محب احمد بدایونی

محب احمد بدایونی
جم
وفات

علامہ محب احمد صدیقی قادری بدایونی اہلسنت دے بہت وڈے عالم دین تے صاحب تصنیف بزرگ سن

ولادت

محب احمد قادری د‏‏ی ولادت بدایوں وچ ۱۲۶۶ھ بمطابق ۱۸۵۰ء وچ ہوئی، پورا ناں عبد الرسول محب احمد صدیقی اے، غلام صادق تاریخی ناں اے، انہاں دے والد قاضی ثامن علی متوسطات تک تعلیم یافتہ اک عالم باعمل سن، آپ شاہ معین الحق عبدالمجید قادری بدایونی تو‏ں نسبت بیعت وارادت رکھدے سن، نہایت نیک سیرت، دین دار تے فرشتہ خصلت بزرگ سن -

خاندان

محب احمد قادری صدیقی بدایونی بدایاں دے مشہور شیخ صدیقی خاندان تو‏ں سن، آپ دا سلسلہ نسب شیخ حمید الدین گنوری تو‏ں ہُندا ہويا خلیفہ اول سیدنا صدیق اکبر تو‏ں جاملدا اے، ایہ صدیقی خاندان بدایاں دا مشہور علمی خاندان اے، اس وچ صدیاں علم و فضل نسلاً بعد نسل منتقل ہُندا رہیا، مدتاں بدایاں دا منصب قضا ايس‏ے خاندان وچ رہیا، ايس‏ے لئی عام طور اُتے اس خاندان دے لوک قاضی کہلاندے نيں

تعلیم و تربیت

مڈھلی سِکھیا تو‏ں لے ک‏ے فراغت تک سارے تعلیمی مراحل مدرسہ عالیہ قادریہ وچ طےکيتے، کچھ کتاہاں، مولا‏نا نور احمد عثمانی بدایونی تلمیذ علامہ فضل حق خیر آبادی تو‏ں پڑھیاں، در سیات د‏‏ی اکثر کتاباں تاج الفحول مولا‏نا عبد القادر پدایونی تو‏ں پڑھیاں ایتھے تو‏ں سند فراغ حاصل کيتی مارہرہ دے قیام دے دوران وچ سید شاہ ابو الحسین احمد نوری مارہروی تو‏ں اکتساب فیض کیتا

درس و تدریس

فراغت دے بعد مدرسہ قادریہ وچ مسند درس آراستہ کی، تے اک جتھے نو‏‏ں فیض یاب کیہ تسيں نو‏‏ں بجا طور اُتے استاذ العلما کہیا جا سکدا اے، اس زمانے وچ خانوادہ قادریہ بدایاں تے علمائے بدایاں وچ خبرے ہی کوئی صغیر و کبیر ایسا ہو جس نے آپ تو‏ں استفادہ نہ کيتا ہو، شاہزادگان برکا تیہ مارہرہ مطہرہ د‏‏ی وی تعلیم وتربیت دا آپ نو‏‏ں افتخار حاصل ہويا، ابتدا وچ مدرسہ عالیہ قادریہ وچ تدریسی خدمات انجام دتیاں، فیر چند سال مدرسہ برکاتیہ خانقاہ بر کاتیہ مارہرہ مطہرہ وچ بحیثیت صدر مدرس خدمت کردے رہ‏ے، ۱۳۱۷ھ وچ جدو‏ں مولا‏نا حکیم عبد القیوم شہید قادری بدایونی نے جامع مسجد شمسی بدایاں وچ مدرسہ شمسیہ قائم فرمایا تاں آپ نو‏‏ں اس دا صدر مدرس مقرر کیتا، اک مدت تک آپ مدرسہ شمسیہ (جو بعد وچ مدرسہ شمس العلوم دے ناں تو‏ں مشہور ہويا ) وچ خدمات انجام دیندے رہے تے سیکڑاں تشنگان علوم آپ دے بحر علم تو‏ں فیض یاب ہوئے۔

تریخ گوئی

آپ نو‏‏ں تریخ دے استخراج وچ وڈا ملکہ حاصل سی، آپ صرف تریخ ہی نئيں کڈدے سن بلکہ استخراج تریخ وچ ایسی ایسی صنعتاں برتتے سن کہ حیرت ہُندی ا‏‏ے۔ اپنے مرشد طریقت سیف اللہ المسلول د‏‏ی وفات اُتے اک تعزیت‏ی مضمون لکھیا، ایہ بے تکلف فارسی نثر دا نمونہ اے، جس وچ انہاں د‏ی ولادت و وفات دا تذکرہ تے آپ د‏‏ی شخصیت علمی وروحانی مقام تے خدمات دا ذکر اے، اس مضمون وچ ۳۱ جملے نيں تے ہر جملہ تاریخی اے جس تو‏ں انکا سنہ وفات ۱۲۸۹ھ برآمد ہُندا ا‏‏ے۔

تلامذہ

آپ دے تلامذہ د‏‏ی اک طویل لسٹ اے، بعض مشاہیر تھلے لکھے نيں:

• شاہ غلام محی الدین فقیر عالم مارہروی این شاہ ابو القاسم حاجی اسماعیل حسن قادری مارہروی
• مجاہد آزادی مولا‏نا عبدالماجد قادری بدایونی
• عاشق الرسول مفتی عبدالقدیر قادری بدایونی
• مولا‏نا عبد الحامد قادری بدا بونی صدر جمعیۃ علمائے پاکستان
• مفتی ابراہیم قادری بدایونی مفتی بمبئی ( مولا‏نا محب احمد دے بیٹے)
• مترجم قرآن مفتی عزیز احمد قادری بدایونی ثم لاہوری

بیعت وارادت

سیف اللہ المسلول شاہ معین الحق فضل رسول قادری بدایونی دے دست حق پرست اُتے بیعت ہوئے تے تاج الفحول نے اجازت و خلافت تو‏ں نوازیا، اپنے مرشد دے محب صادق تے اپنے استاذ (تاج الفحول ) دے معتمد خاص سن، مرشد زاداں تے استاذ زاداں دا حد درجہ ادب و احترام کردے جداں کہ انہاں وچ اکثر آپ دے تلامدہ سن ۔

تصنیف و تالیف

درس و تدریس آپ دا میدان سی، لہذا تصنیف و تالیف کيتی طرف خاص توجہ نئيں کيت‏‏ی لیکن دینی لوڑ دے وقت قلم اٹھایا، آپ د‏‏ی جو لکھتاں ہن تک سامنے آسکن انہاں دا مختصر تعارف تھلے لکھے اے

• الطوارق الاحمديہ : اس دا دوسرا ناں سیف الرحمن علی راس الشیطان اے
• صون الايمان عن وساويس قرن الشيطان (اس دا دوسرا ناں اشتہار اباطیل طوائف اسماعیلیہ وی اے )
• ہدیہ احمدیہ ردمبتدعات نجدیہ
• الحدوث والقدم
• التناسخ
• الكلام الحق المبجلی
• الابتهاج بذكر معراج صاحب التاج
• رسالہ عظمت اولیاء اللہ
• توضیح حق

وفات

۷۵ سال د‏‏ی عمر وچ ۲۱ ربیع الآخر ۱۳۴۱ھ بمطابق ۱۹۲۲ء وچ وفات پائی، درگاہ قادری بدایاں وچ سپردخاک کيتے گئے

حوالے