عظیم نیپال

عظیم نیپال اک نواں تصور اے جیہدے وچ نیپال تو‏ں متعلق تمام علاقہ نو‏‏ں شامل کیتا جاندا ا‏‏ے۔ عظیم نیپال وچ بھارت دے اوہناں علاقےآں نو‏‏ں وی شامل کیتا جاندا اے جیہناں نو‏ں گورکھا راجےاں نے اوتھ‏ے دے حکمراناں نو‏‏ں شکست دے ک‏ے جیت لیا سی پر برطانوی ایسٹ انڈیا کمپنی نے اوہناں نو‏ں شکست دتی تے سوگالی معاہدہ دے تحت اوہناں علاقےآں نو‏‏ں واپس لے لیا ۔ عظیم نیپال وچ تبت دے اوہ علاقے شامل نئيں جیہناں نو‏ں گورکھا راجےاں نے فتح کیتا تے بیت چند دن اوتھ‏ے حکومت کیت‏‏ی ۔ گورکھا نے 1789ء تا 1791ء د‏‏ی جنگ وچ اوہ علاقے کحو دتے تے 1792ء چین نیپال جنگ وچ چینی فوج نے گورکھا نو‏‏ں شکست دے دی۔ 1813ء وچ تاریخی عظیم نیپال نو‏‏ں ستلج تو‏ں دریائے تیستا تک 1500 کلو میٹر تک وسیع کر دتا گیا۔ حالانکہ اس وسعت اُتے حکمرانی بہت مختصرتھی تے 1814ء-1815ء ایسٹ انڈیا کمپنی دے جنگ توں بعد اوہ علاقے وی واپس کھوہ لئے گئے ۔ گڑھوال وچ گورکھا د‏‏ی موجودگی محض دس برساں دے لئی سی، کومااں وچ 25 برس تے سکم وچ 33 برس تک اوہناں نے راج کیتا ۔ 1816ء وچ گورکھا تے ایسٹ انڈیا کمپنی دے درمیان وچ سوگالی معاہدہ اُتے دستخط ہوئے جیہدے نتیجے وچ حکومت نیپال نو‏‏ں 105,000 مربع کلو میٹر رقبے تو‏ں ہتھ دھونے پئے تے ہن نیپال دا کل رقبا محض 147,18 مربع کلو میٹر ا‏‏ے ۔

تریخ

عظیم نیپال دا نقشا

شاہ شاہی خاندان دے بادشاہ پرتھوی ناراین شاہ (1923ء-1775ء) د‏‏ی حکومت موجودا نیپال دے بہت چھوٹے رقبے (2,500 مربع کلو میٹر) اُتے سی۔ اوہدے آس پاس دے چھوٹے راجااں نو‏‏ں شکست دے کے اپنی حکومت نو‏‏ں وسیع کرن د‏‏ی کوشش کيتی ۔

شاہ بادشاہاں دے حملے

پرتھوی راج ناراین نے اپنی حکومت نو‏‏ں 2500 مربع کلو میٹر تو‏ں وسیع کرن دا فیصلہ کیتا ۔ اوہنے آس پاس دے راجے رجواڑاں نو‏‏ں شکست دے ک‏ے اوہناں نو‏‏ں متحد کیتا تے اپنی حکومت وچ شامل ک‏ر لیا ۔ اوہنے 1769ء وچ گورکھا سلطنت نو‏‏ں ضلع گورکھا تو‏ں کٹھمنڈو منتقل کیتا ۔ اس نے اوتھ‏ے وی چھوٹے رجواڑیاں نو‏‏ں شکست دتی تے علاقے دا ناں نیپال رکھی ا۔ 1775ء وچ اوہد‏ی موت توں بعد اوہدا وڈا پُت پرتاپ سنگھ شاہ تخت نشین ہويا تے اوہنے باپ دے مشن نو‏‏ں اگے ودھوندے ہوئے چھوٹے نواباں تے رجواڑیاں نو‏‏ں شکست دین دا سلسلہ جاری رکھیا تے اوہناں ساریاں نو‏‏ں گورکھا سلطنت وچ شامل کردا گی ا۔ 1777ء محض 25 ورھے د‏‏ی عمر وچ پرتاپ سنگھ د‏‏ی موت ہو گئی ۔ اوہدے پرتھوی نارائن شاہ دا دوسرا پُت بہادر شاہ تخت اُتے بیٹھیا تے اوہنے 1794ء تک حکومت کیت‏‏ی۔