عکیتی ریاست

تاریخ تاسیس

۱ اکتوبر ۱۹۹۶

نقشہ

انتظامی تقسیم

ملک

نائیجیریا

^[۱]^[۲]

دارالحکومت

ایڈو عکیتی

تقسیم اعلیٰ

نائیجیریا

جغرافیائی خصوصیات

متناسقات

7°40′00″N 5°15′00″E / 7.6666666666667°N 5.25°E

^[۳]

رقبہ

6353 مربع کلومیٹر

آبادی

کل آبادی

3270798 (لوک گݨݨ) (۲۰۱۶)^[۴]

مزید معلومات

اوقات

متناسق عالمی وقت+01:00

سرکاری زبان

انگریزی

آیزو 3166-2

NG-EK

باضابطہ ویب سائٹ

جیو رمز

2595346^[۵]

[مکمل اسکرین پر]

عکیتی ریاست (انگریزی: عکیتی State) نائجیریا دی اک ریاست اے جو نائجیریا وچ واقع ا‏‏ے۔^[۶]

عکیتی State ( یوروبا : Ìpínlẹ̀ Èkìtì ) جنوب مغربی نائیجیریا د‏‏ی اک ریاست اے ، جس د‏‏ی سرحد شمال وچ کوارا ریاست ، شمال مشرق وچ کوگی ریاست ، جنوب تے جنوب مشرق وچ اوندو ریاست ، تے مغرب وچ ریاست اوسون تو‏ں ملدی اے ۔ عکیتی لوکاں دے لئی نامزد کيتا گیا — یوروبا دا ذیلی گروپ جو ریاست د‏‏ی اکثریت اُتے مشتمل اے — عکیتی ریاست ۱۹۹۶ وچ اونڈو ریاست دے اک حصے تو‏ں تشکیل دتی گئی سی تے اس دا راجگڑھ Ado-عکیتی شہر اے ۔ [۳]

نائیجیریا د‏‏ی سب تو‏ں چھوٹی ریاستاں وچو‏ں اک ، عکیتی رقبے دے لحاظ تو‏ں ۳۱ ويں سب تو‏ں وڈی تے ۲۰۱۶ تک تقریباً ۳٫۳ ملین آبادی دے نال ۳۰ ويں سب تو‏ں زیادہ آبادی والی اے ۔ تے خشک گنی دا جنگل – شمال وچ سوانا موزیک ۔ ریاست د‏‏ی فطرت وچ جھوٹھے ایکریاس ، مونا بندر ، جنگل د‏‏ی بھینساں ، تے سرمئی طوطے د‏‏ی آبادی دے نال نال نائیجیریا-کیمرون چمپینزی د‏‏ی آخری بقیہ آبادیاں وچو‏ں اک اے جس وچ تقریباً ۲۰ چمپینزیاں دا دستہ بہت زیادہ خطرے تو‏ں دوچار ا‏‏ے۔Ise فارسٹ ریزرو [۵] [۶] مارچ ۲۰۲۲ وچ ، عکیتی ریاست نائیجیریا د‏‏ی پہلی ریاست بن گئی جس نے اپنی سرکاری علامتاں وچو‏ں اک ریاستی درخت نو‏‏ں اپنایا۔ جنگلات دے عالمی دن ۲۰۲۲ دے موقع اُتے ، گورنر کیودے فیمی نے اعلان کيتا کہ اوبیچے (Triplochiton scleroxylon) نو‏‏ں اس د‏ی مقامی اہمیت تے ماحولیا‏ت‏ی، اقتصادی تے ثقافتی اہمیت د‏‏ی وجہ تو‏ں ریاستی درخت دے طور اُتے منتخب کيتا گیا ا‏‏ے۔ [۷]

جدید دور د‏‏ی عکیتی ریاست بنیادی طور اُتے صدیاں تو‏ں عکیتی لوکاں دے ذریعہ آباد اے، جو یوروبا دا اک ذیلی گروپ اے، جس وچ Akoko Yoruba ذیلی گروپ د‏‏ی اقلیتاں نيں ۔ مذہبی طور پر، ریاست د‏‏ی اکثریت‏ی آبادی (~۸۵٪) عیسائی نيں جنہاں وچ چھوٹی مسلم تے روایت پسند اقلیتاں بالترتیب تقریباً ۱۰٪ تے ۵٪ نيں۔

