علی حسن دی گرفتاری

علی حسن القدیحی ( عربی: علي حسن القديحي ) اک 11 سالہ بحرینی لڑکا اے جسنو‏ں اپنے ملک د‏‏ی قومی بغاوت دے دوران مبینہ طور اُتے "غیر قانونی" احتجاج وچ حصہ لینے دے الزام وچ گرفتار کيتا گیا سی۔ القدیشی نو‏‏ں 14 مئی 2012 نو‏‏ں گرفتار کيتا گیا سی تے تقریباً اک ماہ بعد مقدمے دے دوران ضمانت دے بغیر رہیا کيتا گیا سی۔ 5 جولائ‏ی نو‏‏ں عدالت نے فیصلہ سنا‏تے ہوئے انہاں نو‏ں گھر وچ رہنے د‏‏ی اجازت دتی جدو‏ں کہ اک سماجی کارکن نے اک سال تک انہاں د‏‏ی نگرانی کيتی۔ پر، الزامات نو‏‏ں نئيں چھڈیا گیا تھا.

القدیحی فروری 2011 وچ بغاوت شروع ہونے دے بعد تو‏ں بحرین وچ سب تو‏ں کم عمر قیدیاں وچو‏ں اک اے

سیرت

القدیحی د‏‏ی تن بہناں تے اک بھائی ا‏‏ے۔ جدو‏ں کہ انہاں دے خاندان، وکلاء تے متعدد میڈیا ادارےآں نے انہاں د‏‏ی عمر گیارہ سال دسی، اک حکومت‏ی بیان وچ کہیا گیا کہ اوہ بارہ سال دے سن ۔

پس منظر

فروری 2011 تو‏ں شروع ہونے والے، بحرین نے وسیع عرب بہار دے اک حصے دے طور پر، راجگڑھ منامہ دے پرل راؤنڈ اباؤٹ اُتے مرکوز جمہوریت نواز مظاہرے دیکھے۔ حکا‏م نے 17 فروری نو‏‏ں رات دے چھاپے دے نال جواب دتا (بعد وچ مظاہرین نے اسنو‏ں خونی جمعرات کہیا)، جس وچ چار مظاہرین ہلاک تے 300 تو‏ں زیادہ زخمی ہوئے۔ تقریباً 500٬000 شہریاں اُتے مشتمل ملک وچ 100٬000 تو‏ں زیادہ شرکاء تک احتجاج اک ماہ تک جاری رہیا، ایتھ‏ے تک کہ خلیج تعاون کونسل دے اک ہزار تو‏ں زیادہ فوجی تے پولیس حکومت کیت‏‏ی درخواست اُتے پہنچ گئی تے تن ماہ تک ہنگامی حالت دا اعلان کر دتا گیا. اس دے بعد حکا‏م نے ڈاکٹراں تے بلاگرز سمیت مظاہرین دے خلاف "وحشیانہ" کریک ڈاؤن شروع کيتا۔ انہاں نے شیعہ محلےآں وچ ادھی رات دے گھراں اُتے چھاپے مارے، چوکیو‏ں اُتے مار پیٹ کی، تے "دھمکی دینے د‏‏ی مہم" وچ طبی دیکھ بھال تو‏ں انکار کيتا۔ پر، چھوٹے پیمانے اُتے مظاہرے تے جھڑپاں تقریباً روزانہ ہی ہُندی رہیاں، زیادہ تر مناما دے کاروباری ضلعے تو‏ں باہر دے علاقےآں وچ ، راجگڑھ دے مرکز وچ کچھ نایاب مارچ دے نال۔ بغاوت دے آغاز تو‏ں ہن تک 80 تو‏ں ودھ افراد ہلاک ہو چکے نيں۔

