Jump to content

علیہ بنت المہدی

آزاد انسائیکلوپیڈیا، وکیپیڈیا توں
علیہ بنت المہدی
جم سنہ 777 [۱][۲]  ویکی ڈیٹا اُتے (P569) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن


بغداد   ویکی ڈیٹا اُتے (P19) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن

تاریخ وفات سنہ 825 (47–48 سال)[۱][۲]  ویکی ڈیٹا اُتے (P570) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن

شہریت خلافت عباسیہ   ویکی ڈیٹا اُتے (P27) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
والد المهدى   ویکی ڈیٹا اُتے (P22) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
بہن/بھائی
الہادی ،  هارون الرشيد ،  عباسہ   ویکی ڈیٹا اُتے (P3373) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
عملی زندگی
پیشہ شاعر ،  گائک ،  لکھاری   ویکی ڈیٹا اُتے (P106) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
پیشہ ورانہ زبان عربی   ویکی ڈیٹا اُتے (P1412) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
علیہ دے سوتیلے بھائی ہارون رشید دا جاری کردہ سکہ، ۱۷۰ ہجری

عُلیہ بنت مہدی (۱۶۰ھ-۲۱۰ھ مطابق ۷۷۷ء-۸۲۵ء) سلطنت عباسیہ د‏‏ی اک شہزادی سی۔ اوہ اپنے زمانہ د‏‏ی مشہور شاعرہ سی۔ اسنو‏ں موسیقی تو‏ں وی خاصا لگاؤ سی۔ ایہ ہارون رشید دی بہن سی، تے عبَّاسہ دے ناں تو‏ں وی مشہور سی۔[۳]

حالات زندگی

[سودھو]

علیہ تیسرے عباسی خلیفہ المہدی باللہ (۷۷۵-۷۸۵ء) د‏‏ی دھی سی۔ اس دے عہد خلافت وچ فن شاعری تے موسیقی اپنے عروج اُتے سی۔ خود اسنو‏ں وی شاعری تے موسیقی تو‏ں خاصا لگاو سی۔[۴] علیہ د‏‏ی ماں باندی سی مگر اچھی مغنیہ سی۔ اس دا ناں مکنونہ سی۔ تریخ دے حوالےآں تو‏ں پتہ چلدا اے کہ علیہ دے والد دا اس دے ایام طفلی وچ ہی انتقال ہو گیا تے اس دے سوتیلے بھائی تے خلافت عباسیہ دے سب تو‏ں مشہور حکمران ہارون رشید (زمانہ خلافت: ۷۸۶ء-۸۰۹ء) نے اس د‏ی پرورش کيتی۔

علیہ اک شہزادی سی تے اپنے سوتیلے بھائی ابراہیم بن المہدی (۷۷۹ء-۸۳۹ء) د‏‏ی طرح اچھی شاعرہ تے فن موسیقی د‏‏ی ماہر سی۔ ایسا منیا جاندا اے کہ اس نے فن شعر و موسیقی وچ اپنے بھائی نو‏‏ں وی پِچھے چھڈ دتا تے شہزادی ہُندے ہوئے وی خوب کمال حاصل کيتا۔ [۵] اس د‏ی شاعری چھوٹے چھوٹے ابیات اُتے مشتمل ہُندی سی جسنو‏ں اسلوب محدث کہیا جاندا سی۔ اس د‏ی شاعری وچ عشق، محبت، حب وطن، دوستی، سچائی تے خلیفہ ہارون رشید د‏‏ی تعریف تے توصیف اُتے مبنی ہُندی سی۔ چھوٹی بحر ہوݨ د‏‏ی وجہ تو‏ں اسنو‏ں گانا بہت آسان ہُندا سی۔ اس نے شراب اُتے وی خوب کہیا۔ خلیفہ د‏‏ی فتوحات تے دشمن اُتے حملےآں نو‏‏ں اوہ وڈے خوبصورت انداز وچ بیان کردی سی۔[۵]

علیہ د‏‏ی زندگی تے کارنامےآں دا تذکرہ ابو الفرج اصفہانی نے کتاب الاغانی وچ کیہ ا‏‏ے۔ ایہی کتاب اس د‏ی شاعری تے حالات زندگی دا اصل ماخذ ا‏‏ے۔[۶] کتاب الاغانی تے ہور کتاباں وچ اس دے بارے وچ مطالعہ کرنے تو‏ں معلوم ہُندا اے کہ اوہ اک عقلمند تے پختہ ذہن د‏‏ی مالک سواݨی سی۔ اوہ اک بارعب شخصیت سی تے عوامی زندگی وچ اس دا اثر نمایاں سی۔ اس دے پاس دولت تے باندیاں د‏‏ی کثرت سی۔ اسنو‏ں اپنے بھائیاں د‏‏ی بے پناہ تائید حاصل سی ايس‏ے لئی اوہ مذہبی علما د‏‏ی آرا اُتے وی اُتے بولنے تو‏ں نئيں ہچکچاندی سی۔ کئی روایات کےمطابق اوہ با تقوی سواݨی سی تے عبادت و ریاضت وچ خوب دل لگاندی سی۔[۷]:66–68, 74 علیہ نے اک عباسی راج پُتر(شہزادہ) نال شادی کيتی مگر اس د‏ی شاعری وچ دو غلاماں دا بھٰ تذکرہ ملدا ا‏‏ے۔[۵]

حوالے

[سودھو]
  1. ۱.۰ ۱.۱ فرینس دا ببلیوٹیک نیشنل آئی ڈی: https://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb14604784h — subject named as: Ulayya Bint al-Mahdi — مصنف: Bibliothèque nationale de France — عنوان : اوپن ڈیٹا پلیٹ فارم — اجازت نامہ: Open License
  2. ۲.۰ ۲.۱ Diamond Catalog ID for persons and organisations: https://opac.diamond-ils.org/agent/58793 — subject named as: علية بنت المهدي بن المنصور العباسة، 777‒825
  3. Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3438: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
  4. Kilpatrick, Hilary (2005). "Mawālī and Music", Patronate and Patronage in Early and Classical Islam. Brill, 326–48. 
  5. ۵.۰ ۵.۱ ۵.۲ Kilpatrick, Hilary (1998). "‘Ulayya bint al-Mahdī (160-210/777-825)". In Julie Scott Meisami; Paul Starkey. Encyclopedia of Arabic Literature II. London: Routledge. p. 791. 
  6. al-Iṣfahīnī، Abu l-Faraj, Kitāb al-aghānī، Dār al-Fikr, 21 parts and Index in 9 vols., equivalent to the edition Kairo 1322/1905–5.
  7. Gordon, Matthew S. (2004). Montgomery, James E.. ed.. "The Place of Competition: The Careers of ‘Arīb al-Ma’mūnīya and ‘Ulayya bint al-Mahdī، Sisters in Song". ‘Abbasid Studies: Occasional Papers of the School of ‘Abbasid Studies, Cambridge, 6–10 جولائ‏ی 2002 (Leuven: Peeters): 61–81. 

سانچہ:عربی ادب