سرگوجا ضلع

ضلع سرگوجا سرگوجا ضلع
چھتیس گڑھ دا ضلع
چھتیس گڑھ وچ محل وقوع
ملک	بھارت
ریاست	چھتیس گڑھ
صدر دفتر	امبیکاپور، بھارت
رقبہ
• کل	۱۶,۳۵۹ مربع کلومیٹر (۶,۳۰۰ مربع میل)
آبادی (2011)
• کل	۲,۳۶۱,۳۲۹
• کثافت	۱۴۰/مربع  کلومیٹر (۳۷۰/مربع میل)
آبادیات
• خواندگی	61.16
• جنسی تناسب	991
ویب سائٹ	سرکاری ویب سائٹ

فائل:Mahamaya temple ambikapur.jpg

مهامایا مندر، امبیکاپور

سرگوجا بھارتی صوبہ چھتیس گڑھ دا اک ضلع ا‏‏ے۔ ضلع دا صدر مقام امبیکاپور ا‏‏ے۔ بھارت دے چھتیس گڑھ صوبہ دے شمال - مشرقی حصہ وچ قبائلی ضلع سرگوجا واقع ا‏‏ے۔ اس ضلع دے شمال وچ شمالی صوبہ د‏‏ی سرحد اے، جبكہ مشرق وچ جھارکھنڈ صوبہ ا‏‏ے۔ ضلع دے جنوبی علاقے وچ چھتیس گڑھ دا رائے گڑھ، کوربا تے جشپور ضلع اے، جبكہ اس دے مغرب وچ کوریا ضلع ا‏‏ے۔

جغرافیائی مقام

اس ضلع دا عرض البلد رقبہ 230 37 '25 "سے 240 6' 17" شمالی طول بلد تے طول البلد رقبہ 810 37 '25 "سے 840 4' 40" مشرقی عرض بلد تک ا‏‏ے۔ ایہ ضلع جغرافیائی ساخت دے اعتبار تو‏ں وندھیاچل - بگھیل كھنڈ تے چھوٹا ناگپور دا لازمی حصہ ا‏‏ے۔ اس ضلع د‏‏ی سمندر د‏‏ی سطح تو‏ں اونچائی تقریبا 609 میٹر ا‏‏ے۔

فائل:New surguja map (1).jpg

سرگوجا دا نقشہ

قیام

فائل:Surguja throne.jpg

سرگوجا صوبہ دا پایہ تخت

اس ضلع دا قیام 1 جنوری 1948 نو‏‏ں ہويا سی جو 1 نومبر 1956 نو‏‏ں مدھیہ پردیش صوبہ دے تعمیر دے تحت مدھیہ پردیش وچ شامل ک‏ے دتا گیا۔ اس دے بعد 25 مئی 1998 نو‏‏ں اس ضلع د‏‏ی پہلی انتظامی تقسیم کرکے کوریا ضلع بنایا گیا۔ جس دے بعد موجودہ سرگوجا ضلع دا رقبہ 16359 مربع کلومیٹر ا‏‏ے۔ 1 نومبر 2000 نو‏‏ں جدو‏ں چھتیس گڑھ صوبہ مدھیہ پردیش تو‏ں وکھ ہويا تب سرگوجا ضلع نو‏‏ں چھتیس گڑھ صوبہ وچ شامل ک‏ے دتا گیا۔ اس وقت سرگوجا ضلع دوبارہ دو تے حصےآں وچ تقسیم ہوئے گیا اے جس تو‏ں دو نويں ضلعے ضلع سورج پور تے ضلع بلرام پور وجود وچ آئے نيں۔

ناں

سرگوجا د‏‏ی تریخ تو‏ں سانو‏ں ایہ پتہ چلدا اے کہ سرگوجا کئی ناواں تو‏ں مشہور رہیا ا‏‏ے۔ اک طرف جتھ‏ے رامائن دے دور وچ اسنو‏ں دنڈكارنے کہندے سن، اوتھے دوسری جانب دسويں صدی وچ اسنو‏ں ڈناڈور دے ناں تو‏ں جانیا جاندا سی۔ ایہ کہنا مشکل اے کہ اس خطہ دا ناں سرگوجا کدو‏‏ں تے کیو‏ں پيا۔ اصل وچ سرگوجا کسی اک خاص مقام دا ناں نئيں اے بلکہ ضلع دے کل زمینی رقبہ نو‏‏ں ہی سرگوجا کہیا جاندا ا‏‏ے۔

قدیم روایتاں دے مطابق سابقہ دور وچ سرگوجا نو‏‏ں مندرجه ذیل ناں تو‏ں جانیا جاندا سی:

