مصری عدد
مصری عدد یا گݨتی پراݨے مصر وچّ 3000 قبل مسیح دے دوران ورتی جاندی سی. ایہہ گنت تعلیم دی پدھتی سی جو کی دس دے پدھر دے ادھار تے تے سی تے ہیروغلیقی وچّ لکھی جاندی سی پر کوئی وی صفر نظام اس سمیں موجود نہیں سی. پراݨے مصر وچّ پرانے مصر لئی مول نشان دس ورتیا جاندا سی.
عدد تے گنتی
[سودھو]Value | 1 | 10 | 100 | 1,000 | 10,000 | 100,000 | 1 million, or many | ||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Hieroglyph |
|
|
|
|
|
or
|
| ||||||||||||||||
Description | 'اک ریکھا' | 'اڈی دی ہڈی' | 'رسی دا کنڈل' | 'کمل' | 'مڑی انگلی' | 'ڈڈو' | 'دونے ہتھ اپر چکے آدمی' جاں 'ہہ'.[۱] |
مصری تصویری اکھر جاں ہائروگلفس دونے پاسے توں لکھے جا سکدے ہے، کھڑھویں پاسے توں وی۔
کسری عدد
[سودھو]ہیروغیلفی جو کی کسری عدد (fraction) لئی ورتیا جاندا سی اس دی شکل منہ دی طرحاں سی جسدا مطلب ہے "حصہ".
|
1⁄3 اس پرکار لکھیا جاندا سی:
|
1⁄2,2⁄3 تے 3⁄4اس پرکار لکھے جاندے سی:
|
|
|
1⁄331:
|
جوڑ تے گھٹاء
[سودھو]جوڑ تے گھٹاء چنھاں لئی ہائروگلفس:
|
ورتے جاندے سی.[۲]
لکھت انک
[سودھو]پراچین مصری بھاشا وچّ انک تے سنکھیاسوچک شبد دی طرحاں وی لکھے جا سکدے سی جس طرحاں گورمکھی وچّ 30 تے تیہہ دونو ڈھنگ نال انک لکھے جا سکدے ہے۔ اداہرن:
شبد تیہہ ایس پرکار لکھیا جاندا سی:
|
تے (30) دا انکڑا کجھ اس طرحاں لکھیا جاندا سی:
|
انکاں لئی ورتے جان والے مصری لفظ
[سودھو]مصری لپانترن | شاہمکھی لپانترن | کوپٹک(سہیدی لہجہ) |
---|---|---|
*wiʻyaw ‹ wꜥ.w (masc.) *wiʻīyat ‹ wꜥ.t (fem.) |
اک | oua (masc.) ouei (fem.) |
*sínway ‹ sn.wy (masc.) *síntay ‹ sn.ty (fem.) |
دو | snau (masc.) snte (fem.) |
*ḫámtaw ‹ ḫmt.w (masc.) *ḫámtat ‹ ḫmt.t (fem.) |
تنّ | šomnt (masc.) šomte (fem.) |
*yAfdáw ‹ ỉfd.w (masc.) *yAfdát ‹ ỉfd.t (fem.) |
چار | ftoou (masc.) ftoe (fem.) |
*dīyaw ‹ dỉ.w (masc.) *dīyat ‹ dỉ.t (fem.) |
پنج | tiou (masc.) tie (fem.) |
*yAssáw ‹ sỉs.w or ỉs.w (?) (masc.) *yAssát ‹ sỉs.t or ỉs.t (?) (fem.) |
چھ | soou (masc.) soe (fem.) |
*sáfḫaw ‹ sfḫ.w (masc.) *sáfḫat ‹ sfḫt (fem.) |
ستّ | šašf(masc.) šašfe (fem.) |
*ḫAmānaw ‹ ḫmnw (masc.) *ḫAmānat ‹ ḫmnt (fem.) |
اٹھ | šmoun (masc.) šmoune (fem.) |
*pAsīḏaw ‹ psḏw (masc.) *pAsīḏat ‹ psḏt (fem.) |
نوں | psis (masc.) psite (fem.) |
*mūḏaw ‹ mḏw (masc.) *mūḏat ‹ mḏt (fem.) |
دس | mēt (masc.) mēte (fem.) |
*ḏubāʻatay ‹ ḏbꜥ.ty | ویہہ | jōt (masc.) jōti (fem.) |
*máʻbAʼ ‹ mꜥbꜣ (masc.) *máʻbAʼat ‹ mꜥbꜣ.t (fem.) |
تیہہ | maab (masc.) maabe (fem.) |
*ḥAmí (?) ‹ ḥm.w (masc.) | چالی | xme |
*díywu ‹ dy.w | پنجاہ | taeiou |
*yAssáwyu ‹ sỉsy.w or ỉswy.w (?) | سٹھّ | se |
*safḫáwyu ‹ sfḫy.w (masc.) | seventy | šfe |
*ḫamanáwyu ‹ ḫmny.w (masc.) | اسی | xmene |
*pAsiḏawyu ‹ psḏy.w (masc.) | نبے | pstaiou |
*šáwat ‹ š.t | سو | še |
*šūtay ‹ š.ty | دو سو | šēt |
*ḫaʼ ‹ ḫꜣ | اک ہزار | šo |
*ḏubaʻ ‹ ḏbꜣسانچہ:Dubious [these do not match] |
دس ہزار | tba |
‹ hfn | اک لکھ | |
*ḥaḥ ‹ ḥḥ | دس لکھ | xax "many" |
حوالے
[سودھو]- ↑ Merzbach, Uta C., and Carl B. Boyer. A History of Mathematics. Hoboken, NJ: John Wiley, 2011, p. 10
- ↑ Cajori, Florian [1929] (1993). A History of Mathematical Notations. Dover Publications, pp. 229–230. ISBN 0-486-67766-4.