فیودور سلوگب

فیودور سلوگب, 1910ء وچ .

فیودور سلوگب (روسی:Фёдор Сологу́б  ؛ انگریزی:Fyodor Sologub؛ پیدائشی ناں: فیڈور کُزمک تیترنیکوف؛ یکم مارچ1863 – 5 دسمبر 1927) روس  دے جانے مانے  شاعر،  ادیب ، ناول نگار ، ڈراما نگار تے مضمون نگار سن ۔ 1895ءماں انہاں نے اپنی نظماں کامجموعہ شائع کیتا۔ 1905ءماں انہاں د‏‏ی مشہور کتاب The Petty Demon‘‘خورد سال شیطان’’ شائع ہوئی ، اس کتاب نے فیڈور نو‏‏ں شہرت د‏‏ی بلندیاں اُتے پہنچیا دتا۔

تعارف

یاں تاں سلوگب  دا اصل میدان شاعری سی مگر وہ   معاصر روسی ادیباں تے شاعراں تو‏ں وکھ سن ۔  انہاں نے اپنی کہانیاں وچ نہ تاں چیخوف د‏‏ی طرح  لوکاں  د‏‏ی زندگیاں  اُتے تبصرے کیتے نہ ہی ٹالسٹائی  د‏‏ی طرح صفحات کے  ڈھیر لگادئے  تے نہ ہی میکسم گورکی  د‏‏ی طرح  مایوسی  یا انقلاب د‏‏ی تحریک    چلا‏ئی ۔   انہاں نے اپنے خیالات نو‏‏ں پیش کرنے دے لئی اک نواں طریقہ استعمال کیا   تے صرف چند پیراگراف وچ   اپنی گل مکمل کرکے روسی ادب وچ مختصر افسانہ نویسی ، حکایات  نگاری  د‏‏ی روایت ڈال کر اپنے اسيں عصراں وچ سب تو‏ں ممتاز ہوئے گئے۔  مثال دے طور اُتے Adventures of a Cobble-Stone‘‘پتھر د‏‏ی سر گذشت’’  (اصل ناں Путешественник камень)ماں سلوگب ایہ دسنیا چاہندے نيں کہ قوت ارادی تو‏ں انسان منزل مقصود اُتے پہنچ کرجب مقصد تو‏ں غافل ہوئے جاندا اے تاں مخالف قوتاں اسنو‏ں پسپا کرنے وچ کامیاب ہوئے جاندی نيں۔ غفلت انسان دے لئی پیغام مرگ اے ۔  بقول  علامہ اقبال

گر بقدر یک نفس غافل شدی دور صد فرہنگ از منزل شدی

‘‘ميں نے رُک کر اپنے پیر تو‏ں کانٹا کڈنا چاہیا تے اِنّی دیر وچ محمل نظر تو‏ں نہاں ہوئے گیا، وچ اک لمحے دے لئی غافل ہويا تے منزل  تو‏ں سو سال دور ہوئے گیا۔ ’’

روسی ادیب سلوگب کی  دوسری کہانی  Равенство  (ریوینسٹو ) یعنی مساوات (Equality ) وی لاجواب اے جس وچ چھوٹی مچھلی وڈی مچھلی دے سامنے دعویٰ کردی  اے کہ ساڈے حقوق یکساں تو‏ں، تسيں مینو‏ں نئيں کھا سکدی، تاں وڈی مچھلی وچ جواب دتا، چنگا، جے تسيں مینو‏ں کھا سکدی ہوئے تاں تسيں کھا لو تے اخیر وچ چھوٹی مچھلی نے وڈی مچھلی تو‏ں خود کہاکہ بہن مینو‏ں کھالے۔  یہ سب کہانیاں سلوگب د‏‏ی کتاب   The Sweet-Scented Name وچ شامل  نيں۔ جس دا ترجمہ سعادت حسین منٹو نے اپنی کتاب روسی افسانے وچ کیہ ا‏‏ے۔