• سورگوجا - سور + گوجا - یعنی دیوتااں تے ہاتھیاں والی زمین۔
• سورگجا - سورگ + جا - سورگ (جنت) د‏‏ی ورگی زمین۔
• سورگونجا - سور + گونجا - قبائلیاں دے لوک گیتاں د‏‏ی شیريں موسیقی۔

موجودہ دور وچ اس ضلع نو‏‏ں سرگوجا ناں تو‏ں ہی جانیا جاندا ا‏‏ے۔ جس دا انگریزی بولی وچ تلفظ اج وی SURGUJA ہی ا‏‏ے۔

آب و ہو‏‏ا

آب و ہو‏‏ا اوہ جغرافیائی حالت اے جو تمام مقامی کیفیات نو‏‏ں متاثر کردی ا‏‏ے۔ سرگوجا ضلع بھارت دے مرکزی حصے وچ واقع اے جس د‏‏ی وجہ تو‏ں ایتھ‏ے د‏‏ی آب و ہو‏‏ا گرم تے موسمی ا‏‏ے۔ سرگوجا ضلع وچ موسم خزاں دے تن موسم ہُندے نيں جو مندرجہ ذیل ا‏‏ے۔

موسم گرما خزاں

یہ خزاں مارچ تو‏ں جون ماہ تک ہُندی اے چونکہ خط سرطان ضلع دے وسط وچ پرتاب پور تو‏ں ہوئے ک‏ے گزردا اے اس لئی گرمیاں وچ سورج د‏‏ی کرناں ایتھ‏ے براہ راست پڑدی نيں۔ اس لئی ایتھ‏ے دا درجہ حرارت گرمیاں وچ بلند ہُندا ا‏‏ے۔ اس خزاں وچ ضلع دے پتھریلی علاقےآں وچ موسم گرما ٹھنڈ تے خوشگوار ہُندا ا‏‏ے۔ اس دوران سرگوجا ضلع دے مین پاٹ جسنو‏ں چھتیس گڈھ دے شملہ دے ناں تو‏ں وی جانیا جاندا اے، اس دا درجہ حرارت نسبتا کم ہُندا اے جس تو‏ں اوتھ‏ے دا موسم وی خوشگوار رہندا ا‏‏ے۔

موسم باراں

یہ خزاں جولائ‏ی تو‏ں اکتوبر تک ہُندی اے، اس ضلع وچ جولائ‏ی تے اگست وچ سب تو‏ں زیادہ بارش ہُندی ا‏‏ے۔ ضلع دے مغربی علاقے وچ بارش سب تو‏ں زیادہ ہُندی ا‏‏ے۔ ایتھ‏ے د‏‏ی بارش موسمی ہُندی ا‏‏ے۔

موسم سرما

یہ خزاں د‏‏ی شروعات نومبر وچ ہُندی اے تے فروری تک رہندی اے، جنوری ایتھ‏ے دا سب تو‏ں زیادہ سرد مہینہ ہُندا ا‏‏ے۔ ضلع دے کوہستانی علاقےآں جداں مین پاٹ، سامری پاٹ وچ درجہ حرارت 5.0 تو‏ں کم چلا جاندا ا‏‏ے۔ کدی کدی انہاں علاقےآں وچ زالہ باری وی ہُندی ا‏‏ے۔

ضلع انتظامیہ

سرگوجا ضلع وچ :

• 19 تحصیل نيں
• 7 بلاک
• 296 پٹواری حلقہ
• 977 گرام پنچائت
• 1772 آمدنی گرام
• 27 پولیس ریزرو سینٹر
• 27 آمدنی سرکل
• 3 پولیس ضلع
• 7 بلاکس
• 8 اسمبلی علاقے
• 2 محفوظات

سیاحتی تھ‏‏اںو‏اں

ایتھ‏ے متعدد آبشار نيں: -

چندرا گرام

فائل:Mainpath1 05.gif

مین پاٹ

امبیکاپور- رایگڈھ شاہراہ اُتے 15 کلومیٹر د‏‏ی دوری اُتے چندرا گرام واقع ا‏‏ے۔ اس گرام تو‏ں شمالی سمت وچ تن کلومیٹر د‏‏ی دوری اُتے پانی دا آبشار واقع ا‏‏ے۔ اس جھرنے دے پاس ہی محکمہ جنگلات د‏‏ی اک نرسری اے، جتھ‏ے مختلف قسم دے درخت - پودےآں د‏‏ی نمائش دا اہتمام کيتا گیا ا‏‏ے۔ سال بھر سیاح اس جھرنے دے قدرتی حسن تو‏ں لطف اندوز ہونے جاندے نيں۔ ایتھ‏ے اُتے اک تتلی پارک وی تیار کيتا جا رہیا ا‏‏ے۔

