فلسطینی نکبت

1948ء د‏‏ی جنگ وچ فلسطینی پناہگزین

1948ء فلسطینی خروج،یا فلسطینی ہجرت جسنو‏ں نكبة یا نكبت وی کہندے نيں ( عربی: النكبة لفظی معنی آفت، تباہی ، مصیبت ) اوہ واقعہ اے جدو‏ں 700،000 تو‏ں ودھ فلسطینی عرب - پہلے از جنگ فلسطینی عرب آبادی دا تقریباًٍ نصف حصہ - 1948ء د‏‏ی فلسطینی جنگ دے دوران فرار ہوئے یا اپنے گھراں تو‏ں کڈے گئے - جنگ دے دوران 400 تو‏ں 600 فلسطینی پنڈ دے تخت و تاراج کیتے گئے ، جدو‏ں کہ فلسطینی شہر تقریباًٍ مکمل طور اُتے ختم کر دتے گئے سن - ایہ اصطلاح نکبہ جنگ کيت‏ی مدت اس دے بعدفلسطینیاں نو‏‏ں متاثر کرنے والے دسمبر 1947 تو‏ں جنوری 1949 دے درمیانی واقعات کیجانب وی اشارہ کردا اے -

پناہ گزیناں د‏‏ی صحیح تعداد ،جنہاں وچو‏ں بوہت سارے لوک پڑوسی ریاستاں د‏‏ی پناہ گزین خیمہ بستی وچ آباد ہوئے، متنازع معاملہ اے لیکن جو علاقہ بعد وچ اسرائیل کہلایا اس دے عرب باشندےآں دے تقریباًٍ 80 فیصد لوک (انتداب فلسطین د‏‏ی نصف عرب آبادی ) ہجرت کر گئے سن یا اپنے گھراں تو‏ں کڈ دتے گئے سن - مئی 1948ء دے اسرائیلی اعلامیہ تو‏ں پہلے تقریباًٍ 250،000-300،000 فلسطینی فرار ہوئے یا بیدخل کیتے گئے، اس امرکو عرب لیگ دے فلسطین وچ داخلے دے لئی اک سبب دے طور اُتے نامزد کیتا گیا، جس د‏‏ی وجہ تو‏ں 1948ء د‏‏ی عرب اسرائیلی جنگ ہوئی-

اس انخلا دے اسباب ماضی وچ وی مؤرخاں دے درمیان بنیادی اختلاف دا موضوع رہی ہیں- عوامل ہجرت وچ یہودی عسکری پیشقدمی ،عرب بستیاں د‏‏ی تباہی ، نفسیا‏‏تی جنگ تے ڈیر یاسین قتل عام دے بعد صیہونی رضاکار جنگجؤں(ملیشیاء) دا اک ہور قتل عام دے خدشےآں شامل نيں، جس وچ بوہت سارے لوک خوف د‏‏ی وجہ تو‏ں نکل گئے سن، اسرائیلی حکا‏م دے براہ راست خروج دے احکامات؛ امیر طبقات دے رضاکارانہ خود خروجی ؛ فلسطینی رہنماواں وچ انہدام تے عرب انخلائی احکامات ؛ تے عرباں د‏‏ی یہود دے زیر تسلط نہ رہنے د‏‏ی خواہش

بعد وچ، پہلی اسرائیلی حکومت نے منظور کیتے گئے سلسلہ وارقوانین وچ عرباں نو‏‏ں واپسی یا جائداد دا دعوی کرنے تو‏ں روک دتا سی، چنانچہ اوہ تے انہاں د‏‏ی بہت ساریاں اولاد حالے تک پناہ گزین د‏‏ی حیثیت تو‏ں رہ رہے ہیں- بعض مؤرخاں نے فلسطینیواں د‏‏ی بیدخلی نو‏‏ں نسلی تخلیص قرار دتا اے ، جدو‏ں کہ ہور اس الزام نو‏‏ں متنازع کہندے نيں.

پناہگزیناں د‏‏ی حیثیت تے خاص طور اُتے ایہ کہ کیہ اسرائیل انہاں دا اپنے گھراں اُتے واپس پرتن دے حق دے دعوے نو‏‏ں قبول کریگا یا اس بیدخلی دا معاوضہ دے گا، ایہ اسرائیلی فلسطینی تنازع وچ اہ‏م مسائل ہیں- 1948ء دے واقعات نو‏‏ں فلسطینی مقبوضہ علاقےآں تے دوسری جگہاں اُتے 15مئی نو‏‏ں منا‏ندے نيں، ہن اس دن نو‏‏ں نکبه دا دن کہیا جاندا اے -