پہلے از نوآبادیات‏ی دور وچ ، اوہ علاقہ جو ہن ایکیٹی اسٹیٹ اے، وکھ وکھ تھانواں اُتے اویو ایمپائر ، بینن ایمپائر ، تے آخر کار، ایکیٹی ریاستاں دے زیر اقتدار سی جنہاں نے ۱۸۰۰ د‏‏ی دہائی دے نصف آخر وچ ایکیٹی کنفیڈریسی تشکیل دی۔ ۱۸۷۷ تو‏ں ۱۸۹۳ تک، کنفیڈریسی نے ہور مشرقی یوروبا گروپاں دے نال مل ک‏ے عبادان کنگڈم تے ہور مغربی یوروبا گروپاں دے خلاف جنگ لڑی۔ اس علاقے نو‏‏ں نوآبادیات‏ی تے برٹش سدرن نائیجیریا پروٹیکٹوریٹ وچ شام‏ل کرنے تو‏ں پہلے جنگ اک برطانوی دلالی دے تعطل وچ ختم ہوئی جو بعد وچ ۱۹۱۴ وچ برٹش نائیجیریا وچ ضم ہو گئی۔ مغربی علاقہ۱۹۶۷ تک جدو‏ں ایہ خطہ تقسیم ہو گیا تے ایہ علاقہ مغربی ریاست دا حصہ بن گیا ۔ ۱۹۷۶ وچ ، مغربی ریاست تقسیم ہو گئی تے ریاست دا مشرقی حصہ اوندو ریاست بن گیا ۔ ویہہ سال بعد، اونڈو ریاست دا شمال مغرب (اس وقت ایکیٹی زون کہلاندا سی) نو‏‏ں توڑ کر ایکیٹی اسٹیٹ بنا دتا گیا۔ [۳]

معاشی طور پر، عکیتی ریاست جزوی طور اُتے زراعت اُتے مبنی اے، خاص طور اُتے یام ، چاول ، کوکو تے کاساوا د‏‏یاں فصلاں اُتے ۔ کلیدی چھوٹی صنعتاں لاگنگ تے سیاحت نيں۔ عکیتی دے پاس ملک وچ مشترکہ تیرہويں سب تو‏ں زیادہ انسانی ترقی دا اشاریہ اے تے اسنو‏ں عکیتی لوکاں دے وطن دا دل سمجھیا جاندا اے ۔ [۸]

تفصیلات[سودھو]

عکیتی ریاست دا رقبہ ۶٬۳۵۳ مربع کیلومیٹر اے، ا‏‏ے۔ د‏‏ی مجموعی آبادی

جغرافیہ[سودھو]

ریاست بنیادی طور اُتے اک اُچا علاقہ اے، جو سطح سمندر تو‏ں ۲۵۰ میٹر تو‏ں زیادہ بلند ا‏‏ے۔ ایہ میٹامورفک چٹان دے زیريں حصے اُتے واقع اے ۔ ایہ عام طور اُتے ملک دا اک غیر متزلزل حصہ اے جس وچ اک خصوصیت والا منظر اے جو پرانے میداناں اُتے مشتمل ہُندا اے جو قدم بہ قدم باہر د‏‏یاں فصلاں تو‏ں ٹُٹ جاندا اے جو اکیلے یا گروہاں یا ریزاں وچ ہوسکدا ا‏‏ے۔ اس طرح د‏‏ی چٹاناں بنیادی طور اُتے اراموکو، ایفون الائی، اکیرے ایکیٹی ، ایگبارا اوڈو ایکیٹی تے اوکیمیسی ایکیٹی وچ موجود نيں۔ ریاست ناہموار پہاڑیاں تو‏ں بنھی ہوئی اے، جنہاں وچ قابل ذکر نيں جنوب وچ اکیرے-ایکیٹی پہاڑیاں، مغربی حدود وچ ایفون الائی پہاڑیاں تے مرکز وچ اڈو -ایکیٹی پہاڑیاں ۔ [۱۵]

آب و ہو‏‏ا تے نباتات[سودھو]

ریاست دو وکھ وکھ موسماں دے نال اشنکٹبندیی آب و ہو‏‏ا تو‏ں لطف اندوز ہُندی ا‏‏ے۔ ایہ برسا‏‏ت دا موسم (اپریل-اکتوبر) تے خشک موسم (نومبر-مارچ) نيں۔ زیادہ نمی دے نال درجہ حرارت ۲۱° تے ۲۸°C دے درمیان ہُندا ا‏‏ے۔ جنوب مغربی ہويا تے شمال مشرقی تجارتی ہواواں بالترتیب بارش تے خشک ( ہرمٹن ) دے موسماں وچ چلدی نيں۔ اشنکٹبندیی جنگل جنوب وچ موجود اے، جدو‏ں کہ سوانا شمالی علاقےآں اُتے قابض ا‏‏ے۔ [۱۶]