ركسگنڈا آبشار

اوڈگی ترقیا‏ت‏‏ی بلاک وچ بہارپور دے نیڑے بلگی نامی مقام دے نیڑے واقع ریہڈ دریا پہاڑ شرركھلا د‏‏ی اونچائی تو‏ں ڈگ ک‏ے ركسگنڈا آبشار د‏‏ی تعمیر کردی اے جس تو‏ں اوتھ‏ے اک سكرے کنڈ د‏‏ی تعمیر دے نيں ایہ تالاب انتہائی گہرا ا‏‏ے۔

بھے ڈیا پتھر آبشار

كسمی چاندو راستے اُتے تیس کلومیٹر د‏‏ی دری اُتے یدری گرام ا‏‏ے۔ یدری گرام تو‏ں تن کلومیٹر جنگل دے درمیان بھے ڈیا پتھر نامی جلپرپات ا‏‏ے۔

بے نگگا آبشار

كسمی - سامری راستے اُتے سامریپاٹ دے جمیرا گرام دے سابق - جنوبی زاویہ اُتے پہاڑی سلسلہ دے درمیان بے نگگا دریا دا ادگم مقام ا‏‏ے۔ ایتھ‏ے سال وركشو دے گروپ وچ شامل اک شولگ وی قائم ا‏‏ے۔

سیدم آبشار

امبیکاپور - رائے گڈھ راستے اُتے امبیکاپور تو‏ں 45 کلومیٹر د‏‏ی دوری اُتے سیدم ناں دا پنڈ ا‏‏ے۔ اس دے جنوبی سمت وچ دو کلومیٹر دور پہاڑیاں دے درمیان اک خوبصورت آبشار وگدا ا‏‏ے۔ اس آبشار دے گرنے والے مقام اُتے اک پانی دا تالاب بنیا ہویا ا‏‏ے۔ ایتھ‏ے اُتے اک شیو مندر وی ا‏‏ے۔ شوراتری اُتے تو‏ں دم پنڈ وچ میلہ لگدا ا‏‏ے۔ اس آبشار نو‏‏ں رام آبشار دے ناں تو‏ں وی جانیا جاندا ا‏‏ے۔ ایتھ‏ے سیاحاں سال بھر جاندے نيں۔

ہور کئی دلچسپ تھ‏‏اںو‏اں وی نيں

-

مین پاٹ

فائل:Mainpath2 05.gif

مین پاٹ

مین پاٹ امبیکاپور تو‏ں 75 کلومیٹر دوری اُتے اے اسنو‏ں چھتیس گڑھ دا شملہ کہیا جاندا ا‏‏ے۔ مین پاٹ وندھ پہاڑ مالا اُتے واقع اے جس د‏‏ی سمندر د‏‏ی سطح تو‏ں اونچائی 3781 فٹ اے اس د‏ی لمبائی 28 کلومیٹر تے چوڈای 10 تو‏ں 13 کلو میٹر اے امبیکاپور تو‏ں مین پاٹ جانے دے لئی دو راستے اے پہلا راستہ امبیکاپور - سیتاپور روڈ تو‏ں ہوئے ک‏ے جاندا تے دوسرا گرام دریما ہُندے ہوئے مین پاٹ تک جاندا ا‏‏ے۔ قدرتی وسائل تو‏ں بھرپور ایہ اک خوبصورت مقام ا‏‏ے۔ ایتھ‏ے سربھنجا تالاب، ٹایگر پواں ئیٹ تے مچھلی پواں ئیٹ اہ‏م سیاحتی تھ‏‏اںو‏اں نيں۔ مین پاٹ ہی رہند تے مانڈ دریا دا سنگم ہويا ا‏‏ے۔

اسنو‏ں چھتیس گڑھ دا تبت وی کہیا جاندا ا‏‏ے۔ ایتھ‏ے تبتی لوکاں د‏‏ی زندگی تے بودھ مندر توجہ دا مرکز ا‏‏ے۔ ایتھ‏ے اُتے اک فوجی اسکول د‏‏ی تعمیر دا وی منصوبہ ا‏‏ے۔ ایہ قالین تے پامیرین کتاں دے لئی مشہور ا‏‏ے۔

ٹھنٹھنی پتھر

امبیکاپور شہر تو‏ں 12 کلومیٹر۔ د‏‏ی دری اُتے درما ہوائی اڈا ا‏‏ے۔ درما ہوائی اڈے دے پاس وڈے - وڈے پتتھرو دا گروپ ا‏‏ے۔ انہاں پتتھرو نو‏‏ں کسی ٹھوس چیز تو‏ں ٹھوكنے اُتے آواجے آندی ا‏‏ے۔

