محمد پیر بخش
خواجہ محمد پیر بخش دا شمار میانوالی دے بلند اولیاء کرام وچ ہُندا اے۔ آپ دادا دوست محمد شاہ کاظمی دی اولاد وچوں اے۔ آپ پیر سیال خواجہ شمس الدین سیالوی دے خلیفہ اے۔ آپ دربار خواجہ آباد شریف دے روحانی پیشوا سن ۔
خواجہ محمد پیر بخش شاہ کاظمی | |
---|---|
ذاتی | |
پیدائش | (1276ھ بمطابق 1860ء) دندی میانوالی |
وفات | (22 صفر المظفر 1334ھ بمطابق 1915ء) دندی میانوالی |
مذہب | اسلام |
والدین |
|
سلسلہ | چشتیہ |
مرتبہ | |
مقام | خواجہ آباد شریف |
دور | انیہويں، ویہويں صدی |
پیشرو | شمس الدین سیالوی |
جانشین | خواجہ غلام فرید شاہ |
ناں و نسب
[سودھو]محمد پیر بخش شاہ دی ولادت 1276ھ بمطابق 1860ء نوں دادا دوست محمد شاہ کاظمی دی اولاد وچوں بزرگ ہستی سید شرف حسین شاہ کاظمی دے گھر ہوئی۔ [۱][۲] آپ کيتی جائے پیدائش دندی میانوالی اے۔ ایہ بستی دریائے سندھ دے کنارے اُتے آباد سی جو بعد طوفان دی وجہ توں صفحہ ہستی توں مٹ گئی۔ [۳]
سلسلہ نسب
[سودھو]محمد پیر بخش شاہ کاظمی دا سلسلہ نسب دادا دوست محمد شاہ کاظمی (دلے والی) توں ہُندا ہويا موسی کاظم تک جاندا اے۔
- محمد پیر بخش شاہ بن شرف حسین شاہ بن میاں محمد شاہ بن گل حسین شاہ بن عبد النبی شاہ بن دوست محمد شاہ بن علاء الدین شاہ بن آدم شاہ بن جلال شاہ بن محمد شاہ بن عبد الوہاب شاہ بن موسی شاہ بن عبد المالک شاہ بن عبد المعروف شاہ بن صدر الدین شاہ بن سعید الدین شاہ بن عبد الطیف شاہ بن اسحاق شاہ بن یعقوب شاہ بن اسماعیل شاہ بن سلطان حسین شاہ بن سلطان محمود شاہ بن سلطان ابراہیم شاہ بن محمد شاہ بن فیروز حسین شاہ بن رجب الدین شاہ بن شاہ قطب الدین بن شاہ شمس بابا (قبرش در غزنی) بن شاہ ناصر الدین (قبرش در مشہد بود) بن شاہ ابراہیم بن امام موسی کاظم رضی اللہ عنھم اجمعین [۴]
تعلیم و تربیت
[سودھو]محمد پیر بخش شاہ نے ابتدائی قرآن پاک دی تعلیم اپنے والد ماجد توں حاصل کيتی۔ علوم دینیہ دی تعلیم وی اپنے والد ماجد توں حاصل کيتی۔ [۵] آپ نے اعلیٰ دینی تعلیم کتھے توں حاصل کيتی اس گل دا کدرے ذکر نئيں ملدا۔ آپ دا لڑکپن ہی توں عبادت و ریاضت دی طرف رجحان سی ۔ [۶]
عبادت و ریاضت
[سودھو]محمد پیر بخش شاہ نے عبادت و ریاضت تے زہد و تقوی وچ اوہ کمال حاصل کیتا کہ سالکان طریقت دے لئی ہمیشہ اوہ سنگ میل دا کم کريں گا۔ آپ نے عبادت دے لئی ملاخیل دے پہاڑاں تے دریائے سندھ دے کنارے نوں منتخب کیتا تے فیر انہاں تھاںواں اُتے اوہ سجدے ادا کیتے جنہاں نوں پہاڑ دی فلک بوس چوٹیاں تے دریائے سندھ دی متلاطم موجاں کدی نہ بھُل سکن گی۔ ملاخیل وچ آپ دی عبادت گاہ پہاڑ دی چوٹی اُتے زمین توں ہزاراں فٹ بلند سی۔ جتھے نہ کِسے دا گزر ہُندا سی تے نہ ہی کوئی دیکھدا سی ۔ اس طرح اک فقیر اے نوا اپنے پروردگار حقیقی دے سامنے بے ربا عبادت وچ ہمہ تن مصروف رہندا سی ۔ آپ دی عبادت گاہ توں کافی فاصلے اُتے اک دشوار گزار پہاڑی راستہ سی ۔ آپ رات نوں پنج میل دور پہاڑی چشماں توں پانی لیا کے راستے اُتے رکھ دیندے جو دن بھر تھکے ماندے مسافراں دے کم آندا۔ شب و روز دی عبادتاں تے ریاضتاں تقریبا دس سال تک جاری رہیاں لیکن کِسے توں ایہ عقدہ حل نہ ہوئے سکیا کہ اس بے آب و گیاہ پہاڑ وچ پانی دی سبیل کس دے وجود باوجود توں قائم اے۔ کثیر بجھ اٹھانے توں آپ دے کندھےآں اُتے زخم ہوئے جاندے سن ۔ [۷] محمد پیر بخش نے ملیا خیل وچ موجود خاصہ بابا دے مزار اُتے اکثر تشریف لے جایا کردے سن تے اللہ دی عبادت کردے سن ۔ آپ اکثر پہاڑاں دی غاراں وچ چلہ کشی فرماندے سن ۔ [۸]
تلاش مرشد
[سودھو]محمد پیر بخش نے طویل عرصہ تک سلوک دی کافی کھٹن منازل طے دی لیکن اس دے باوجود دل وچ خواہش سی کہ کِسے مرد حق شناس دی بیعت کراں۔ [۹] خواب وچ آپ نوں راہبر شریعت دی نشان دہی کيتی گئی۔ [۱۰] آپ صبح صادق دی وقت سیال شریف دے لئی پیدل چل پئے۔ پنجاہ میل دا فاصلہ پیدل طے کرنے توں پیر وچ ابلے پے گئے لیکن دل دی تسکین دے لئی اس دی پروا نہ کيتی۔ رات نوں تھوڑی دیر آرام کیتا تے فیر سفر جاری کر دتا۔ دوپہر دے وقت سیال جا پہنچے جدوں خواجہ شمس الدین سیالوی قیلولہ فرما رہے سن ۔ دربان اجازت نئيں دیندا سی ۔ دربان دے نال مختصر سی چپقلش دے بعد اندر توں دھیمی آواز آئی محمد پیر بخش شاہ صاحب کل توں تواڈی انتظار کر رہیا ہاں۔ [۱۱]
بیعت و خلافت
[سودھو]محمد پیر بخش اپنے مرشد خواجہ شمس الدین سیالوی دے دست حق پرست اُتے بیعت ہوئے۔ آپ نے اپنے مرشد دی صحبت وچ سلوک دی منازل طے کيتی۔ [۱۲] چند سال آپ اپنے شیخ دی خدمت وچ رہے تے شیخ نے خرقہ خلافت عطا فرمایا۔ اس دے بعد مرشد نے اپنے علاقے وچ جانے دا حکم دتا تا کہ اس علاقے دی عوام آپ دے فیض توں فائدہ اٹھا سکے۔ آپ نے میانوالی، بناں، کوہاٹ، ڈیرہ اسماعیل خان، رحیم یار خان، ملتان تے کراچی دے ضلعے نوں جو فیض دتا اوہ غیر معمولی ہی نئيں بلکہ اک عظیم دینی و ملی خدمت سی۔ [۱۳]
شیخ توں عقیدت
[سودھو]خواجہ محمد پیر بخش اپنے شیخ توں والہانہ عقیدت رکھدے سن ۔ اپنے گھر توں سو کوس توں زیادہ دی مسافت پیادہ پا طے کردے تے جدوں سیال شریف پہنچے تاں اپنی سیادت توں بے نیاز ہوئے کے لنگر دے کماں وچ مشغول بوجاندے۔ لکڑیاں پھاڑدے، گارا تک اٹھاندے تے دوسرے مشکل کماں دے اپنانے وچ ذرا عار نہ سمجھدے سن ۔ ۔آپ نے جس طرح اپنے شیخ کامل دی خدمت کيتی تے جو آپ نوں اپنے شیخ طریقت نال محبت سی اس دا اندازہ اس طرح لگایا جاسکدا اے کہ آپ اپنے شیخ دے لئی نسوار لینے پشاور پیدل جایا کردے سن ۔ اوتھے توں نسوار لیا کے اپنے شیخ دے حضور تحفہ پیش کیتا کردے سن ۔
