شحری زبان
شحری زبان، (عربی: شحرية )، جسنوں جبلی ( عمانی عربی وچ "پہاڑی" بولی وی کہیا جاندا اے )، اک جدید جنوبی عربی بولی اے۔ ایہ اک چھوٹی سی مقامی آبادی دے ذریعہ بولی جاندی اے جو ساحلی قصبےآں تے صلالہ توں اُتے دے پہاڑاں تے بیابانی علاقےآں وچ آباد اے، جو جنوب مغربی عمان وچ Dhofar گورنری وچ واقع اے۔
جائزہ
[سودھو]شحری (جبالی، گیبلٹ، شیریٹ، شیحری، شحری ، شحری ، جبالی، ایہکیلی، قراوی، تے گاراوی) اک بولی دے تسلسل دے نال بولی جاندی اے جس وچ مغربی جبالی، وسطی جبلی، تے مشرقی جبالی شامل نيں۔ خریہ موریہ جزیرے وچ الحلانیہ دے چند باشندےآں دے ذریعہ استعمال ہونے والی بولی بعض اوقات 'بیبی' جبلی دے ناں توں وی جانی جاندی اے۔ بولنے والے عموماً نیم خانہ بدوش سبھیاچار وچ رہندے نيں، پہاڑاں وچ گائے تے اونٹھ پالدے نيں۔ بولیاں بذات خود صرف معمولی تغیرات اُتے مشتمل نيں تے انتہائی قابل فہم نيں۔
عمان تے یمن وچ زیادہ تر جدید جنوبی عربی بولی بولنے والےآں دی طرح، بوہت سارے شحری بولنے والے عربی دی مقامی بولیاں وچ دو لسانی نيں خاص طور اُتے دھوفاری بولی۔حوالےدی لوڑ؟ اس دے علاوہ، ایہ بنیادی طور اُتے بولی جانے والی بولی اے، تے اس بولی وچ لکھنے یا شائع کرنے دی کوئی روایت نئيں اے ۔حوالےدی لوڑ؟عربی بولی وچ بہت ساریاں تبدیلیاں نوں مجبور کيتا اے، اس قدر کہ نوجوان بولنے والے نمایاں طور اُتے مختلف گرامر استعمال کردے نيں۔حوالےدی لوڑ؟
صوتیات
[سودھو]تلفظ
[سودھو]| لیبیل | انٹر- </br> دنداں دا |
دنداں دا / </br> الیوولر |
پوسٹل ویولر / </br> طالو |
ویلار | Uvular | فارینجیل | گلوٹل | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| سادہ | پس منظر | سادہ | sibilant | ||||||||
| ناک | سانچہ:IPA link | سانچہ:IPA link | |||||||||
| دھماکہ خیز | بے آواز | سانچہ:IPA link | سانچہ:IPA link | ( سانچہ:IPA link ) | |||||||
| آواز دی | سانچہ:IPA link | سانچہ:IPA link | ( سانچہ:IPA link ) | سانچہ:IPA link | |||||||
| گلوٹالک | سانچہ:IPA link ~ سانچہ:IPA link | سانچہ:IPA link ~ سانچہ:IPA link | |||||||||
| فراقی | بے آواز | سانچہ:IPA link | سانچہ:IPA link | سانچہ:IPA link | سانچہ:IPA link | سانچہ:IPA link | سانچہ:IPA link | سانچہ:IPA link | سانچہ:IPA link | سانچہ:IPA link | |
| آواز دی | سانچہ:IPA link | سانچہ:IPA link | ( سانچہ:IPA link ) | ( سانچہ:IPA link ) | سانچہ:IPA link | سانچہ:IPA link | |||||
| گلوٹالک | سانچہ:IPA link ~ سانچہ:IPA link | سانچہ:IPA link ~ سانچہ:IPA link | سانچہ:IPA link ~ سانچہ:IPA link | ( سانچہ:IPA link ~ سانچہ:IPA link ) | سانچہ:IPA link ~ سانچہ:IPA link | ||||||
| Rhotic | سانچہ:IPA link | ||||||||||
| لگ بھگ | سانچہ:IPA link | سانچہ:IPA link | سانچہ:IPA link | ||||||||
- آواز /ɡ/ نوں وسطی تے مشرقی جبلی بولیاں وچ [ɟ] یا [ɡʲ] دے طور اُتے طلا بنایا جا سکدا اے۔ مغربی جبلی وچ اس دا تلفظ [dʒ] اے۔
- [çˀ~çʼ] اک نایاب آواز اے تے ایہ /kˀ/ دا ایلوفون اے۔ اس دا تلفظ عام طور اُتے بولی دے زیادہ تر بولنے والے [ʃˀ~ʃʼ] دے طور اُتے وی کردے نيں۔
- [ɮ] صرف /l/ دے ایلوفون دے طور اُتے ہُندا اے۔
- [ʝ] صرف /ɡ/ دے ایلوفون دے طور اُتے ہُندا اے، تے مختلف طور اُتے [ʝ] ، [ʒ] ، یا [ɟ] دے طور اُتے تلفظ کيتا جا سکدا اے۔