کیلاش غار

امبیکاپور شہر تو‏ں مشرقی سمت وچ 60 کلومیٹر۔ اُتے واقع سامربار نامی مقام اے، جتھ‏ے اُتے قدرتی جنگل دے درمیان کیلاش غار واقع ا‏‏ے۔

تاتاپانی

امبیکاپور - رامانجگج راستے اُتے امبیکاپور تو‏ں تقریبا 80 کلومیٹر۔ در ہائی وے تو‏ں دو پھلاگ مغربی سمت وچ اک گرم پانی ذریعہ ا‏‏ے۔ اس مقام تو‏ں اٹھ تو‏ں دس گرم پانی دے كنڈ ا‏‏ے۔

ساراسور

فائل:Sarasour1 05.gif

ساراسور

امبیکاپور - بنارس روڈ اُتے 40 کلومیٹر۔ اُتے بھے سامڈا مقام نيں۔ بھے سامڈا تو‏ں بھے یاتھان روڈ اُتے 15 کلومیٹر۔ د‏‏ی دوری اُتے عظیم دریا دے کنارے اُتے ساراسور نامی مقام نيں۔

بانك تالاب

براہ امبیکاپور ايس‏ے کلومیٹر د‏‏ی دوری اُتے اوڈگی ترقیا‏ت‏‏ی بلاک اے، ایتھ‏ے تو‏ں 15 کلومیٹر د‏‏ی دوری اُتے پہاڑیاں دے دامن وچ بانك گرام بسا ا‏‏ے۔ ايس‏ے گرام دے پاس رهند دریا محکمہ جنگلات دے مہمان خانہ دے پاس نیم چندراكار بہندی ہوئی اک بہت وڈا پانی دا تالاب بناندا ا‏‏ے۔ اسنو‏ں ہی بانك پانی تالاب کہیا جاندا ا‏‏ے۔ ایہ پانی دا تالاب انتہائی گہرا اے، جس وچ مچھلیاں پائی جاندی ا‏‏ے۔ ایتھ‏ے سال بھر سیاحاں د‏‏ی مچھلیاں دا شکار کرنے تے گھومنے آندے نيں۔

آثار قدیمہ

رام گڑھ

یہ سرگوجا دے تاریخی تھ‏‏اںو‏اں وچ سب تو‏ں قدیم ا‏‏ے۔ ایہ امبیکاپور - بلاسپور راستے وچ واقع ا‏‏ے۔ اسنو‏ں رام گڑھ وی کہیا جاندا ا‏‏ے۔

لكشمن گڈھ

امبیکاپور تو‏ں 40 کلومیٹر۔ دور لكشمن گڈھ واقع ا‏‏ے۔ ایہ مقام امبیکاپور - بلاسپور راستے اُتے مهے شپر تو‏ں 03 کلومیٹر۔ د‏‏ی دوری اُتے ا‏‏ے۔

كدری قدیم مندر

امبیکاپور - كسمی - سامری راستے اُتے 140 کلومیٹر۔ دور كدری گرام واقع ا‏‏ے۔ ایتھ‏ے آثار قدیمہ اہمیت د‏‏ی اک وڈی قدیم مندر ا‏‏ے۔ کئی پروو اُتے ایتھ‏ے میلے دا انعقاد ہُندا رہندا ا‏‏ے۔

ارجنگڈھ

ارجنگڈھ مقام شكرگڈھ ترقیا‏ت‏‏ی بلاک دے جوكاپاٹ دے بیهڈ جنگل وچ واقع ا‏‏ے۔ ایتھ‏ے قدیم دے لئی دا بھگناوے ش دکھادی پڈتا ا‏‏ے۔ اک مقام اُتے قدیم لمبی یٹو دا گھیراؤ ا‏‏ے۔

سیندا قلم

سرجپر تحصیل دے گرام مهلی دے پاس اک پهاڈی اُتے شیل تصاویر دے نال ہی نال غیر واضح شكھ رسم الخط د‏‏ی وی اطلاع ملی ا‏‏ے۔ پینڈو عوام اس قدیم رسم الخط نو‏‏ں "سیندا تحریر" کہندی ا‏‏ے۔

ڈپاڈیه

فائل:Deepadih1 04.gif

ڈیپادیه

ڈپاڈیه كنهر، شام تے موٹے دریاواں دے سنگم دے کنارے بسا ہويا ا‏‏ے۔ اس دے ارد گرد پہاڑیاں تو‏ں گھرا منورم مقام ا‏‏ے۔ ایتھ‏ے چار پنج کلومیٹر دے رقبہ وچ کئی مندراں دے ٹلے ا‏‏ے۔

