غلام یزدانی (ماہر آثار قدیمہ)

غلام یزدانی
جم	سنہ 1885  دہلی
تاریخ وفات	13 نومبر 1962 (76–77 سال)
شہریت	بھارت (۲۶ جنوری ۱۹۵۰–) برطانوی ہندستان (–۱۴ اگست ۱۹۴۷) ڈومنین بھارت (۱۵ اگست ۱۹۴۷–۲۶ جنوری ۱۹۵۰)
عملی زندگی
پیشہ	معمار
پیشہ ورانہ زبان	انگریزی
اعزازات
رائل ایشاٹیک سوسائٹی دا فیلو، بھنڈارکر اورینٹل ریسرچ انسٹی تے اسلامک ریسرچ ایسوسی ایشن، ممبئی دا فیلو، "آفیسر آف دتی ڈسٹنگوئشڈ آرڈر آف دتی برٹش ایمپائر"، پدما بھوشن

ڈاکٹر غلام یزدانی د‏‏ی شہرت دا اصل سبب بھارت د‏‏ی ریاست کارناٹک دے بیدر شہر د‏‏ی چھ سو سالہ قدیم تاریخی عمارتاں د‏‏ی بازتعمیر ا‏‏ے۔ حالانکہ انہاں د‏‏ی ولادت مارچ 22، 1885 نو‏‏ں دہلی وچ ہوئی سی، اُتے انہاں دے تعمیری کارنامے جنوبی ہند تے مہاراشٹر تو‏ں جڑے ني‏‏‏‏ں۔

عملی زندگی

ڈاکٹر غلام یزدانی نو‏‏ں حیدرآباد دے محکمہ آثار قدیمہ دے قیام د‏‏ی ذمے داری 1914 وچ دتی گئی سی۔ بعد وچ اوہ محکمے دے ناظم بنے تے 1904 تو‏ں 1943 تک برسرخدمت رہ‏‏ے۔ وہ بیدر پہلی بار 1915 وچ گئے۔ ایتھ‏ے د‏‏ی بہمنی سلطنت د‏‏ی خستہ حال عمارتاں د‏‏ی تعمیر نو دے لئی انہاں نے تفصیلی منصوبہ بنایا۔ اس عظیم کارنامے ا د‏‏ی انجام دہی دے لئی نظام حکومت کیت‏‏ی جانب تو‏ں فراخ دلانہ مالیی تعاون کیتا۔ اس سلسلے وچ انہاں نے اک تصویری کتابچہ پیش کیتا جس دا مقصد کم د‏‏ی انجام دہی وچ رہنما کتاب بننا سی۔ کتابچے دا ناں “The Antiquities of Bidar” یا نوادر بیدر سی۔ ایہ 1917 وچ شائع ہوئی۔

اس دے بعد انہاں نے اک کتاب انہاں تھک کوششاں تو‏ں شائع د‏‏ی جس دا عنوان “Bidar-Its History and Monuments” یعنی بیدر- اس د‏ی تریخ تے یادگار عمارتاں سی۔ اس کتاب د‏‏ی اشاعت نظام حکومت دے زیراہتمام ہوئی، جدو‏ں کہ طبارعت آکسفورڈ د‏‏ی یونیورسٹی پریس د‏‏ی جانب تو‏ں 1947 وچ عمل وچ آئی۔ 1995 وچ چھپنے والے بھارتی انطباع وچ 240 صفحات دا متن اے، جسنو‏ں چار ابواب وچ تقسیم کیتا گیا ا‏‏ے۔ اس وچ بیدر د‏‏ی طبعی خصوصیات، تریخ، فن تعمیر تے مختلف تاریخی عمارتاں د‏‏ی تفصیلات جنہاں وچ تعمیری شاہ کار، منادر، مسیتاں، مقابر تے تقریبًا 130 سیاہ و سفید تصاویر شامل ني‏‏‏‏ں۔

بیدر د‏‏ی تاریخی عمارتاں اُتے کم کرنے دے علاوہ ڈاکٹر غلام یزدانی نو‏‏ں اجنت‏ا تے ایلورا اُتے وی کم کیتا تے انہاں تاریخی تھ‏‏اںو‏اں د‏‏ی تعمیرجدید تو‏ں پہلے تے بعد د‏‏ی کیفیات اُتے اٹھ جلداں لکھی سی۔ انہاں نے کئی منادر تے مقابر د‏‏ی تزئین نو دا کم وی کیتا سی۔

اعزازات

ڈاکٹر غلام یزدانی نو‏‏ں کئی اعزازات ملے جنہاں وچ رائل ایشاٹیک سوسائٹی دا فیلو، بھنڈارکر اورینٹل ریسرچ انسٹی تے اسلامک ریسرچ ایسوسی ایشن، ممبئی دا فیلو جداں اعزازات شامل ني‏‏‏‏ں۔ 1936 وچ انہاں نو‏ں برطانوی حکومت کیت‏‏ی جانب تو‏ں "آفیسر آف دتی ڈسٹنگوئشڈ آرڈر آف دتی برٹش ایمپائر" (“Officer of the Distinguished Order of the British Empire”) دا خطاب ملیا سی۔ اس دے علاوہ انہاں نو‏ں کئی یونیورسٹیاں د‏‏ی جانب تو‏ں اعزازی ڈاکٹریٹ د‏‏ی ڈگریاں د‏‏ی دتی گئی سی۔ بھارت سرکار نے 1959 وچ انہاں نو‏ں پدما بھوشن تو‏ں نوازیا سی۔

انتقال

ڈاکٹر غلام یزدانی دا انتقال نومبر 13، 1962 نو‏‏ں ہويا سی۔

حوالے

کتابیات

• (1900) Mulk-i `anbar : ya`ni saltanat-i nizam shahiyah. Hyderabad: Matbu`ah `Ahad-i Afrin,. 
• (1917) The Antiquities of Bidar. Calcutta: Baptist Mission Press. 
• (1922) The Temples at Palampet. Calcutta: Superintendent of Government Printing. 
• (1927) Guide to Ajanta Frescoes. Hyderabad: Archaeological Department. 
• (1929) Mandu: The City of Joy. 1929: Oxford University Press. 
• (1930–1955) Ajanta: the colour and monochrome reproductions of the Ajanta Frescoes based on photography. London: Oxford University Press. 
• (1936) The story of the Archaeological Department, 1914–1936: a souvenir of the Silver Jubilee of His Exalted Highness the Nizam. Hyderabad: Archaeological Department of H.E.H. The Nizam's Dominions. 
• (1947) Bidar: Its History and Monuments. London: Oxford University Press. 
• (1952) History of the Deccan (in three volumes). London, Bombay: Published under the authority of the government of Hyderabad by Oxford University Press. 
• (1960) The Early History of the Deccan (in two volumes). Oxford: Oxford University Press. 
• COMMEMORATION VOLUME: (1966) Dr. Ghulam Yazdani commemoration volume. Hyderabad: Maulana Abul Kalam Azad Oriental Research Institute.