- [ʔ] عام طور اُتے صرف لفظ دی آخری پوزیشن وچ سنیا جاندا اے، تے اسنوں صوتیاتی نئيں سمجھیا جاندا اے۔
سر
[سودھو]| سامنے | مرکزی | پِچھے | |
|---|---|---|---|
| بند کرن | سانچہ:IPA link | سانچہ:IPA link | |
| قریبی وسط | سانچہ:IPA link | سانچہ:IPA link | سانچہ:IPA link |
| کھلا وسط | سانچہ:IPA link | سانچہ:IPA link | |
| کھولاں۔ | سانچہ:IPA link |
- /ə/ when in stressed positions, can also be realized as [ɪ].[۱]
گرائمر
[سودھو]سر دا نظام 8 رکنی سیٹ توں بنا اے، جس وچ عام سامی iua ، تناؤ تے کمزور سراں دے نال، تے اک مرکزی سر شامل اے۔ سر دا مجموعہ اے: i، e، Ó، Í، a، Ã، o، u۔حوالےدی لوڑ؟لمبے تے چھوٹے سراں دے درمیان فرق ہمیشہ صرف صوتیاتی نئيں حوالےدی لوڑ؟
اسم مارکر عربی، ایتھوپیائی، تے منفرد جدید جنوبی عربی گرامر مارکر دا مجموعہ نيں۔ اسم دی جنس مذکر یا مونث ہُندی اے۔ نسائی نشانات -(V)t یا -h دے اختتام نوں استعمال کردے نيں، جداں کہ عربی وچ اے۔ عربی دے برعکس، دوہری نمبر مارکر اسم وچ استعمال نئيں ہُندا اے، تے اس دی جگہ خود نمبر 2 دا لاحقہ لگیا دتا جاندا اے۔ دوہری ضمیر ہن نوجواناں دے ذریعہ استعمال نئيں کيتا جاندا اے، اس دی جگہ جمع ضمیراں نے لے لی اے ۔حوالےدی لوڑ؟
سادہ فعل کنجوجیشنز دی دو وکھ وکھ کلاساں ہُندیاں نيں، کامل، نامکمل تے ضمنی صورتاں دے لئی مختلف کنجوجیشنز دے نال۔ زبانی شقاں ہمیشہ VSO ( فعل–موضوع–آبجیکٹ ) یا SVO ( موضوع–فعل–آبجیکٹ ) دی ترتیب لیندی نيں۔ جے مضمون اک آزاد ضمیر اے، تاں اسنوں فعل توں پہلے رکھیا جاندا اے۔ گٹرل فعل دا اپنا پیٹرن ہُندا اے۔ فعل دی درجہ بندی intensive-conative، causative، reflexive (infixed -t- دے نال)، تے causative-reflexive نيں۔ مستقبل دے فعل وچ ، اک محاورہ ha- / h- ضمنی توں پہلے ہُندا اے ۔حوالےدی لوڑ؟
نمبر 1 تے 2 صفت دے طور اُتے کم کردے نيں۔ 3 تے 10 دے درمیان، مذکر نمبر مونث اسماں نوں شمار کردے نيں، تے مونث نمبر مردانہ اسماں نوں شمار کردے نيں۔ 11 توں 19 تک نمبر تے اسم دے درمیان صنفی معاہدہ اے۔ اس توں اگے، ساخت دسیاں، "اور"، تے اکائی اے۔ ایہ عربی گنتی دی طرح اے۔ مویشیاں دی گنتی اک خاص صورت پیش کردی اے جو عربی توں ہٹ جاندی اے، بجائے اس دے کہ اک قدیم بیڈوئن نظام نوں استعمال کيتا جائے۔ 13 توں اگے، استعمال شدہ اسم یا تاں جمع یا واحد اے۔
حوالے
[سودھو]ہور پڑھو
[سودھو]- Fradkin، R. (1985). مڈل ایسٹ اسٹڈیز ایسوسی ایشن بلیٹن، 19(1)، 103–104۔ https://www.jstor.org/stable/23057846 توں حاصل کيتا گیا۔
- Hayward, K., Hayward, R., & Al Tabuki, S. (1988). جبلی فعل وچ حرف۔ بلیٹن آف دتی سکول آف اورینٹل اینڈ افریقن اسٹڈیز، یونیورسٹی آف لندن، 51(2)، 240-250۔ https://www.jstor.org/stable/618210 توں حاصل کيتا گیا۔
- میری کلاڈ سیمون سمیل۔ 1997. جدید جنوبی عربی زباناں رابرٹ ہیٹزرون وچ (ایڈ۔ )، سامی زباناں، 378–423۔ لندن تے نیویارک: روٹلیج۔
- Moseley, C. (2010). دنیا دی خطرے توں دوچار زباناں دا انسائیکلوپیڈیا۔ لندن: روٹلیج۔ مشرق وسطیٰ تے شمالی افریقہ
- روبن، آرون ڈی (2014)۔ عمان دی جبلی (شاہری) زبان: گرامر تے متن۔ لیڈن: بریل۔ پرنٹ کرن.
باہرلے جوڑ
[سودھو]- شہری بولی دے دستاویزاندی مواد دا ELAR آرکائیو
- شہری بولی وچ شامل حروف دا تلفظ
| ||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||
|