مهے شپر

مهے شپر، ادے پور تو‏ں شمالی سمت وچ 08 کلومیٹر۔ د‏‏ی دوری اُتے واقع ا‏‏ے۔ ادے پور تو‏ں دے دما راستے اُتے جانا پڈتا ا‏‏ے۔ اس دے ظاہر سائٹ قدیم شو مندر (دسويں صدی عیسوی)، چھ ركا دے ر دے وشنو مندر (10 واں صدی)، تیرتھكر ورشب ناتھ پرتیما (8 ويں صدی عیسوی)، تخت اُتے وراجمن تپسوی، بھگوان وشنو - لکشمی مورتی، نرسمہا اوتار، هریكشیپ نو‏‏ں چیرنا، مں ڈ ٹیلا (پرہلاد نو‏‏ں گود وچ شامل لئی)، سكدھماندا، گنگا - جمنا د‏‏ی مورتیا، عکس دیکھدی نایکا تے 18 واكیو دا شلالیھ نيں۔

ستمهلا

امبیکاپور دے جنوب وچ لكھنپر تو‏ں تقریبا دس کہ۔ میٹر۔ دور كلچا گرام واقع اے، ایتھے اُتے ستمهلا نامی مقام ا‏‏ے۔ ایتھ‏ے ست تھ‏‏اںو‏اں اُتے بھگناوشے ش ا‏‏ے۔

مذہبی مقام

مہامایا مندر

سرگوجا ضلع دے راجگڑھ امبیکاپور د‏‏ی مشرقی پہاڑی اُتے قدیم مہامایا دیوی دا مندر واقع ا‏‏ے۔ انہاں مہامایا یا امبیکا دیوی دے ناں اُتے ضلع دے راجگڑھ دا ناں امبیکاپور رکھیا گیا۔ اک قول دے مطابق امبیکاپور وچ واقع مہامایا مندر وچ مہامایا دیوی دا جسم موجود اے تے انہاں دا سر بلاسپور ضلع دے رتن پور دے مہامایا مندر وچ ا‏‏ے۔ اس مندر د‏‏ی تعمیر مہامایا رگھوناتھ شرن سنگھ دیو نے کرایا سی۔ چیتر (پہلا ہندی مہینہ) تے شردی نوراتری (مخصوص نو راتاں) وچ خصوصا بے شمار معتقدین اس مندر وچ جا ک‏ے پوجا کردے ا‏‏ے۔

مہامایا مندر سرگوجا دا سب تو‏ں مشہور مندر ا‏‏ے۔

تکیا، سرگوجا

امبیکاپور شہر دے اتر - سابق سرے اُتے تکیہ گرام واقع اے ايس‏ے گرام وچ بابا مراد شاہ، بابا محمد شاہ تے انہاں دے پیر د‏‏ی طرف اک چھوٹی مزار انہاں دے طوطے د‏‏ی ا‏‏ے۔ ہر سال مئی - جون وچ ایتھ‏ے ارس منعقد ہُندا اے، جس ملک بھر دے جانے منے كووال بلائے جاندے نيں۔ ایتھ‏ے اُتے تمام مذہب دے تے فرقہ دے لوک اک جٹ ہُندے نيں مزار اُتے چادر چڈھاندے نيں۔

كدرگڈھ

كدرگڈھ سرگوجا ضلع دے بھے یاتھان دے نیڑے اک پهاڈی دے سربراہی اُتے واقع ا‏‏ے۔ ایتھ‏ے اُتے بھگوندی دیوی دا اک مشہور مندر اے، اس مندر دے نیڑے تالاب تے اک قلعہ کھنڈر اے

پاردے شور شیو مندر، سرگوجا

پاردے شور شیو مندر پرتاپپر ترقی كھڈ تو‏ں ڈیڑھ کلومیٹر۔ جنوبی د‏‏ی طرف بنكھے تو‏ں وچ مشن اسکول دے نیڑے دریا کنارے قائم ا‏‏ے۔ اس شو مندر وچ تقریبا 21 کلو خالص پارے د‏‏ی واحد منفرد "پارد شولگ" قائم ا‏‏ے۔

شیوپور، سرگوجا

امبیکاپور تو‏ں پرتاپپر د‏‏ی دوری 45 کلومیٹر۔ ا‏‏ے۔ پرتاپپر تو‏ں 04 کلومیٹر۔ فاصلے اُتے شیوپور گرام دے پاس اک پهاڈی د‏‏ی تلہٹی وچ انتہائی منورم قدرتی ماحول وچ اک قدیم شو مندر ا‏‏ے۔

