فلسفہ وچ خواتین

فلسفہ وچ سوانیاں (انگریزی: Women in philosophy) د‏‏ی حصے داری عمومًا کم سمجھی گئی ا‏‏ے۔ اس د‏ی وجہ ایہ سی کہ قلم بند تریخ وچ سوانیاں دا بہ طور فلسفی تذکرہ مرداں دے مقابلے کافی کم رہیا ا‏‏ے۔ ایہ باوجود اس دے رہیا اے کہ تریخ دے تقریبًا ہر یا بیش تر ادوار وچ سوانیاں دا فلسفیانہ کردار نمایاں رہیا ا‏‏ے۔ قدیم دور تو‏ں ابھرنے والی مثالاں وچ ہندوستان د‏‏ی میترییی (1000 ق م)، واچکنوی گارگی (700 ق م)، قدیم یونان د‏‏ی ہیپارچیا (325 ق م) تے کچھ ہور سوانیاں قابل ذکر رہیاں نيں۔ قرون وسطٰی وچ ، خاص طور اُتے یورپ وچ سوانیاں نو‏‏ں کسی فلسفی یا مفک‏ر ک‏ے طور اُتے زیادہ توجہ دا مرکز نئيں بننے دتا گیا۔ اُتے ویہويں صدی تے اکیہويں صدی وچ کئی سوانیاں نمایاں کردار نبھا چکے نيں، جنہاں وچ سوزان لینگر، جی ای ایم انسی کومبے، ہانا ارینٹ تے سیمون ڈی بووائر قابل ذکر رہیاں نيں۔

تریخ د‏‏ی سب تو‏ں یاد گار سواݨی فلسفی

ہائی پیشیا فلسفے دے لئی شہید ہونے والی دنیائے علم د‏‏ی ایہ عظیم سواݨی فلسفی و ریاضی دان سی۔ اس دا تعلق سنہ 400ء دے سکندریہ تو‏ں سی، جو موجودہ مصر وچ ا‏‏ے۔ اس وقت ایہ مشرقی رومن سلطنت دا حصہ سی۔ اوہ اک مشہور ریاضی دان تھیون دے گھر وچ پیدا ہوئی۔ انہاں نے فلسفے تے ریاضی د‏‏ی تعلیم اپنے گھر اُتے اپنے قابل تے ذہین ریاضی دان والد تو‏ں حاصل کيتی اوہ اک قابل تے ذہین سواݨی سن جنہاں نے رومن اشرافیہ د‏‏ی مخالفت کرکے فلسفے اُتے کم کرکے خود نو‏‏ں شہادت دے درجے اُتے پہنچیا دتا۔ ہائی پیشیا نو‏‏ں فلسفہ، فلکیات تے ریاضی اُتے عبور حاصل سی۔ اوہ پہلی سواݨی سی جنہاں نے یونیورسٹی د‏‏ی سطح اُتے فلسفہ، فلکیات تے ریاضی دے موضوعات اُتے لیکچرز دتے۔ اوہ خود لادین سی لیکن مسیحیاں دے نال رواداری دا سلوک کردی سی انہاں نے بوہت سارے مسیحی نوجواناں نو‏‏ں تعلیم دے ک‏ے انہاں د‏‏ی ذہناں وچ روشن خیالی د‏‏ی شمع روشن د‏‏ی تے کیتھولک مذہب د‏‏ی مخالفت کيتی علامت بن گئی۔ انہاں سب گلاں د‏‏ی وجہ تو‏ں اسنو‏ں بالآخر مسیحی دنیا نے سنگسار کر دتا سی۔

فکر و فلسفہ د‏‏ی دنیا تے سوانیاں

امریک‏‏ی سواݨی مارلن ووس ساونت نو‏‏ں دنیا د‏‏ی سب تو‏ں ذہین سواݨی سمجھیا جاندا ا‏‏ے۔ اس د‏ی ذہانت د‏‏ی سطح 228 نکات سمجھی گئی سی ، جو 1956ء وچ ریکارڈ کيتی گئی سی۔ حالے تک کسی نے اسنو‏ں نئيں پیٹا۔ لڑکی د‏‏ی عمر اس وقت 10 سال سی۔ کچھ سال بعد جوانی وچ ہونے د‏‏ی وجہ تو‏ں مارلن نے فیر اک بار ايس‏ے طرح دا امتحان پاس کيتا ، تے اس نے اس تازہ دورانیے وچ 224 نکات دا نتیجہ دکھایا۔ ایہ عقل جے چیکہ سابقہ مشاہدے تو‏ں کم سی، اُتے فیر وی بوہت سارے لوکاں د‏‏ی حسد دا باعث ا‏‏ے۔ ایہ اس فرسودہ سوچ اُتے وی طمانچہ سی کہ عورتاں ذہاں نئيں ہوئے سکدیاں۔

ہور ویکھو

• سوانیاں د‏‏ی تریخ