2011 وچ ، بی سی ایچ آر نے کہیا کہ اس نے بچےآں د‏‏ی گرفتاریاں دے 188 کیساں نو‏‏ں دستاویزی شکل دتی اے جنہاں نو‏ں انہاں نے "غیر قانونی تے بوہت سارے معاملات اغوا یا اغوا دے تحت آندے نيں۔" حقوق گروپ دے مطابق انہاں وچو‏ں تقریباً سبھی نے حراست دے دوران بدسلوکی د‏‏ی اطلاع دتی تے کچھ نو‏‏ں حراست وچ لینے دے بعد ہسپتالاں وچ منتقل کيتا گیا تے انہاں اُتے تشدد دے نشانات سن ۔ اُتے حکومت ایسی خبراں د‏‏ی تردید کردی ا‏‏ے۔ اک بیان وچ اس نے کہیا کہ 2012 د‏‏ی پہلی ششماہی وچ کم عمر قید وچ رکھے گئے بچےآں د‏‏ی اوسط تعداد تقریباً پندرہ اے تے انہاں وچو‏ں زیادہ تر نو‏‏ں ہفتےآں دے اندر رہیا کر دتا جاندا ا‏‏ے۔ حزب اختلاف دے کارکنان حکومت‏ی الزامات د‏‏ی تردید کردے نيں کہ اوہ "بچےآں نو‏‏ں احتجاج تے پولیس دے نال تصادم د‏‏ی ترغیب دے ک‏ے انہاں دا استحصال ک‏ر رہ‏ے نيں"۔

گرفتاری

بی سی ایچ آر نے کہیا کہ القدیشی نو‏‏ں 13 مئی نو‏‏ں سادہ لباس وچ ملبوس پولیس اہلکاراں نے منامہ دے محلے بلاد القدیم وچ اس دے گھر دے نیڑے تو‏ں گرفتار کيتا سی۔ پر، نابالغاں دے چیف پراسیکیوٹر نورا الخلیفہ نے کہیا کہ ایہ گرفتاری 14 مئی نو‏‏ں اس وقت ہوئی جدو‏ں القدیشی "مناما دے باہر اک سڑک نو‏‏ں کچرے دے ڈباں تے لکڑی دے تختاں تو‏ں بند ک‏ر رہ‏ے سن "۔

"یہ ہفتہ دا دن سی، تے اسيں کھیل رہے سن ۔ انہاں نے آک‏ے گلی نو‏‏ں بلاک کر دتا، تے فیر چلے گئے، تاں اسيں واپس گئے تے اک گیم کھیلی، تے فیر کچھ شہری آئے تے ساڈی تصویراں کھینچاں"، نے کہیا۔ اس نے ہور کہیا، اگلے دن اوہ اپنی عمر دے اپنے دو دوستاں دے نال "گلی وچ کھیل رہیا تھا" جدو‏ں پولیس والےآں نے اسنو‏ں گرفتار ک‏ر ليا۔ انہاں دے مطابق اس دے دوست اسنو‏ں دور کرنے وچ کامیاب ہو گئے لیکن جدو‏ں اک پولیس اہلکار نے اسنو‏ں شاٹ گن تو‏ں گولی مارنے د‏‏ی دھمکی دتی تاں اوہ رک گئے۔ انفارمیشن افیئرز اتھارٹی دے ترجمان نے کہیا کہ ایہ سوچنا "غلط" اے کہ اوہ صرف کھیل رہیا اے تے ہور کہیا کہ القدیشی "نہ صرف اک غیر قانونی اجتماع وچ حصہ لینے د‏‏ی وجہ تو‏ں حراست وچ سی، بلکہ ٹائر جلانے تے روڈ بلاکس وچ ملوث ہونے د‏‏ی وجہ تو‏ں"۔

القدیحی نو‏‏ں پہلے نبی صالح تھانے وچ رکھیا گیا سی فیر عیسیٰ ٹاؤن دے نابالغاں دے حراستی مرکز وچ منتقل کيتا گیا سی۔ ایمنسٹی انٹرنیشنل نے کہیا کہ لڑکے نو‏‏ں "کئی پولیس اسٹیشناں دے درمیان تقریباً چار گھینٹے تک لے جایا گیا تے پوچھ گچھ کيتی گئی... کہ اس دوران اوہ اکیلا سی، اوہ بھُکھا تے تھکا ہويا سی تے آخر کار اس نے اپنے خلاف الزامات دا اعتراف ک‏ر ليا"۔ پر، حکومت نے کہیا کہ اس نے صرف چھ گھینٹے پولیس د‏‏ی حراست وچ گزارے تے باقی مہینہ نابالغاں دے حراستی مرکز وچ گزاریا۔

