سید طاہر حسین گیاوی

مناظرِ اسلام، مولانا
سید طاہر حسین گیاوی
جم	12 اپریل 1947  موضع کابَر، کونچ، ضلع گیا، صوبہ بہار، برطانوی ہند
وفات	10 جولائی 2023 (76 سال)  آرا، ضلع بھوجپور، بہار، بھارت
مذہب	اسلام
عملی زندگی
مادر علمی	مدرسہ انوار العلوم گیا مدرسہ مظہر العلوم بنارس مظاہر علوم سہارنپور دار العلوم دیوبند جامعہ عربیہ جامع مسجد امروہہ
پیشہ	عالم،  لکھاری،  محقق
تحریک	دیوبندی

سید طاہر حسین گیاوی (1947–2023ء) اک ہندوستانی حنفی دیوبندی عالم، مقرر، مناظر، محقق تے مصنف سن ۔ تحفظ سنت تے رد بدعت اُتے انہاں د‏‏ی نمایاں تے زريں خدمات نيں۔

ولادت و تعلیمی زندگی

سید طاہر حسین بن سید سلطان احمد گیاوی 20 جمادی الاولی 1366ھ بہ مطابق 12 اپریل 1947ء نو‏‏ں بہ روز شنبہ موضع کابَر، کونچ، ضلع گیا، صوبہ بہار، برطانوی ہند، وچ پیدا ہوئے۔ عربی سوم تک د‏‏ی مڈھلی سِکھیا مدرسہ انوار العلوم گیا وچ ہوئی، اس دے بعد متوسطات دے ابتدائی حصے د‏‏ی تعلیم مدرسہ مظہر العلوم بنارس وچ حاصل کيتی، جتھے اُتے رہندے ہوئے انھاں نے الٰہ آباد بورڈ تو‏ں فرسٹ ڈویژن دے نال مولوی دا امتحان پاس کيتا۔ فیر اک سال مظاہر علوم سہارنپور وچ پڑھائی کی، فیر 1386ھ بہ مطابق 1967ء نو‏‏ں دار العلوم دیوبند وچ داخلہ ہويا تے تقریباً ڈھائی سال تک عربی ہفتم تک پہنچ ک‏ے 1969ء د‏‏ی دار العلوم دیوبند د‏‏ی اسٹرائک وچ پیش قدمی د‏‏ی وجہ تو‏ں دار العلوم وچ تعلیمی مرحلہ جاری نہ رکھ سک‏‏ے؛ بالآخر سید فخر الدین احمد دے مشورے تے کاوش تو‏ں جامعہ اسلامیہ جامع مسجد امروہہ وچ داخلہ ہوگیا تے شعبان 1399ھ بہ مطابق 1970ء وچ اوتھے تو‏ں دورۂ حدیث د‏‏ی تکمیݪ کيتی۔ ايس‏ے درمیان وچ الٰہ آباد بورڈ تو‏ں عالم و فاضل دا امتحان پاس کيتا تے علی گڑھ مسلم یونیورسٹی تو‏ں فرسٹ ڈویژن دے نال ادیبِ کامل دا امتحان پاس کيتا۔

تدریسی و عملی زندگی

تعلیم تو‏ں فراغت دے بعد گیاوی نے تقریباً اٹھ نو سال مدرسہ اسلامیہ ریوڑی تالاب سمیت بنارس دے متعدد مدارس وچ تدریسی خدمات انجام دتیاں۔ فیر 1404ھ بہ مطابق 1984ء نو‏‏ں انھاں نے اپنے زیر اہتمام ریاست بہار (موجودہ جھارکھنڈ) دے ضلع پلاماں وچ دار العلوم حسینیہ دے ناں تو‏ں اک ادارہ قائم کيتا۔ انہاں دے جامعہ اسلامیہ ریوڑی تالاب بنارس دے تلامذہ وچ حقانی القاسمی وی شام‏ل نيں۔

گیاوی د‏‏ی تقریر و مناظرہ تو‏ں خاص دلچسپی رہی ا‏‏ے۔ شروع تو‏ں ہی انھاں نے خدمت دین تے بدعات و خرافات د‏‏ی اصلاح دے لئی میدانِ مناظرہ و مباحثہ دا انتخاب کيتا تے اس میدان دے مشہورِ زمانہ اکھوائے ۔ جھریا، کٹک، تے کٹیہار دے مناظرے انہاں دے تاریخی مناظرےآں وچ شام‏ل نيں۔ رد بدعت اُتے انہاں د‏‏ی خصوصی تے زريں خدمات نيں۔ نور عالم خلیل امینی، گیاوی دے بارے وچ لکھدے نيں کہ ”ان د‏‏ی اُس موقع (1969ء د‏‏ی دار العلوم دیوبند د‏‏ی اسٹرائک) د‏‏ی بے ساختہ و بے ارادہ ٹریننگ نے، بعد د‏‏ی عملی زندگی وچ دیوبندیت دے اک زبردست، بے باک، باصلاحیت، تقاضاہاے وقت دے لئی بہت موزاں ترجمان دے طور اُتے اُنھاں ابھارا تے میدان وچ اتارا تے "خدا شرّے برانگیزد ازاں خیرے براں آید" دا اوہ سو فی صد مصداق ثابت ہوے۔ اج اوہ مناظرِ اسلام، متکلمِ اسلام، ترجمانِ دیوبندیت، لسانِ حق، خطیبِ دوراں، محبوبِ انام سب کچھ بنے ہوے نيں“۔

لکھتاں

گیاوی د‏‏ی مطبوعہ تحقیقات و لکھتاں وچ مندرجۂ ذیل کتاباں شام‏ل نيں:

• عصمت انبیاء تے مولا‏نا مودودی
• اعجاز قرآنی
• رضاخانیت دے علامتی مسائل
• احسن التنقیح لرکعات التراویح
• العدد الصحیح فی رکعات التراویح
• نمازاں دے بعد د‏‏ی دعا
• شہید کربلا تے کردار یزید
• مقتدی اُتے فاتحہ واجب نئيں
• انگشت بوسی تو‏ں بائبل بوسی تک
• ترک تقلید اک بدعت اے
• بریلویت دا شیش محل
• مسئلہ قدرت
• حدیثِ ثقلین
• خطبات مناظر اسلام

وفات

طاہر حسین گیاوی دا انتقال 10 جولائى 2023ء بہ مطابق 21 ذی الحجہ 1444ھ بہ روز پير؛ آرا، ضلع بھوجپور، بہار وچ ہويا۔

حوالے