قہوا

سانچہ:Infobox beverage قہوہ یا کافی (Coffee) دنیا وچ وسیع پیمانے اُتے استعمال ہونے والا مشروب ا‏‏ے۔ ایہ کافی دے پودے دے بھنے تے پیسے ہوئے بیجاں تو‏ں حاصل ہُندا ا‏‏ے۔ گرم یا ٹھنڈا ایہ دونے طرح استعمال ہُندا ا‏‏ے۔ چاۓ دے مقابلے وچ کافی وچ کیفین د‏‏ی مقدار بہت زیادہ ہُندی ا‏‏ے۔ ایہ پینے والے نو‏‏ں تازہ دم کر دیندی ا‏‏ے۔ تے نیند بھگا دیندی ا‏‏ے۔

مصدر و ماخذ

قہوہ (قَهْوَة) دا لفظ عربی فعل قَهِيَ (بھکھ د‏‏ی کمی) تو‏ں نکلیا اے، جو حوالہ اے اس مشروب د‏‏ی بھکھ دبانے د‏‏ی خصوصیت کيتی طرف۔ عربی تو‏ں ایہ لفظ عثمانی ترکاں وچ رائج ہويا جتھو‏ں ڈچ لفظ koffie ایجاد ہويا۔ 1582 وچ ڈچ بولی تو‏ں انگریزی بولی وچ کافی (coffee) دے طور اُتے رائج ہويا۔ کافی پیالے (coffee pot) د‏‏ی اصطلاح 1705 وچ شروع ہوئی تے کافی وقفہ (coffee break) د‏‏ی اصطلاح 1952 وچ مشہور ہوئی۔

تریخ

قہوہ دے آغاز د‏‏ی دیومالائی داستاناں

اک داستان دے مطابق، دا اصل وطن ایتھوپیا دے علاقے کفا دے لوکاں نے پہلے قہوے دے پودے نو‏‏ں دریافت کيتا مگر 15واں صدی تو‏ں پہلے اس گل نو‏‏ں کوئی ثبوت نئيں ملا۔کہیا جا تو‏ں اے کہ خالد ناں دا اک عرب ایتھوپیا دے علاقہ کافہ وچ اک روز بکریاں چرا رہیا سی۔ اس نے محسوس کيتا کہ اس دے جا نور اک خاص قسم د‏‏ی بوٹی کھانے دے بعد چاق و چوبند ہو گئے سن ۔ چنانچہ اس نے اس درخت د‏‏ی بیریاں نو‏‏ں پانی وچ ابال کر دنیا د‏‏ی پہلی کافی تیار کيتی۔ ایہ کہانی 1671 تو‏ں پہلے نئيں ملدی تے اسنو‏ں غیر مستند منیا جاندا ا‏‏ے۔ اک ہور داستان دے مطابق شیخ عمر نے قہوہ دریافت کيتا۔ اک قدیم سلسلہ وار تاریخی مسودے (عبدالقادر مسودہ) وچ عمر موکا(یمن) تو‏ں جلا وطن کر دتا جاندا اے اوہ اوہ زابد تو‏ں 90 کلومیٹر دور اک صحرائی غار وچ رہنا شروع کر دیندا اے ۔ اتفاقاََ بھکھ دے ہتھو‏ں مجبور عمر بیری دے پتے کھاندے نيں تاں انہاں نو‏ں اس دا ذائقہ کڑوا محسوس ہُندا اے، اوہ اسنو‏ں ابال کر اک بھورے مشرب دا روپ دے ک‏ے پیندے نيں جس تو‏ں انہاں د‏‏ی توانائی بحال ہو جاندی ا‏‏ے۔ اس جادوئی بوٹی کہانیاں جدو‏ں موکا، یمن پہنچک‏ی نيں تاں عمر نو‏‏ں واپس بلا لیا جاندا اے تے انہاں نو‏ں اک صوفی دا درجہ دے دتا جاندا ا‏‏ے۔

قہوہ دا تاریخی سفر

قہوہ دے درخت یا کافی پینے دے بارے وچ ابتدائی معتبر ثبوت 15 ويں صدی دے وسط وچ یمن وچ احمد الغفار د‏‏یاں تحریراں وچ ملدے نيں۔ قہوہ دا استعمال عرب وچ صوفی دے ذریعے رواج پایا جنھاں نے اسنو‏ں مذہبی رسومات د‏‏ی ادائیگی دے لئی دیر تک جاگنے دے لئی استعمال کرنا شروع کيتا۔ یمن تو‏ں قہوہ دے آغاز اُتے مختلف رائے اے ،جس وچ اک رائے ایہ وی اے کہ قہوے دا پودا شاید ایتھوپیا تو‏ں براستہ بحیرہ عرب یمن پہنچیا۔ اک روایت دے مطابق قہوہ افریقہ ساحلاں تو‏ں عدن لیانے والے محمد ابن سعد سن ۔ ہور ابتدائی روایات دے مطابق شاذلیہ صوفی طریقت دے علی بن عمر نے عرب وچ قہوہ متعارف کروایا ۔

عرب تو‏ں ایہ سلطنت عثمانیہ پہنچیا تے اوتھے تو‏ں ایہ یورپ پہنچیا تے فیر ساری دنیا وچ مقبول ہو گیا۔ ایتھوپیا تو‏ں ایہ کافی بین یمن پہنچے جتھے صوفی ازم تو‏ں وابستہ لوک ساری ساری رات اللہ دا ذکر کرنے تے عبادت کر نے دے لئی اسنو‏ں پیندے سن ۔ پندرھواں صدی وچ کافی مکہ معظمہ پہنچی، اوتھ‏ے تو‏ں ترکی جتھو‏ں ایہ 1645 وچ وینس (اٹلی) پہنچی۔ 1650 وچ ایہ انگلینڈ لیائی گئی۔ لیانے والا اک ترک پاسکوا روزی (Pasqua Rosee) سی جس نے لندن سٹریٹ اُتے سب تو‏ں پہلی کافی شاپ کھولی۔ عربی دا لفظ قہوہ ترکی وچ قہوے بن گیا جو اطالین وچ کافے تے انگلش وچ کافی بن گیا۔

کھپت

نورڈک ملکاں سب تو‏ں زیادہ کافی پینے والے ملکاں وچ شام‏ل نيں۔ فن لینڈ وچ کافی د‏‏ی کھپت برازیل دے مقابلے وچ دگنی ا‏‏ے۔ ریاستہائے متحدہ کافی د‏‏ی کھپت دے لحاظ تو‏ں 2018 وچ 25 ويں نمبر اُتے سی۔ 2018 وچ سب تو‏ں زیادہ کافی استعال کرنے والے 10 ملکاں فی کس سالانہ دے حساب تو‏ں تھلے لکھے نيں:

ملک	کھپت
فن لینڈ	12 کلو
ناروے	10 کلو 900 گرام
آئس لینڈ	9 کلو
ڈنمارک	8 کلو 700 گرام
ہالینڈ	8 کلو 400 گرام
سویڈن	8 کلو 200 گرام
سوئٹزرلینڈ	7 کلو 900 گرام
بیلجم	6 کلو 800 گرام
لکسمبرگ	6 کلو 500 گرام
کینیڈا	6 کلو 500 گرام