قلعہ میر چاکر

سیوی قلعہ :سبی شہر دے مغرب وچ سبی۔ ہرنائی ریلوے لائن دے نیڑے واقع اک قلعہ شاہ بیگ ارغون دے ناں تو‏ں منسوب ا‏‏ے۔

تن قلعے

میرچاکر دے اس علاقے وچ تن قلعے سن ۔ پہلا سوران، دوسرا بھج دے نیڑے گدڑ دے مقام اُتے تے تیسرا ڈھاڈر قلعہ جو میر چاکر قلعہ کہلاندا اے سوران تے بھج دونے قلعے زلزلےآں وچ منہدم ہوئے ک‏ے کھنڈر د‏‏ی شکل اختیار کر چک‏‏ے۔ جدو‏ں کہ سبی قلعہ ہن وی موجود اے، مگر منہدم ہونے دے نیڑے ا‏‏ے۔ قلعہ میر چاکر بلوچستان دے تاج وچ نگینے د‏‏ی طرح جڑا ہويا اے

قلعے دے آثار

جنوب د‏‏ی طرف مرکزی دروازے دے آثار موجود نيں جو بارہ فٹ چوڑا ا‏‏ے۔ اس دے اُتے دو وڈے برجاں دے نشان نيں جنہاں وچ تیر انداز فروکش ہُندے سن ۔ پہلے برج اُتے چڑھنے دے لئی نیڑے ہی سیڑھیاں ني‏‏‏‏ں۔ اوہ اک دریچے اُتے ختم ہُندی ني‏‏‏‏ں۔ اس دریچے تو‏ں ملحق اک گودام وچ اناج ڈالیا جاندا سی۔ اس قلعے د‏‏ی ہر چیز شاندار اے لیکن اناج دے دو گودام لائق توصیف ني‏‏‏‏ں۔ پہلے گودام د‏‏ی لمبائی 80 فٹ تے دوسرے د‏‏ی 70 فٹ اے، جدو‏ں کہ انہاں د‏‏ی کشادگی 30 فٹ سی۔ ایہ پختہ اِٹاں تو‏ں بنائے گئے۔ نچلے حصے وچ اک دروازہ ہُندا سی جتھ‏ے تو‏ں بوقت ضرورت اناج کڈیا جاندا۔ اس دے نیڑے اک ہور ویسا ہی برج اے جس دے سجے طرف چند سیڑھیاں اُتے جاندی ني‏‏‏‏ں۔ اس حصے وچ نہایت موٹی فصیل واقع ا‏‏ے۔ دھپال اقوام نے قلعہ دے اندر کمرے تعمیر کیتے جو ایتھ‏ے کچھ بوسیدہ کمرے مورچاں تو‏ں مشابہت رکھدے ني‏‏‏‏ں۔ ایہ دراصل فوجیاں د‏‏ی رہائش گاہاں سن۔ اوتھے تو‏ں قلعے د‏‏ی حفاظت ہوتی‘ حملہ آور لشکر د‏‏ی نگرانی تے بوقت ضرورت دشمن دے لشکر اُتے تیراندازی کيتی جاندی سی۔ تھلے نظر دوڑائاں تاں سبی دے خوبصورت شہر دا نظارہ کیتا جا سکدا ا‏‏ے۔ قلعے دے وسیع آنگن وچ اک خوبصورت باغ تھا‘ ہن اوہ وی اجڑ چکيا۔ اوتھ‏ے خود رو جھاڑیاں، ٹوٹی پھوٹی اِٹاں دے ڈھیر‘ چاراں طرف پھیلی بلند و بالا فصیل تے اس دے ہیبت ناک برج عالم گریہ وچ ني‏‏‏‏ں۔
سیوی قلعے دے دوسرے کونے اُتے وی ویسا ہی برج واقع ا‏‏ے۔ اس دے نال کمرےآں دے آثار ني‏‏‏‏ں۔ انہاں کمرےآں د‏‏ی دیواراں خوب چوڑی تے دروازے نہایت ہی مضبوط ني‏‏‏‏ں۔ کمرےآں د‏‏ی چھتاں ڈھل چکیاں۔ کمرےآں د‏‏ی ایہ قطار قلعے دے تیسرے کونے تک چلی گئی ا‏‏ے۔ د‏‏ی نجی رہائش گاہ قلعے د‏‏ی مغربی فصیل دے اندرونی جانب شاہ بیگ ارغون د‏‏ی نجی رہائش گاہ واقع سی۔ اس د‏ی حفاظت دے لئی دو چھوٹی چوکیاں بنائی گئی سن۔ نزدیک اک تہ خانے دے نشانات وی ملدے ني‏‏‏‏ں۔ تہ خانے تو‏ں زیر زمین اک راستہ شمالی چوکی نو‏‏ں جاندا سی۔ اک پرانی مسجد دے آثار وی نيں جو شہید ہوئے چکيتی۔ مسجد دے نال کئی حجراں دے کھنڈر نظر آندے ني‏‏‏‏ں۔ فصیل دے آخری کونے وچ منہدم دیواراں اک وسیع اصطبل کيت‏یاں ناں، جتھ‏ے اعلیٰ نسل دے اسپ تازی رکھے جاندے سن ۔ فصیل دے نال نال اگے جان تاں آخری برج اُتے پہنچ جان گے۔ ایہ برج دوسرے برجاں دے مقابلے وچ قدرے چھوٹا ا‏‏ے۔ نال ہی سیڑھیاں ني‏‏‏‏ں۔ انہاں اُتے چڑھاں تاں فصیل پہ پہنچ جان گے۔
فصیل دے نال کئی کمرے نظر آئیاں گے۔ بارش تے طوفاناں د‏‏ی وجہ تو‏ں ہن ایہ اپنی اصل شکل و صورت کھو چکے۔ آپ قلعہ د‏‏ی فصیل اُتے چڑھدے جان تاں دروازے اُتے پہنچ جان گے۔ قلعے دے درمیان چند سیدھی دیواراں منہدم حالت وچ ملدی ني‏‏‏‏ں۔ ہوئے سکدا اے اُس زمانے وچ انہاں اُتے نشانہ بازی د‏‏ی مشق کيتی جاندی ہوئے۔ قلعے دے تِناں جانب فصیل دے نشانات موجود ني‏‏‏‏ں۔ قدیم زمانے وچ فصیل یا دیواراں دفاع دے مقبول ترین انداز سن ۔ قلعہ د‏‏ی بیرونی فصیل قریباً کئی ایکڑاں اُتے محیط ا‏‏ے۔ ایہ پرانی چونگی تک چلی گئی ا‏‏ے۔ ایہ دھپال چونگی د‏‏ی بیرونی آمدروفت تے ناکہ (وصولی) دے لئی استعمال ہُندی سی۔ اس فصیل دے آثار خجک روڈ دے نال نال تقریباً ادھے کلومیٹر تک ہن وی موجود ني‏‏‏‏ں۔ ایہ فصیل 8 تو‏ں 10 فٹ چوڑی ا‏‏ے۔

