علیہ بنت المہدی
علیہ بنت المہدی | |
---|---|
جم | سنہ 777 [۱][۲] |
تاریخ وفات | سنہ 825 (47–48 سال)[۱][۲]
|
شہریت | خلافت عباسیہ |
والد | المهدى |
بہن/بھائی | الہادی ، هارون الرشيد ، عباسہ
|
عملی زندگی | |
پیشہ | شاعر ، گائک ، لکھاری |
پیشہ ورانہ زبان | عربی |
ترمیم |
عُلیہ بنت مہدی (۱۶۰ھ-۲۱۰ھ مطابق ۷۷۷ء-۸۲۵ء) سلطنت عباسیہ دی اک شہزادی سی۔ اوہ اپنے زمانہ دی مشہور شاعرہ سی۔ اسنوں موسیقی توں وی خاصا لگاؤ سی۔ ایہ ہارون رشید دی بہن سی، تے عبَّاسہ دے ناں توں وی مشہور سی۔[۳]
حالات زندگی
[سودھو]علیہ تیسرے عباسی خلیفہ المہدی باللہ (۷۷۵-۷۸۵ء) دی دھی سی۔ اس دے عہد خلافت وچ فن شاعری تے موسیقی اپنے عروج اُتے سی۔ خود اسنوں وی شاعری تے موسیقی توں خاصا لگاو سی۔[۴] علیہ دی ماں باندی سی مگر اچھی مغنیہ سی۔ اس دا ناں مکنونہ سی۔ تریخ دے حوالےآں توں پتہ چلدا اے کہ علیہ دے والد دا اس دے ایام طفلی وچ ہی انتقال ہو گیا تے اس دے سوتیلے بھائی تے خلافت عباسیہ دے سب توں مشہور حکمران ہارون رشید (زمانہ خلافت: ۷۸۶ء-۸۰۹ء) نے اس دی پرورش کيتی۔
علیہ اک شہزادی سی تے اپنے سوتیلے بھائی ابراہیم بن المہدی (۷۷۹ء-۸۳۹ء) دی طرح اچھی شاعرہ تے فن موسیقی دی ماہر سی۔ ایسا منیا جاندا اے کہ اس نے فن شعر و موسیقی وچ اپنے بھائی نوں وی پِچھے چھڈ دتا تے شہزادی ہُندے ہوئے وی خوب کمال حاصل کيتا۔ [۵] اس دی شاعری چھوٹے چھوٹے ابیات اُتے مشتمل ہُندی سی جسنوں اسلوب محدث کہیا جاندا سی۔ اس دی شاعری وچ عشق، محبت، حب وطن، دوستی، سچائی تے خلیفہ ہارون رشید دی تعریف تے توصیف اُتے مبنی ہُندی سی۔ چھوٹی بحر ہوݨ دی وجہ توں اسنوں گانا بہت آسان ہُندا سی۔ اس نے شراب اُتے وی خوب کہیا۔ خلیفہ دی فتوحات تے دشمن اُتے حملےآں نوں اوہ وڈے خوبصورت انداز وچ بیان کردی سی۔[۵]
علیہ دی زندگی تے کارنامےآں دا تذکرہ ابو الفرج اصفہانی نے کتاب الاغانی وچ کیہ اے۔ ایہی کتاب اس دی شاعری تے حالات زندگی دا اصل ماخذ اے۔[۶] کتاب الاغانی تے ہور کتاباں وچ اس دے بارے وچ مطالعہ کرنے توں معلوم ہُندا اے کہ اوہ اک عقلمند تے پختہ ذہن دی مالک سواݨی سی۔ اوہ اک بارعب شخصیت سی تے عوامی زندگی وچ اس دا اثر نمایاں سی۔ اس دے پاس دولت تے باندیاں دی کثرت سی۔ اسنوں اپنے بھائیاں دی بے پناہ تائید حاصل سی ايسے لئی اوہ مذہبی علما دی آرا اُتے وی اُتے بولنے توں نئيں ہچکچاندی سی۔ کئی روایات کےمطابق اوہ با تقوی سواݨی سی تے عبادت و ریاضت وچ خوب دل لگاندی سی۔[۷]:66–68, 74 علیہ نے اک عباسی راج پُتر(شہزادہ) نال شادی کيتی مگر اس دی شاعری وچ دو غلاماں دا بھٰ تذکرہ ملدا اے۔[۵]
حوالے
[سودھو]- ↑ ۱.۰ ۱.۱ فرینس دا ببلیوٹیک نیشنل آئی ڈی: https://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb14604784h — subject named as: Ulayya Bint al-Mahdi — مصنف: Bibliothèque nationale de France — عنوان : اوپن ڈیٹا پلیٹ فارم — اجازت نامہ: Open License
- ↑ ۲.۰ ۲.۱ Diamond Catalog ID for persons and organisations: https://opac.diamond-ils.org/agent/58793 — subject named as: علية بنت المهدي بن المنصور العباسة، 777‒825
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3438: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
- ↑ Kilpatrick, Hilary (2005). "Mawālī and Music", Patronate and Patronage in Early and Classical Islam. Brill, 326–48.
- ↑ ۵.۰ ۵.۱ ۵.۲ Kilpatrick, Hilary (1998). "‘Ulayya bint al-Mahdī (160-210/777-825)". In Julie Scott Meisami; Paul Starkey. Encyclopedia of Arabic Literature II. London: Routledge. p. 791.
- ↑ al-Iṣfahīnī، Abu l-Faraj, Kitāb al-aghānī، Dār al-Fikr, 21 parts and Index in 9 vols., equivalent to the edition Kairo 1322/1905–5.
- ↑ Gordon, Matthew S. (2004). Montgomery, James E.. ed.. "The Place of Competition: The Careers of ‘Arīb al-Ma’mūnīya and ‘Ulayya bint al-Mahdī، Sisters in Song". ‘Abbasid Studies: Occasional Papers of the School of ‘Abbasid Studies, Cambridge, 6–10 جولائی 2002 (Leuven: Peeters): 61–81.
|
- مضامین جنہاں وچ اردو بولی دا متن شامل اے
- 777 دے جم
- 825 دیاں موتاں
- ویکیپیڈیا مضامین مع VIAF شناخت کنندگان
- ویکیپیڈیا مضامین مع LCCN شناخت کنندگان
- ویکیپیڈیا مضامین مع ISNI شناخت کنندگان
- ویکیپیڈیا مضامین مع GND شناخت کنندگان
- ویکیپیڈیا مضامین مع BNF شناخت کنندگان
- ۷۷۷ دے جم
- ۸۲۵ دیاں موتاں
- اٹھويں صدی دی مصنفات
- اٹھويں صدی دی وفیات
- اٹھويں صدی دے عرب شاعر
- اٹھويں صدی دے عرب مصنف
- خلافت عباسیہ دیاں سواݨیاں
- عباسی شخصیتاں
- عربی بولی دیاں سواݨیاں شاعرات
- عربی بولی دے مصنف
- عہد عباسی دے شاعر
- قرون وسطی دی شاعرات
- نويں صدی دیاں عباسی شخصیتاں
- نويں صدی دی مصنفات
- نويں صدی دی وفیات
- نويں صدی دے عرب شاعر
- نويں صدی دے عرب مصنف
- اٹھويں صدی دیاں عرب شخصیتاں
- نويں صدی دیاں عرب شخصیتاں
- عربی شاعر
- 210ھ دیاں موتاں
- قرون وسطی دے عرب موسیقار
- خلافت عباسیہ دی شاعرات
- ۲۱۰ھ دیاں موتاں