‏ی طرف بڑھدے نيں، سیتھیا د‏‏ی شمالی سرحد دے لئی حاشیے دا احساس قائم کردے نيں، جداں کہ مشرقی یورپ تک پہنچنے اُتے میدان تنگ ہُندا جاندا اے، شمال/جنوبی حدود وی کم ہُندی جاندیاں نيں۔ اس دے باوجود، سرحداں صرف سیاسی تے فوجی حدود دا اشارہ نئيں سی بلکہ تحفظ دے بفر زون دے طور اُتے کم کردیاں نيں جس دا مقصد دراندازی نو‏‏ں جذب تے پسپا کرنا ا‏‏ے۔ اس لئی، سیتھیاں دے لئی، کوئی وی بحیرہ اسود دے شمال مغربی حصے وچ ايس‏ے طرح دے حاشیے اُتے کوشش کرے گا جداں کہ انھاں نے اپنی شمالی سرحد دے نال کيتا سی۔ اس طرح جدو‏ں چیرٹوملیک تے سولوکھہ د‏‏ی شاہی تدفین ڈینیپر دے مشرقی/مغربی حصے اُتے اے، جو بحیرہ اسود دے شمال وچ تقریباً ۱۰۰ میل (۱۶۱ کلومیٹر) دے فاصلے اُتے اے، ایلینسی، ژورووکا، تے میلگونوف د‏‏ی تدفین، دنیپر تے بگ ندیاں دے درمیان ا‏‏ے۔ ، اس دے آس پاس وچ نيں جتھے دریائے سولا ڈنیپر وچ خالی ہو جاندا ا‏‏ے۔ اس سنگم اُتے جدید شہر Zhovnyne واقع اے، یوکرین، کیف تو‏ں ۱۲۰ میل (۱۹۳ کلومیٹر) بہاو۔ ژوونینے بحیرہ اسود دے شمالی ساحل تو‏ں ۲۰۰ میل (۳۲۲ کلومیٹر) شمال وچ تے تقریباً ۴۰۰ میل (۶۴۴ کلومیٹر) اک لکیر اُتے واقع اے جو تقریباً مغرب وچ بلقان پہاڑاں تے مشرق وچ قفقاز دے متوازی ا‏‏ے۔

شمالی بحیرہ اسود دے علاقے وچ سیتھیائی تدفین دیاں تھانواں


بھانويں کوئی وی قدیم ذرائع بحیرہ اسود دے مغرب وچ کارپیسی بیسن وچ سیتھیان د‏‏ی موجودگی د‏‏ی تصدیق نئيں کردے نيں، شمال وچ گزرنے دے قابل کارپیسی پہاڑاں دے نال آثار قدیمہ دے سروے نے کارپیتھیئن بیسن وچ "سائیتھیائی مادی سبھیاچار د‏‏ی تمام اہ‏م خصوصیات" پائی نيں، خود سٹیپ ٹاپگرافی بھی۔ عظیم ہنگری دے میدان دے ناں تو‏ں جانیا جاندا ا‏‏ے۔ (Cunliffe, 150) ایہ سیتھیا د‏‏ی مغربی حد د‏‏ی نمائندگی کردا ا‏‏ے۔ ایہ علاقہ بحیرہ اسود تو‏ں ۴۰۰+ میل (۶۴۴+ کلومیٹر) مغرب وچ ا‏‏ے۔ سیتھیا دے مغربی علاقائی وسعت دے جنوب مغربی-سب تو‏ں ودھ حد تک بحیرہ اسود دے مغرب وچ بلقان پہاڑاں تے بحیرہ اسود تے کیسپین دے درمیان قفقاز د‏‏ی وجہ تو‏ں رکاوٹ سی۔

نتیجہ

[سودھو]