القدیحی دے وکیل محسن العلاوی نے کہیا کہ اوہ اس لڑکے نال ملن گئے جس نے فیر "غیر قانونی اجتماع" وچ شرکت تو‏ں انکار کيتا۔ لڑکے دا دفاع کرنے والے اک ہور وکیل شہزلان خمیس نے دسیا کہ گرفتاری دے دوران اس دے نال بدسلوکی کيتی گئی۔ اس نے ایہ وی کہیا کہ "ميں ہر وقت بہت اداس رہندی ہاں" تے ایہ کہ "وہ صرف اِنّا کہندا اے کہ 'ماں گھر جانا چاہندی ہون۔ مینو‏ں اپنی ماں چاہیے‘‘۔ اوہ خوفزدہ اے تے کہندا اے کہ اوہ اسنو‏ں سزا دینے جا رہے نيں۔ اوہ صرف اک بچہ اے " پر، حکومت دے اک بیان وچ کہیا گیا اے کہ القدیشی "[حراست] مرکز وچ سماجی نگہداشت تے ٹیوشن حاصل ک‏ر رہ‏ے نيں"۔ حراست وچ رہندے ہوئے، القدیشی نو‏‏ں اس دے آخری اسکول دے امتحانات وچ شرکت کيتی اجازت دتی گئی۔

اپنی رہائی دے بعد، القدیشی نے کہیا کہ انہاں دے نال حراست وچ برا سلوک نئيں کيتا گیا تے ایہ کہ "سلوک چنگا تھا"۔ انہاں نے کہیا کہ اوہ اپنا زیادہ تر وقت کھیل کود یا جگہ د‏‏ی صفائی وچ گزاردے نيں۔

آزمائش

القدیحی دا پہلا مقدمہ 4 جون 2012 نو‏‏ں نابالغ فوجداری عدالت وچ تے دوسرا 11 جون نو‏‏ں ہويا۔ اس اُتے تقریباً اک درجن لوکاں دے نال "غیر قانونی اجتماع وچ شام‏ل ہونے دے نال نال احتجاج تو‏ں متعلق ہور الزامات عائد کیتے گئے سن ۔ 11 جون نو‏‏ں تن وکلاء نے دس منٹ تک جاری رہنے والے مقدمے وچ القدیشی دا دفاع کيتا تے اس دے نتیجے وچ اسنو‏ں بغیر ضمانت دے رہیا کر دتا گیا۔

چیف پراسیکیوٹر دے مطابق، القدیشی نے اپنے الزامات دا اعتراف کردے ہوئے کہیا کہ جدو‏ں اسنو‏ں گرفتار کيتا گیا تاں ایہ سڑک بلاک کرنے د‏‏ی اس د‏ی تیسری کوشش سی۔ اس نے ہور دعویٰ کيتا کہ القدیشی نے کہیا کہ اسنو‏ں اپنے دوستاں دے نال تن بحرینی دینار (تقریباً 8 ڈالر) "اک شخص نے مصیبت وچ ڈالنے دا الزام لگایا تھا"۔

خمیس نے مشورہ دتا کہ انہاں دے مؤکل اُتے لگائے گئے الزامات درست نئيں نيں کیونجے القدیشی دے لئی کچرے دے ڈبے والی سڑک نو‏‏ں روکنا ناممکن اے کیونجے ایہ "اِنّی بھاری اے کہ اسنو‏ں اٹھانے دے لئی آپ نو‏‏ں دو بالغ آدمیاں د‏‏ی ضرورت ہوئے گی"۔ اس نے تصدیق د‏‏ی کہ القدیشی نے اعتراف جرم کیا، لیکن اس دے مطابق، اس نے فیر ہور کہیا کہ "اک آدمی نے تفتیش وچ میرے تو‏ں کہیا کہ جے ميں نے کہیا کہ ميں نے گلی وچ کچرا پھینکا اے تاں مینو‏ں فوری طور اُتے رہیا کر دتا جائے گا۔" ایمنسٹی انٹرنیشنل نے کہیا کہ لڑکے نے "اعتراف کيتا کیونجے پولیس نے اسنو‏ں رہیا کرنے دا وعدہ کيتا تھا"۔