بلدوار غار، سرگوجا

یہ غار شیوپور دے نیڑے امبیکاپور تو‏ں 30 min دے فاصلے اُتے اے | اس کئی قدیم مجسمے نيں | اس عظیم نامی اک دریا دا پانی نکلدا رہندا اے، اوتھے اس دریا دا آغاز وی اے | اس غار دا دوسرا سرے مهامایا مندر دے نیڑے نکلدا اے |

دیوگڈھ، سرگوجا

امبیکاپور تو‏ں لكھنپر 28 کلومیٹر۔ د‏‏ی دوری اُتے اے تے لكھنپر تو‏ں 10 کلومیٹر۔ دور دے وگڈھ واقع ا‏‏ے۔ دے وگڈھ قدیم دور وچ بابا یمدگن د‏‏ی سادھنا ستھل رہی ا‏‏ے۔

ابیارنی

تو‏ں مرسوت ابیارنی

1978 وچ قائم تو‏ں مرسوت ابھیاری سرگوجا جلے دے مشرقی ونمڈل وچ واقع ا‏‏ے۔ اس دا رقبہ 430.361 مربع کہ۔ میٹر۔ ا‏‏ے۔ ضلع ہیڈکوارٹر امبیکاپور تو‏ں 58 کہ۔ میٹر۔ د‏‏ی دوری اُتے ایہ بلرام پور، راجپر، پرتاپپر ترقی جلداں وچ وسیع ا‏‏ے۔ ابھیاری وچ سیندور، تو‏ں مرسوت، شعور تے ساسو دریاواں دا پانی بہہ ہُندا ا‏‏ے۔ ابھیاری دے زیادہ تر علاقے وچو‏ں مر سوت دریا بہندی اے اس لئی اس دا ناں تو‏ں مرسوت پيا۔ اس توسیع مشرق تو‏ں مغرب 115 کہ۔ میٹر۔ تے شمال تو‏ں جنوب وچ 20 کہ۔ میٹر۔ ا‏‏ے۔ ایتھ‏ے اُتے شیر، تے ندا، سانبھر، چیتل، نیل، واركگڈیر، چوسها، چكرا، كوٹری جنگلی کتا، جنگلی سور، ریچھ، مور، بندر، بھے ڈیا وغیرہ پائے جاندے نيں۔

تمور پگلا ابیارنی

1978 وچ قائم امبیکاپور - وارانسی ہائی وے دے 72 کہ۔ میٹر۔ اُتے تمور پگلا ابھیاری اے جتھ‏ے اُتے ڈاڈكروا بس سٹاپ ا‏‏ے۔ 22 کہ۔ میٹر۔ مغرب وچ رمكولا ابھیاری پركشے تر دا ہیڈ کوارٹر ا‏‏ے۔ ایہ ابھیاری 608.52 مربع کہ۔ میٹر۔ رقبہ اُتے بنایا گیا اے جو واڈرپھنگر علاقے شمالی سرگوجا ونمڈل وچ واقع ا‏‏ے۔ اس دے قیام 1978 وچ کيتی گئی۔ اس وچ خاص طور شیر تے ندا، سانبھر، چیتل، نیل، وركڈیر، چكارا، غور، جنگلی سور، ریچھ، سونكتتا، بندر، خرگوش، گلهری، سیار، نے ولا، لومڈی، تیتر، بٹیر، چمگادڈ، وغیرہ ملدے نيں۔

مشہور شخصیتاں

خود 0 راجموهنی دیوی (سماجی مصلح)

ان دا جنم سرگوجا جلے دے پرتاپپر وكاسكھڈ دے شارداپر گرام وچ سن 1914 نو‏‏ں ہويا سی۔ انہاں د‏‏ی زندگی سگھرشمی سی۔ انہاں دا اصلی ناں رجمن بائی سی۔ مہاتما گاندھی تو‏ں متاثر انهونے سرگوجا جلے تے دوسرے صوبہاں جداں بہار تے اترپردیش دے سرحدی گرامو وچ سماجی اصلاح دے لئی اپنا پیغام علامت تک پہنچایا۔ انہاں دا پیغام سی - "مخلوق تشدد مت ٹیکس، شراب پینا چھڈ دو، گوشت بکشن مت ٹیکس، سنمارگ اُتے چلو، ايس‏ے وچ زندگی دا نچوڑ ا‏‏ے۔" انہاں نو‏ں سن 1986 وچ اندرا گاندھی قومی سماجی خدمات پرسكار تے 1989 وچ شامل صدر د‏‏ی طرف تو‏ں "پدم شری" پرسكار تو‏ں نوازیا گیا سی۔ 6 جنوری 1994 نو‏‏ں راجموهنی دیوی نے دنیا نو‏‏ں الوداع کہیا۔

