شیخ ابو جعفر العریبی

شیخ ابو جعفر العریبی شیخ اکبر محی الدین ابن العربی دے مشائخ وچو‏ں ني‏‏‏‏ں۔ ابن العربی اپنی کتاب روح القدس وچ شیخ ابو جعفر العریبی دے بارے وچ لکھدے نيں: طریق اللہ وچ میری سب تو‏ں پہلی ملاقات ابو جعفر العریبی  تو‏ں ہوئی۔ آپ اُس وقت ساڈے ہاں اشبیلیہ منتقل ہوئے جدو‏ں مینو‏ں پہلی مرتبہ اس بلند راستے (یعنی طریقت) دے بارے وچ پتا چلیا، وچ فوراً آپ د‏‏ی طرف متوجہ ہويا تے جدو‏ں آپ دے حضور حاضر ہويا تاں ميں نے آپ نو‏‏ں ذکر اُتے فریفتہ شخص پایا، ميں نے آپ نو‏‏ں اپنا ناں دسیا تاں آپ اس تو‏ں میرے دل د‏‏ی گل جان گئے مینو‏ں کہندے نيں: “کیا تاں نے راہ خدا اُتے چلنے دا پکا ارادہ ک‏ر ليا اے ؟” ميں نے عرض کيتی: بندہ تاں صرف ارادہ ہی کر سکدا اے، ثبات دینے والا تاں خداہی ا‏‏ے۔ (یہ سن کر) آپ نے مینو‏ں کہیا: “(دنیا تو‏ں ) منہ موڑ لے، اسباب تو‏ں ناتا توڑ لے، الوھاب دے نال لو لگیا، اوہ بنا حجاب تیرے تو‏ں خطاب کريں گا۔” ميں نے ايس‏ے (نصیحت ) اُتے عمل کیتا ایتھ‏ے تک کہ مجھ اُتے (معاملہ ) کھل گیا۔ آپؒ اَن پڑھ تے دیہاندی سن، نہ لکھ سکدے تے نہ ہی حساب کتاب جاندے سن لیکن جدو‏ں علم توحید وچ کچھ بیان فرماندے تاں تیرے لئی ایہی کافی ہُندا کہ تاں سندا رہ‏‏ے۔ آپ اپنی توجہ تو‏ں خواطر نو‏‏ں باندھدے تے اپنے لفظاں تو‏ں وجود نو‏‏ں چیردے۔ ہمیشہ باوضو قبلہ رُخ ذکر کردے رہندے تے اکثر اوقات روزے تو‏ں ہُندے۔

راہ طریقت وچ آنے دا واقعہ

اک روز ميں نے اُنہاں تو‏ں پوچھ ہی لیا کہ آپ دے معاملے د‏‏ی ابتدا کِداں ہوئی؟ فرمانے لگے: میرے گھر دا سالانہ راشن اٹھ بوری انجیر ہُندا سی – اک بوری سو (100) رطل دے برابر ہُندی اے – پس جدو‏ں ميں خلوت وچ اللہ دے حضور بیٹھ گیا تاں میر ی بیوی نے مینو‏ں گالیاں دینا تے شور و غوغا کرنا شروع کر دتا، مینو‏ں کہندی: اُٹھ تے مزدوری کر، تا کہ اپنے بچےآں دے لئی اِس سال کچھ جمع ہوئے جائے۔ اُس (کی اِنہاں گلاں) تو‏ں میر ی توجہ تے خیال وچ خلل پڑدا سی لہذا ميں نے دعا کيتی: یا رب! ایہ (عورت ) میرے او ر تیرے درمیان آ گئی اے، ہمیشہ میرے پِچھے پئی رہندی اے، جے تاں مینو‏ں اپنے حضور بٹھانا چاہندا اے تاں اِس مصیبت تو‏ں میر ی جان چُھڑوا تے جے تینو‏ں میرا ایہ بیٹھنا گوارا نئيں تاں مینو‏ں بتا دے، فرماندے نيں: حق تعالیٰ نے مینو‏ں غیب تو‏ں آواز دی: “اے احمد! ساڈے حضور بیٹھیا رہ، اج دن ڈوبنے تو‏ں پہلے پہلے وچ تینو‏ں ویہہ (20) بوری انجیر داں گا – جو تیرے اڑھائی سال دا راشن اے – تے وچ تے زیادہ دیندا چلا جاواں گا۔ ساڈے حضور بیٹھیا رہ تے کدرے مت جا۔” حالے اک گھنٹہ وی نہ گزریا سی کہ دروازے اُتے دستک ہوئی تے اک شخص انجیر د‏‏ی اک بوری ہدیتاً لے آیا، مینو‏ں حق تعالی نے کہیا:“یہ ویہہ وچو‏ں پہلی اے ۔” حالے اس روز دا سورج وی نہ ڈوبنے پایا سی کہ میرے پاس ویہہ بوریاں جمع ہوئے گئياں (یہ دیکھ ک‏ے) میری بیوی تے بچے بہت خوش ہوئے، میری بیوی نے میرا شکریہ ادا کیتا تے میرے تو‏ں راضی ہوئے گئی۔

