ماہم انگا
| ماہم انگا | |
|---|---|
 | |
| تاریخ پیدائش |
|
| وفات | 24 جون 1562 |
| اولاد | باکی خان ادھم خان |
| والدہ | مبارکہ یوسفزئی |
| عملی زندگی | |
| پیشہ | سیاست دان |
ترمیم  | |
ماہم انگا (1562 وچ موت ہو گئی) مغل بادشاہ اکبر دی مکھ نرس سی۔اوہ بہت ہی سمجھدار اتے اتشاہی عورت سی، اوہ نوجوان بادشاہ دی سیاسی صلاح کار اتے 1560 توں 1562 تک مغل سامراج دی اصلی ریجینٹ رہی سی۔[۲]
جیون
[سودھو]1556 وچ ماہم انگا نے مغل بادشاہ دے طور اُتے 13 سال دی عمر وچ اس دی راج-گدی اُتے بیٹھن توں پہلاں اکبر دی مکھ نرس سی۔ اس دے اپنے بیٹے، ادھم خان،[۳] نوں اکبر دے دھرم دے بھرا وجوں جانیا جاندا اے، نوں لگبھگ شاہی پروار وچوں اک منیا جاندا سی۔ ماہم انگا،سمجھدار اتے ابھلاشی عورت سی اتے گھریلو اتے حرم دے انچارج وجوں کم سمبھالدی سی جس نے اپنی اتے اس دے پتر دے حق ودھاؤن دی منگ کیتی۔ 1560 وچ، اوہناں دوہاں نال اکبر اپنے ریجینٹ اتے سرپرست بیرم خان توں بناں بھارت آیا سی اتے اوہ اکبر نوں مناؤن دے یوگ سن کہ ہن اکبر ستاراں سالاں دا سی تے اس نوں ہن بیرم دی لوڑ نہیں سی۔ اکبر نے اپنی ریجینٹ نوں خارج کر دتا اتے اسنوں مکہ حج تے بھیج دتا۔ کجھ مہینیاں بعد بیرم دا قتل اک افغان ولوں کر دتا گیا اتے ساریاں سابقہ طاقتاں ماہم انگا نوں دے دتیاں گئیاں سن۔
حالانکہ، 1561 وچ اس دی طاقت ختم ہو گئی، جدوں کہ اکبر نے اپنے نویں وزیر اعلیٰ دے طور اُتے اتاغا خان، ماہم دے اثر توں باہر اک انسان، نوں تعینات کیتا۔[۴]
موت
[سودھو]ادھم خان نوں اتگا خان، اکبر دے پسندیدہ جنرل شمس الدین، دے قتل دے الزام وچ پھانسی دی سزا سنائی جو اپنی ماہم دے اثر ہیٹھ سی۔ جدوں اکبر نے اس دی خبر نوں بند کر دتا تاں ماہم نے مشہور ٹپنی کیتی کہ تسیں اکبر لئی سبھ ودھیا ڈھنگ نال کیتا اے ؛ اس توں تھوڑھی ویلے بعد اس دی موت ہو گئی۔
اس دی قبر اتے اس دے بیٹے دی، جو آدھم خان دی قبر دے ناں نال جانی جاندی اے، نوں اکبر نے بنایا سی، اتے اس نوں اس دے بنیادی ڈھانچے کارن بھلّ-بلئیاں دا ناں وی دتا گیا اے، مہرولی دے قطب منار دے اتر ول واقع اے۔
خیرل منزل
[سودھو]ماہم نے 1561 وچ مغل آرکیٹیکچر ولوں اک مسجد، خیرل منزل بنوائی سی۔ بعد وچ اس نوں مدرسہ دے طور اُتے جانیا جاندا اے اتے ہن اس دے الٹ، متھرا روڈ اُتے پرانا قلعہ دلی، دکھن مشرق توں شیر شاہ گیٹ تک اے۔[۵][۶]
مشہور سبھیاچار
[سودھو]- ایلا ارن نے بالیوڈّ فلم جودھا اکبر (2008) وچ ماہم انگا نوں پیش کیتا۔[۷]
- اک خیالی ماہم انگا نوں زی ٹیوی دے خیالی ناٹک جودھا اکبر وچ اشونی کلیشکر ولوں چتریا گیا سی۔[۸]
- جیا بھٹاچاریا نے سونی ٹی۔وی۔ دے تریخی ناٹک بھارت کا ویر پتر - مہاراجہ پرتاپ وچ ماہم انگا دا کردار نبھایا۔[۹]
حوالے
[سودھو]- ↑ (1990) Notable Mughal and Hindu women in the 16th and 17th centuries A.D., 1. publ. in India., New Delhi: Inter-India Publ., 51. ISBN 9788121002417.
- ↑ Jackson, Guida M. (1999). Women rulers throughout the ages : an illustrated guide, [2nd rev.، expanded and updated ed.]۔, Santa Barbara، Calif: ABC-CLIO, 237. ISBN 978-1-57607-091-8.
- ↑ Bonnie C. Wade (20 جولائی 1998). Imaging Sound: An Ethnomusicological Study of Music، Art، and Culture in Mughal India. University of Chicago Press, 95–. ISBN 978-0-226-86840-0.
- ↑ Jackson, Guida M. (2009). Women Leaders of Africa، Asia، Middle East، and Pacific: A Biographical Reference (in en). Xlibris Corporation, 252. ISBN 978-1-4691-1353-1.
- ↑ Sher Shah Gate IGNCA website.
- ↑ "Driving past Khairul Manzil". Indian Express. 26 اپریل 2009. http://www.indianexpress.com/news/driving-past-khairul-manzil/451287/0.
- ↑ «Who's who in Jodhaa Akbar». rediff.com. دریافتشده در 28 ستمبر 2017. تاریخ وارد شده در
|access-date=را بررسی کنید (کمک) - ↑ Coutinho, Natasha (24 ستمبر 2014). "It isn’t easy to let go: Ashwini Kalsekar". Deccan Chronicle. http://www.deccanchronicle.com/140923/entertainment-tvmusic/article/it-isn٪E2٪80٪99t-easy-let-go-ashwini-kalsekar.
- ↑ Maheshwri, Neha (1 اکتوبر 2013). "Ashwini Kalsekar، Jaya Bhattacharya on playing Maham Anga". The Times of India. http://timesofindia.indiatimes.com/tv/news/hindi/Ashwini-Kalsekar-Jaya-Bhattacharya-Maham-Anga-Jodha-Akbar-Bharat-Ka-Veer-Putra-Maharana-Pratap/articleshow/23306201.cms.
ہور پڑھو
[سودھو]- Mughal Architecture of Delhi : A Study of Mosques and Tombs (1556–1627 A.D.)، by Praduman K. Sharma، Sundeep، 2001، ISBN81-7574-094-9۔ Chapter 4۔
- B.V. Bhavan 'The Mughal Empire' (Bombay 1974) The Cambridge History of India v.4 Abu'l Fazl 'Akbarnama' Badauni.