مظفرالدین سنقر بن مودود
| ||||
|---|---|---|---|---|
| جم |
| |||
| وفات |
| |||
ترمیم  | ||||
(۵۴۳-۵۵۸ھ / ۱۱۴۸-۱۱۶۳ء)۔ اس توں پہلے کہ اس نے فارس وچ حکومت بنائی، اسنوں سلطان سنجر (متوفی ۵۵۲ ہجری) دے حکم توں فارس دے اتبکی نوں سونپیا گیا، جو عظیم سلجوک دے آخری حکمران سی (منہاج، ۱/۲۵۸، ۲۶۸)۔ ملکشاہ بن محمود دے نال جنگ وچ بوزابہ دے قتل دے بعد، سنقر نوں فارس توں بھگا دتا گیا تے اس نے فارس دے بادشاہ (اقبال، ۳۸) اُتے قبضہ کر ليا، لیکن دو سال بعد، سنقر شیراز آیا تے اتابکان خاندان دی نیہہ رکھی (وصف، ۸۶؛ بیزاوی، ۸۶؛ خندمیر، عبید؛ غفاری، ۱۲۶)۔ فارس وچ اپنے قیام دے آغاز وچ ، اسنوں یعقوب بن ارسلان دے خطرے دا سامنا کرنا پيا، جسنوں اتابیک شوملے دے ناں توں جانیا جاندا اے، جو خزستان توں فارس دی طرف سرپٹ پيا سی (میرخوند، ۴/۶۰۷)، لیکن اوہ کچل دتا گیا تے اتابیک شوملے دے بعد دے حملےآں نے کدرے نئيں پہنچنا (زرکوب، ۷۲؛ واصف، ibid.)
سلطان سنجر دی وفات دے بعد اس دے کئی چچازاد فارس آگئے لیکن سنجر نے انہاں نوں شیراز نہ جانے دتا تے انہاں نوں استخارہ بھیج دتا تے انہاں دی ضروریات زندگی دا خیال رکھنے دا حکم دتا تے خود اس دے ناں اُتے حکومت کيتی۔ کچھ وقت دے لئی اتبک (منہاج، ۱/۲۷۰)۔ سنقر نے ریاست فارس دے ہور حصےآں اُتے قبضہ کرنے دے لئی اتبقان شبانکرے توں وی کئی بار جنگ کيتی تے انہاں نوں پِچھے دھکیل دتا ( چنان التواریخ ...، ۳۹؛ اقبال، ۳۸۲)۔ ان دناں آذربائیجان دے اتبکان خاندان دے بانی Ildegs (H) نے فارس دے اتبکان دے علاقے نوں فتح کرنے دا ارادہ کيتا لیکن اس دوران سنگھار دی موت ہو گئی تے اس دے جانشین زنگی بن مودود نے لازمی طور اُتے Ildegs تے رکن الدین ارسلان شاہ سجلوقی دی اطاعت کيتی۔ تے ارسلان شاہ دے دربار وچ مہنگے تحائف بھیج کر اصفہان چلا گیا۔ بھانويں ارسلان شاہ نے اس اُتے اطمینان دا اظہار کیتا، لیکن اوہ Atabek Ildegs (Hosseini, 145, 146, 153-156) توں بہت ڈردا سی۔
سنقر دی وفات ۵۵۸ء وچ ہوئی۔ انہاں دی تدفین شیراز وچ سنگاریہ مدرسہ دے اک برآمدے وچ سی، جسنوں انہاں نے خود بنایا سی، گھٹ توں گھٹ شیرازنام دی تحریر تک ، تے اس کتاب دے مصنف دے مطابق، ہر کوئی انہاں دے پاس آیا کردا سی، تے جج تے مدعی حلف اٹھاندے سن ۔ اس جگہ (زرکوب، ۷۳)۔ انہاں دی وفات دی تریخ غلط طور اُتے ۵۵۶ تے ۵۵۷ دسی گئی اے (فصیح، ۲/۲۵۲؛ بینقطی، ۲۳۲، ۲۳۳؛ فصیحی، ۱/۲۴۸)۔ سنقر دی بطور جج تعریف کيتی گئی اے تے کہیا گیا اے کہ انہاں نے اپنے دور حکومت وچ جابرانہ قوانین نوں ختم کيتا۔ اس نے اپنے علاقے نوں بہتر بنانے دی کوشش کيتی تے مسیتاں، مدارس تے مسیتاں تعمیر کيتياں تے انہاں وچوں ہر اک دے لئی اوقاف دا تعین کيتا۔ انہاں اسکولاں وچ ، اودوں توں، بوہت سارے گروہ سائنس دی تعلیم حاصل کرنے وچ مصروف سن (وصف، ibid.؛ شبانکری، ۱۸۲)۔ سنگھار نے شیراز وچ اک جامع مسجد دی نیہہ رکھی تے اوتھے ہر رات عبادت کيتا (جنید، ۲۵۸؛ عیسیٰ بن جنید، ۳۰۱-۳۰۴)۔ سنقر دی وزارت تاج الدین ابن دریست شیرازی دے ماتحت سی۔ اس توں پہلے ابن دریست مسعود بن محمود سلجوقی دی وزارت تے فیر بوزابہ دی وزارت دے انچارج سن (دیکھو: ایچ ڈی، ابن دریست؛ جنید، ۲۵۷-۲۵۸؛ خندامیر، دستور ، ۲۳۷)۔