سیرت و کردار
[سودھو]خواجہ محمد پیر بخش دی طبیعت تواضع و انکسار توں معمور سی۔ آپ صالح تے شکر و قانع سن ۔ اپنے دست مبارک توں کم کردے سن تے قلیل بضاعت اُتے شاکر سن ۔ آپ نے تاحین حیات اوہ سجدے ادا کیتے جنہاں نوں بسیط ارض کدی فراموش نئيں کر سکدی تے اوہ آنسو بہائے جنہاں نوں چشم فلک کدی نئيں بھُل سکدی۔ آپ دی تمام زندگی ايسے ذوق و شوق دی زنده تصویر سی۔ وظائف تے معمولات چشتیہ نظامیہ دے نہایت پابند سن ۔ آپ دا ہر قول و فعل سنت نبوی دے عین مطابق سی ۔ آپ جسامت دے لحاظ توں وڈے مضبوط وجیہ تے قد کاٹھیا دے انسان سن ۔
کرامت
[سودھو]خواجہ محمد پیر بخش دی چند کرامات درج ذیل نيں۔
- خواجہ محمد پیر بخش جنہاں دناں ملیا خیل دے پہاڑاں وچ خالق لایزال دے حضور عبادت و ریاضت وچ مشغول سن انہاں ایام وچ ملاخیل دے نیڑے اک اژدها آفت بن دے رونما ہويا۔ اس دی آمد اُتے علاقہ وچ زبردست دہشت پھیل گئی ۔ اوہ اپنی جسامت دے اعتبار توں زندہ جانوراں تے انساناں نوں نگل جاندا سی ۔ علاقہ دے لوکاں دی معیشت تباہ ہوئے کے رہ گئی سی۔ آخر اوہ لوک اک دن اک بزرگ نوں لے آئے تا کہ اوہ انہاں نوں اس آفت توں نجات دلائے۔ علاقے دے تمام لوک جمع ہوئے گئے۔ محمد پیر بخش وی ایہ خبر پا کر اوتھے آگئے۔ آپ اک گوشہ وچ قدرت ربی دا مظاہرہ کرنے دے لئی کھڑے ہوئے گئے ۔ سپ دے آنے دا وقت ہوئے گیا۔ یکاک سپ نمودار ہويا تے وڈے وڈے پتھراں نوں ریڑھدا ہويا ہجوم دی طرف چل دتا۔ اس بزرگ نے کافی کوشش کيتی لیکن کوئی اثر نہ ہويا۔ جدوں سپ نیڑے گیا تاں آپ اگے ودھے۔ اک آدمی توں دستار لے کے اس اُتے دم کیتا تے اسنوں چیرنا شروع کیتا۔ قدرت ایزدی توں ادھر دستار چیرتی گئی تے اس دے مطابق ادھر سپ چیردا گیا۔ حتی کہ سپ دے دو ٹکڑے ہوئے گئے۔ لوکاں نے چین دا سانس لیا تے آپ دی اس کرامت نوں دیکھ کے علاقہ دے پنج ہزار توں زیادہ لوک آپ دے حلقہ ارادت وچ اس وقت داخل ہوئے گئے۔
- حضرت شیخ الاسلام سیالوی نے ارشاد فرمایا کہ خواجہ آباد شریف وچ خواجہ محمد پیر بخش شاہ حضرت خواجہ شمس العارفین دے خلیفہ ہوئے نيں۔ اوہ خواجہ آباد شریف توں سیال شریف تک دی مسافت جو تقریبا سو کوس اے سٹھ سانس وچ طے کر لیندے سن ۔
وصال