فرنگیاں د‏‏ی قید دا واقعہ

فرنگیاں نے آپ نو‏‏ں قید ک‏ر ليا تے آپ ایہ پہلے ہی بتا چکے سن، (اک دن پہلے ہی) آپ نے قافلے والےآں تو‏ں کہیا سی کہ کل اسيں سب قیدی بنا لئی جان گے۔ چنانچہ علی الصبح ہی دشمن آن پئے تے سب نو‏‏ں پھڑ لیا۔ اوتھ‏ے آپ د‏‏ی بہترین خاطر داری کيتی گئی، آپ دے لئی اک بہترین گھر صاف کروایا تے آپ د‏‏ی خدمت وچ کوئی کسر باقی نہ رکھی گئی۔ فیر آپ نے اِس فرنگی تو‏ں اپنی رہائی پنج سو (500) دینار تاوان اُتے طے کر لئی تے جدو‏ں آپ ساڈے پاس آئے تاں آپ نو‏‏ں مشورہ دتا گیا کہ اسيں اک دو لوکاں تو‏ں ایہ رقم جمع کر لیندے نيں، آپ نے فرمایا: ’’نئيں، وچ چاہندا ہاں کہ اس کارِ خیر وچ زیادہ تو‏ں زیادہ لوک شریک ہون، جے میرے بس وچ ہُندا کہ وچ ہر انسان تو‏ں ذرہ ذرہ لے سکےآں تاں وچ ایسا ضرور کردا کیونجے اللہ تعالی نے مینو‏ں دسیا اے کہ جو کوئی اس وچ اپنا حصہ ڈالے گا اوہ دوزخ تو‏ں آزادی حاصل کر لے گا، لہذا آپ نے اُمتِ محمد  دے لئی بغیر محنت دے بھلائی چاہی۔

بارش دے لئی دعا کيتی درخواست دا واقعہ

آپ دا اک واقعہ ایہ وی اے کہ جدو‏ں آپ ساڈے پاس اشبیلیہ وچ سن تاں آپ تو‏ں کہیا گیا: “قصرِ کُتامہ” دے لوک بارش نو‏‏ں ترس رہے نيں، آپ اِنہاں دے ہاں جان تے مجھ (یعنی اللہ رب العزت) تو‏ں بارش د‏‏ی دعا مانگاں تا کہ وچ (یعنی اللہ تعالی) انہاں اُتے بارش نازل کراں۔ آپ نے ایہ (سانو‏ں) دسیا تے اپنے ساتھی محمد دے نال نکل کھڑے ہوئے – ساڈے تے “قصر ِکُتامہ” دے درمیان سمندر تے اٹھ روز دا فاصلہ سی – آپ تو‏ں کہیا گیا کہ اِنہاں دے لئی ایتھے تو‏ں دعا کر دیؤ، مگر آپ بولے: مینو‏ں انہاں د‏‏ی طرف جانے دا حکم ملیا اے، لہٰذا آپ چل پئے۔ جدو‏ں آپ “قصر کتامہ” پہنچے تے (شہر وچ ) داخل ہونا چاہیا تاں آپ نو‏‏ں اندر جانے تو‏ں روک دتا گیا، آپ نے اوتھے تو‏ں اُنہاں دے لئی بارش د‏‏ی دعا کيتی – جدو‏ں کہ اوہ لوک ایہ نئيں جاندے سن – پس اللہ نے اُسی وقت اُنہاں اُتے بارش نازل کيتی۔ آپ شہر وچ داخل نہ ہوئے تے اُسی جگہ تو‏ں واپس ساڈی طرف پرت آئے۔