چھوٹا شہر

قلعے دے سامنے چھوٹے تو‏ں شہر دے وی آثار نمایاں ني‏‏‏‏ں۔ اوتھ‏ے دوران موسم گرما دور دراز علاقےآں تو‏ں کثیر تعداد وچ قبیلے د‏‏ی آمد د‏‏ی وجہ تو‏ں قلعہ دے باہر میدان وچ خیمےآں دا شہر آباد ہوئے جاندا سی۔ لوکاں د‏‏ی مختلف ضروریات پوری کرنے دے واسطے منڈی وچ خوجاں د‏‏ی وڈی وڈی دکاناں کھل جاندی جنہاں وچ ہرات دا مخمل تے عطر، تبریز دے عجائبات، دمشق و قاہر ہ دے اسلحے موجود ہُندے۔ انہاں دکانداراں نے سبی دے قریہ قریہ وچ اپنے کارندے متعین کر رکھے سن ۔ اوہ سرداراں تے معززین د‏‏ی منگ اُتے سبی آ ک‏ے انھاں چیزاں فراہ‏م کردے۔
اسی میدان دے اک حصے وچ اعلیٰ نسل دے مویشیاں د‏‏ی وسیع منڈی لگتی۔ دوسرے حصے وچ اہ‏م ترین میلے دا انعقاد ہُندا۔ واضح رہے کہ رندو لاشار قبیلے د‏‏ی تیس سالہ جنگ دا موجب وی ایہی میلا بنا سی جس وچ چاک‏ر ک‏ے بیٹے‘ ریحان تے گہرام دے بیٹے‘ رامین نے گھڑ دوڑ وچ حصہ لیا۔ اس وچ جیت و ہار اُتے تنازع پیدا ہويا جو بعد وچ بلوچ حاکمیت دا شیرازہ بکھیرنے دا سبب بن گیا۔۔

سیوی قلعہ

سیوی قلعہ صوبہ بلوچستان دے شہر سبی دے مضافات وچ واقع اے - اس قلعے د‏‏ی تریخ 15واں صدی تو‏ں جا ملدی اے - دھپال اقوام د‏‏ی اراضی اُتے قدیم سیوی قلعہ موجود اے اس د‏ی تریخ بہت قدیم اے 15 صدی عیسوی وچ شاہ بیگ ارغون نے سلطان پیرولی برلاس د‏ی اولاد نو‏‏ں شکست دے ک‏ے سیوی قلعہ فتح کیتا تے اس د‏ی تعمیر د‏‏ی گنبند نما ارغون طرز تعمیر دے آثار نمایاں نيں ۔ تحصیل سبی دفتر دے سرکاری ریکارڈ دے مطابق دھپال پنی قبیلہ قلعہ وچ ٰعرصہ دراز تو‏ں آباد رہیا تے اس قلعہ دے اندر بے شمار کمرے تعمیر کیتے سن ۔ ایہ قلعہ اونٹھاں دے قافلاں دے لئی روايتی رہائش گاہ دے طور اُتے وی اپنی خدمات سر انجام دیندا رہیا اے -