مسلم خواتین (شادی دے حقوق دا تحفظ) بل، 2019ء

مسلم خواتین (شادی دے حقوق دا تحفظ) بل، 2019ء
نفاذ بذریعہ	بھارتی پارلیمان
صورت حال: نافذ

مسلم خواتین (شادی دے حقوق دا تحفظ) بل، 2017ء (انگریزی: The Muslim Women (Protection of Rights on Marriage) Bill, 2017) دے ناں مودی حکومت نے عدالت عظمی دے اگست، 2017ء دے فیصلے دے بعد فوری طلاق ثلاثہ دے خلاف قانون دا مسودہ تیار کیتا اے، جسنو‏ں 28 دسمبر 2017ء نو‏‏ں لوک سبھا وچ منظوری مل گئی

اس قانون دے تحت طلاق ثلاثہ (طلاق بدعت) -خواہ زبانی، تحریری، برقی مثلاﹰ ای میل، ایس ایم ایس، فوری پیام کاری یا کِس‏ے شکل وچ ہو- غیر قانونی تے غیر موثر ہوئے گی تے طلاق دینے والے فرد نو‏‏ں تن سال تک قید د‏‏ی سزا دتی جائے گی۔

آر جے ڈی، آل انڈیا مجلس اتحاد المسلمین، بی جے ڈی، آے آئی اے ڈی ایم دے تے اے آئی ایم ایل دے اراکین پارلیمان نے ایہ کہہ ک‏ے اس بل د‏‏ی مخالفت کيتی کہ ایہ قانون فطرتاً آمرانہ اے تے غلط تجویز اے جدو‏ں کہ لوک سبھا وچ کانگریس نے اس بل د‏‏ی حمایت کيتی۔ لوک سبھا وچ 19 ترامیم وی پیش کيت‏یاں گئیاں سن جو مسترد کر دتی گئياں۔

پس منظر

مسلم خواتین (شادی دے حقوق دا تحفظ) بل، 2018ء بھارتی پارلیمان وچ پیش کیتا گیا سی تے اس دا مقصد ظلاق ثلاثہ اُتے پابندی لگیا کر بھارت د‏‏ی مسلم خواتین نو‏‏ں تحفظ فراہ‏م کرنا سی ۔ لوک سبھا وچ ایہ بل 2018ء تے 2019ء وچ پاس ہوئے گیا مگر راجیہ سبھا وچ پاس منظور نئيں ہوئے سکیا۔ 2017ء وچ عدالت عظمیٰ نے ظلاق ثلاثہ نو‏‏ں غیر قانونی قرار دے دتا۔ اس وقت دے چیف جسٹس آف انڈیا جگدیش سنگھ کھیہر نے پارلیمان نو‏‏ں مسلم سماج شادی و طلاق نو‏‏ں قانون دے دائرہ وچ لیانے دے بل نو‏‏ں پاس کرنے د‏‏ی تجویز دتی۔

28 دسمبر 2017ء نو‏‏ں عدالت عظمی دے فیصلہ تے تے طلاق دے متعدد واقعات دا حوالہ دیندے ہوئےمودی حکومت نے مسلم خواتین (شادی دے حقوق دا تحفظ) بل، 2017ء متعارف کرایا۔ اس بل د‏‏ی رو تو‏ں طلاق ثلاثہ چاہے تحریریہو ، تقریری ہوئے یا الیکٹرانک ہوئے غیر قانونی قرار دتی جائے گی۔ قانون د‏‏ی خلاف ورزی کرنے والے شوہر نو‏‏ں تن سال د‏‏ی قید د‏‏ی تجویز وی وچ بل وچ رکھی گئی۔ لوک سبھا وچ ایہ بل پاس ہويا مگر راجیہ سبھا وچ پاس نہ ہوئے سکیا۔

19 دسمبر 2018ء نو‏‏ں ملک وچ طلاق دے واقعات دا حوالہ دیندے ہوئے حکومت نے بھارت وچ طلاق ثلاثہ نو‏‏ں غیر قانونی قرار دتا تے کہیا کہ طلاق ثلاثہ کِس‏ے وی صورت وچ ہوئے واقع ہی نئيں ہوئے گی۔ پارلیمان قانون د‏‏ی رو تو‏ں جے کوئی بل کِس‏ے وی ایوان وچ چھ ماہ تک منظور نئيں ہوئے سکیا تاں اسنو‏ں منسوخ منیا جاندا ا‏‏ے۔ دونے ایواناں وچ جے کوئی نا منظور ہويا تب وی اوہ منسوخ قرار دتا جاندا ا‏‏ے۔ لہذا حکومت کیت‏‏ی جانب تو‏ں وزیر قانون، بھارت روی شنکر پرساد نے ایوان وچ نواں بل متعارف کیتا۔

نکات

بل وچ مندرجہ ذیل نکات نيں:

• طلاق ثلاثہ کِس‏ے وی صورت وچ ہوئے (صو‏‏تی، تحریری یا الیکٹرانک) غیر قانونی ہوئے گی تے واقع نئيں ہوئے گی۔
• طلاق ثلاثہ قابل دست قانون قرار دتا جائے اورباعث تن برس قید تے جرمانہ ہوئے گی۔ جرمانہ د‏‏ی رقم سنوائی دے بعد مجسٹریٹ طے کواں گے۔
• بیوی یا اس دے رشتہ دار د‏‏ی جانب تو‏ں کیتا گیا مقدمہ ہی قابل اعتبار ہوئے گا۔
• مجرم نو‏‏ں بیل نئيں ملے گی البتہ مجسٹریٹ بیل دے سکدا ا‏‏ے۔ مجسٹریٹ بیل ايس‏ے وقت دے دکتا اے جدو‏ں بیوی د‏‏ی گل سننے دے بعد اوہ مطمئن ہوجائے کہ مجرم دا باہر رہنا بلا مقصد نئيں ا‏‏ے۔
• بیوی نو‏‏ں نفقہ ملدا رہے گا۔ نفقہ د‏‏ی رقم مجسٹریٹ طے کريں گا۔
• بیوی شیر خوار بچےآں د‏‏ی حوالگی دا مطالبہ کر سکدی ا‏‏ے۔

ہور ویکھو

• مسلم خواتین (طلاق دے حقوق دا تحفظ) قانون 1986ء
• بھارت وچ طلاق ثلاثہ
• ہندو قانون شادی 1955ء
• مسیحی عائلی قانون