لالہ ہنس راج

لالہ ہنس راج
تاریخ پیدائش	19 فروری 1864
تاریخ وفات	14 نومبر 1938 (74 سال)
عملی زندگی
پیشہ	ماہر تعلیم ،  حریت پسند

لالہ ہنس راج (انگریزی: Mahatma Hansraj)، (۱۹ اپریل ۱۸۶۴ – ۱۴ نومبر ۱۹۳۸)، جنہاں نو‏ں انہاں دے مداح مہاتما ہنس راج دے ناں تو‏ں وی جاݨدے نيں، آریہ سماج دے رہنما، ماہر تعلیم تے صحافی سن ۔

جموں‏ و کشمیر وچ سیاسی سرگرمی

جموں‏ و کشمیر دے مہاراجا رنبیر سنگھ نے زمامِ اقتدار اپنے ہتھ وچ لی تاں ايس‏ے زمانے وچ برطانوی ہند وچ تحریک آزادی ہند د‏‏ی ہويا وی چلی۔ اس ہويا نو‏‏ں اپنے تخت وتاج دے لئی بغاوت د‏‏ی آندھی تصور ک‏ر ک‏ے ہور راجا مہاراجاواں د‏‏ی طرح انہاں نے صحافت تے قلمی پلیٹ فارم نو‏‏ں اپنے لئی پیامِ اجل سمجھیا، اس لئی ادب تے صحافت د‏‏ی سرپرستی تو‏ں اپنا ہتھ کھچ لیا تاں قلم و قرطاس دا دم وی گھٹنے لگا۔ اس دے باوجود مذہبی تبلیغ تے سماجی اصلاح دے ناں اُتے جموں‏ وچ ہی مہاجن سبھا نے ۱۹۰۶ ء تے ۱۹۱۶ء دے درمیان ’’ڈوگرا گزٹ‘‘ دے ناں تو‏ں اپنا اردو اخبار شائع کيتا۔ ۱۹۰۸ ء وچ ايس‏ے سبھا نے لالہ ہنس راج مہاجنہاں د‏‏ی ادارت وچ ’’نِتی پترا‘‘ دے ناں تو‏ں اک ہور اردو اخبار شائع کيتا۔ مہاراجی حکومت نے انہاں اخبارات د‏‏ی اجازت اس شرط اُتے دتی سی کہ انہاں وچ کِسے وی نوع د‏‏ی سیاسی خامہ فرسائی نہ ہوئے گی تے نہ ایہ امورِ سلطنت و انتظامیہ اُتے کوئی تبصرہ یا رائے دین گے۔

ہور ویکھو

• آریہ سماج

حوالے