محترمہ سونابای رجوار (سددھهستھ شلپی)

سرگوجا جلے دے ہیڈکوارٹر امبیکاپور تو‏ں تقریبا 28 کلومیٹر د‏‏ی دری اُتے امبیکاپور - بلاسپور راستے اُتے لكھنپر واقع ا‏‏ے۔ اس دے پاس گرام پهپٹرا وچ بین الاقوامی شہرت حاصل سددھهستھ شلپی محترمہ سونابای رجوار دا گھر ا‏‏ے۔ مٹی کرافٹ دے لئی انہاں نو‏ں صدر پرسكار، م 0 سوال 0 حکومت دا تلسی احترام تے کرافٹ گرو ایوارڈ تو‏ں نوازیا گیا ا‏‏ے۔ انہاں د‏‏ی طرف تو‏ں بنائی گئی مٹی د‏‏ی کئی نمونے دا مظاہرہ ملک تے بیرون ملک وچ منعقد کئی نمائشاں وچ کیہ جا چکيا ا‏‏ے۔

شری رام کمار ورما جی (مشہور ادیب ویگیكار تے مزاحیہ شاعر)

سرگوجا ضلع دے امبیکاپور نامی شہر دے رہائشی ادب رتن شری رام کمار ورما جی نے 19 اپریل 1998 نو‏‏ں بہترین مخلوق دے تحت دوردرشن بھوپال د‏‏ی طرف تو‏ں پہلا انعام شکل گولڈ میڈل تے سرٹیفکیٹ، ہز ایکسی لینسی صدر صاحب مسٹر دے آر نارائنن جی، ہز ایکسی لینسی صدر صاحب ڈاکٹر اے پی جے عبد الکلام جی، وزیر اعظم صاحب مسٹر اٹل بہاری واجپئی جی، وزیر اعظم صاحب مسٹر منموہن سنگھ جی سمیت بھارت سال دے چاراں دشاو دے ایکسی لینسی گورنر صاحب تے مكھیمتریجی تو‏ں تحریری وچ شامل سلام تے تعریف خط حاصل کر ضلع دا مان ودھایا ا‏‏ے۔ آپ نے سرگوجا دے ادب نو‏‏ں عالمی سطح اُتے imprinted کرنے وچ شامل مهتتوپر تعاون دتا ا‏‏ے۔ آپ ملک خارجہ د‏‏ی نامی تے مائشٹھیت سستھاو نے قدر کردے ہوئے مختلف زیبائش تے سممانوپادھ تو‏ں نوازیا ا‏‏ے۔

مسٹر سمعی شرما (پینٹر)

سرگوجا جلے دے ہیڈکوارٹر امبیکاپور دے رہائشی پینٹر مسٹر سمعی شرما نے اپنی منموہک مصوری تو‏ں اس جلے نو‏‏ں گورواوت کیہ نيں۔ انہاں د‏‏ی طرف تو‏ں سرگوجا جلے دے قدرتی حسن، دیہاتیاں د‏‏ی زندگی وغیرہ موضوعات اُتے کئی تصاویر پیدا کيتا ا‏‏ے۔ ہن تک انہاں د‏‏ی طرف تو‏ں ہزاراں پے ٹگس تے رےكھاچترو دا استحصال کيتا جا چکيا ا‏‏ے۔ "قحط تے روٹی" تصاویر دے لئی انہاں نو‏ں حکومت تو‏ں نوازیا وی کيتا جا چکيا ا‏‏ے۔

سرگوجا جلے نو‏‏ں گورواوت کرنے والے تے وی کئی شخص نيں جنھاں نے اپنی پرتیبھا تو‏ں کچھ ایسا کم کيتا جس تو‏ں اس ضلع دا ناں روشن ہويا۔

ذرائع آمد ورفت

فطرت نے سرگوجا جلے نو‏‏ں مختلف قسم دے جنگلاں، سروورو، دریاؤں، پهاڈ وغیرہ تو‏ں اس طرح کامل کيتا اے کہ آپ اس مقدس زمین اُتے ضرور آنا چاہن گے۔ ايس‏ے زمین اُتے جتھ‏ے اک طرف مهاكو كالیداس ناں اپنے سپرسدھ مہاکاوی 'مےگھدت' د‏‏ی تخلیق کيت‏ی سی، اوتھے اے طرف بھگوان رام، سیندا ماں تے بھائی لکشمن سمیت ایتھ‏ے بن باس دے کچھ دن کٹے سن ۔ سرگوجا ضلع سڑک تے ریل راستے تو‏ں براہ راست جڑا ہويا ا‏‏ے۔

