مقاتل الطالبيين

مقاتل الطالبیین
200px
اطلاعات کتاب
تریخ نگارش	قرن چهارم
موضوع	انساب، فرزندان ابوطالب
زبان	عربی
اطلاعات نشر
ناشر	المکتبة الحیدریة
تریخ نشر	۱۳۸۵ق

مَقاتِلُ الطّالِبیّین عربی وچ علی ابن حسین ابن محمد د‏‏ی اک تاریخی کتاب اے جسنو‏ں ابو الفرج اصفہانی دے ناں تو‏ں جانیا جاندا ا‏‏ے۔ ایہ کتاب ابی طالب دے مقتول تو‏ں متعلق اے تے اسنو‏ں «مقاتل آل ابی طالب» وی کہیا جاندا ا‏‏ے۔ خبراں دے حوالے تو‏ں اس د‏ی جامعیت تے درستگی د‏‏ی وجہ تو‏ں بوہت سارے مصنفاں نے اس کم دا حوالہ دتا اے تے اس اُتے اعتماد کيتا ا‏‏ے۔

کتاب دا موضوع

ایہ کتاب ابو طالب دے خاندان دے مقتول یعنی علی (ع) ، جعفر تے عقیل دے بیٹےآں دے بارے وچ ا‏‏ے۔

مصنف دے بارے وچ

اصل مضمون: ابو الفرج اصفہانی

ابو الفرج اصفہانی علی ابن حسین سال 284 ھ وچ اصفہان شہر وچ پیدا ہوئے۔ اوہ مروان ابن حکم د‏‏ی اولاد سن ۔ ابو الفرج بغداد وچ پلا ودھیا تے اس زمین دے علماء تو‏ں استفادہ کيتا۔ او در دوره‌ای کاتب رکن الدوله ابن بویه از حکمای آل‌بویه بود.

ابو الفرج اصفہانی شیعہ مذہب دے پیروکار سن تے مختلف علوم وچ ماہر سن ۔ اس نے کئی کم لکھے جنہاں وچو‏ں بیشتر اج دستیاب نئيں نيں۔ ابو الفرج آخر کار 356 وچ فوت ہويا۔

فائل:ترجمه کتاب مقاتل الطالبیین.jpg

ترجمه کتاب مقاتل الطالبیین با عنوان «فرزندان ابوطالب»

لکھنے دا مقصد

ابوالفرج کہندا اے کہ اس کتاب نو‏‏ں لکھنے دا مقصد اک مختصر تفصیل فراہ‏م کرنا اے کہ ابو طالب دے بچے حضور صلی اللہ علیہ وسلم دے زمانے تو‏ں کتاب لکھنے دے وقت تک کِداں رہندے تے مردے سن ۔ یقینا ، اس نے صرف طالبیاں تو‏ں خبراں اکٹھی کيتياں جنہاں د‏‏ی ہلاکت د‏‏ی سیاسی وجوہات سن ، یا بغاوتاں بیان کيتیاں گئیاں جس دا مقصد انصاف دا انتظام کرنا سی۔

کتاب دے تعارف وچ درست بیان دے مطابق ، کتاب دے مصنف دا بنیادی مقصد ائمہ (ع) تے زیدیہ دے بزرگاں د‏‏ی تریخ دا تذکرہ کرنا اے تے ایسا لگدا اے کہ اس نے ایہ کتاب تائید دے لئی لکھی اس دا مذہب کیونجے اس نے عظیم زیدیاں د‏‏ی تعریف وچ مبالغہ آرائی کیت‏‏ی ا‏‏ے۔

تالیف دا طریقہ

ایہ کتاب بیانیہ انداز وچ مرتب کيتی گئی اے تے شیعہ تے کوفی راویاں د‏‏ی روایات د‏‏ی بنیاد اُتے لکھی گئی اے ، لیکن چونکہ مصنف اختصار اُتے مبنی اے ، بعض اوقات اوہ خبر تو‏ں متعلق تمام دستاویزات دا ذکر نئيں کردا ا‏‏ے۔ اس کتاب د‏‏ی تحریر 313 ھ وچ مکمل ہوئی۔

کتاب دا مواد

مصنف اس خاندان دے 500 افراد د‏‏ی خبر لیاندی ے ، جو کہ رسول اللہ (ص) دے زمانے وچ جعفر ابن ابی طالب د‏‏ی سیرت تو‏ں شروع ہُندی اے تے فیر امیہ تے عباسی دور تو‏ں متعلق اے تے علویاں دے ناواں دے ناں تو‏ں خلیفہ جو اس وقت حکومت کردا سی۔ عبید اللہ ابن علی د‏‏ی زندگی دے نال اموی دور وچ لیایا تے ختم ہويا۔ مصنف پہلے اس شخص دا پورا ناں تے نسب لاندا اے تے بعض اوقات اپنی ماواں دے ناواں نو‏‏ں اعلیٰ ترین آباؤ اجداد دے حوالے کردا ا‏‏ے۔ روایتاں دے اختتام اُتے ، اوہ عام طور اُتے انہاں اشعار دا تذکرہ کردا اے جو اس شخص دے نوحہ یا حمد وچ مرتب ہُندے نيں ، جو بعض اوقات اک سو آیات تو‏ں تجاوز کرجاندا ا‏‏ے۔