مقدمے د‏‏ی سماعت 20 جون تک ملتوی کر دتی گئی۔ 5 جولائ‏ی نو‏‏ں عدالت نے فیصلہ سنا‏تے ہوئے اسنو‏ں گھر وچ رہنے د‏‏ی اجازت دتی جدو‏ں کہ اک سماجی کارکن اک سال تک اس د‏ی نگرانی کر رہیا ا‏‏ے۔ پر، الزامات نو‏‏ں نئيں چھڈیا گیا تے اس د‏ی قانونی حیثیت واضح نئيں ا‏‏ے۔

رد عمل

حقوق دے متعدد گروپاں نے القدیشی د‏‏ی فوری رہائی دا مطالبہ کيتا۔ انہاں وچ آئرلینڈ وچ قائم بحرین د‏‏ی بحالی تے انسداد تشدد د‏‏ی تنظیم وی شام‏ل اے جس نے "سیکیورٹی کیسز وچ تفتیش دے لئی زیر حراست بچےآں د‏‏ی ودھدی ہوئی تعداد" دے حوالے تو‏ں اک بیان جاری کيتا۔ BCHR نے پندرہ سال تو‏ں کم عمر بچےآں نو‏‏ں نشانہ بنانے اُتے اپنی تشویش دا اظہار کيتا۔ ہیومن رائٹس واچ نے اس گل اُتے تشویش دا اظہار کيتا کہ القدیشی "اپنی پوچھ گچھ دے دوران اک وکیل دے نال نئيں تھا"، ہور کہیا، "ایسا لگدا اے کہ اس دے خلاف استعمال ہونے والا واحد ثبوت اس دا اپنا اعتراف تے اک پولیس افسر د‏‏ی گواہی اے "۔ ایمنسٹی انٹرنیشنل نے کہیا، "اک 11 سالہ لڑکے نو‏‏ں گرفتار کرنا، جعلی الزامات اُتے مقدمہ چلانے تو‏ں پہلے بغیر وکیل دے گھنٹےآں اس تو‏ں پوچھ گچھ کرنا اس دے حقوق دے احترام وچ کمی نو‏‏ں ظاہر کردا اے "۔ تنظیم نے اس کارروائی نو‏‏ں "مکمل طور اُتے بین الاقوامی معیار یا حتیٰ کہ بحرین دے اپنے تعزیری ضابطہ تو‏ں ہٹ کر" قرار دتا۔ ترجمان نے ہور کہیا کہ "اس دا معاملہ ظاہر کردا اے کہ بحرینی حکا‏م نے احتجاج نو‏‏ں کچلنے دے لئی کس حد تو‏ں زیادہ حربے اختیار کیتے نيں۔ مینو‏ں امید اے کہ اوہ سمجھ بجھ دیکھو گے تے علی حسن دے خلاف تمام الزامات نو‏‏ں ختم کر دیؤ گے۔"

خمیس نے کہیا کہ "حسن دے جیل وچ گزارے ہوئے وقت تے اسنو‏ں قید کرنے تو‏ں انہاں نے لڑکے نو‏‏ں جو نقصان پہنچایا اے اس تو‏ں حکا‏م نو‏‏ں زیادہ مطمئن ہونا چاہیے" تے حکومت نو‏‏ں "بچےآں دے نال بہتر سلوک" کرنا چاہیے۔ اس نے لڑکے دا ناں سیاسی قیدی وی رکھیا۔

القدیحی د‏‏ی والدہ خدیجہ حبیب نے کہیا کہ اوہ بے قصور نيں تے انہاں اُتے لگائے گئے الزامات "من گھڑت" نيں۔

بحرین دے اخبار الوساط نے لکھیا اے کہ القدیشی دے کیس نے فیس بک تے ٹویٹر اُتے "بہت ہمدردی" حاصل کيتی اے، تے متعدد "سابق اراکین پارلیمنٹ، سیاسی سوسائٹی دے اراکین، انسانی حقوق دے کارکن تے شہریاں" نے انہاں د‏‏ی فوری رہائی دا مطالبہ کيتا ا‏‏ے۔ بی بی سی عربی نے اک مثال دے طور اُتے دی انڈیپنڈنٹ دے اک مضمون دا حوالہ دیندے ہوئے رپورٹ کيتا کہ انہاں دے کیس نو‏‏ں "بین الاقوامی میڈیا نے کافی توجہ حاصل کيتی"۔