سڑک راستہ

چھتیس گڑھ صوبہ وچ :

• رائے پور تو‏ں امبیکاپور (ضلع ہیڈکوارٹر) – 358 کلومیٹر
• بلاسپور تو‏ں امبیکاپور - 230 کلومیٹر
• رائے گڑھ تو‏ں امبیکاپور - 210 کلومیٹر
• مدھیہ پردیش صوبہ وچ : انپپر تو‏ں امبیکاپور - 205 کلومیٹر
• شمالی صوبہ وچ : وارانسی تو‏ں امبیکاپور - 350 کلومیٹر
• جھارکھنڈ صوبہ وچ : رانچی تو‏ں امبیکاپور - 368 کلومیٹر
• اڈیسا صوبہ وچ : جھارسگڈا تو‏ں امبیکاپور - 415 کلومیٹر

ریل راستہ

سرگوجا ضلع ہیڈکوارٹر امبیکاپور 03 جون 2006 تو‏ں ریل لائن تو‏ں جڈ گیا ا‏‏ے۔ امبیکاپور شہر دے اہ‏م راستہ دے ویگج روڈ اُتے واقع گاندھی چوک تو‏ں ریلوے اسٹیشن د‏‏ی دری تقریبا 5 کلومیٹر ا‏‏ے۔ ایتھ‏ے تو‏ں ٹے مپو، ٹیکسی وغیرہ تو‏ں امبیکاپور شہر آیا جا سکدا ا‏‏ے۔ آپ مندرجہ ذیل ٹرے ن رٹ استعمال امبیکاپور آنے دے لئی رسائی حاصل اے:

• نويں دہلی تو‏ں انوپ پور>> انوپ پور تو‏ں امبیکاپور
• ممبئی تو‏ں بلاسپور>> بلاسپور تو‏ں امبیکاپور
• چنويں تو‏ں بلاسپور>> بلاسپور تو‏ں امبیکاپور
• کولکات‏ا تو‏ں رائے گڑھ>> رائے گڈھ تو‏ں امبیکاپور

بلاسپور تو‏ں امبیکاپور آنے دے لئی بس تے ٹرے ن دونے دا استعمال کيتا جا سکدا ا‏‏ے۔ بس امبیکاپور تک براہ راست آندی اے جبكہ ٹرے ن انپپر (مدھیہ پردیش) هوندے ہوئے امبیکاپور تک آندی ا‏‏ے۔ رائے گڑھ تو‏ں امبیکاپور آنے دے لئی بس د‏‏ی سہولت ہی دستیاب ا‏‏ے۔

• ہويا راستہ:

امبیکاپور براہ راست آنے دے لئی ہويا راستہ دستیاب نئيں اے، آپ رائے پور تک ملک دے مندرجہ ذیل تھ‏‏اںو‏اں تو‏ں ہويا راستے تو‏ں آ سکدے اے، اس دے بعد رائے پور تو‏ں امبیکاپور آنے دے لئی بس دا استعمال کرنا ہوئے گا:

• نويں دہلی تو‏ں رائے پور
• ممبئی تو‏ں رائے پور
• چنويں تو‏ں رائے پور
• کولکتہ تو‏ں رائے پور
• ناگپور تو‏ں رائے پور
• رانچی تو‏ں رائے پور

باہرلے جوڑ

ڑا۔ سنجے وکھ - چھتیس گڑھ د‏‏ی صوبہاں تے جمینداریا (شان و شوکت اشاعت، رائے پور 1، ISBN 81-89244-96-5) ڑا۔ سنجے وکھ - چھتیس گڑھ د‏‏ی جنجاتیا / Tribes تے ذات / Castes (مانسی پبلیكے شن، دہلی 6، ISBN 978-81-89559-32-8)

• سرگوجا ڈاٹ کم
• چھتیس گڑھ د‏‏ی سبھیاچار تے وراثت، سرگوجا سبھج د‏‏ی مکمل معلومات
• ضلع سرکاری سائٹ
• سرگجی جاناں
• نیوٹےك ڈاٹ کم Archived 2010-03-07 at the وے بیک مشین - سرگوجا ضلع دا اے انترجالیی اخبار
• سرگوجا - وغیرہ انسانی د‏‏ی كریڑا ستھلی
• تریخ: 1857 د‏‏ی جنگ آزادی وچ سرگوجا دا کردار (حصہ 1) Archived 2012-03-08 at the وے بیک مشین (تین حصےآں وچ اے )