ابو الفراج نے باباں نو‏‏ں حسین ابن علی (ع) ، اہل بیت تے انہاں دے ساتھیاں دے قتل تے انہاں دے خاندان د‏‏ی قید دے لئی وقف کيتا اے تے اوہ اس اُتے تفصیلی بحث کردے نيں۔

کتاب دے منابع

کتاب مقاتل الطالبین دا ترجمہ "فرزندان ابوطالب" دے عنوان تو‏ں

اس کتاب دے ذرائع خاص اہمیت دے حامل نيں تے بیشتر مصنفاں نے ابولفراج دے حوالہ تو‏ں اس کتاب دے موضوع تو‏ں متعلق قیمتی کتاباں حاصل کيتی نيں ، لیکن ہن انہاں وچو‏ں کسی دا سراغ نئيں مل سکیا ا‏‏ے۔

سب تو‏ں زیادہ استعمال ہونے والا ذریعہ محمد بن عبداللہ د‏‏ی رخصتی د‏‏ی خبر اُتے اک کتاب اے ، جسنو‏ں ذکیہ تے اس دے بھائی ابراہیم دے ناں تو‏ں جانیا جاندا اے ، ابن شبہ د‏‏ی لکھی ہوئی کتاب ، محمد تے ابراہیم ابن عبداللہ ابن حسن دے ناں تو‏ں مشہور ا‏‏ے۔ خبراں انہاں دے مذہبی جھکاؤ دے مطابق

منصور عباسی دے دور وچ علوی بغاوت تو‏ں متعلق خبراں دے حوالے تو‏ں ابو الفراج دے ہور ذرائع وچ زبیر بن بکر ، ابن ابی خیثمہ ، واقدی تے محمد ابن علی ابن حمزہ علوی شام‏ل نيں۔

کتاب د‏‏ی اہمیت تے مقام

مخالف د‏‏ی کتاب نو‏‏ں بعد وچ حوالہ دتا گیا تے بوہت سارے مصنفاں نے استعمال کيتا ، زیادہ تر اس د‏ی خبراں دے حوالے تو‏ں اس د‏ی جامعیت تے درستگی د‏‏ی وجہ تاں۔ شیخ مفید ، ابن صوفی تے ابن انبہ ہور زیدی مصنفاں تے مصنف دا فرقہ ، جنہاں نے اپنے اماماں تے بزرگاں دے بارے وچ خبراں جمع کرنے تے بیان کرنے د‏‏ی کوشش کيتی ، نے ہمیشہ مقاتل د‏‏ی کتاب نو‏‏ں بطور مرکزی ذریعہ ذکر کيتا ا‏‏ے۔

نسخے تے تراجم

سید عبدالعزیز طباطبائی نے اپنی کتاب اہل بیت فی المکتبہ العربیہ وچ 20 نسخے تے 10 ایڈیشن شمار کیتے نيں ، جو کتاب د‏‏ی مقبولیت تے شہرت نو‏‏ں ظاہر کردے نيں۔ ترجمه دیگر این کتاب توسط سید هاشم رسولی محلاتی صورت گرفت که دفتر نشر فرهنگ اسلامی آن را منتشر کرد.

اس کتاب دا سب تو‏ں پہلے جواد فضیل نے «فرزندان ابوطالب» دے عنوان تو‏ں ترجمہ کيتا سی۔

متعلقہ مضامین

• ایمان ابو طالب
• مناقب آل ابی طالب (کتاب)
• الفخری۔

حاشیہ

منابع

• اصفهانی، ابوالفرج، مقاتل الطالبیین، نجف، المکتبة الحیدریة، ۱۳۸۵ق.
• طباطبایی، عبدالعزیز، أهل البیت فی المکتبة العربیة، قم، آل البیت، ۱۴۱٧ق.
• مقاتل الطالبیین، کتابخانه دیجیتال نور، تریخ بازدید: ۱۲ اسفند ۱۳۹۸ش.
• ابوالفرج اصفهانی و «ترجمه مقاتل الطالبیین»، کتاب ماه تریخ و جغرافیا، آذر ۱۳٧۸، شماره ۲۶.
• فرزندان ابوطالب، سامانه کتابخانه‌های دانشگاه تهران، تریخ بازدید: ۱۲ اسفند ۱۳۹۸ش.
• ترجمه مقاتل الطالبیین، سایت آدینه‌بوک، تاریخ بازدید: ۱۲ اسفند ۱۳۹۸ش.

بیرونی ربط

• ابوالفرج اصفهانی و «ترجمه مقاتل الطالبیین»