[سودھو]گندم دی کٹائی توں کچھ دن پہلے آپ نے فرمایا کہ کیہ گندم پک گئی اے یا نئيں؟ صاجزادگان نے عرض کیتا۔ حالے نئيں پکی ۔ کچھ دناں دے بعد آپ دے صاحبزادگان نے دسیا کہ ہن کچھ اس قابل ہوچکی اے کہ کٹ کر خشک کر لئی جائے تاں کم آجائے گی۔ آپ نے فرمایا گندم کٹ لو کٹنے دے بعد خشک کر لئی گئی تے بعد وچ صاف کر لئی گئی۔ [۱۴] آپ نوں معمولی تکلیف ہوئی تاں آپ نے دریافت فرمایا کہ اج دی تریخ تے کونسا مہینہ اے ؟ لوکاں نے عرض کیتا صفر المظفر دا مہینہ تے بائیس تریخ اے۔ آپ نے فرمایا چنگا۔ فیر تاں اپنے شیخ طریقت دی وفات دا دن اے۔ آپ نے کلمہ شہادت پڑھدے ہوئے رخ قبلہ شریف دی طرف پھیر دتا۔ ايسے حالت وچ آپ دی روح قفس عنصری توں پرواز کر گئی۔ آپ دا یوم وصال 22 صفر المظفر 1334ھ بمطابق 1915ء اے۔ [۱۵][۱۶] آپ دی تدفین دندی میانوالی وچ کيتی گئی سی تے ایہ آباد کاری دریائے سندھ دے کنارے اُتے سی۔
مزار دی منتقلی
[سودھو]خواجہ محمد پیر بخش دی تدفین دندی میانوالی وچ کيتی گئی سی تے ایہ آباد کاری دریائے سندھ دے کنارے اُتے سی۔ [۱۷] آپ دے وصال دے اک سال بعد دریائے سندھ وچ زبردست طغیانی آئی جس توں کافی شہر نذر طوفان ہوئے گئے۔ آپ دے صاجزادگان و خولیش اقرباء نوں وی شہر چھڈنے دے متعلق سوچنا پيا لیکن رات نوں آپ نے اپنے صاجزادے خواجہ غلام نصیر الدین شاہ نوں خواب وچ فرمایا کہ حالے شہر چھڈنے دا ارادہ ترک کر دو۔ وچ کوشش کر رہیا ہاں کہ اللہ تعالی ساڈے شہر نوں بچا لے۔ اس سلسلہ وچ مَاں نے حضرت خضر علیہ اسلام توں گزارش دی اے۔ دوسرا دن ايسے اضطراب وچ گزر گیا۔ تمام علاقہ گردا رہیا لیکن آپ دے مزار دے آس پاس دا ٹکڑا بالکل محفوظ رہیا۔ آپ نے فیر رات نوں خواب وچ فرمایا کہ فکر نہ کرو تا حال مینوں کوئی خاص جواب نئيں ملا۔ تیسرا دن وی ايسے بے چینی وچ گزر گیا۔ نگاہاں دے سامنے ویہہاں اُتے رونق شہر نیست و نابود ہوچکے سن ۔ بالآخر تیسری رات آپ نے خواب وچ فرمایا کہ کل ظہر تک ميں نے مہلت لی اے۔ اس لئی ظہر توں پہلے ممکن ہوئے تاں شہر ایتھے توں منتقل کر دو تے میرا مزار وی منتقل کر دو۔ علی الصبح کم شروع ہوئے گیا۔ سب توں پہلا کم آپ دے جسد مبارک دی منتقلی سی۔ کافی آدمی جمع ہوکے روضہ شریف وچ حاضر ہوئے تے قبر کھودنا شروع دی لیکن جسوقت قبر کھودی جاچکی تاں جسد اطہر موجود نہ سی ۔ تمام لوکاں دے ہوش و حواس اڑ گئے۔ صاجزادگان نہایت پریشان ہوئے تے قبر بند کر دتی گئی۔ اس وقت خواجہ غلام فرید کاظمی تے خواجہ غلام نصیر الدین کاظمی اُتے نیند دا غلبہ ہوئے گیا۔ آپ دونے حضرات اوتھے سو گئے۔ آپ نے بیک وقت دونے صاحبزاداں نوں خواب وچ فرمایا کہ توانوں معلوم نئيں کہ بعد وچ دفن مردہ دے حالات عوام توں پوشیدہ ہُندے نيں۔ تم نے اِنّا اجتماع کر ليا لہذا وچ حالے مدینہ شریف چلا گیا۔ تسيں صرف دو یا تن آدمی باوضو ہوئے کے درود شریف پڑھدے ہوئے قبر کھولو۔ وچ حالے آجاندا ہاں لیکن اس دے بعد عوام نوں چہرہ دکھانے دی ضرورت نہيں۔ مامور افراد نے حکم دے مطابق باوضو ہوکے درود شریف پڑھدے ہوئے قبر فیر توں کھودی۔ آپ دا جسد مبارک موجود سی تے ریش مبارک توں پانی دے قطرے گر رہے سن گویا کہ آپ خواب استراحت وچ محو نيں۔ چار پنج آدمیاں نے آپ دی ریارت کيتی۔ اس دے بعد آپ دا جسد اوتھے توں اک میل مشرق دی طرف سپرد خاک کیتا گیا۔ جس جگہ آپ دی تدفین کيتی گئی اس جگہ دا ناں آپ دی مناسبت توں خواجہ آباد شریف رکھیا گیا۔ ظہر دے بعد دریا نے اس طرف اس شدت دا گراو شروع کیتا کہ چشم زدن وچ خواجہ محمد پیر بخش دا آبائی شہر صفحہ ہستی توں عدم وچ داخل ہوئے گیا۔
مزار تے عرس
[سودھو]خواجہ محمد پیر بخش دے مزار اُتے آپ دے پوتے خواجہ سید غلام کمال الدین شاه کاظمی نے روضہ بنوایا اے جس دا گنبد سنگ مرمر توں مرصع اے تے اندرونی حصہ نقش و نگار تے چپس توں سجایا اے۔ آپ دا عرس ہر سال 18 تے 19 ربیع الاول نوں خواجہ آباد شریف میانوالی وچ وڈے تزک و احتشام دے نال انعقاد پزیر ہُندا اے۔ [۱۸]
اولاد
[سودھو]خواجہ محمد پیر بخش نوں اللہ تعالی نے دو صاحبزاداں توں نوازیا سی جنہاں دے ناں ایہ اے۔
حوالے
[سودھو]- ↑ فوز المقال فی خلفائے پیر سیال جلد اول مولف حاجی محمد مرید احمد چشتی صفحہ 191
- ↑ سرزمین اولیاء میانوالی مولف سید طارق مسعود شاہ صفحہ 276
- ↑ سرزمین اولیاء میانوالی مولف سید طارق مسعود شاہ صفحہ 276
- ↑ فوز المقال فی خلفائے پیر سیال جلد اول مولف حاجی محمد مرید احمد چشتی صفحہ 191
- ↑ فوز المقال فی خلفائے پیر سیال جلد اول مولف حاجی محمد مرید احمد چشتی صفحہ 192
- ↑ سرزمین اولیاء میانوالی مولف سید طارق مسعود شاہ صفحہ 276
- ↑ فوز المقال فی خلفائے پیر سیال جلد اول مولف حاجی محمد مرید احمد چشتی صفحہ 192
- ↑ سرزمین اولیاء میانوالی مولف سید طارق مسعود شاہ صفحہ 276 277
- ↑ فوز المقال فی خلفائے پیر سیال جلد اول مولف حاجی محمد مرید احمد چشتی صفحہ 193
- ↑ سرزمین اولیاء میانوالی مولف سید طارق مسعود شاہ صفحہ 277
- ↑ فوز المقال فی خلفائے پیر سیال جلد اول مولف حاجی محمد مرید احمد چشتی صفحہ 193
- ↑ سرزمین اولیاء میانوالی مولف سید طارق مسعود شاہ صفحہ 277
- ↑ فوز المقال فی خلفائے پیر سیال جلد اول مولف حاجی محمد مرید احمد چشتی صفحہ 194
- ↑ فوز المقال فی خلفائے پیر سیال جلد اول مولف حاجی محمد مرید احمد چشتی صفحہ 194 تا 196
- ↑ فوز المقال فی خلفائے پیر سیال جلد اول مولف حاجی محمد مرید احمد چشتی صفحہ 196
- ↑ سرزمین اولیاء میانوالی مولف سید طارق مسعود شاہ صفحہ 278
- ↑ سرزمین اولیاء میانوالی مولف سید طارق مسعود شاہ صفحہ 278
- ↑ فوز المقال فی خلفائے پیر سیال جلد اول مولف حاجی محمد مرید احمد چشتی صفحہ 197 198
- ↑ فوز المقال فی خلفائے پیر سیال جلد اول مولف حاجی محمد مرید احمد چشتی صفحہ 197
- ↑ سرزمین اولیاء میانوالی مولف سید طارق مسعود شاہ صفحہ 279