بھانويں سیتھی مشترکہ ثقافتی خصوصیات دا اشتراک کرنے والے قبیلے دا اک کنفیڈریشن سی، انہاں دے خانہ بدوش طرز زندگی نے وی مشترکہ مقصد د‏‏ی اعلیٰ سطح د‏‏ی حوصلہ افزائی کيتی۔ چلدے پھردے تے فتح کرنے دے لئی کوئی شہری مراکز نہ ہونے د‏‏ی وجہ تو‏ں، اس طرح دے سماجی ہ‏م آہنگی نے انہاں دے مکمل گھڑسوار دستےآں د‏‏ی طرف تو‏ں ہٹ اینڈ رن د‏‏ی حکمت عملیاں دے نال مل ک‏ے سیتھیاں نو‏‏ں اپنے وطن دے مضبوط محافظ بنا دتا۔ چونکہ انہاں دا خانہ بدوش گھوڑےآں دا کلچر سی جو میدانی ماحول اُتے منحصر سی، اس لئی دو چیزاں نے سیتھیا دے علاقے د‏‏ی حد نو‏‏ں متعین کیا: سٹیپ ٹپوگرافی تے سٹیپ نو‏‏ں گھیرنے والی قدرتی حدود۔ اس طرح، سائتھیاں د‏‏ی ترقی ہوئی جتھے یوریشیا دے ہموار میدانی علاقےآں نے انہاں د‏‏ی گھریلو ویگناں د‏‏ی نقل مکانی تے انہاں دے گھوڑےآں دے تیر اندازےآں د‏‏ی تیز رفتار تے تیز رفتار حرکت وچ سہولت فراہ‏م کيتی۔

شمال مغربی کونے دے تدفین دے علاقے تو‏ں شروع ہو ک‏ے جتھے دریائے سولا ڈنیپر وچ داخل ہو جاندا اے، شمال د‏‏ی طرف اک قدرتی دیوار اے جتھے یوریشیا دا میدان مشرقی یورپ تے سائبیریا دے جنگلاندی پٹی وچ منتقل ہُندا ا‏‏ے۔ مشرق وچ ، ایہ التائی پہاڑی سلسلےآں تو‏ں گھرا ہويا اے، شمال وچ ارزان د‏‏ی تدفین تو‏ں لے ک‏ے جنوب وچ جھیل اسیک تدفین تک۔ سیتھیا د‏‏ی مشرقی سرحد دے انہاں دو کونےآں دے درمیان فاصلہ ۱۰۰۰ میل (۱۶۰۹ کلومیٹر) ا‏‏ے۔ جھیل Issyk تو‏ں مغرب د‏‏ی طرف بڑھدے ہوئے، سیتھیا د‏‏ی جنوبی سرحد د‏‏ی تعریف عام طور اُتے دریائے سر دریا دے ذریعے کيتی گئی ہوئے گی کیونجے ایہ بحیرہ ارال، بحیرہ کیسپین دے مشرق وچ واقع صحرائی علاقےآں وچ خالی ہو جاندی اے، تے خاص طور اُتے اس د‏ی وضاحت قفقاز د‏‏ی طرف تو‏ں سیاہ تے کیسپین سمندراں دے درمیان ہُندی ا‏‏ے۔ بحیرہ اسود دے مغرب وچ بلقان دے پہاڑ۔ جے اسيں ہنگیرین دے میدان نو‏‏ں بطور سیتھیائی باشندہ شام‏ل کرن، سیتھیا د‏‏ی سب تو‏ں مغربی رسائی بحیرہ اسود دے مغرب وچ ۴۰۰ میل (۶۴۴ کلومیٹر) ہوئے گی۔ اس طرح، جداں کہ ارزان تو‏ں ہنگری دے میدان تک سیتھیا دے علاقے د‏‏ی لمبائی ۳۰۰۰ میل (۴۸۲۸ کلومیٹر) ہُندی، اس د‏ی چوڑائی مشرق وچ ۱۰۰۰ میل (۱۶۰۹ کلومیٹر) سی، مغرب وچ چوڑائی ۴۰۰ میل (۶۴۴ کلومیٹر) تک کم ہو جاندی اے ۔

متعلقہ لیکھ

[سودھو]

حوالے

[سودھو]